Жауаптары. 1. Әлемдік психологиялық ой-пікірлердің даму тарихы екі кезеңге бөлінеді

1. Ә лемдік психологиялық ой-пікірлердің даму тарихы екі кезең ге бө лінеді. Мұ ның біріншісі шамамен 2400 жылдай уақ ытқ а созылып, кө ш басы Аристотельдің (348-322) басталатын ілкі тарих.
Осынау сан ғ асырлық ү лкен кезең ге ә р кезде ө мір сү рген ғ ұ ламалар, атап айтқ анда Герофильд, Эрасизтрат, Гиппократ, Демокрит, гален, Гераклит, Декарт, Гоббс, Спиноза, Лейбниц, Локк, Руссо, Дидро, Кант, Гегель жә не т.б. психологияның ө з алдына дербес отау тігіп, ғ ылым ретінде ө те беріде, яғ ни 1879 жылдан басталады.
Сол жылы неміс ғ ылымы Вильгелм Вуннд (1832-1920) Лейпциг қ аласында тұ ң ғ ыщ лаборатория ұ йымдастырып, психикалық қ ұ былыстарды арнаулы қ ұ рал-сайман, аспаптардың кө мегімен зерттеуге болатындығ ын дә лелдеп, мұ ның дербес эксперименттік ғ ылым болуына жол ашты.
Жан қ ұ былыстары туралы ә р кезде ө мір сү рген қ азақ ойшылдары да аз айтпағ ан. Асан қ айғ ы, Шалкиіз, Мұ хаммед хайдар Дулати, Ө тейбойдақ Тлеуқ абылұ лы, Қ адырғ али Жалайри, Ақ тамберді тағ ы басқ а ақ ын-жыраулар мен ғ ұ лама – ойшылдардың шығ армаларында кө шпенді ата-бабаларымыздың жан дү ниесі ә р қ ырынан сө з болғ аны байқ алады.
Қ азақ стандағ ы психология ғ ылымы, ә сіресе ұ лы Отан соғ ысынан кейінгі жылдарда елеулі қ арқ ынмен дами бастады. Мә селен, 1946 жылы қ азақ педагогикалық институтында тұ ң ғ ыш ре психология кафедрасы, 1947 жылы қ азақ университетінде логика жә не психология мұ ғ алімдерін даярлайтын арнаулы бө лім ашылды.

2. Ә леуметтік немесе қ оғ амдық психология (гр. psyche — жан жә не logos — сө з, тү сінік, ілім) — ә леуметтік топтарғ а қ осылуымен байланысты адамдардың қ ызметі мен пә нінің заң дылық тарын, сонымен қ оса ол топтардың ө здерінің рухани ерекшеліктерін зерттейтін жантану ғ ылымдарының саласы.

Ә леуметтік психология отбасының, ұ жымның, таптың, ұ лттың, тағ ы да басқ а адамдардың тұ рғ ан жеріне, кә сібіне, қ оғ амдағ ы алатын орнына қ арай жіктелетін топтарының психологиясын зерттейді. Ә леуметтік психология қ оғ амда болып жатқ ан саяси-ә леуметтік қ ұ былыстардың сырын тү сінуге, олардан қ орытынды шығ арып, қ оғ амның даму бағ ытын айқ ындауғ а, ірі топтарды жә не тұ тас қ оғ амды басқ аруғ а, бағ ыттарды, шараларды айқ ындай отырып, оны стратегиялы дұ рыс жолғ а салып отыруғ а кө мектеседі. Сондық тан ғ алымдар бұ л ғ ылымның болашағ ы зор, XXI ғ асырда жетекші орындарғ а шығ ады деп есептейді.

Ә леуметтік психологияның негізгі бө лімдеріне мыналар жатады:

· ә леуметтік топтардың психологиялық мінездемесі;

· тұ лғ а психологиясы;

· ақ парат алмасу заң дылық тары жә не бірлескен қ ызмет ү стіндегі адамдардың ө зара ә рекеттесуі;

· тү рлі қ ауымдастық тарда қ алыптасатын тұ лғ ааралық ө зара қ атынастар.

3. Негізгі ә леуметтік проблемалар:

• Маскү немдік
• Қ арақ шылық, қ ылмыскерлік
• Кедейшілік
• Баспанасыздық
• Жұ мыссыздық
• Жоғ арғ ы ө лім кө рсеткіші
• Қ оршағ ан ортаның ластануы
• Мү гедектер жағ дайы
• Инфляция
• Коррупция
• Наркомания
• Балалар қ ұ қ ығ ының бұ зылуы
• Тө менгі туу кө рсеткіші
• Кә рі кісілер жағ дайы
• ВИЧ, т.с.с жұ қ палы аурулардың таралуы
• Ө зін ө зі ө лтіру
• Экстремизм
• Діни келіспеушілік
• Терроризм
• Жезө кшелік