Тестілік тапсырмалар паспорты

Ә леуметтік экология жә не тұ рақ ты даму пә ні бойынша

5В060800-Экология мамандық тары ү шін

оқ у тілі қ азақ бө лімдер ү шін

Қ ұ растырушы:

б.ғ.к., физиология кафедрасының мең герушісі: Тыкежанова Г.М.

физиология кафедрасының мең герушісі: Тыкежанова Г.М.

Қ ұ растырылғ ан кү ні: 26.03.2014ж.

ВОУД сынау-тестілеуіне арналғ ан

$$$ 1

Қ оғ амдық қ ұ рылымдарының, олардың айналасындағ ы табиғ и жә не ә леуметтік ортамен байланысын зерттейтін ғ ылыми салалар бірлестігі:

A) Ә леуметтік экология.

B) Ө ндірістік экология.

C) Урбоэкология.

D) Социология.

E) Психология.

$$$ 2

Ә леуметтік экология терминін ұ сынғ ан ғ алымдар:

A) Н.Ф. Реймерс.

B) Д.Ж. Маркович.

C) Р.Парк.

D) В.И. Вернадский.

E) Р. Карсон.

F) Э. Берджесс.

$$$ 3

Ә леуметтік экологияның даму кезең дері:

A) Эмпирикалық кезең.

B) Техногендік кезең.

C) Экологиялық кезең.

D) Модельдік кезең.

E) Экономикалық кезең.

F) Тарихи кезең.

G) Ғ аламдық -саяси кезең.

H) Антропогендік кезең.

$$$ 4

Мак-Кензи бойынша ә леуметтік экологияның дамуына мынадай факторлар ә сер етеді:

A) Химиялық факторлар.

B) Талғ амдылық факторлар.

C) Физикалық факторлар.

D) Қ оршағ ан орта факторлары.

E) Психологиялық факторлар.

F) Экономикалық факторлар.

G) Бейімделу факторлары.

H) Тарихи факторлар.

$$$ 5

Ә леуметтік экология дамуының кезең дері:

A) Эмпирикалық кезең.

B) Жаһ андық кезең.

C) Аграрлық кезең.

D) Тарихи кезең.

E) Ғ аламдық кезең.

F) Индустриалды кезең.

G) Модельдеу кезең і.

$$$ 6

Ә леуметтік экология жә не тұ рақ ты даму пә нінің негізгі мақ саты:

A) Табиғ и ү рдістердің бұ зылуын талдау.

B) Экологиялық мә селелерді шешу.

C) Қ оғ ам мен табиғ ат қ арым-қ атынастарындағ ы мә селелерді талдау.

D) Экологиялық пайымдау мә селелерін шешу.

E) Техникалық пессимизм мә селелерін шешу.

$$$ 7

Тұ рақ ты даму концепциясының біріккен аспектілері:

A) Биологиялық.

B) Ә леуметтік.

C) Физикалық.

D) Химиялық.

E) Экологиялық.

F) Психологиялық.

G) Экономикалық.

H) Тарихи.

$$$ 8

Ә леуметтік экологияда қ олданылатын негізгі тә сілдер:

A) Нормативтік-технологиялық.

B) Техникалық.

C) Ақ параттық.

D) Биологиялық.

E) Технологиялық.

F) Қ ұ қ ық тық.

$$$ 9

Ә леуметтік экология – бұ л:

A) Адамзат қ оғ амының қ оршағ ан табиғ и ортамен ә серлесуі.

B) Жеке адамның жә не адамзат қ оғ амының табиғ и ә леуметтік жә не мә дени ортамен ә серлесуі.

C) Адамның қ оршағ ан ортамен қ арым-қ атынасын зерттеу.

D) Адамдардың табиғ и ортағ а бейімделуі.

E) Адамзаттың тарихы.

F) Экологиялық индикация.

$$$ 10

Ә леуметтік экологияның дамуының ең алғ ашқ ы елеулі алғ а басуына ә серін тигізгендер:

A) 1966ж., Эвиан қ аласында ө ткен Дү ниежү зілік ә леуметтанушылардың конгресі.

B) 1974ж., Рим клубының баяндамалары.

C) 1971 ж., Дж. Форрестердің «Ә лемдік динамика» атты ең бегінің нә тижелері.

D) 1972ж., Д. Медоуздың «Ө судің шегі» атты ең бегінің нә тижелері.

E) 1970ж., Варна қ аласында ө ткен ә леуметтанушылардың кезекті отырысы.

$$$ 11

Н.Ф. Реймерс бойынша адам ортасының компоненттері:

A) Ноосфера.

B) Ақ параттық орта.

C) Квази табиғ и орта.

D) Ә леуметтік орта.

E) Техносфера.

F) Биосфера.

G) Артетабиғ и орта.

$$$ 12

Урбанизация ү рдісінің кү шеюіне алып келетін факторлар:

A) Халық тың қ алада тұ руғ а ұ мтылуы.

B) Ортаның ластануы.

C) Тұ рмыс дең гейінің тө мендігі.

D) Халық қ ұ рылымының ө згеруі.

E) Қ аладағ ы тұ рмысты ұ нату.

$$$ 13

Адамның қ оршағ ан орта жағ дайларына, оның нә тижелеріне жә не ө згерістеріне ә сері:

A) Ауытқ у.

B) Байланысу.

C) Бейімделу.

D) Даму.

E) Қ алыптасу.

$$$ 14

Ноосфера – бұ л:

A) Адамның парасатты тіршілігі.

B) Энергетикалық даму.

C) Табиғ ат пен адам қ арым-қ атынасын ақ ылмен реттеу.

D) Техносфера дамуы.

E) Биологиялық айналым.

$$$ 15

«Адам-қ оғ ам-табиғ ат» жү йесінің ә серлесуінде осы қ арым-қ атынастар маң ызды рө л атқ арады:

A) Экологиялық сана.

B) Экологиялық этика.

C) Экологиялық ойлау.

D) Психология.

E) Тарихи даму.

F) Материалдық қ ұ ндылық.

G) Экологиялық дағ дарыс.

$$$ 16

Адам денсаулығ ының негізгі тү рлері:

A) Анатомиялық.

B) Физиологиялық.

C) Салыстырмалы.

D) Биологиялық.

E) Физикалық даму.

F) Психикалық.

G) Ә леуметтік.

$$$ 17

Адам генофонды – бұ л:

A) Адам мә дениетінің дамуы.

B) Адам тіршілігінің технизациясы.

C) Табиғ и жағ дайлардың кең спектрлеріне бейімделуі.

D) Адам популяциясының жойылуы.

E) Адамдардың генетикалық ә ртү рлілігі.

$$$ 18

Генофондтың ө згеруіне мынадай табиғ и факторлардың ә сері зор:

A) Кү н сә улесі, радиация.

B) Мутагенез, гендердің дрейфі, табиғ и сұ рыпталу.

C) Космостық шаң, радиация.

D) Адамдардың генетикалық ә ртү рлілігі.

E) Гидросфера, литосфера, атмосфера.

$$$ 19

Демография - бұ л:

A) Халық тың қ ұ рылымын зерттейтін ғ ылым.

B) Адамзаттың тарихын зерттейтін ғ ылым.

C) Адамзаттың мә дениетін зерттейтін ғ ылым.

D) Адамзаттың шығ у тегін зерттейтін ғ ылым.

E) Урбанизация мә селелерін қ арастыратын ғ ылым.

F) Халық тың санының артуын зерттейтін ғ ылым.

G) Халық тың ө мір ұ зақ тылығ ын зерттейтін ғ ылым.

$$$ 20

Адам қ ызметінің нә тижесінде жаң а, бұ рын болмағ ан аурулар – техногенді аурулар тобына жатады:

A) Цинга.

B) Флюороз.

C) Ақ шам соқ ыр.

D) Рахит.

E) Ита-Ита.

F) Сатуризм.

G) Минимата.

H) Эндемиялық зоб.

$$$ 21

Д.Ж. Маркович бойынша қ оршағ ан ортаның ә леуметтік компонеттеріне жатады:

A) Атмосфера.

B) Гидросфера.

C) Ә леуметтік байланыстар.

D) Литосфера.

E) Қ оғ ам.

F) Ноосфера.

G) Техносфера.

$$$ 22

Д.Ж. Маркович бойынша қ оршағ ан ортаның табиғ и компонеттеріне жатады:

A) Атмосфера.

B) Гидросфера.

C) Ә леуметтік.

D) Литосфера.

E) Қ оғ ам.

F) Ноосфера.

G) Техносфера.

H) Мә дениет.

$$$ 23

Атмосфераның табиғ и ластануына жатады:

A) Космостық шаң.

B) Ластағ ыш заттектердің ауағ а шығ арылуы.

C) Орман ө рттері.

D) Қ ышқ ыл жаң бырлар.

E) Ауаның араласуы.

F) Вулкан атқ ылауы.

G) Кү н сә улесі.

$$$ 24

Атмосфераның антропогендік ластануына жатады:

A) Зілзала.

B) Космостық шаң.

C) Орман ө рттері.

D) Қ ышқ ыл жаң бырлар.

E) Ауаның араласуы.

$$$ 25

1992 жылы Нью-Йорк қ аласында ө ткен «Климаттың ө згеруі туралы БҰ Ұ конвенциясы» отырысында осы сұ рақ тар талқ ыланды:

A) Су сапасы.

B) Озон қ абатының бұ зылуы.

C) Ө ндірістік ақ аба сулары.

D) Радиациялық ластану.

E) Табиғ и сулардың мұ най қ алдық тарымен ластануы.

F) Буланғ ан газдар мә селесі.

$$$ 26

Топырақ тың санитарлық -тазартушлық рө лі осы негізгі қ асиеттерге байланысты:

A) Биологиялық.

B) Сә улелік.

C) Физикалық.

D) Радиациялық.

E) Химиялық.

F) Магниттік.

G) Механикалық.

H) Технологиялық.

$$$ 27

Қ азақ стан топырағ ының қ ұ рамындағ ы тұ рақ ты органикалық ластағ ыштардың (ТОЛ) негізгі кө здері:

A) Тұ рмыстық қ оқ ыстар.

B) Пестицидтер.

C) Электромагниттік сә улелер.

D) Мұ най ө неркә сібі.

E) Химия ө неркә сібі.

F) Радиация.

G) Жел эрозиясы.

$$$ 28

Жаһ андық ластанудың маң ызды экологиялық салдарына жатады:

A) Озон қ абатының бү лінуі.

B) Мұ най ө німдерімен ластану.

C) Шаруашылық ақ аба сулары.

D) Тұ рмыстық қ алдық тар.

E) Климаттың жылынуы.

F) Қ ышқ ыл жаң бырлардың жаууы.

G) Газ, тү тін қ оспаларының шығ арылуы.

$$$ 29

Қ оршағ ан ортаның адамғ а жә не адамның қ оршағ ан ортағ а ә серін зерттейтін ғ ылым саласы:

A) Ә леуметтік экология.

B) Адам экологиясы.

C) Жалпы экология.

D) Экологиялық физиология.

E) Экологиялық морфология.

$$$ 30

Алғ ашқ ы жаһ андық модельді қ ұ растырғ ан ғ алымдар:

A) Д.Форрестер.

B) Дж. Холдейн.

C) Р.Броид.

D) М.Месарович.

E) Н.Ф. Реймерс.

F) Д.Медоуз.

$$$ 31

Н.Ф. Реймерс бойынша ә леуметтік-экологиялық тепе-тең дік ережесіне жатады:

A) Демографиялық ө су.

B) Ө мір сү ру ортасына қ оғ амның қ ысымы.

C) Қ ұ қ ық.

D) Қ оғ амдағ ы ө згерістердің жылдамдылығ ының арасалмағ ы.

E) Дін.

F) Салт-дә стү р.

G) Заң дар.

H) Даму ү рдісі.

$$$ 32

Н.Ф. Реймерс бойынша дамудың мә дени басқ ару принциптеріне жатады:

A) Демографиялық ө су.

B) Ө мір сү ру ортасына қ оғ амның қ ысымы.

C) Қ ұ қ ық.

D) Қ оғ амдағ ы ө згерістердің жылдамдылығ ының арасалмағ ы.

E) Дін.

F) Салт-дә стү р.

G) Даму ү рдісі.

$$$ 33

Б. Коммонердің жаһ андық экологиялық заң дарына жатады:

A) Барлығ ы барлығ ымен байланысты.

B) Тегін ешнә рсе жоқ.

C) Барлығ ын бір жерге жарату керек.

D) Дамуды мә дени басқ ару.

E) Ә леуметтік-экологиялық ауыстыру ережесі.

F) Ә леуметтік-экологиялық тепе-тең дік ережесі.

$$$ 34

Ә леуметтік экологияның негізгі ғ аламдық заң дарын ұ сынғ ан ғ алымдар:

A) Н.Ф. Реймерс.

B) М. Медоуз.

C) Дж.Форрестер.

D) Б. Коммонер.

E) Э. Пестель.

$$$ 35

Н.Ф. Реймерс тұ жырымдағ ан «адам-табиғ ат» жү йесінің заң дары:

A) Ә леуметтік тепе-тең дік ережесі.

B) Экологиялық тепе-тең дік ережесі.

C) Бумеранг заң ы.

D) Ә леуметтік-экологиялық ауыстыру ережесі.

E) Биосфераның алмастырылмайтын заң ы.

F) Табиғ и қ ұ нарлылық тың азаю заң ы.

$$$ 36

Н.Ф. Реймерс тұ жырымдағ ан «В.И. Вернадскийдің ноосфера заң ының» мә ні:

A) Максимализм заң ы.

B) Ә леуметтік-экологиялық қ ажеттіліктерінің ауысуы.

C) Ағ зағ а ә рбір фактордың оң ә серін тигізетін шегі болады.

D) Табиғ и қ ұ нарлылық тың азаюы.

E) «Адам-табиғ ат» жү йесінің дамуында адамның ақ ыл-парасаты атқ арады.

$$$ 37

Адамзаттың табиғ атпен қ арым-қ атынас жасауда рұ қ сат етілген заң дылық ты ұ стап тұ руғ а мү мкіндік беретін экологиялық мә дениет тү рі:

A) Саяси мә дениет.

B) Философиялық мә дениет.

C) Қ ұ қ ық тық мә дениет.

D) Эстетикалық мә дениет.

E) Мінез-қ ұ лық тық мә дениет.

$$$ 38

«Адам қ оршағ ан орта» жү йесі заң дарының негізгі мақ саты:

A) Мінез-қ ұ лық ты қ алыптастыру.

B) Ә леуметтік-экологиялық тепе-тең дікті сақ тау.

C) Адамның қ оршағ ан ортамен қ арым-қ атынасын зерттеу.

D) Табиғ и модельдерді қ ұ растыру.

E) Мониторинг жү ргізу.

F) Эстетикалық мә дениетті қ алыптастыру.

$$$ 39

Ә леуметтік экологияда «адам-қ оғ ам-табиғ ат» жү йесінде ғ аламдық негізгі заң дарды ұ сынғ ан ғ алымдар:

A) Л. Бауэр.

B) Э. Пестель.

C) Н.Ф. Реймерс.

D) М. Месарович.

E) Р. Броид.

F) Б. Коммонер.

G) Д. Медоуз.

$$$ 40

XX ғ асырдың 30 жылдары Л. Бауэр жә не В.И. Вернадский мынадай негізгі заң ды ұ сынды:

A) Максимализм заң ы.

B) Шегрен терінің заң ы.

C) Биосферада тірі материяның геохимиялық энергиясы барынша бү лдіруге ұ мтылады.

D) Н.Ф. Реймерс заң дары.

E) «Адам-қ оғ ам-табиғ ат» жү йесі қ арым-қ атынастарындағ ы ә леуметтік экология заң дары.

$$$ 41

Антропогенездің ерте кездегі кезең індегі қ озғ аушы кү штері:

A) Адам санының ө суі.

B) Тіршілік ү шін кү рес.

C) Адам санының кемуі.

D) Индустриалдық кезең нің дамуы.

E) Табиғ и сұ рыпталу.

$$$ 42

Антропогенездің соң ғ ы кезең дері сипатталады:

A) Адам санының ө суімен.

B) Адам санының кемуімен.

C) Материалдық байлық тардың жасалуымен.

D) Биогендік кезең нің дамуымен.

E) Индустриалдық кезең нің дамуымен.

F) Тіл арқ ылы ақ паратты жеткізумен.

G) Белгілер арқ ылы ақ паратты жеткізумен.

$$$ 43

Нә сілдердің пайда болу себептері:

A) Климаттық жағ дайлары алуан тү рлі аймақ тарда мекендеу.

B) Адамдардың бір-бірінен оқ шауласу нә тижесінде пайда болуы.

C) Тіршілік ортасына бейімделуге байланысты қ алыптасқ ан морфологиялық белгілер.

D) Ұ жымдасып ө мір сү ру.

E) Қ оғ амның ерекшелігі.

F) Тұ қ ым қ уалаушылық.

$$$ 44

Қ оғ ам мен табиғ аттың ө зара қ атынасында ақ параттық -экологиялық (пост-индустриалдық) кезең інің сипаттамасы:

A) Тіршілік қ ызметі жинау мен аң шылық тан қ ұ ралады.

B) Егіншілік пен мал шаруашылығ ының дамуы.

C) Ғ ылым мен техниканың жоғ ары дә режелі дамуы.

D) Ө ндірістік технологияның биосферағ а зиянсыз негізінде дамуы.

E) Ө неркә сіптердің дамуы.

F) Ө неркә сіптердің қ оршағ ан ортағ а зиянсыз ә серлерін тигізуі.

G) Ғ аламшар ресурстарының шектеулі екендігін тү сіну.

$$$ 45

Ә леуметтік экология дамуының эмпирикалық кезең інің сипаттамасы:

A) Ә лем ү лгілерін ұ сыну.

B) Бақ ылауларды жү ргізу.

C) Ә лем қ ауымдастығ ы дамуының ынтымақ тастығ ының стратегиясын жариялау.

D) Экологиялық зардаптар туралы мә ліметтерді жинау.

E) Тұ рақ ты дамуғ а қ ол жеткізу.

F) Ә лемдік модельдерді ұ сыну.

$$$ 46

Антропогенездің негізгі қ оғ амдық факторлары:

A) Ө ндірістік факторлар.

B) Табиғ и факторлар.

C) Радиация.

D) Ең бек.

E) Табиғ и сұ рыпталу.

F) Қ арым-қ атынас, ұ жымдасып ө мір сү ру.

G) Тә рбие беру.

H) Тұ қ ым қ уалаушылық.

$$$ 47

«Саналы адам» тү рінің пайда болуына мынадай ә леуметтік факторлар шешуші рө л атқ арады:

A) Тіршілік ү шін кү рес.

B) Табиғ и сұ рыпталу.

C) Ә леуметтік заң дылық тардың қ алыптасуы.

D) Тұ қ ым қ уалаушылық.

E) Ең бек.

F) Тарих.

G) Климаттың алуантү рлілігі.

H) Қ оғ амдасып тіршілік ету.

$$$ 48

Адам эволюциясының кезең дері:

A) Ежелгі адамдар.

B) Ертедегі адамдар.

C) Қ азіргі адамдар.

D) Приматтар.

E) Парапитектер.

F) Дриопитектер.

G) Аустралопитектер.

H) Епті адамдар.

$$$ 49

Антропологиялық деректер бойынша ежелгі адамдар кезең іне жатады:

A) Питекантроп.

B) Неандертальдық адам.

C) Кроманьондар.

D) Синантроп.

E) Тік жү ретін адамер.

F) Дриопитектер.

G) Аустралопитектер.

H) Епті адамдар.

$$$ 50

Антропология ғ ылымы зерттейді:

A) Адамның шығ у тегін.

B) Адамның анатомиясын.

C) Табиғ и сұ рыпталуын.

D) Адамның тарихын.

E) Адамның физиологиясын.

$$$ 51

Ә леуметтік экологиядағ ы адам мен қ оғ ам арасындағ ы қ арым-қ атынастарының тү рлері:

A) Утилитарлық.

B) Прагматикалық.

C) Теориялық.

D) Ғ ылыми.

E) Саяси.

F) Экономикалық.

G) Биологиялық.

$$$ 52

Ә леуметтік экологияда адамзаттың тарихы - бұ л:

A) Адамдардың табиғ атпен ө зара қ арым-қ атынасы.

B) Нә сілдердің пайда болуы.

C) Эволюция.

D) Антропоэкология.

E) Табиғ и сұ рыпталу.

$$$ 53

Экологиялық дағ дарыс - бұ л:

A) Экологиялық сананың қ алыптасуы.

B) Биоә ртү рліліктің сақ талуы.

C) Экологиялық тепе-тең діктің бұ зылуы.

D) Шаруашылық ә рекеттердің кемуі.

E) Экономиканың дамуы.

$$$ 54

Рио-де-Жанейро конференциясында (КОСР-92) келесі қ ұ жаттар қ абылданды:

A) XXI ғ асырдың кү н тә ртібінде.

B) Озон қ абатын қ орғ ау.

C) Киото хаттамасы.

D) Тұ рақ ты даму индикаторлары.

E) Біздің жалпы болашағ ымыз.

$$$ 55

ИНФОТЕРРА жү йесі - бұ л:

A) 1927 жылы қ ұ рылды.

B) Тұ рақ ты даму индикаторларын қ ұ ру.

C) Негізгі қ ұ жаты – Халық аралық анық тама тізбесі.

D) Мониторинг қ ызметін атқ арады.

E) Табиғ аттың реттелу механизмдерін қ арастырады.

F) 1969 жылы қ ұ рылды.

$$$ 56

«XXI ғ асырдың кү н тә ртібіне» атты қ ұ жатта кедейлікпен кү ресу мә селесіне жатады:

A) Тұ тынудың қ ұ рылымын ө згерту.

B) Халық жә не тұ рақ тылық.

C) Атмосфераны қ орғ ау.

D) Радиоактивті қ алдық тарды жою.

E) Бай елдердің тә уелділігін кеміту.

F) Экологиялық саясат.

G) Ең бекке жарамды халық тың санын арттыру.

H) Ең бек ақ ыны қ амтамасыз ету.

$$$ 57

Ұ лттық дең гейде тұ рақ ты даму индикаторларының негізгі топтары:

A) Саяси.

B) Экономикалық.

C) Биологиялық.

D) Ә леуметтік.

E) Психологиялық.

F) Экологиялық.

$$$ 58

Экологиялық жауапкершілік - бұ л:

A) Энергияны ө ндіру мен тұ тыну.

B) Ә леуметтік мә селелердің интеграциясы.

C) Адамның ө з іс-ә рекетін бақ ылау.

D) Жаһ андық талдау ә дістері.

E) Табиғ и ортадағ ы ө з іс-ә рекетінің нә тижелерін жақ ын жә не болашақ кезең дерінде болжау.

$$$ 59

Қ оршағ ан ортағ а жә не тұ рақ ты дамуғ а қ атысты Рио-де-Жанейро Декларациясының (1992жыл) негізгі мақ саты:

A) Су сапасы.

B) Ерекше қ орғ алатын табиғ и аумақ тарды қ ұ ру.

C) Экологиялық тә рбие мен білім беру.

D) Атмосфераның ластануы.

E) Экологиялық апат аймақ тарын жариялау тә ртбін ұ сыну.

F) «Ортақ ү йіміз – Жер» сипатының тұ тастығ ын жариялау.

$$$ 60

Адами даму мә селелері бойынша Қ азақ стан Республикасы ә лемдік қ ауымдастық тың толық қ ұ қ ық ты қ атысушы болып мынадай ұ йымдардың қ ойылғ ан мақ саттарын орындауды қ абылдады:

A) Білім, ғ ылым жә не мә дениет саласы жө ніндегі БҰ Ұ (ЮНЕСКО).

B) Дү ниежү зілік денсаулық сақ тау ұ йымы (ДДСҰ).

C) 2000 жылы Нью-Йорк қ аласындағ ы БҰ Ұ Бас Ассамблеясы.

D) 1992 жылы Рио-де-Жанейро қ аласында ө ткен БҰ Ұ қ оршағ ан орта мен даму конференциясы.

E) Мемлекеттік заң ұ йымы.

F) 2002 жылы Йоханнесбургте ө ткен тұ рақ ты даму жө ніндегі Дү ниежү зілік саммит.

$$$ 61

Экология тұ рғ ысынан адамның қ оршағ ан ортасына ә сер тигізетін негізгі факторлар:

A) Биосфераның шекаралары.

B) Биоеншар заттар.

C) Рекреациялық аумақ.

D) Климат жә не ауа райы.

E) Ерекше қ орғ алатын табиғ и орталар.

F) Қ оректену.

G) Ө лі заттар.

H) Мекен ету ортасы.

$$$ 62

Экологиялық факторлардың негізгі жіктелуі:

A) Шектеулі факторлар.

B) Экологиялық оптимум факторлары.

C) Абиотикалық факторлар.

D) Экологиялық пессимум.

E) Биотикалық факторлар.

F) Тө зімділік факторлары.

$$$ 63

Зиянкес тірі ағ заларғ а қ арсы қ олданылатын химиялық препарат:

A) Тың айтқ ыштар.

B) Гербицидтер.

C) Ксенобиотиктер.

D) Пестицидтер.

E) Перпелленттер.

$$$ 64

Психолог Е.А. Климова бойынша ең бек ортасының компонеттері:

A) Виталды жағ дайлар.

B) Бейімделу факторлары.

C) Биотикалық факторлар.

D) Ең бектің биологиялық шарттары.

E) Ең бектің ә леуметтік шарттары.

F) Бейімделу стратегиясы.

G) Жұ мыс орыны.

$$$ 65

Адам мен қ оршағ ан орта элементтерінің қ арым-қ атынастарын зерттеу кезінде психолог Л.В. Максимова мынадай аспектіні ұ сынады:

A) Қ алалардың дамуы.

B) Ең бектің ә леуметтік шарттары.

C) Адамғ а ортаның ә ртү рлі фактор ә серлер жиынтығ ының қ алыптасуы.

D) Тұ рмыс дең гейінің тө мендеуі.

E) Демографиялық жағ дайлардың кү рт ө згеруі.

$$$ 66

Қ оршағ ан ортаның жалпы агрессивтік дең гейінің артуының негізгі факторы:

A) Биоалуантү рлілік.

B))Халық денсаулығ ы.

C) Атмосфера, литосфера, гидросфераның ластануы.

D) Биотикалық факторлар.

E) Абиотикалық факторлар.

F) Ауру туғ ызатын патогендік ағ залардың дамуы.

G) Генофондтың ө згеруі.

H) Бейімделу факторлары.

$$$ 67

Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық парктеріне жатады:

A) Наурызым.

B) Алакө л.

C) Қ арқ аралы.

D) Барсакелмес.

E) Марқ акө л.

F) Алтын Еміл.

$$$ 68

Қ азақ стан Республикасының қ орық тарына жатады:

A) Наурызым.

B) Алакө л.

C) Қ арқ аралы.

D) Барсакелмес.

E) Алтын Еміл.

F) Тарбағ атай.

G) Баян ауыл.

$$$ 69

Қ азақ стан Республикасының табиғ и ескерткіштеріне жатады:

A) Ботаникалық саябақ тар.

B) Зоологиялық саябақ тар.

C) Қ орық тар.

D) Табиғ и резерваттар.

E) Ү ң гірлер.

F) Сарқ ырамалар.

G) Ежелгі ағ аштар.

H) Ө зендер.

$$$ 70

Биосфераның компоненттері:

A) Тірі зат.

B) Биоеншар зат.

C) Еншар.

D) Физикалық зат.

E) Ө лі зат.

F) Химиялық зат.

$$$ 71

Қ орық тар - бұ л:

A) Саябақ тар.

B) Биосфералық резерваттар.

C) Рекреациялық аумақ.

D) Тұ рғ ын жерлерді игеру мен пайдалану ортасы.

E) Ерекше қ орғ алатын табиғ и орталар.

$$$ 72

Биосфералық резерваттар мынадай белдеуден тұ рады:

A) Санитарлық белдеу.

B) Қ орық тық белдеу.

C) Қ орғ ау белдеуі.

D) Буферлі белдеу.

E) Ө ндірістік белдеу.

F) Ө тпелі белдеу.

G) Аумақ тық белдеу.

H) Материалдық белдеу.

$$$ 73

Биосфералық резерваттардың қ орық тық белдеуінің мақ саты:

A) Демалу.

B) Ауылшаруашылық жұ мыстарын игеру.

C) Бұ зылмағ ан экожү йелерді бақ ылау.

D) Табиғ и ресурстарды игеру.

E) Қ ауіпті жұ мыстарды атқ ару.

$$$ 74

Қ оршағ ан ортаның сапасын нормалау:

A) Адамның ө мір сү руі ү шін қ оршағ ан орта жарамдылығ ын айқ ындау.

B) Табиғ и ресурстарды кө п мө лшерде пайдалану.

C) Энергетиканы жан-жақ ты дамыту.

D) Қ оғ ам ө мірінде соғ ысты болдырмау.

E) Биологиялық алуантү рліліктің сақ талуын қ амтамасыз ету.

F) Нормативті қ ұ жаттарды ұ сыну.

G) Ауылшаруашылығ ын дамыту.

$$$ 75

Қ оршағ ан ортаның ластануы:

A) Биологиялық алуантү рліліктің сақ талуы.

B) Қ оршағ ан ортағ а ық тималды қ ауіпті химиялық заттардың тү суі.

C) Пестицидсіз технологиялардың дамуы.

D) Ө ндіріс пен тұ тыну қ алдық тарын жою.

E) Жердің озон қ абатын қ орғ ау.

$$$ 76

Дү ниежү зілік денсаулық сақ тау ұ йымының (ДДСҰ) негізгі бағ ыттары:

A) Биологиялық алуантү рлілікті сақ тау.

B) Табиғ и ресурстарды ұ тымды пайдалану.

C) Халық тың ө мірі, ең бегі мен демалыс ү шін қ олайлы ортаны сақ тау.

D) Нормативті-техникалық қ ұ жаттарды ә зірлеу.

E) Адамның ө мірі мен денсаулығ ын қ орғ ау.

F) Жердің озон қ абатын қ орғ ау.

G) Судың сапасын қ адағ алау.

$$$ 77

Адамдардың қ оршағ ан ортасы мен олардың тіршілік сапасын бақ ылау қ ызметіне жатады:

A) Қ оршағ ан ортаның сапасын бақ ылау.

B) Адамдардың денсаулығ ына қ ауіп туғ ызатын қ атерлер туралы ескерту.

C) Биологиялық алуантү рлілікті сақ тау.

D) Мә дени-ағ арту жұ мыстарын жү ргізу.

E) Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау жө нінде заң жобаларын ұ сыну.

F) Мониторинг жү ргізу.

$$$ 78

Экологиялық қ ауіпті объектілер - бұ л:

A) Табиғ и сулар.

B) Қ орық тар.

C) Электрстанциялар.

D) Білім беру мекемелері.

E) Химия ө неркә сіптері.

F) Жасыл желектер.

G) Атомдық реакторлар.

$$$ 79

Адамды қ оршап тұ рғ ан рекреациялық аумақ тар:

A) Химия ө неркә сіптері.

B) Қ ала саябақ тары.

C) Тұ рғ ын мө лтек аудандар.

D) Машина жасау ө неркә сіптері.

E) Мә дени-ағ арту мекемелерінің орналасуы.

$$$ 80

Ұ тымды пайдаланудың ғ ылыми-техникалық себептерін іске асыру ү шін адамның ә рекеттері:

A) Қ орық тарды ұ йымдастыру.

B) Адамның шаруашылық ә рекеті.

C) Полигондарды ұ йымдастыру.

D) Қ ызыл кітаптарды ұ сыну.

E) Экологиялық тепе-тең дікті бұ зу.

F) Табиғ и парктерді ұ йымдастыру.

G) Қ ұ рылыс объектілерін жоспарлау.

H) Биосфераның қ ұ рамын ө згерту.

$$$ 81

Қ оғ амның тұ рақ ты даму индикаторларының тобы:

A) Психологиялық.

B) Экономикалық.

C) Қ ауіпсіздік.

D) Демографиялық.

E) Экологиялық.

F) Тарихи.

G) Ә леуметтік.

H) Биологиялық.

$$$ 82

Қ оғ амның экономикалық тұ рақ ты дамуы – бұ л:

A) Парник газдарын шығ аруды қ ысқ арту.

B) Экологиялық қ ауіпсіздік.

C) Табиғ и капиталды жә рдемдесуге бағ ытталғ ан тү рі.

D) Ә леуметтік даму.

E) Демографиялық даму.

$$$ 83

Рим клубының негізгі қ ызметі:

A) Ғ ылыми-техникалық ү рдісті қ арастыру.

B) Ә лемдік экономиканы болжау.

C) Парник газдарын шығ аруды қ ысқ арту.

D) Ә леуметтік-экономикалық аумағ ындағ ы ү лкен кө лемді зерттеулерді ұ йымдастыру.

E) Биорезерваттарды қ ұ ру.

F) «Кең ойла, дә л шешімін тап» тезісін ұ сыну.

$$$ 84

Азық -тү лік жә не ауыл шаруашылық жө нінде БҰ Ұ (ФАО) негізгі қ ызметі:

A) Ауыл шаруашылығ ын дамыту мә селелерін қ арастыру.

B) Азық -тү лік ресурстарының дамуын қ амсыздандыру.

C) Азық -тү ліктің сапасын қ адағ алау.

D) Радиоактивті ластанудан қ орғ ау мә селелерін қ арастыру.

E) Су ресурстарын ұ тымды пайдалану.

F) Жануарлар жемін қ орғ ау мә селелерін қ арастыру.

G) Білім, ғ ылым сапасын арттыру мә селелерін қ арастыру.

$$$ 85

ЮНЕСКО ұ йымының негізгі іс-ә рекеттері:

A) Қ оршағ ан ортаның мониторингісін жү ргізу.

B) «Адам жә не биосфера» бағ дарламасы.

C) Жануарларды қ орғ ау мә селелерін қ арастыру.

D) Азық -тү лік ресурстарымен қ амсыздандыру.

E) Адамдардың денсаулығ ын сақ тау мә селелерін қ арастыру.

$$$ 86

Су ресурстарын бірігіп басқ ару жә не суды тиімді пайдалану жө нінде Бү кілә лемдік су форумдары осы қ алаларда ө тті:

A) Стокгольм қ аласы, 1972 ж.

B) Киото қ аласы, 2003ж.

C) Рио-де-Жанейро, 1992 ж.

D) Йоханнесбург қ аласы, 2002 ж.

E) Чикаго қ аласы, 1921 ж.

F) Эвиан қ аласы, 1966ж.

G) Варна қ аласы, 1970ж.

H) Мехико қ аласы, 2006ж.

$$$ 87

«XXI ғ асырдың кү н тә ртібінде» қ ұ жатында мынадай кешенді тә сілді қ олдануғ а ұ сынды:

A) Экономикалық ө сім.

B) Ә ділеттік механизмді дамыту.

C) Биоалуантү рлілікті сақ тау.

D) Жаһ андық мониторинг жү ргізу.

E) Табиғ и ресурстарды сақ тау жә не қ орғ ау.

F) Қ ауіпсіз техниканы дамыту.

G) Озон мә селесі.

$$$ 88

Киото хаттамасының тарихи келісімдері:

A) Тұ рақ ты дамудың Ұ лттық концепциясын қ абылдау.

B) Суды тиімді пайдалану жоспарын ә зірлеу.

C) Парник газдарын шығ аруды қ ысқ арту.

D) Табиғ и ресурстарды сақ тау.

E) Табиғ и ресурстарды ұ тымды пайдалану.

$$$ 89

Тұ рақ ты дамудың биосфероцентрикалық белгісі:

A) Қ оғ ам мен адам арасындағ ы ү йлесімділікке жетуге бағ ыттау.

B) Адамзаттың тіршілігін сақ тау.

C) Болашқ та ұ рпақ тардың табиғ и қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыру мү мкіндіктерін сақ тау.

D)Табиғ ат пен қ оғ амның коэволюциясы.

E) Ә леуміттік-табиғ и дамудың стратегиясын ұ сыну.

F) Биологиялық алуантү рлілікті сақ тау.

G) Тұ рақ тылық пен эволюцияның негізгі шарты.

$$$ 90

Тұ рақ ты дамудың антропоцентрикалық белгісі:

A) Қ оғ ам мен адам арасындағ ы ү йлесімділікке жетуге бағ ыттау.

B) Адамзаттың тіршілігін сақ тау.

C) Болашқ та ұ рпақ тардың табиғ и қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыру мү мкіндіктерін сақ тау.

D)Табиғ ат пен қ оғ амның коэволюциясы.

E) Ә леуміттік-табиғ и дамудың стратегиясын ұ сыну.

F) Биологиялық алуантү рлілікті сақ тау.

G) Тұ рақ тылық пен эволюцияның негізгі шарты.

H) Тұ тыну мен ө ндірудің модельдерін ұ сыну.

$$$ 91

Қ азақ стан Республикасында осы заң 1997 жылы қ абылданды:

A) «Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау туралы» заң ы.

B) Экологиялық қ ауіпсіздік заң ы.

C) «Радиациялық қ ауіп туралы» заң ы.

D) «Ауыз су» салалық бағ дарлама

E) Орман кодексі.

$$$ 92

Қ азақ стан Республикасында осы заң дар 2003 жылы қ абылданды:

A) «Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау туралы» заң ы.

B) «Ерекше қ орғ алатын табиғ и аумақ тар туралы» заң ы.

C) «Радиациялық қ ауіп туралы» заң ы.

D) «Экологиялық сараптама туралы» заң ы.

E) Орман кодексі.

F) «Атмосфералық ауаны қ орғ ау туралы» заң ы.

G) Су кодексі.

H) Жер кодексі.

$$$ 93

Тұ рақ ты даму анық тамасын мынадай халық аралық мекемелер ұ сынды:

A) Қ оршағ ан орта мен даму жү йесіндегі комиссия (МКОСР).

B) Қ оршағ ан орта жө ніндегі дү ниежү зілік стратегиясы (Қ ОДС).

C) Табиғ атты қ орғ ау жө ніндегі Халық аралық Одағ ы (МСОП).

D) Рим клубы.

E) Қ оршағ ан орта жө ніндегі БҰ Ұ бағ дарламасы (ЮНЕП).

F) БҰ Ұ Бас Ассамблеясы.

G) Қ оршағ ан орта мен даму жө ніндегі дү ниежү зілік комиссиясы (WCED).

H) Жабайы табиғ аттың дү ниежү зілік қ оры (WWW).

$$$ 94

Тұ рақ ты даму бұ л:

A) Экологиялық қ ысым.

B) Экологиялық ө згерістер.

C) Табиғ и жә не ә леуметтік дағ дарыссыз даму.

D) Экологиялық қ атерлердің дамуы.

E) Экономикалық қ ұ лдырау.

F) Демографиялық даму.

$$$ 95

1990 жылы БҰ Ұ баяндамасында адами даму ө лшемінің жаң а қ ұ ралы «Адами даму индексінің» негізгі кө рсеткіштері:

A) Ө мір ұ зақ тылық индексі.

B) Демографиялық даму индексі.

C) Технологиялық даму.

D) Дағ дарыссыз даму.

E) Экологиялық қ атерлер.

F) Білім индексі

G) Денсаулық индексі.

$$$ 96

Қ азақ стан Республикасының экологиялық, ғ ылыми жә не мә дени жағ ынан ерекше қ ұ нды, ұ лттық байлығ ы болып табылады:

A) Рекреациялық жерлер.

B) Мұ ражайлар.

C) Табиғ и қ орық қ оры.

D) Ө неркә сіп орындары.

E) Шаруашылық орындары.

F) Ерекше қ орғ алатын табиғ и қ орлар.

$$$ 97

Қ азақ стан Республикасында климатты жә не жердің озон қ абатын қ орғ ау осы қ ұ жаттарғ а сә йкес жү зеге асырылады:

A) Климаттық ө згеруі туралы БҰ Ұ рамалық конвенциясы.

B) «Қ оршағ ан ортаны қ орғ ау туралы» заң ы.

C) «Ерекше қ орғ алатын табиғ и аумақ тар туралы» заң ы.

D) Қ оршағ ан табиғ и орта мә дениетіне қ ойылатын қ азіргі халық аралық талаптар.

E) Қ азакстан Республикасының 2002-15 жылдарғ а арналғ ан экологиялық қ ауіпсіздік тұ жырымдамасы.

F) «Радиациялық қ ауіпсіздік туралы» заң ы.

G) Жер кодексі.

$$$ 98

Қ азақ станның экологиялық қ ауіпсіздігі мә селелері мынадай маң ыздылығ ы мен дең гейіне байланысты қ аралады:

A) Жергілікті экологиялық мә селелер.

B) Тұ рмыстық қ алдық тардың жиналу мә селесі.

C) Ұ лттық экологиялық мә селелер.

D) Табиғ атты пайдалану мә селелері.

E) Ө ндірістік экологиялық мә селелер.

F) Жаһ андық экологиялық мә селелер.

G) Экологиялық ү гіт-насихат мә селелері.

$$$ 99

Қ оғ амның тұ рақ ты даму индикаторларын дамытудың қ ажеттілігі осы қ ұ жатта кө рсетіледі:

A) «XXI ғ асырдың кү н тә ртібінде».

B) «Біздің жалпы болашағ ымыз».

C) «Қ оршағ ан орта жә не даму» жө ніндегі Декларация.

D) Қ оршағ ан орта мен даму жө ніндегі Рио-де Жанейродағ ы БҰ Ұ Конференциясында (1992ж.).

E) Биоалуантү рлілік туралы конвенция.

F) Климаттық ө згеру туралы Рамалық конвенция.

$$$ 100

Экологиялық қ ауіпсіздік тұ жырымдамасы «Қ азақ стан-2030» стратегиялық бағ дарламасы осы қ ұ жаттардың негізінде, ескере отырып ә зірленді:

A) Қ оршағ ан орта мен даму жү йесіндегі комиссия (МКОСР).

B) «Біздің жалпы болашағ ымыз».

C) «Қ оршағ ан орта жә не даму» жө ніндегі Декларация.

D) Қ оршағ ан орта мен даму жө ніндегі Рио-де Жанейродағ ы БҰ Ұ Конференциясы (1992ж.).

E) Биоалуантү рлілік туралы конвенция.