Комбинациялык схема.Дешифратор.

Цифрлык курылгылар теориясында комбинациялык схема деп курылгылар функциясы комбинацияяланган екілік логиканы атаймыз. Комбинациялык логиканын математикасын Буль алгебрасы комегімен шешеміз.Базалык операциялар катарына: конъюнкция ; дизъюнкция ; (инверсия) н/е . комбинациялык схема элементтери: конъюнктор (жане); дизъюнктор (немесе); инвертор (емес).

Дешифра́ тор (декодер) (англ. decoder) -екілік кодталган санды позициялык сандар тү ріне тү рлендіруші курылгы.ягни баска созбен айтканда шифраторга карама-карсы жумыс аткаратын курылгы. Дешифратор (декодер) дегеніміз - бірнеше кірістер мен шыгыстары болатын курылгы, мунда кіріс сигналдардын белгілі бір комбинацияларына бір шыгыстын белсенді кү йі сайкес келеді. Ягни дешифратор кірістері ауыстыріп багытталган демультиплексор болып табылады да, онын адрес кірістері акпараттык кіріске, ал бурынгы акпараттык кірісі руксат етттетін кірісіне айналады. Сондыктан, дешифраторларды дешифраторлар-демультиплексорлар деп жиі атайды. Орта дарежелік интеграциялы топтамалык интегралдык микросхема (ИМС) тү ріндегі дешифраторлар-демультиплексорлар акпараттык-олшеуіш техникасында жане баскарудын микропроцессорлык жү йелерінде, атап айтканда, акпараттык сигналдар мен синхроимпульстардын коммутаторлар-ү лестіргіштер ретінде, жады курылгыларында маліметтер мен адрестік логикасын демультиплекстеу ү шін, сондай-ак индикаторлык жане басылым курылгыларын баскару максатында екілік-ондык кодты ондык кодына тү рлендіру ү шін пайдаланылады. Электрондык техникасынын дербес буйымдар ретінде болган дешифраторлардын 4, 8 немесе 16 шыгыстары болады. Шыгыстардын санын кобейту ү шін дешифраторларды жү йеге келтіріп ү лкейтеді. 2 х 4 (2 кіріс мен 4 шыгысы) дешифратор жү йесінде U1 … U3 ү ш инверторы жане 3 «ЖАНЕ-ЕМЕС» U4 … U7 торт болшегі бар; 20, 21 кірістері - адрес кірістері, кірістері - айыру кірістері (белсенді денгейі - логикалык нолдін сигналы); 0... 3 шыгыстары - инверстік шыгыстары. 3 х 8 (3 кірісі мен 8 шыгысы) дешифратор жү йесінін тура шыгыстары бар дешифраторлар аркылы жү зеге асатын келесі логикалык функциялары бар: Бул логикалык функциялар бойынша бірбаспалдакты жане копбаспалдакты дешифраторларды куруга болады. Айкындагыш (дешифратор) дегеніміз - келіп тү скен артү рлі нышандагы сигналдар тобын (комбинациясын) тү сінетін, оны айкындап окып бере алатын курылгы. Кобінесе екілік нышандагы келіп тү скен акпарат жиынтыгын ондык санга кайтадан тү рлендіріп беруге арналады. Дешифраторда 4 информациялы кірісі бар осы кіріске 4 разрядты екілік сан беріледі. Екі руксат ететін кірісі Е1 жане Е2 жане 16 шыгысы ондык сандарга 0-ден бастап 15-ке дейін арналган. Информациялык кірістері 1248 –тікелей кірістер, сондыктан екілік санды осы кірістерге тікелей тү рінде беріледі. Е1, Е2 кірістер инверсты сондыктан активті сигнал – 0 болады. Шыгыстарыда инверсты болгандыктан шыгыс активті сигнал 0 болады. Жумыс істеу принципі: кірістерге кодтык соз берілген жагдайда шыгысында кодты созге сайкес ондык саннын шыгысына 0 сигнал беріледі