Ситуациялық есептер

Есеп

Т. қ аласында 600 тө секке есептелген орталық қ алалық аурухананың қ ұ рлысы қ арастырылып отыр. Қ ала ә кімшілігі қ аланың ішіне ауданы 5, 1 га аумақ ұ сынды. Ол учаскенің солтү стік жағ ы трамвай жолы ө тетін, кө лік кө п жү ретін магистралды жолмен шектеседі. Батыс жағ ында аурухана учаскесін 50 м қ ашық тық та 7-9 қ абатты тұ рғ ын ү йлер тұ р. Солтү стік – батысында 720 м қ ашық тық та машина жасау зауыты орналасқ ан. Шығ ысында, оң тү стік, оң тү стік-шығ ыс, оң тү стік-батыста учаске шегарасынан 100 м қ ашық тық та жаң а қ ұ рылыстар жү ргізіліп жатыр. Учаске ойыс жерде орналасқ ан формасы тікбұ рышты ені мен ұ зындығ ының ара қ атынасы 1: 4 тең, ұ зын ө сі солтү стікке қ арай бағ ытталғ ан.

Учаскенің топырағ ы сазды, грунт суының дең гейі жер бетінен 0, 8 м терең дікте. Топырақ тың сапасы (СЭБ мә ліметі бойынша) келесідей: санитарлық саны-0, 64 ішек таяқ шаларының титрі-0, 01, гумус азоты -0, 1. Учаске аумағ ындағ ы ауаның санитарлық жағ дайы; СО –ң концентрациясы – 32 мг/м³, кү кірт ангидриді-0, 079 мг/ м³ , азот тотық тары-0, 21 мг/ м³, кү йе - 0, 64 мг/ м³. Учаскедегі шу дең гейі кү ндіз-72 дБ, тү нде-48 дБ

Аурухананың сумен қ амтамасыз етілуі, оны қ алалық су тасымалдау жү йесіне қ осуды қ арастырады. Телефон, электр жү йелері жү ргізілмеген. Канализация қ арастырылғ ан.

Аурухананың ұ сынылғ ан жобасы, онда аурухананың барлық бө лімшелері орналасатын 1 биік қ абатты ғ имарат салуды қ арастырады (аурухананың жалпы жоспарын қ ара).

Қ ұ рылыс ауданы учаске аумағ ының 18 % -н қ ұ райды. Аурухана ғ имараты қ ұ рылыстық қ ызыл сызығ ынан 40 м қ ашық тық та, ұ зын осі бойынша учаскенің ұ зын осіне бойынша учаскенің ұ зын осіне параллелді орналасады. 1 қ абатында қ абылдау бө лімі, ірің ді жә не таза хирургия бө лімдері орналасады, жоғ арғ ы қ абаттарында-реанимация, ү лкендер мен балалар ғ а арналғ ан саладағ ы терапия бө лімдері орналасады. Емхана, ас блогы жә не ә кімшілік – шаруашылық бө лімі 1 қ абатында жә не бірлі-жарым цокольдық қ абатында, патологиялық -анатомиялық бө лімі ғ имараттың жеке қ анатындағ ы цоколдық қ абатында орналасады.

Емханағ а кіретін есікке қ арсы жерден аурухана учаскесіне кө лік кіретін 1 негізгі жол жә не патологиялық -анатомиялық бө лімнен шығ атын есік орналасқ ан ғ имараттың қ анатына қ арай кіретін, учаскенің бү йір жағ ынан 1 қ осымша жол жобаланғ ан. Шаруашылық зонасына жә не патанатомиялық бө лімге кө лік кіретін жол біреу. Кө галдыру зонасы учаскенің 37 % - н қ ұ райды жә не ол келесі тү рде жоспарланғ ан:

a. учаскенің 3 жақ шетінде ені 5 метр жеке ағ аштар ө сін тұ рғ ан қ орғ аныс зонасы тү рінде, ал ғ имараттың иаң дай беті жағ ында биіктігі 0, 8 – 1, 2 метр бұ талар тү рінде;

b. газондар, гү лдер ө сіретін жерлер, сә ндік бұ талар, ағ аштар тобы кіретін бау-саябақ тү рінде жоспарланғ ан. Ағ аштарды аурухананың жеке ү йлерінің терезесінен 5 м қ ашық тық та егу ұ йғ арылғ ан.

Есеп

Н. қ аласында 800 тө сектік аурухана кешені салынғ ан. Оның қ ұ рамына кіретіндері: емхана, терапия, хирургия, кардиология, физиотерапия бө лімдері орналасқ ан 6 қ абатты бас емдеу корпусы; 3 қ абатты балалар бө лімінің ғ имараты, 2 қ абатты перзентхана ғ имараты, шаруашылық корпусының, патологиялық -анатомиялық корпусының жә не ас блогінің 1 қ абатта ғ имараттары.

Емхана бас корпуспен ө тпе арқ ылы қ осылғ ан. Аурухананың жер учаскенің ауданы 10 га. Аурухана учаскесі қ аланың шетінде орналасқ ан (аурухананың жағ дайлық жоспарын қ араң ыз). Солтү стік- батыс жағ ында ол қ ала аралық кө лік кө п жү ретін магистралмен шектеседі (15 м). Учаскенің оң тү стік жә не шығ ыс жақ тарында 80-100 м. қ ашық тық та тұ рғ ан ү йлер орналасқ ан. Солтү стік жағ ында 200м қ ашық ьық та темір жол вокзалы тұ р.

Учаскенің батыс жағ ы кө гө ріске жалғ асады. Оң тү стік шығ ыс жағ ында 50м қ ашық тық та пепси-кола ө ндіретін зауыт орналасқ ан. Участок биіктеу жерде орналасқ ан, оң тү стік бағ ытқ а ең істеу, оның ұ зын осі оң тү стік – шығ ысқ а бағ ытталғ ан. Учаскенің пішіні тік бұ рышты ені мен ұ зындығ ының ара қ атынасы 2: 3 қ атынасын тең. Топрағ ы саздылау, қ ұ рғ ақ. Грунт суының дең гейі жер бетіне 2 метрден жақ ын емес. Учаскедегі топырақ тық сапасы СЭБ-ң мә ліметі бойынша келісідей. 1 кг. Топырақ та гельминт жұ мытрқ аларының саны 7, санитарлық саны-0, 88 коли-титрі-0, 5, қ орғ анысының мө лшері-50 мг/кг.Учаскедегі шу дең гейі кү ндіз 74 дБ, тү нде 44 дБ Учаскедегі ауаның санитарлық жағ дайы: СО концентрация-26 мг/ м³; азот оксидтері – 0, 28 мг/ м³; кү кірт ангидридтері-0, 32 мг/ м³; кү йе-12 мг/ м³, қ орғ асын -0, 001 мг/ м³.Аурухананың сумен қ амтамасыз етілуі-қ аланың су тасымалдау жү йесіне қ осу қ арастырылғ ан. Бас емдеу корпусы учаскенің оң тү стік-шығ ыс жағ ында учаскенің ұ зын осіне паралеллді, қ ұ рылыстың қ ызыл сызығ ынан 20 м қ ашық тық та орналасқ ан.Перзентхана учаскенің солтү стік-шығ ыс жағ ында бас емдеу корпусынан 30 м қ ашық тық та жә не қ ұ рылыстың қ ызыл сызығ ынан 30 м қ ашық тық та орналасқ ан. Оғ ан паралель 20м қ ашық тық та учаскенің терең бө лігінде балалар бө лімінің ғ имараты орналасқ ан. Жұ қ палы аурулар бө лімі учаскенің терең солтү стік-батыс жағ ында қ ұ рылыстың қ ызыл сызығ ынан 20м қ ашық тық та, жә не басқ а емдеу корпустарынан 30-50м қ ашық тық та орналасқ ан, басқ а бө лімшелерден бұ талар тү рінде ө сіп тұ оғ ан ө сімдіктермен қ оршалып бө лінген. Шаруашылық ауласы учаскенің оң тү стік-батыс жағ ында, қ ұ рылыстың қ ызыл сызығ ынан 5 м жә не жұ қ палы аурулар бө лімінен 40 м қ ашық тық та орналасқ ан. Шаруашылық ауласы мен жұ қ палы аурулар бө лімінің арасында, олардан 20м қ ашық тық та патологиялық -анатомиялық бө лім тұ р. Қ ұ рылыс ауданы учаскенің 22% қ ұ райды.

Учаскеде жұ қ палы емес емдеу корпустарына кө лік кіретін 1 негізгі жол жә не 3 қ осымша жол (жұ қ палы аурулар корпусына, шаруашылық алаң ына, патанатомиялық корпусқ а) бар. Кө галдандыру зонасы учаскенің жалпы ауданның 60 % қ ұ райды.

Ол а. учаскенің шетінде жеке ө сіп тұ рғ ан ағ аштар тү ріндегі-кө к қ орғ аныс зонасы;

б. газондар, гү л ө сіп тұ рғ ан жерлер, сә ндік бұ талар жә не кіші-гірім ағ аштар тобы кіретін 3 га жерді алып жатқ ан бау-сая бақ тү рінде берілген.

Есеп

300 тө сектік ауылдық учаскелік ауруханалық алып жатқ ан ауданы 4 га. Поселканың шетінде орналасқ ан (жағ дайлық жоспарды қ ара).Учаскенің солтү стік жә не батыс жағ ында аурухана учаскесінің шекарасынан 5 м қ ашық тық та колхозшылардың усадбасы жалғ асып жатыр, оң тү стігінде бау бар, шығ ысында 100м қ ашық тық та сү т фермасы орналасқ ан. Учаске тегіс жерде орналасқ ан, ұ зын осі бойынша шығ ыс-батысқ а бағ ытталғ ан «Жел раушаны» бойынша жел шығ ыс жә не оң тү стік-шығ ыс бағ ыттан басым тұ рады. Аурухана учаскенің пішіні тө рт бұ рышты ені мен ұ зындығ ының ара қ атынасы 1: 2 қ атынасына тең. Топырағ ы қ ұ мдылау-саздылау. Учаскедегі топырақ тың сапасы: санитарлық саны-0, 78; коли-титрі-0, 04; 1 кг топырақ та гельминт жұ мыртқ аларының саны-14. Ауаның сапасы; СО-2 мг/ м³, кү кірт ангидриді-0, 12 мг/ м³, азот тотық тары-0, 095 мг/ м³, аммиак-5 мг/ м³.

Учаскеде (бас жоспарды қ ара) емхана, екі қ абаттан бас емдеу корпусы, 1 қ абатта балалар бө лімінің корпусы, 2 қ абатты ғ имаратта, акушерлік-гинекологиялық бө лім, жұ қ палы аурулар бө лімі орналасқ ан. Аурухананның бас емдеу корпусы учаскенің оң тү стік шекарасынан 40м қ ашық тық та ұ зын осі бойынша шығ ыстан батысқ а қ арай орналасқ ан, емхана учаскенің батыс жағ ында қ ұ лыстың қ ызыл сызығ ынан 5 м қ ашық тық та тұ р. Балалар бө лімі мен акушерлік- гинекологиялық бө лім де учаскенің батыс жағ ында, оның шекарасынан 25м қ ашық тық та жә не олар бір-бірінен, емханадан 25м қ ашық тық та орналасқ ан. Емхана мен бас корпустың арасы 20м, бас корпуспен басқ а емдеу корпустарының арасы 40-50м. Жұ қ палы аурулар корпусы ұ зын осі бойынша учаскенің солтү стік шекарасына параллельді қ ұ рылыстың қ ызыл сызығ ынан 15 м қ ашық тық та орналасқ ан, басқ а корпустардан жаяу жү ретін жолдармен бө лінген.Басқ а емдеу корпустарынан ара қ ашық тығ ы 50 м –н кем емес. Шаруашылық ауласы мен патологиялық -анатомиялық бө лім бір-біріне параллельді орналасқ ан, қ ұ рылыстарының қ ысқ ы осі бойынша учаскенің шығ ыс шекарасына жанасып жатыр. Олардың арақ ашық тығ ы 10м. Патологиялық -анатомиялық корпустан бас корпусқ а жә не жұ қ палы аурулар корпусына дейін-30м, басқ а корпустарғ а дейін 50-м-н кем емес. Шаруашылық ауласынан жұ қ палы аурулар корпусына дейін-40м, бас корпусқ а дейін-20м.

Учаскеге кө лік кіретін 3 жол қ арастырылғ ан:

Біреуі-емханағ а жә не емдеу корпустарына, екіншісі- жұ қ палы аурулар бө ліміне, ү шіншісі- патологиялық -анатомиялық корпусқ а жә не шаруашылық зонасына.

Қ ұ рылыс пайызы 18%, кө галдандыру зонасы 48%. Кө кжелек зонасы учаскенің барлық жақ шетінде жеке ө сіп тұ рғ ан ағ аштар тү рінде 2 м кө к желек қ орғ аныс зонасынан, сондай-ақ, ауданы 0, 6 га аурухана бауынан тұ рады.

Есеп

600 тө секке есептелген орталық қ алалық балалар ауруханасы 5-ғ а жерлі алып жатыр.

Аурухана квартал ішінде орналасқ ан (аурухананың жағ дайлық жоспарын қ ара) Учаскенің шекарасынан 25 м қ ашық тық та солтү стік, батыс жә не оң тү стік жағ ында 8-9 қ абатты тұ рғ анү йлер тұ р, ал шығ ысында 35м қ ашық тық та кө лік кө п жү ретін жол бар.Учаске биік жердің батысқ а бағ ытталғ ан беткейінде тұ р. Топырағ ы сазды, ылғ ал, групт суы жердің бетіне жақ ын жатыр. СЭБ-ң мә ліметі бойынша аурухана аумағ ындағ ы ауада СО-12мг/м³, кү кірт ангидрд-0, 06мг/м³, азот топырақ тары -0, 09 мг/м³ мө лшерде анық талады. Жиі канализация суы жердің бетіне тесіп шығ ып жатады.

Топырақ сапасының санитарлық кө рсеткіштері: коли титрі-0, 006, гельминт жұ мыртқ аларының саны-84, топрақ тың санитарлық саны-0, 79

Аурухана учаскесінің пішіні тө рт бұ рышты (генпланды қ ара).

Жер аумағ ында сә улеттік пішіні кү рделі 4 қ абатты емдеу корпусының ғ имараты орналасқ ан.Ғ имараттың ә рбір қ анатында жә не блогінде ө з алдына учаскеге шығ атын есік бар. Негізгі кө лік кіретін жолғ а жақ ын блокта емхана жә не ә кімшілік бө лмелері орналасқ ан, басқ а блоктарда емдеу бө лімдері (терапия, хирургиялық, неврология) орналасқ ан. Аумақ тағ ы бұ рылыс пайызы-18%

Емдеу корпусының ғ имаратынан 28м қ ашық тық та ас блогі, 50м қ ашық тық та бір жағ ында патанатомиялық корпус, екінші жағ ында шаруашылық ауласы орналасқ ан. Учаскенің ортасында ЛФК жә не гемотерапия алаң ы бар. Кө галдандыру зонасы учаскенің 54 % алып жатыр жә не олар келесі тү рде берілген:

а. учаскенің шетінде ені 15м ө сіп тұ рғ ан ағ аштар жә не бұ талар тү ріндегі қ орғ аныс зонасы тү рінде;

б. ауданы 1, 2 га аурухана бауы, жә не олар ә рбір бө лімшенің маң айында белгілі бір блоктың тікелей жанында участоктар бар. Аурухана учаскенің емдеу корпустарына,

1 негізгі кө лік кіретін жол жә не ас блогына 1 кө лік кіретін жол ескерілген.

Тақ ырып №8. Балалар мен жасө спірімдердің денсаулық жағ дайын жә не дене дамуын гигиеналық бағ алау. Ө ндрістік шаң, шу, дірілдің гигиеналық маң ызы. Қ олайсыз ә серлерінің алдын алу. -4 сағ ат.

Сабақ тың мақ саты: Балалар мен жасө спірімдердің денсаулық жағ дайы мен физикалық дамуының негізгі кө рсеткіштерімен жә не оларды бағ алау ә дістері жө ніндегі білімдерін қ алыптастыру. Ө ндірістегі шаң, шу діріл шығ аратын негізгі кө здер мен олардың жұ мысшыларғ а ә серінің сипаты туралы тү сінік беру, осы факторлардың қ ауіптілік дең гейін бағ алауды ү йрету жә не жұ мыс істеушілерге қ олайсыз ә сер етуінің алдын алу бойынша шараларды дайындау жө ніндегі білімін қ алыптастыру.

Міндеттері:

· Балалар мен жасө спірімдердің физикалық дамуын зерттеу жә не бағ алау ә дістері жө ніндегі білімді қ алыптастыру;

· Балалар мекемелерінде оқ у-тә рбие ү рдісін, кү н тә ртібін ұ йымдастырудың гигиеналық қ ағ идаларын жә не оғ ан қ ойылатын талаптар жө ніндегі білімдерін қ алыптастыру.

· Мектепке дейінгі жә не мектеп мекемелердегі тә рбиелеу жә не оқ ыту жағ дайын медициналық бақ ылаудың негізгі аспектілері жө ніндегі білімдерін қ алыптастыру

· Антропометрлік зерттеулер жү ргізу жө ніндегі білімді қ алыптастыру

· Дені сау балалар мен жасө спірімдер тобын анық тау жө ніндегі білімді қ алыптастыру

· Оқ ушының кү н тә ртібін бағ алау жө ніндегі білімдерін қ алыптастыру

· Ө ндірістегі шаң ның жіктелуін; ө ндірістегі шаң ның негізгі шығ атын кө здері жө ніндегі білімін қ алыптастыру;

· фиброгенді ә сер ететін, шаң нан болатын ауруларды, олардың дамуына ә келетін ө ндірістер мен мамандық тар жө ніндегі білімін қ алыптастыру;

· ағ зағ а шаң ның басқ а тү рлерінен: жалпы токсикалық, тітіркендіргіш, канцерогендік жә не мутагендік ә сер етуден пайда болғ ан аурулар жө ніндегі білімін қ алыптастыру;

· басым тү рде фиброгенді ә сер ететін жә не шаң ның басқ а тү рлері ә сер ететін шаң дарды нормалау қ ағ идалары жө ніндегі дағ дыларды қ алыптастыру;

· ө ндірістік шаң ның қ олайсыз ә серінің алдын алу шаралары жө ніндегі дағ дыларды қ алыптастыру;

· шу мен дірілдің ағ зағ а ә серін; шу мен дірілдің ә сері кезіндегі ағ заның функционалдық жағ дайын зерттеу ә дістері бойынша білімді қ алыптастыру;

· жұ мыс істеушілерге шу мен вибрацияның қ олайсыз ә серінің алдын алу жө ніндегі шараларды;

· нормативтік қ ұ жаттарды пайдаланып шу мен дірілге гигиеналық бағ а беру бойынша білімді қ алыптастыру;

· функционалдық зерттеу мә ліметтері бойынша шу мен дірілдің ә серіне ағ заның реакциясын бағ алау бойынша дағ дыны қ алыптастыру;

· Қ Р ДМ №243 бұ йрығ ына сә йкес шу жә не діріл кә сіптерінде жұ мыс істейтіндердің алдын ала жә не медиицналық тексерулерін ұ йымдастыру бойынша дағ дыны қ алыптастыру;

· шаң ның, шу мен дірілдің дең гейін тө мендету жә не олардың жұ мысшылар ағ засына қ олайсыз ә серін азайту ү шін сауық тыру шараларын ұ сыну бойынша дағ дыны қ алыптастыру;

Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. «Денсаулық» критерийлері кө рсеткіші тү сініктері

2. Балалар мен жасө спірімдердің дене дамуы: зерттеу ә дістері жә не бағ алау

3. Денсаулық топтарына қ арай балаларды бө лу

4. Балалардың кү н тә ртібінің гигиеналық негіздері

5. Жалпы білім беретін жә не мектепке дейінгі балалар мекемелеріндегі оқ у ү рдісін ұ йымдастыруғ а қ ойылатын гигиеналық талаптармен танысу

6. Ө ндірістік шаң: кө здері, жіктелуі, ағ зағ а ә сері.

7. Ағ зағ а ө ндірістік шаң ның қ олайсыз ә серінің алдын алу жө ніндегі шаралар.

8. Жұ мыс аймағ ындағ ы шаң ды жә не оның дисперстілігін анық тау ә дістері.

9. Шу жә не дірілдің кө здері, физикалық параметрлері жә не олардың гигиеналық маң ызы.

10. Ағ зағ а шу мен дірілдің ә сері.

11. Адам ағ засына шу мен дірілдің ә серін бағ алау ә дістері.

12. Шу жә не діріл ауруларының алдын алу жө ніндегі шаралар.

Оқ ыту мен сабақ беру ә дістері: кіші топта жұ мыс істеу, жағ дайлық есептерді шешу, пікірталас.Аспаптармен жұ мыс істеу.

Ә дебиеттер:

Негізгі:

Гигиена / Под ред акад. РАМН Г.И.Румянцева. – М.: ГЭОТАР, Медицина, 2000. – 360-393 б.

Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека.- Ростов н/Д: «Феникс», 2004.-402-424 б.

Пивоваров Ю.П. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене и основам экологии человека., 3-е изд.- М.: ГОУ ВУНМЦ МЗ РФ, 2001. – 154-194 б.

Гурова А.И., Горлова О.Е. Практикум по общей гигиене. -М.: Изд-во Унив. Дружбы народов, 1991.- 107-115

Қ осымша:

Анамбаева А.Н. Гигиена лечебно-профилактических организаций. /Учебное пособие. – Алматы, 2003.- 5-18б.

Минх А.А. Общая гигиена.- М.: Медицина, 1984. - 198-201б.

Пивоваров Ю.П. и др. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене. - М.: Медицина, 1983.- 59-64б.

Румянцев Г.И., Вишневская Е.П., Козлова Т.А. Общая гигиена.- М.: Медицина, 1985.- 230-245б

Санитарные правила и нормы РК «Требования к устройству и содержанию больничных организаций и организаций охраны материнства и детства» от

24.06 2002 г.