Йәннәт

11-се дә рестә беҙ һ еҙ гә йә һ ә ннә м тураһ ында һ ө йлә п киткә йнек. Йә һ ә ннә м тураһ ында һ ө йлә гә с, йә ннә т тураһ ында ла һ ө йлә ргә тейешбеҙ. «Йә һ ә ннә м» һ ә м «йә ннә т» – ул ғ ә рә п һ ү ҙ ҙ ә ре, ғ ә рә псә улар «джә һ ә ннә м» һ ә м «джә ннә һ» тип ә йтелә. Башҡ орт телендә был һ ү ҙ ҙ ә рҙ ең синонимдары бар – ул тамуҡ һ ә м ожмах. Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) беҙ гә: «Бә шширу ү ә лә тү нә ффиру!» («Шатлыҡ лы хә бә р һ ө йлә геҙ һ ә м нә фрә т тыуҙ ырмағ ыҙ!») - тине. Йә ғ ни, динде аң латыу – ул кешелә рҙ е тик яза менә н генә ҡ урҡ ытыу тү гел. Ә гә р беҙ кешелә ргә һ ә р ваҡ ыт Ҡ иә мә т кө нө, йә һ ә ннә м, ү лем, ҡ ә бер һ ынауҙ ары тураһ ында һ ө йлә һ ә к, кешелә рҙ ең динде ө йрә неү ҙ ә н ҡ урҡ ыуы, беҙ ҙ е тың ларғ а ла телә мә й башлауы, хатта «Ислам», «Ҡ ө рьә н» тигә н һ ү ҙ ҙ ә рҙ ә н биҙ еү е мө мкин – былай булырғ а тейеш тү гел. Кешелә ргә шатлыҡ лы хә бә рҙ ә р ҙ ә еткерер кә рә к. Һ ә м йә ннә т тураһ ында һ ө йлә ү – ана шул шатлыҡ лы хә бә рҙ ә рҙ ең береһ е.

Шулай итеп, нимә ул йә ннә т, йә ғ ни ожмах? Йә ннә т – ул мосолмандарҙ ың Ҡ иә мә т кө нө нә н һ уң бара торғ ан урыны. Йә ннә т – ул бө тә тө р ниғ мә ттә р һ ә м лә ззә ттә р менә н тулы, бө тмә й торғ ан тормош. Йә ннә ткә кергә н мосолмандар рә хә тлә неп унда мә ң ге (!) йә шә йә сә ктә р. Ул шул тиклем йә мле лә ззә т урыны – хатта уны кеше кү ҙ алдына ла килтерә алмай. Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ү ҙ енең бер хә ҙ исендә: «Аллаһ ы Тә ғ ә лә: «Мин изге ҡ олдарым ө сө н кеше кү ҙ е кү рмә гә н, кеше ҡ олағ ы ишетмә гә н һ ә м бер кешенең хыялында ла булмағ ан йә ннә т ә ҙ ерлә нем», - тип ә йтә», - ти. Йә ғ ни ә гә р һ еҙ ҙ ә н: «Нимә ул матур тормош? Бө тә хыялдарың дың да тормошҡ а ашыуын нисек кү ҙ алдына килтерә һ ең?» - тип һ ораһ алар, һ ә м һ еҙ ни тиклем кү п нә мә лә р һ анап сыҡ һ ағ ыҙ ҙ а, йә ннә ттең миллиондан бер ө лө шө н дә һ анай алмаҫ һ ығ ыҙ. Сө нки йә ннә ттең матурлығ ын, байлығ ын, лә ззә ттә рен кү ҙ алдына килтерергә беҙ ҙ ең аҡ ылыбыҙ етмә й.

Йә ннә ткә кергә н кешелә р унда матур егеттә р һ ә м ҡ ыҙ ҙ ар булып керә лә р. Йә ннә ттә ауырыуҙ ар ҙ а, зә ғ ифтә р ҙ ә, ҡ арттар ҙ а булмай. Һ ә м унда бер кем дә сирлә ү, олоғ айыу, ү леү тигә н нә мә лә рҙ е белмә ҫ. Йә ннә ттә кешенең бә ҙ рә ф хә жә ттә ре лә юҡ, хатта ул бер ҡ асан да арымай ҙ а, тирлә мә й ҙ ә. Тир урынына кеше тә ненә н хуш еҫ ле мисек кенә сығ ып торор. Кеше унда эшлә ргә лә, ашарына табырғ а тип тырышырғ а ла тейеш тү гел – сө нки уның телә гә н бер емештә ре, ризыҡ тары уның янында ү ҙ ҙ ә ренә н-ү ҙ ҙ ә ре барлыҡ ҡ а килеп торасаҡ. Хатта иң -иң яҡ шы ебә ктә н эшлә нгә н кейемдә р ҙ ә ағ астарҙ а эленеп торорҙ ар – телә гә нен һ айлап кей генә. Йә ннә ттең ер-тупрағ ы ла бындағ ы ер һ ымаҡ тү гел, хә ҙ истә рҙ ә ә йтелеү енсә, унда тупраҡ урынына шафран буласаҡ. Шулай уҡ, ундағ ы ағ астар һ ә м ө йҙ ә р ҙ ә был донъялағ ы ағ астар һ ә м ө йҙ ә р кеү ек тү гел, бө тә нә мә зиннә тле таштарҙ ан, алтын-кө мө штә н булыр. Тағ ы Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ә йтеү енсә, ә гә р берә й һ ыбайлы йә ннә ттә ге ағ ас кү лә гә һ е буйлап сабып барһ а, ул уны йө ҙ йыл эсендә лә сабып ү тә алмаҫ ине. Һ ә м тағ ы ла, Ҡ ө рьә ндә ә йтелеү енсә, йә ннә ттә балдан, һ ө ттә н, хә мерҙ ә н һ ә м һ ыуҙ ан мул йылғ алар ағ ып ятасаҡ. Лә кин ул эсемлектә р беҙ ҙ ең был донъялағ ы эсемлектә р кеү ек тү гел. Мә ҫ ә лә н, йә ннә ттә ге хә мер кешенең башын ауырттырмаясаҡ, уны эскә н кеше тик лә ззә т кенә кисерә сә к. Шулай уҡ, йә ннә ттә матурлыҡ тары һ ө йлә п биргеһ еҙ ҡ атындар (хур ҡ ыҙ ҙ ары) мосолмандарҙ ың иптә штә ре буласаҡ. Пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ә йтеү енсә, ә гә р ошо ҡ атындарҙ ың береһ е генә лә беҙ ҙ ең Ергә ҡ араһ а, ер менә н кү к араһ ындағ ы бар нә мә не яҡ тыртыр ине. Лә кин мосолмандың был донъялағ ы ҡ атыны (ә гә р ул да мосолман булһ а) уларҙ ан кү пкә -кү пкә сибә рерә к булыр, ти хә ҙ истә р.

Шуғ а кү рә бер мосолманғ а ла – бабай йә ә бей булһ ынмы, зә ғ иф йә ярлы булһ ынмы – кә мһ етеп, ө ҫ тә н ҡ арамағ ыҙ, уларҙ ан кө лмә геҙ, сө нки улар йә ннә ттә һ ау-сә лә мә т, матур егет һ ә м ҡ ыҙ ҙ ар буласаҡ тар. Был донъяла зә ғ иф, ҡ арт булһ а ла, Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә буйһ оноп, ғ ибә ҙ ә ттә рен еренә еткереп ү тә ргә тырышҡ ан кеше теге донъяла йә ш, матур баһ адирғ а ә ү ерелеп, мә ң ге рә хә т тормошта кө н итер, иншә ллаһ. Шуғ а кү рә беҙ, мосолмандар, бер-беребеҙ гә уйҙ арыбыҙ ҙ а ла кә мһ етеп ҡ арамайбыҙ, ә бү тә н кеше тураһ ында: «Бә лки, ул кеше минә н хә йерлерә ктер, Аллаһ ы Тә ғ ә лә алдында уның дә рә жә һ е минекенә ҡ арағ анда юғ арыраҡ тыр», - тип фекерлә йбеҙ. Ысынлап та, был фани донъялыҡ та булғ ан барлыҡ дә рә жә лә р (нә ҫ елебеҙ, матурлығ ыбыҙ, байлығ ыбыҙ һ ә м башҡ аһ ы) Аллаһ ө сө н бер нә мә лә тү гел. Аллаһ ы Тә ғ ә лә фә ҡ ә т беҙ ҙ ең йө рә ктә ргә ҡ арай. Һ ә м был донъяла берә й кеше зә ғ иф йә ки ярлы булһ а ла, ә гә р ғ ибә ҙ ә ттә рендә ихлас икә н, ул аҙ аҡ теге донъяла бар нә мә не лә аласаҡ. Ә ә гә р кеше бай, данлыҡ лы, кө слө һ ә м матур булып та, лә кин Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә ышанмаһ а, Уғ а ғ ибә ҙ ә ттә р ҡ ылмаһ а, ул теге донъяла бик ныҡ хурлыҡ лы хә лгә тө шә сә к.

Йә ннә ттә кеше тик ашамлыҡ, эсемлек, ҡ атындар менә н генә лә ззә тлә неп ҡ алмай, унда мосолмандар бер-береһ е менә н кү решеп, һ ө йлә шеп торасаҡ тар. «Иҫ лә йһ ең ме, беҙ ерҙ ә ге донъяла шулай иткә йнек, былай иткә йнек», - тип улар был донъялағ ы тормоштарын хә терлә п-хә терлә п алырҙ ар. Улар унда бер ҡ асан да бә хә с, ыҙ ғ ыш һ ә м һ уғ ыш тигә н нә мә не лә белмә ҫ тә р. Хатта был донъяла уларҙ ың бер-береһ енә ү стә ре, асыуҙ ары булһ а ла. Сө нки йә ннә ттә насар хис-тойғ оларғ а бер ниндә й ҙ ә урын юҡ.

Йә ннә ттә мосолмандарҙ ың дә рә жә лә ре тө рлө сә булыр – уларҙ ың был донъялағ ы ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә ренә ҡ арап. Кемдер бейегерә к, байыраҡ йә ннә ттә кө н итер, кемдер – тү бә нерә к урында (унда барлығ ы йө ҙ дә рә жә). Лә кин бының арҡ аһ ында бер кем дә бер кемгә лә кө нлә шмә ҫ, сө нки йә ннә ттә кешенең кү ң еле тыныс буласаҡ.

Аллаһ ы Тә ғ ә лә Ҡ ө рьә ндең бик кү п аяттарында йә ннә тте тасуирлағ ан. Ҡ айһ ы бер аяттарҙ ы уҡ ып китә йек:

«Дө рө ҫ лө ктә, тә ҡ ү ә лелә рҙ е уң ыш кө тә: баҡ салар һ ә м йө ҙ ө млө ктә р, һ ә м ҡ абарынҡ ы тү шле йә штә штә р (ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ ар), һ ә м тулы касалар. Улар унда буш һ ү ҙ ҙ ә, ялғ ан да ишетмә ҫ тә р...» («Хә бә р» сү рә һ е, 31 – 35 аяттар);

М алдан килеү селә р – (кемдә р ул) алдан килеү селә р? Былар – яҡ ынайтылғ андар, рә хә тлек баҡ саларында. Кү беһ е – ә ү ә лгелә р (тә ү ге быуындар), һ ә м аҙ ыраҡ – һ уң ғ ыларынан (һ уң ғ ы быуындар). Улар сигелгә н урындыҡ тарҙ а, терһ ә ктә ренә таянып ҡ ара-ҡ аршы ятырҙ ар. Мә ң ге йә ш егеттә р улар тирә һ ендә йө рө п торорҙ ар – ағ ып торғ ан сығ анаҡ тан (тултырылғ ан) һ ауыттар, туҫ таҡ тар һ ә м касалар менә н. (Ул эсемлектә н) баш та ауыртмай һ ә м хә лһ еҙ лек тә килмә й. Һ ә м ү ҙ ҙ ә ре һ айлап алғ ан емештә р һ ә м ү ҙ ҙ ә ре телә гә н ҡ ош иттә ре менә н (һ ыйланырҙ ар). Ә ҙ ур ҡ ара кү ҙ лелә р (ҡ атындары булыр) – улар һ аҡ ланғ ан ынйылар кеү ек. Ҡ ылғ ан ғ ә мә лдә ре ө сө н бү лә к был! Улар унда буш һ ү ҙ ҙ ә, гонаһ ҡ а тө шө рө рҙ ә й һ ө йлә шеү ҙ ә р ҙ ә ишетмә ҫ, ә фә ҡ ә т: «Сә лә м! Сә лә м!» - тигә н һ ү ҙ ҙ ә р генә...

Һ ә м уң яҡ эйә лә ре – кемдә р ул уң яҡ эйә лә ре? Сә нскелә ре булмағ ан лотостар араһ ында, һ ә м емештә ре рә т-рә т аҫ ылынғ ан банан ағ астары, һ ә м йә йелгә н кү лә гә лә р, һ ә м ағ ым һ ыуҙ ар, һ ә м мул емештә р араһ ында – улар бө тмә й ҙ ә һ ә м тыйылмағ ан да. (Улар) йә йелгә н тү шә ктә рҙ ә (яталар). Уларҙ ың ҡ атындарын Беҙ ҡ абаттан барлыҡ ҡ а килтерә беҙ – ҡ абаттан ҡ ыҙ лыҡ лы итеп һ ә м ирҙ ә рен яратыусы йә штә штә р итеп. Был – уң яҡ эйә лә ре ө сө н. Уларҙ ың кү беһ е – ә ү ә лгелә р (тә ү ге быуындар), һ ә м кү беһ е – һ уң ғ ылар (һ уң ғ ы быуындар)» («Ваҡ иғ а» сү рә һ е, 10 – 40 аяттар).

«...(Аллаһ) уларғ а нурлы йө ҙ һ ә м шатлыҡ бирер. Һ ә м уларҙ ы тү ҙ емлектә ре ө сө н йә ннә т баҡ саһ ы һ ә м ебә ктә р менә н бү лә клә р. Урындыҡ тарҙ а таянып ятып, унда ҡ ыҙ ыу ҡ ояш та, ә се һ ыуыҡ та кү рмә ҫ тә р. Уларғ а (баҡ саның) кү лә гә һ е яҡ ын булыр, ә емештә ре тү бә н тө шө р. Һ ә м улар тирә һ ендә кө мө ш һ ауыттар һ ә м бә ллү р (хрусталь) касалар менә н (хур ҡ ыҙ ҙ ары) йө рө п торорҙ ар. Кө мө ш бә ллү рҙ ә р – улар ү лсә ү менә н самаланғ ан булыр. Һ ә м уларғ а зә нйә бил (имбирь) ҡ атышмаһ ы булғ ан касанан эсерерҙ ә р, Сә лсә бил тип аталғ ан шишмә нә н. Улар тирә һ ендә мә ң ге йә ш ү ҫ мерҙ ә р йө рө п торор, уларҙ ы кү ргә с, былар һ ибелгә н ынйылар икә н тип уйларһ ың. Һ ә м, ә гә р ҡ араһ аң, унда кү п ниғ мә т һ ә м оло батшалыҡ кү рерһ ең. Ө ҫ тә рендә кейемдә ре йә шел ебә ктә н һ ә м ҡ ытаттан (парчанан) булыр, һ ә м кө мө ш белә ҙ ектә р менә н биҙ ә клә нгә ндә р. Һ ә м Раббылары уларғ а саф таҙ а эсемлек эсерер. Был – һ еҙ гә тү лә ү бит, һ еҙ ҙ ең тырышлығ ығ ыҙ шө кө р менә н ҡ айтарылды!» («Кеше» сү рә һ е, 11 – 22 аяттар). Һ ә м башҡ а шундай аяттар.

Беҙ алдағ ы дә рестә рҙ ә ә йткә нсә, ҡ айһ ы бер мосолмандар туранан-тура йә ннә ткә керә алмаясаҡ. Улар ү ҙ ҙ ә ренең ҡ ылғ ан гонаһ тары ө сө н тә ү ҙ ә йә һ ә ннә мгә элә гә сә к (Аллаһ ы Тә ғ ә лә беҙ ҙ е бынан һ аҡ лаһ ын). Шунда кү пмелер ваҡ ыт булып сыҡ ҡ андан һ уң ғ ына, Аллаһ ы Тә ғ ә лә уларҙ ы йә ннә ткә алыр. Был мосолмандар юғ ары дә рә жә лә ге йә ннә ткә ө лгә шә алмаһ алар ҙ а, уларғ а Аллаһ ы Тә ғ ә лә ифрат ҙ ур ә жер-бү лә ктә р бирә сә к. Был турала Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ошолай тине: «Мин уттан сығ асаҡ иң һ уң ғ ы кеше тураһ ында белә м. Ул кеше йә һ ә ннә мдә н шыуышып килеп сығ асаҡ. Һ ә м уғ а: «Бар, йә ннә ткә кер», - тиерҙ ә р, һ ә м ул йә ннә ткә барып керер. Ә ммә унда инде кешелә р ү ҙ урындарын билә п бө ткә н булырҙ ар. Шул ваҡ ыт унан: «Элекке заманда һ ин ү ҙ ең дең ниндә й хә лдә булғ аның ды хә терлә йһ ең ме?» - тип ә йтелер. «Эйе», - тиер ул. Һ ә м уғ а: «Ә хә ҙ ер һ ора, нимә телә йһ ең, шуны һ ора!» - тиерҙ ә р. Һ ә м был кеше тө рлө -тө рлө рә хә тлектә р һ орай башлаясаҡ (йә ғ ни, миң ә ошо булһ а ине, был булһ а ине, тип). Шунан һ уң уғ а: «Һ иң ә ә ле телә гә н бар нә мә ң дә бирелер, һ ә м шуғ а ө ҫ тә п – Ер шарынан ун тапҡ ыр ҙ урыраҡ донъя!» - тиелер. Ә был кеше, ишеткә ненә ышанмайса: «Һ еҙ минә н ә ллә шулай кө лә һ егеҙ ме?» - тип аптырап ҡ алыр хатта...» Ошо урында Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) тештә рен кү рһ ә теп тороп ихлас кө лө п ебә рә.

Пә йғ ә мбә ребеҙ (ғ ә лә йһ иссә лә м) ү ҙ енең ө ммә тенә н иң тү бә н дә рә жә лә ге йә ннә т алыусы кеше ө сө н ана шулай шатланғ ан. Ул, ысынлап та, беҙ ҙ ең ө сө н бик ныҡ борсола ине. Ул беҙ ҙ ең барыбыҙ ҙ ың да йә ннә ткә кереү ебеҙ ҙ е телә не, шуғ а ла беҙ гә бар нә мә не лә ө йрә теп ҡ алдырҙ ы. Ү ҙ е ә йтеү енсә, был донъяла ниндә й генә хә йерле эш булмаһ ын, ул беҙ гә уның тураһ ында ә йтеп ҡ алдырҙ ы, һ ә м ниндә й генә ҡ урҡ ыныс янамаһ ын, ул беҙ ҙ е был турала иҫ кә ртте. Шуғ а кү рә, Пә йғ ә мбә ребеҙ (ғ ә лә йһ иссә лә м) Сө ннә тен (хә ҙ истә рҙ е) кө сө бө ҙ ҙ ә н килгә нсә һ ә йбә тлә п ө йрә нә йек, харамдар ҡ ылмайыҡ һ ә м һ ә р ваҡ ыт яҡ шылыҡ тар эшлә ргә тырышайыҡ, ҡ ә рҙ ә штә р! Аллаһ ы Тә ғ ә лә беҙ ҙ е йә һ ә ннә мдә н аралаһ ын һ ә м йә ннә ттә ргә керетһ ен, амин!

Ун икенсе дә рес тамам.

13-сө дә рес