Жеке адам, топ және ұжым

Жеке адамның бағ ыт-бағ дары

Жеке адам туралы жалпы тү сінік

Адам-белгілі бір қ оғ амның мү шесі.Ол қ андай болмасын бір іспен айналысады.Оның азды-кө пті тә жірибесі, білімі, ө зіне тә н ө згешеліктері болады.Осы айтылғ анның жиынтығ ы оны жеке адам етеді.Мә селен, жаң а туғ ан нә рестені адам деп атауғ а толық болады.Бірақ ә лі де жеке адам ретінде емес.Ө йткені, онда жоғ арыда аталғ ан компоненттер-тә жірибе, білім, іс-ә рекет, т.б.жоқ.Адамның кө птеген психикалық ерекшеліктері оның ө мір сү ретін ортасынан, қ оғ амдық қ атынастың тікелей ә сер етуінен қ алыптасып отырады.Жеке адамның психикалық тұ рақ ты да тұ рлаулы ерекшеліктері ө мір ағ ымында жетіліп қ алыптасады.Психикалық ә рекеттің қ алыптасуында оқ у-тә рбие процесі шешулі рө л атқ арады.

Адамның қ оғ амдық жә не саналы сипатта болатын іс-ә рекетінің нә тижесі белгілі бір ө нім болып табылады.Адам ө зінің ө ндіргенінің ү лкен бө лігін ө зі ү шін ө ндірмейді, қ оғ ам ү шін ө ндіреді.Сол қ оғ амның мү шелері, кө птеген басқ а да адамдар ө з тарапынан ә рбір жеке адамның мұ қ таждарын қ анағ аттандырады.Тіпті адам қ ара басының қ амы ү шін ө ндірген кү ннің ө зінде де, ол ө з ең бегінде басқ а адамның тә жірибесін пайдаланады, олардан алғ ан білімін қ олданады.

Қ азіргі кездегі адамның іс-ә рекеті кө бінесе ұ жымда жү ргізіледі, алғ а қ ойылғ ан мақ сат кө птің кү ш жұ мсауымен орындалады.Адамның іс-ә рекеті қ оғ ам ү шін пайдалы немесе зиянды нә тижелеу болып келеді.

Іс-ә рекеттің саналылығ ы-іс-ә рекеттің мақ сатын жә не оғ ан жетудің жолдарын тү сіне білуде.Ең бек іс-ә рекетінің жеке элементтері санаулы тү рде емес, автоматты тү рде болуы да мү мкін.

Адамның жеке басының қ асиеттері іс-ә рекеттерінде, қ ылық тарында кө рінеді, ол ө зіне пайдалы немесе зиянды сапалар кө рсетеді.Н.Г.Чернышевскийдің сө зіне қ арағ анда, адамның ақ ылы мен мінез- қ ұ лқ ы туралы ең анық мә ліметтерді ол адамның іс-ә рекеттерін зерттеу арқ ылы ғ ана білуге болады.

Сонымен қ атар адам ө зінің іс-ә рекетінде қ алыптасады.Бұ ғ ан мысал ретінде А: С.Макаренко басшылық еткен колонияның ең бек тіршілігін алуғ а болады.Ақ ылмен ұ йымдастырылғ ан іс-ә рекет, сондай-ақ осы колонияда тә рбиеленушілерге ық пал жасау мен оларды тә рбиелеу шараларының терең нен ойластырылғ ан жү йесі оларда адамның бағ алы сапаларын қ алыптастырады.

Жеке адам, топ жә не ұ жым

Жеке адам қ оғ амнан тыс ө мір сү ре алмайды.Ө йткені оның психикасы тек айналасындағ ылармен қ арым-қ атынас жасау процесінде ғ ана қ алыптасады.Қ оғ амдық тә рбие арқ ылы адам белгілі бір мазмұ нғ а ие болады.Жеке адам санасының дамуы қ оғ амның дамуымен байланысты.Кез келген адам қ андайда болмасын бір топқ а кіреді.Топтар: ү лкен (макро), кіші (микро), ресми емес, ресми, ұ йымдасқ ан, ұ йымдаспағ ан, контактілі (адамдармен ылғ и да жү здесіп жү ретін топ), оқ шауланғ ан, формалы, формасыз, жасанды, табиғ и, шартты, референттік болып бірнешеге бө лінеді.Мә селен, сынып оқ ушылары, жұ мысшы бригадасы, ә скери бө лімше, отбасы-контактілі немесе реалды топқ а жатса, футбол алаң ында, кинозалда отырғ ан адамдар ұ йымдаспағ ан топқ а жатады.Белгілі бригада мү шелері, студенттер тобы ресми топқ а, ал отбасы мү шелері, дос-жарандар, ағ айын-туыстар ресми емес топқ а жатады.Топ екі адамнан бастап қ ұ ралады.2-ден 40 адамғ а дейінгі топты шағ ын топтар (мектеп сыныбы; мың дағ ан, миллиондағ ан адамдардың тобын (саяси партиялар, ұ лт, кә сіподақ, діни ұ йымдар, т.б.) ү лкен топтар дейді.Ә рбір топтың ресми не ресми емес жетекшілері болады.