Bayramlarimiz

Anayurdumuzun bayramları ç oktur. Fakat en ö nemlisi hangisi? Bunu anlamak iç in beraber tarihten birkaç yaprak

ç evirelim. Ekim-Kası m devriminden sonra, 1917 de eski Rusya'da kurulan¹ devletin adı, bir iki defa değ iş tikten sonra nihayet «Sovyetler Birliğ i» oldu. Ancak bu devlet aş ağ ı yukarı bir insan kadar yaş adı, tam 74 yı l. 1991 yı lı nı nAralı ğ ı nda ö len Sovyetler Birliğ inin yerini bir sı ra yeni devletler aldı. Rusya (Rusya Federasyonu) da bunlardan biri ve elbette en bü yü ğ ü. Halen Rusya'da bazı eski bayramlardan baş ka yenilerini de kutları z. Fakat Ö nce eskileri ele alalı m.

Bir Mayı s gü nü ne Bü tü n Dü nya iş ç ileri ve emekç ileri bayramı derler, daha doğ rusu 74 yı l iç inde biz bö yle dedik. Bu bayram ş imdi de var ama adı baş ka: Bahar ve emek bayramı.

İ kinci dü nya savaş ı ² ç oktan bitti, yakı nlarda bunun (bitiminin) elli beş inci yı ldö nü mü olacak. Fakat gene de unutmak olmaz. Bunun iç in silâ hlı kuvvetlerle yani ordumuzla birlikte Mayı sı n dokuzunda yengi bayramı nı kutları z. İ lkyazda (ilkbaharda) daha en az bir bayram var. O da mü kemmel (yetkin), değ erli kadı nları mı zı n bayramı olan Milletlerarası (uluslararası) kadı nlar gü nü.

Nihayet Yı lbaş ı bayramı nı da umtmayalı m. Bu bayram 31 Aralı k gü nü baş lar ve yeni yı lı n ilk gü nü olan l Ocakta devam eder. Birç ok insanlar bu bayramda dairelerini bir Noel ağ acı yla sü sler, birbirlerine yeni yı l iç in en iyi dileklerde (temennilerde) bulunurlar.

İ ş te eski bayramlar bunlar. Yenilerini siz bensiz de bilirsiniz. Sanı rı m, yarı n ö bü r gü n onları bize anlatı rsı nı z. Bayramlarda birbirimize «Bayramı nı z kutlu olsun», «Bayramı nı zı tebrik ederim (kutları m)» gibi sö zler sö yler, bazan yakı nları mı zı memnun etmek iç in onlara sevgimizi anlatmak iç in ç iç ek, tü rlü (ç eş itli) armağ an (hediye) veririz.

Her ü lkenin, her ulusun az veya ç ok bayramı var. Bunları bilmek gerek. Aş ağ ı da baş ka bir gü n size Tü rklerin bayramları nı da anlatı rı z.

¹ kurulan (причастие страдательного залога) — «созданный». ²İ kinciDü nya savaş ı (harbi) —вторая мировая война

YILIN DÖ RT MEVSİ Mİ

Dü n sabah uyandı m, dı ş arı da tuhaf bir gü rü ltü. Ne o? Odama giren kardeş ime sordum: «Ne var dı ş arı da? Nedir o gü rü ltü?»

Kardeş im: «Ne olacak? Dedi. Gö k gü rü ltü sü. Yağ mur yağ acak!»

İ nanmadı m: «Ne diyorsun sen? Gö k gü rü ltü sü olur mu hiç? Hani, sö z var: Bin dü ş ü n, bir sö yle.»

Kardeş im: «Bö yle bir sö z var mı, yok mu, bilmem. Dedi. Fakat baş ka bir ata sö zü vardı r: Bin iş it, bir sö yle. Yahut ta baş ka tü rlü derler: bir sö yle, iki dinle. İ ş te sen de dinle. Benimle biraz gel, beraber dinleyelim. Kendin bakarsı n!»

Balkona ç ı ktı k. Allah Allah! Gerç ekten de (sahiden de) gö k gü rlü yor. Ş ubatı n yirmisinde! İ nanı r mı sı n, inanmaz mı sı n? «Bu ne yahu? Dedim. Takvime mi inanayı m, doğ aya mı (tabiata mı)? Galiba yaza giriyoruz. Ö yleyse sevinmek gerek».

Kardeş im yanı tladı: «Pek de acele etme, dedi. Hani, daha bir atalar sö zü var: Bir ç iç ekle yaz olmaz.»

Bu doğ ruydu. Bizim buralarda yaz mevsimi haziran ayı nda gelir. Fakat martta bile termometre sı fı rı n ü stü ne ç ı kmaya, karlar da erimeye baş lar. Tabiat (doğ a) derin kı ş uykusundan uyanı r. Gü neş her gü n biraz daha erken doğ ar, daha geç batar ve yeryü zü nü aydı nlatmak, ı sı tmak İ ç in ç ok ç alı ş ı r, â deta elinden geleni yapar.

Ancak havalar bir gü nde değ iş mez elbet. Arası ra ş iddetli, sert rü zgâ rlar da eser, kara bulutlardan kar da yağ ar... Fakat kara kı ş artı k geride. İ lerimiz yaz.

Nisan ayı nda havalar ç ok daha yumuş aktı r. Isı sı fı rı n altı na hemen hiç dü ş mez, sı k sı k 10-15 derece sı fı rı n ü stü ndedir. Nisandan sonra gelen Mayı s ayı nı sevmeyen yok gibi. Bu ayda ağ aç lar ç iç ekler aç ar, ortalı k yeş il olur (yeş illenir).

Mayı sta ilkbahar sona erer (biter). Artı k yaza giriyoruz. Bu mevsimin ayları sı ra ile Haziran, Temmuz ve Ağ ustos, yani yaz aş ağ ı yukarı ü ç ay devam eder. Bazı insanlar en ç ok Temmuzu severler. Ç ü nkü yı lı n en sı cak ayı budur. İ nsanlar temiz hava

¹ â deta-—прямо-таки.

almak iç in ormanlara, kı rlara ç ı kar, nehir ve gö llerin yakı nı nda dinlenir, denize girerler. Fakat hava bazan fazlası yla sı cak olur. Bunun iç in kimi insanlar Ağ ustos ve hatta Eylü l ayı nı daha ç ok beğ enir, daha ü stü n tutar Ağ ustos genellikle Temmuzdan az sı caktı r. Bundan baş ka Ağ ustosta bol bol meyve yeriz.

Eylü l, Ekim (eski adı İ lk teş rin) ve Kası m (eski adı Son teş rin) ayları gü z (sonbahar) mevsimini oluş turur (teş kil eder). Bu aylan beğ enen insanlar yok değ il. Hani Puş kin... Fakat bu ayrı bir sevgi. Sanki¹ bir ayrı lı k² aş kı... Gü zü n ı lı k Gü neş e «Allaha ı smarladı k» deriz. Genellikle Gü neş i pek seyrek gö rü yoruz. Bunun iç in de kı ymeti (değ eri) kat kat yü kselir. Bu mevsimde bir gü n baş layan yağ mur ç ok kez gece gü ndü z yağ ar...

Kı ş ı biliyorsunuz. Nehir ve gö lleri buz kaplar. İ nsanlar fazla ü ş ü memek, soğ uk almamak iç in kalı n palto giyerler. Doğ a derin bir uykudadı r. Kara kı ş ta karlar derin mi derin, havalar soğ uk mu soğ uk... Fakat kı ş sporları iç in bu mevsim pek mü sait (elveriş li). Patinaj, kayak filâ n... Ç ocuklar kardan adam yapar. Sanı rı m, anlatmak beyhude (boş una, nafile). Siz benden iyi bilirsiniz.

УПРАЖНЕНИЯ

18. Переведите на русский язык следующие предложении:

1. 1945 yı lı nda tam bir yengi alan silâ hlı kuvvetlerimiz iki ay
sonra bu zaferin elli... ncı yı ldö nü mü nü kutlayacaklardı r.

2. 1917 devriminin uluslararası ö nemini anlamak gü ç, yetkin
bir dille anlatmak hemen hemen olanaksı zdı r. 3. Son yı llarda
iki defa devlet ö dü lü nü kazanan bu bilim adamı nı n değ erini
bilmeyen yok, sanı rı m. 4. Saat beş buç ukta doğ an gü neş kaç ta
batar? Bunu bilmek iç in mutlaka takvime bakmak gerek.
5. Gü ç lü (gü ç lü kuvvetli) bir delikanlı ama, bü yü k bir sevgiye

¹ sanki —словно бы. ² ayrı lı k — расставание.

değ er mi (bü yü k bir aş ka lâ yı k mı)? Zannetmem. Ben arkadaş ı m daha ü stü n tutuyorum. 6. Bakı n, kı ş geldi, ş iddetli soğ uk da yok. Ü ş ü meyiz. Hava ç ok elveriş li (mü sait). (Haydi) diş arı da kardan adam yapalı m, kar topu oynayalı m. Sö zü n kı sası temiz hava alalı m. 7. —Bak, gö k yü zü nü kara kara bulutlar kapladı, gö k gü rlü yor. Bundan baş ka sert rü zgâ r da esiyor. Bö yle havada denize girmek olur mu? — Fakat suyun ı sı sı yirmi dereceden yukarı. — Yahu, bundan bir ş ey değ iş ir mi? Sen termometreye değ il, ortalı ğ a bak. 8. Kı ş ı teş kil eden aylan sevmeyen ç oktur. Gerç ekten de bunu anlamak, buna inanmak kolay. Ç ü nkü meselâ ağ aç lar yapraksı z durur, Gü neş hem az aydı nlı k verir, hem de ortalı ğ ı ı sı tmaz (yani Gü neş ile hararet birbirinden ayrı durur). Bununla beraber kı ş sporları sevenler İ ç in bu mevsimden iyisi yoktur.

19. Ответьте на следующие вопросы:

l. Anayurdumuzun en bü yü k (bir numaralı) bayramı nı ne ayı nda kutları z? 2. 1991 yı lı nı n Aralı ğ ı nda ö len devletin adı neydi? 3. 1917 yı lı nı n Kası mı nda ü lkemizde iş baş ı na gelen hü kü met kaç yı l iç inde iş baş ı nda kaldı? Ş imdiki devletin adı ne? Ü lkemizin esas kanunu olan Anayasamı zı (n) kabul gü nü nü sö yler misiniz? 5. Mayı s ayı nda Zafer bayramı ndan baş ka daha ne gibi (eskiden uluslararası bayram olan) bir bayram kutlanı r? 6. Silâ hlı kuvvetlerimizin yani ordumuzun bayramı nı kutlayan insanlar son yı llarda ç ok mudur? 7. Yı lbaş ı bayramı nı neden gece vakti kutlamaya baş ları z? Bu bayramda birbirimize ne gibi sö z sö yler, ne gibi dileklerde (temennilerde) bulunuruz? 8. Yetkin kadı nları mı zı tebrik etmek iç in uluslararası kadı n gü nü onlara sevgimizden baş ka daha ne veririz, ne armağ an ederiz? Tü m (bü tü n) kadı nlar bu armağ anlara, ç iç eklere filâ n lâ yı k mı dı rlar? 9. Son yularda her hangi devlet ö dü lü nü alan eserler arası nda hangilerini hatı rlarsı nı z? 10. Bir yakı nı nı, bir akrabası nı, bir dostunu uğ urlamaya gelen adam neden ç iç ek filâ n gibi ş eyler getiriyor, neden yakı nma, akrabası na, dostuna «Yolun(uz) aç ı k olsun» gibi sö zler sö ylü yor?

20. Перевелите на русский язык и запомните следующие турецкие
пословицы и поговорки:

1. Bakan gö ze yasak olmaz. 2. Ç ok bilen ç ok yanı lı r. 3. Adam
olana bir sö z yeter. 4. Ö nce yiyelim sonra diyelim. 5. Eğ ri
oturalı m doğ ru konuş alı m. 6. Adam adama lâ zı m olur.
7. Tembele her gü n bayram. 8. Kı ş tan sonra bahar olur. 9. Her
ş eyin yenisi dostun eskisi. 10. Geç olsun da gü ç olması n.

11. Evi ev eden kadı ndı r. 12. İ ki dinle bir sö yle. 13. Gö zü mü zü
aç alı m yoksa aç arlar. 14. Evvel yoldaş sonra yol. 15. Her iş in
sonuna bak.

21, Переведите на турецкий язык следующий отрывок:

Вероятно, нет на земле человека, который не любил бы вес­ны. Конечно, некоторые люди предпочитают лето, осень и даже зиму (например, лыжники). Но большинство людей бо­лее всего любят весну. Весной природа просыпается после глубокого зимнего сна. Солнце всходит раньше и заходит поз­же. Дни становятся длиннее и теплее. Температура воздуха всегда выше нуля. В конце марта снег тает и сходит, а в апреле зеленеет трава, иногда распускаются деревья. Май, вероятно, лучший из весенних месяцев. Все кругом зелено и светло. Даже дожди с громом (грозы) нравятся многим. Чтобы отдохнуть, подышать свежим воздухом, мы время от времени выезжаем за город. Весной мы празднуем несколько праздников. Самый важный из них — международный праздник 1-го Мая. 9 Мая — праздник Победы. 8 Марта мы поздравляем наших женщин с их праздником.