Техникалық қауіпсіздік

Малдың жұ қ палы жә не жұ қ палы емес ауруларымен жұ мыс жасағ анда қ ауіпсіздік ережелерін сақ тау- қ оғ амдық жә не адамның жеке басының денсаулығ ын қ орғ ау ү шін жағ дай туғ ызуғ а жә не малдың ауруына, ө луіне жол бермеуге бағ ытталғ ан аса маң ызды шара.

Малшылар ең бек қ орғ ау ережелерімен танысу ү шін ә кімшілік оларғ а алғ ашқ ы, жұ мыс орнындағ ы кезең ді нұ сқ ауларды беруі тиіс.

Алғ ашқ ы нұ сқ аумен барлық жұ мысқ а жаң адан келген адамдар танысады. Оның мақ саты жұ мысқ а келген адамдарды ең бек қ орғ ау ережелері жә не кә сіпорынның ішкі тә ртібімен таныстыру.

Жұ мыс орнындағ ы нұ сқ ауды топ жетекші жү ргізеді.Бұ л нұ сқ ау жұ мыстың қ ауіпсіз тә сілдерін практика игерудің бастамасы болып табылады.Малмен тікелей жұ мыс істейтін адамдарды жеке бастың гигиенасымен таныстырады.

Мал шаруашылығ ындағ ы жұ мысшылар арнайы жә не санитариялық киімдермен қ амтамасыз етіледі.Арнайы киім- бұ л жұ мысшылардың физикалық, химиялық жә не биологиялық факторлардың ә серінен қ орғ айтын қ ұ рал. Арнайы киімге кеудеше, комбинезон, алжапқ ыш, қ олғ ап, етік, резенке, шұ лық тар жатады.

Ауру малмен, ө лексемен, қ имен жанасу нә тижесінде жұ мысшыларғ а кейбір антропозоонозды аурулардың жұ ғ у қ ауіпі тө неді. Аса қ атерлі ауруларғ а топалаң, маң қ а, туберкулез, бруцеллез, қ ұ тыру, бұ заутас жә не т.б. аурулар жатады.

Улы химикаттармен жұ мыс істеуге ең кемі 18 жасқ а толғ ан, денсаулығ ы мық ты, химиялық дә рілермен жұ мыс істеу ережелері жө нінде нақ тылы нұ сқ ау алғ ан жә не патогенез микроорганизмдерді қ ұ рту ә дістерін игерген қ ызметкерлерге ғ ана рұ қ сат беріледі.

Жас ө спірімдер, жү кті жә не баласын емізіп жү рген ә йелдер кейбір аурумен ауырып жү рген адамдар мұ ндай жұ мысқ а қ абылданбайды.

Улы химикаттармен жұ мыс істеген кезде тамақ, су ішуге, темекі тартуғ а болмайды. Тамақ ты жұ мыс аяқ талғ аннан кейін немесе ү зіліс кезінде ғ ана ішуге болады, бірақ міндетті тү рде арнайы киімді шешіп, беті-қ олды мұ қ ият сабындап жуу керек.

Дезинфекциялау шараларын атқ аруғ а міндетті адамдар жұ мыс кезінде дезинфекциялағ ыш дә рілерді кө зден таса қ алдырмау керек.

ОҚ ЭБМ газымен дезинфекциялау жұ мысын тек мал дә рігерлік- санитарлық немесе дезинфекциялайтын отрядтардың қ ызметкерлері ғ ана жү ргізеді, мұ нда арнайы даярлық тан ө ткен мал дә рігері немесе фельдшер басшылық етеді.

ОҚ ЭБМ газымен жұ мыс істеген сайын денсаулық сақ тау органдарына рұ қ сат алу қ ажет.

Қ орытынды

Иммунитет - организмнің iшкi ортасының тұ рақ тылығ ын бө где заттардан, оның ішінде зардапты микробтардан қ орғ ау қ абілеті. Ол ү ш тү рлі жү йенің (конституциялық, фагоцитарлық, лимфоидтық) қ ызметімен қ амтамасыз етеді. Конституциялық иммунитет абсолюта, тұ қ ым қ уалайды. Ол таксондар, тү р iшiндeгi жә не индивидуумның иммунитеті деп ү ш тү рге бө лінеді. Фагоцитарлық иммунитет фагоцит жасушалар негізінде макрофагтық жү йеден тұ рады. Иммунитеттің лимфоидтық жү йесі лимфоидты ағ заларда пайда болып, қ ызмет атқ аратын лимфоциттер арқ ылы телімді иммунологиялық икемділікті қ амтамасыз етеді. Иммунологиялық икемділік - организмнің бө г­де антигенге жауап реакциясы. Ол антидене тү зу, жедел жә не баяу типті сезімталдық, иммунологиялық жады, толеранттылық, идиотип-антиидиотиптік қ атынас арқ ылы icкe асырылады.

Жұ қ палы ауруларғ а қ арсы иммунитет туа біткен жә не қ алыптасқ ан болып екіге бө лінеді. Олардың ә рқ айсысы табиғ и жә не жасанды жолмен қ алыптасады да, ө з кезегінде белсенді жә не енжар иммунитет деп аталады. Қ азіргі заманда ә лсіретілмеген микроб вакцина ретінде ө те сирек қ олданылып, керісінше уыты ә лсіретілген микроб штаммдарынан даярланғ ан вакциналар кең інен пайдалатынатын болды.

Ә лсіретілген вакциналар ауру қ оздырушы микробтың уыттылығ ы тө мендеген штамының ө сіндісі болып табылады. Бұ л штамм ө зіне тә н уыттылығ ын белгілі мө лшерде тө мендетіп, иммунитет тудыратын қ асиетін

мейлінше сақ тауы қ ажет. Екінші сө збен айтканда иммуногендігі толық сақ талып, тек қ ана аз мө лшерде қ алдық уыттылығ ы болуы керек. Вакциналық штамм организмге енгізілгең де онда ө сіп-ө ніп, ө зіне тә н ауру қ оздырмауы керек. Бұ л жағ дайда организмде болатын қ ұ былыс вакциналық процесс деп аталады. Оның нә тижесінде сол ауру қ оздырушысына қ арсы телімді иммунитет қ алыптасады. Қ азіргі кө зқ арас бойынша вакциналық процесс ауруғ а, тіпті оның жасырын тү ріне де жатпайтын дербес процесс. Вакциналық процесс кезінде организмде болатын ө згерістер зиянды патологиялық емес, керісінше пайдалы иммуно-морфологиялық болып табылады.

Ә лсіретілген вакциналық штамм - ауру қ оздырушының сапалық жағ ынан басқ а биологиялық қ асиеттерге ие болғ ан жаң а бір қ алпы деп есептеген жө н. Вакциналық штамм ретінде ә лсіреген микробтың табиғ и жағ дайда пайда болғ ан немесе эксперимент нә тижесінде жасанды жолмен алынғ ан жаң а бір тармағ ы (клоны) пайдаланылады. Бұ ндай клондарды табу ү шін ауру жануарлардан бө лінген микробтың кө птеген штаммдарының арасынан сұ рыптау жұ мысын жү ргізеді. Ал жасанды жолмен алу ү шін ұ зақ уақ ыт қ оректік ортада ө сіреді немесе ә р тү рлі жануарлардың денесі арқ ылы ө ткізеді, не болмаса ә р тү рлі мутогендік факторлармен ә сер етеді.