Сайлау органдары

10-бап. Сайлау органдары, олардың жү йесi мен ө кiлеттiктерiнiң мерзiмi

1. Қ азақ стан Республикасында сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзудi ұ йымдастыратын мемлекеттiк сайлау органдары сайлау

комиссиялары болып табылады.

2. Сайлау комиссияларының бiртұ тас жү йесiн мыналар қ ұ райды:

1) Республиканың Орталық сайлау комиссиясы;

2) аумақ тық сайлау комиссиялары;

3) округтiк сайлау комиссиялары;

4) учаскелiк сайлау комиссиялары.

3. Сайлау комиссияларының ө кілеттiк мерзiмi - бес жыл.

Аумақ тық, округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларын саяси партиялардың ұ сыныстары негiзiнде тиiстi

мә слихаттар сайлайды.

Ә рбiр саяси партия тиiстi сайлау комиссиясының қ ұ рамына бiр кандидатура ұ сынуғ а қ ұ қ ылы. Саяси партия сайлау

комиссиясының қ ұ рамына осы саяси партияның мү шесi болып табылмайтын кандидатура ұ сынуғ а қ ұ қ ылы.

Мә слихат белгiлеген, сайлау комиссияларын қ ұ ру мерзiмiне дейiн бiр айдан кем болмауғ а тиiс мерзiмде саяси

партиялардың ұ сыныстары болмағ ан жағ дайда, мә слихаттар сайлау комиссиясын ө зге де қ оғ амдық бiрлестiктердiң жә не

жоғ ары тұ рғ ан сайлау комиссияларының ұ сынысы бойынша сайлайды.

Сайлау комиссиясының қ ұ рамына ұ сынылғ ан адамдар оның жұ мысына қ атысуғ а келісетіні туралы ө тiнiштерiн қ оса

бередi. Сайлау комиссиясының тө рағ асы, тө рағ аның орынбасары, хатшысы сайлау комиссиясының алғ ашқ ы отырысында

сайланады.

Сайлау комиссияларының жаң а қ ұ рамын қ ұ ру сайлау комиссияларының ө кілеттiк мерзiмi аяқ талардан кемінде екi ай

бұ рын басталады жә не ө кілеттiк мерзiмiнің бiтуіне кемiнде ү ш кү н қ алғ анда аяқ талады.

Сайлау комиссияларын қ ұ ратын органдар сайлау комиссияларының ө кілеттiк мерзiмi iшiнде олардың қ ұ рамына

ө згерiстер енгiзуге қ ұ қ ылы.

4. Сайлау комиссияларын қ ұ ру туралы шешiм, олардың қ ұ рамы мен орналасқ ан жерi туралы бұ қ аралық ақ парат

қ ұ ралдарында хабарланады.

5. Сайлау комиссияларының ө з қ ұ зыретiнiң шегiнде қ абылдағ ан шешiмдерi тиiстi аумақ тағ ы барлық мемлекеттiк

органдардың, ұ йымдардың, жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының, сондай-ақ олардың лауазымды адамдарының

орындауы ү шiн мiндеттi.

6. Сайлау комиссиялары ө з ө кiлеттiктерiн жү зеге асыруы кезінде олардың қ ызметіне араласуғ а жол берілмейді.

7. Сайлау комиссиясының қ ызметi сайлау комиссиясын қ ұ ратын органның шешiмi бойынша немесе жоғ ары тұ рғ ан

сайлау комиссиясы ө тінішінің негiзiнде сот шешiмiмен тоқ татылуы мү мкiн.

8. Сайлау комиссиясының мү шесiн, осы Конституциялық заң ның 19-бабының 6 жә не 7-тармақ тарында кө рсетiлген

жағ дайларды қ оспағ анда, ө кiлеттiктерiнен айыруғ а болмайды.

________

10-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II Конституциялық заң ымен.

11-бап. Республиканың Орталық сайлау комиссиясы

1. Орталық сайлау комиссиясы Республика сайлау комиссияларының бiртұ тас жү йесiне басшылық етедi жә не

тұ рақ ты жұ мыс iстейтiн орган болып табылады.

2. Орталық сайлау комиссиясы комиссияның Тө рағ асынан жә не алты мү шесінен тұ рады.

Орталық сайлау комиссиясы Тө рағ асының орынбасары мен хатшысы комиссияның алғ ашқ ы отырысында сайланады.

3. Алып тасталды - Қ Р 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III Конституциялық заң ымен.

4. Орталық сайлау комиссиясының ө з аппараты болады.

5. Орталық сайлау комиссиясы мен оның аппаратын ұ стауғ а жұ мсалатын шығ ыстар республикалық бюджеттен

қ аржыландырылады.

________

11-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III; 2009 ж. 9 ақ пандағ ы № 124-IV Конституциялық заң дарымен.

12-бап. Республиканың орталық сайлау комиссиясының ө кiлеттiктерi

Орталық сайлау комиссиясы:

1) Республиканың аумағ ында сайлау туралы заң дардың атқ арылуына бақ ылауды жү зеге асырады; олардың бiрың ғ ай

қ олданылуын қ амтамасыз етедi; ө зiнiң қ ұ зыретi шегiнде бү кiл Республика аумағ ында мiндеттi шешiмдер қ абылдайды;

2) Президент пен Парламент Мә жiлiсi депутаттарының сайлауын ә зiрлеу мен ө ткiзудi ұ йымдастырады; Парламент

Сенаты депутаттарының сайлауын ұ йымдастыру мен ө ткiзуге басшылық етедi;

2-1) саяси партияларды Парламент Мә жiлiсi депутаттарының партиялық тiзiм бойынша сайланатын бө лiгiне

қ атыстыру мә селесiн қ арайды;

3) Алып тасталды - Қ Р 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III Конституциялық заң ымен.

3-1) Алып тасталды - Қ Р 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II Конституциялық заң ымен.

4) сайлау науқ анын ө ткiзуге жұ мсалатын шығ ыстардың мө лшерлi сметасын жасап, Республика Ү кiметiне ұ сынады;

5) Президенттi, Парламент депутаттарын сайлау жө нiндегi сайлау комиссияларына басшылық ты жү зеге асырады;

олардың шешiмдерiнiң кү шiн жояды жә не тоқ тата тұ рады; республикалық бюджеттiң сайлау науқ анын ө ткiзуге арнап

бө лiнген қ аражатын олардың арасында бө ледi; сайлау комиссияларының қ ызметiне қ ажеттi материалдық -техникалық

жағ дайлар жасалуын бақ ылайды; аумақ тық жә не округтiк сайлау комиссияларының шешiмдерi мен iс-ә рекеттерiне

(ә рекетсiздігіне) тү скен арыздар мен шағ ымдарды қ арайды; сайлау туралы заң наманы тү сіндіруді ұ йымдастырады; саяси

партиялардың ө кiлдерiмен жә не сайлау процесіне басқ а да қ атысушылармен сайлауды ұ йымдастыру жә не ө ткiзу жө нiнде

семинарлар ө ткiзедi, сайлау жү йелерi саласында халық аралық ынтымақ тастық ты жү зеге асырады;

6) Президенттi сайлау жө нiнде дауыс беруге арналғ ан бюллетеньдердiң нысаны мен мә тiнiн, Парламенттiң,

мә слихаттардың депутаттарын жә не ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының мү шелерiн сайлау жө нiнде дауыс

беруге арналғ ан бюллетеньдердiң нысанын, оларды жасау тә ртiбiн, сондай-ақ қ орғ алу дә режесiн сайлаушылар

(таң даушылар) тiзiмдерiнiң, Президенттiкке кандидаттарды қ олдайтын сайлаушылардың қ олдарын жинауғ а жә не

Сенаттың депутаттығ ына кандидаттарды қ олдайтын таң даушылардың қ олдарын жинауғ а арналғ ан қ ол қ ою

парақ тарының, ө зге сайлау қ ұ жаттарының нысандарын, дауыс беруге арналып, мө лдiр материалдан жасалғ ан жә шiктiң

нысанын жә не сайлау комиссиялары мө рлерiнiң ү лгiлерiн, сайлау қ ұ жаттарын сақ тау тә ртiбiн, сондай-ақ қ орғ алу

дә режесiн белгiлейдi; Президенттi жә не Парламенттің жә не мә слихаттардың депутаттарын сайлау жө нiндегi сайлау

бюллетеньдерiн дайындауды қ амтамасыз етедi;

6-1) дауыс беру қ ұ қ ығ ына арналғ ан есептен шығ ару куә ліктерін жасауды ұ йымдастырады, оларды беру жә не

есепке алу тә ртібін айқ ындайды;

7) сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзуге байланысты мә селелер бойынша мемлекеттiк органдар мен ұ йымдардың есебiн,

сондай-ақ сайлау туралы заң дардың сақ талуы мә селелерi бойынша қ оғ амдық бiрлестiктер органдарының хабарламасын

тың дауғ а хақ ылы;

8) Республика Президенттiгiне кандидаттарды тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi, кандидаттарды тiркеу

туралы бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында хабар жариялайды;

9) Президенттi жә не Парламент депутаттарын сайлау жө нiндегi сайлау алдындағ ы науқ анның барысы туралы

сайлаушыларды хабарландырып отырады, мерзiм-мерзім ақ парат бюллетенін шығ арады;

10) Республика бойынша тұ тас алғ анда Президенттi жә не Парламент депутаттарын сайлау қ орытындыларын

шығ арады, сайланғ ан Президенттi жә не Парламенттiң депутаттарын тiркейдi, бұ л туралы бұ қ аралық ақ парат

қ ұ ралдарында хабар жариялайды;

11) Президент сайлауы кезiнде қ айта дауыс беру мен қ айта сайлауды тағ айындайды жә не ө ткiзiлуiн

ұ йымдастырады;

12) Парламент депутаттарының қ айта сайлауын тағ айындайды;

13) шығ ып қ алғ андардың орнына Парламент депутаттарының сайлауын тағ айындайды;

14) мә слихаттардың кезектi жә не кезектен тыс сайлауын тағ айындайды;

15) мә слихаттар мен ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарын сайлауды ұ йымдастыру мен ө ткiзу кезiнде

аумақ тық сайлау комиссияларына ә дiстемелiк басшылық ты жә не олардың қ ызметiнің осы Конституциялық заң ның

талаптарына сә йкес келуін бақ ылауды жү зеге асырады.

Осы Конституциялық заң ның бұ зылуы анық талғ ан кезде тиiстi сайлау комиссиясының қ ызметін тоқ тату туралы

ө тiнiшпен сайлау комиссиясын қ ұ ратын органғ а немесе сотқ а жү гiнедi;

16) ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiс халқ ының мө лшерiне сә йкес олардан мә слихаттарғ а сайланатын депутаттардың

санын анық тайды;

16-1) Орталық сайлау комиссиясының ресми интернет-ресурсына сайлау заң дары жө нiндегi нормативтiк қ ұ қ ық тық

актiлердi, сайлауды тағ айындау мен ө ткізу туралы, сондай-ақ болып ө ткен сайлаудағ ы дауыстарды есептеу нә тижелерi

туралы ақ паратты орналастырады;

16-2) Қ азақ стан Республикасының сайлаушы азаматтарының бiрың ғ ай электрондық Тiркеу тізілімін жү ргiзедi;

16-3) электрондық сайлау жү йесiн пайдалана отырып сайлау ө ткiзу кезiнде тиiстi сайлау комиссияларының

мү шелеріне оны қ олдануды ү йретеді;

16-4) бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдары арқ ылы халық қ а сайлауда электрондық сайлау жү йесiн пайдалануды ү йретудi

ұ йымдастырады;

17) Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес басқ а да ө кiлеттiктердi жү зеге асырады.

________

12-бапқ а ө згерiстер енгізілді - Қ Р 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I, 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II; 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III; 2009 ж. 9

ақ пандағ ы № 124-IV Конституциялық заң дарымен.

13-бап. Аумақ тық сайлау комиссиялары

1. Облыстық (республикалық маң ызы бар қ алалар жә не Республика астанасы), аудандық, қ алалық, қ аладағ ы

аудандық сайлау комиссиялары аумақ тық сайлау комиссиялары болып табылады.

2. Аумақ тық сайлау комиссиялары:

1) Президент, Парламент жә не мә слихаттар депутаттарының, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары

мү шелерiнiң сайлауын ұ йымдастыруды жә не ө ткiзудi қ амтамасыз етедi;

2) жетi адамнан қ ұ рылады.

3. Алып тасталды - Қ Р 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II Конституциялық заң ымен.

4. Президент, Парламент жә не мә слихаттар депутаттарының сайлауы жө нiндегi аумақ тық сайлау комиссияларының

қ ұ рамы сайлау тағ айындалғ аннан немесе хабарланғ аннан кейiн - он кү ннен, ал жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдары

мү шелерiнiң сайлауы жө нiндегi аумақ тық комиссиялардың қ ұ рамы жетi кү ннен кешiктiрiлмей бұ қ аралық ақ парат

қ ұ ралдарында жарияланады.

________

13-бап - Қ Р 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I Конституциялық заң ының редакциясында; ө згерістер енгізілді - 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II; 2007 ж.

19 маусымдағ ы № 268-ІІІ Конституциялық заң дарымен.

14-бап. Аумақ тық сайлау комиссиясының ө кiлеттiктерi

Тиiстi аумақ тық сайлау комиссиясы:

1) ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiстер аумағ ында сайлау туралы заң дардың атқ арылуына бақ ылауды жү зеге асырады;

2) Президенттi, Парламенттiң жә не мә слихаттардың депутаттарын, ө зге де жергiлiктi ө зiн-ө зi басқ ару органдарының

мү шелерiн сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзудi қ амтамасыз етедi;

2-1) Президенттікке кандидаттардың, партиялық тізімдерін ұ сынғ ан саяси партиялардың сенім білдірген адамдарын

тіркейді, оларғ а тиісті куә ліктер береді;

3) тө менгi тұ рғ ан аумақ тық, округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiне басшылық етедi; олардың

шешiмдерiнiң кү шiн жояды жә не тоқ тата тұ рады; республикалық бюджеттiң сайлау науқ анын ө ткiзуге арнап бө лiнген

қ аражатын олардың арасында бө ледi; округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының қ ызметiне қ ажеттi материалдық -

техникалық жағ дайлар жасалуын бақ ылайды; округтiк жә не учаскелiк сайлау комиссияларының шешiмдерi мен iс-

ә рекеттерiне (ә рекетсiздiгіне) тү скен арыздар мен шағ ымдарды қ арайды; тиiстi ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiс шегiнде

қ ұ рылғ ан барлық сайлау комиссияларының Орталық сайлау комиссиясының шешiмдерiн атқ аруын ұ йымдастырады; осы

Конституциялық заң ның бұ зылуына жол берген сайлау комиссияларының қ ызметiн тоқ тату туралы сайлау комиссиясын

қ ұ ратын органғ а немесе сотқ а жү гiнедi;

4) сайлауды ә зiрлеу мен ө ткiзуге байланысты мә селелер бойынша сайлау комиссияларының, мемлекеттiк органдар

мен ұ йымдардың есебiн, сондай-ақ сайлау туралы заң дардың сақ талуы мә селелерi бойынша қ оғ амдық бiрлестiктер

органдарының хабарламасын тың дауғ а хақ ылы;

5) Сенат депутаттары сайлауын ө ткiзудi қ амтамасыз етедi; Сенат депутаттығ ына кандидаттарды, олардың сенiм

бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер бередi; бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында кандидаттарды тiркеу туралы

хабарлар жариялайды; дауыс беруге арналғ ан пункттер дайындайды, дауыс беруге арналғ ан кабиналар мен жә шiктердiң

жасалуын қ амтамасыз етедi; Сенат депутаттары сайлауындағ ы дауыс берудiң нә тижелерiн шығ арады жә не дауыс берудiң

нә тижелерi шығ арылғ ан хаттамаларды Сенат депутаттарын тiркеуi ү шiн Орталық сайлау комиссиясына бередi;

6) мә слихаттар депутаттарын сайлау жө нiнде сайлау округтерiн қ ұ рады жә не олардың тiзiмдерiн жариялайды, сайлау

комиссияларының орналасқ ан жерi туралы сайлаушыларғ а хабарлайды;

6-1) дауыс беруге арналғ ан учаскелердiң бірың ғ ай нө мiрленуін белгiлейдi;

7) мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдарының мү шелерін сайлау жө нiндегi сайлау

бюллетеньдерiнiң жасалуын қ амтамасыз етедi;

8) округтiк сайлау комиссияларынан тиiстi мә слихаттың депутаттығ ына кандидаттарды тiркеу туралы хаттамаларды

алады жә не округтiк сайлау комиссияларының тiркелген кандидаттардың тiзiмдерiн жариялауын қ амтамасыз етедi;

9) мә слихаттар депутаттарын сайлаудың қ орытындыларын шығ арады, сайланғ ан депутаттарды тiркейдi жә не бұ л

туралы бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында хабар жариялайды; Орталық сайлау комиссиясының ресми интернет-ресурсында

жариялау ү шiн тиiстi сайлау округтерi мен учаскелерi бойынша дауыстарды санау хаттамаларын Орталық сайлау

комиссиясына бередi;

10) қ айта дауыс беру, қ айта сайлау мен Сенаттың жә не мә слихаттардың шығ ып қ алғ ан депутаттарының орнына

сайлау ұ йымдастырады;

11) мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдарының мү шелерін сайлау, қ айта сайлау жә не

шығ ып қ алғ ан мү шелерiнiң орнына сайлау тағ айындайды жә не ұ йымдастырады; тиiстi ә кiмшiлiк-аумақ тық бө лiнiс

аумағ ында орналасқ ан мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдарының мү шелерін сайлау

жө нiндегi округтiк сайлау комиссиясының функциясын орындайды; мә слихаттардан басқ а, ө зге де жергілікті ө зін-ө зі

басқ ару органдарының мү шелігіне кандидаттарды, олардың сенiм бiлдiрген адамдарын тiркейдi, оларғ а тиiстi куә лiктер

бередi; жергiлiктi бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында кандидаттарды тiркеу туралы хабарлар жариялайды; мә слихаттардан

басқ а, ө зге де жергілікті ө зін-ө зі басқ ару органдарының мү шелерін сайлаудың қ орытындысын шығ арады; жергiлiктi

бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарында сайлаудың қ орытындысы туралы хабар жариялайды;

12) Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес басқ а да ө кiлеттiктердi жү зеге асырады.

________

14-бапқ а ө згерiстер енгізілді - Қ Р 1999 ж. 6 мамырдағ ы № 375-I; 2004 ж. 14 сә уірдегі № 545-II; 2007 ж. 19 маусымдағ ы № 268-III; 2009 ж. 9

ақ пандағ ы № 124-IV Конституциялық заң дарымен.