Разьбяныя, ганчарныя, плеценыя, каваныя

вырабы ўражваюць нейкай першабытнай

суровасцк^ прастатой і магутнасцю фор-

маў, па характары вельмі падобных на най-

С.П і с ь м е н н а я. Дыван. 1990-я гады. Аб-

рэзкі тэкстылю, шыццё. Лоеў.

больш старыя вырабы з рускай Поўначы,

Левабярэжнай Украіны, Прыбалтыкі, Скан-

дынавіі — г.зн. тых тэрыгорый Усходняй і

Паўночнай Еўропы, дзе доўгі час у блізкіх

грамадска-эканамічных умовах паўпатры-

ярхапьнага побыту захоўваліся старажыт-

ныя формы вырабаў і матывы дэкору. У

разьбе па дрэве, вышыўцы, ткацтве, кава-

льстве, кераміцы і г.д. пераважаюць стара-

жытныя геаметрычныя матывы, якія маюць

даўняе сімвапічнае паходжанне і адпавяда-

юць асаблівасцям матэрыялу і тэхналогіі

вытворчасці. Да старажытных адносяцца

таксама зааморфныя матывы ў драўлянай і

керамічнай пластыцы, у пэўнай ступені — у

кавальстве. Антрапамарфізм характэрны

для драўлянай скульптуры сакральнага ха-

рактару, глінянай цацкі, сустракаецца ў

вышыўцы, дэкоры двухасноўных дываноў.

Усе гэтыя матывы ў народным мастацтве

Беларусі, як і многіх іншых краін Еўропы,

моцна стылізаваныя. Гэта ж датычыць і рас-

ліннай арнаментыкі, якая мае адносна по-

зняе паходжанне. У роспісах на куфрах і

дыванах, у шматнітовым ткацтве, аплікацыі

М.Г е н б і цк а я. Хаднікі. 1980-я гады. Аб-

рэзкі тэкстылю, вязанне кручком. Гарад-

ная Столінскаіа раёна.

Народнае мастацтва Беларусі

сапомам па тканіне, вышыўцы крыжыкам ці

Адвольнай гладдзю, характэрных дпя адно-

сна позняга перыяду — 1-й паповы 20 ст. ці

нават нашага часу, — разнастайныя раслін-

ныя матывы выяўляюць традыцыйнае імк-

ненне да абагульнення, стыпізацыі, адпаве-

днасці асаблівасцям матэрыяпу і тэхналогіі

вытворчасці.

У дэкоры вырабаў пераважаюць сіме-

трыя, раўнавага, пэўны парадак. Дэкор, як

правіла, — не самамэта, ён падкрэслівае,

выяўляе форму вырабаў, звычайна падпа-

радкоўваючыся асаблівасцям і структуры

матэрыялу: геаметрычная разьба па пра-

маспойным дрэве, вышыўка з улікам стру-

ктуры тканіны і інш., — як і ў многіх сусед-

ніх народаў. У многіх выпадках дэкор пад-

парэдкаваны тэхналагічнасці, як, напрыклад,

у ткацтве, пляценні і асабліва кераміцы,

якую дэкаравалі не здымаючы з ганчарнага

круга. Гэтыя якасці збліжаюць яе з керамі-

кай Літвы, Цэнтрапьнай Расіі, сумежных

тэрыторый Украіны і Польшчы, але адроз-

ніваюць ад вырабаў паўднёвых народаў

(напрыклад, Закарпацця, Румыніі, Венгрыі і

Хаднікі. 1980-я гады. Бавоўна, абрэзкі тэк-

стылю, ткацтва. Івацэвіцкі раён.

г.д.), якія вялікую ўвагу надавалі свабо-

днаму роспісу гатовых формаў.

Параўнанне беларускага народнага ма-

стацтва з мастацтвам іншых народаў Еў-

ропы, перш за ўсё славян, выяўляе нямала