Атерлі ісік

Денсаулық дегеніміз – тә н ақ ауының немесе аурудың болмауы ғ ана емес, сонымен бірге ол рухани, физикалық, ә леуметтік – саулық тың толық мә нді тең дігі.

Отанымыздың келешегі, кө ркеюі, оқ ушылар, сендердің қ олдарың да. Сондық тан сендердің таң дауларың – салауатты ө мір салтын сақ тау! Олай болса бү гінгі біздің тә рбие сағ атымыздың тақ ырыбы «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» деп аталады.

«Бірінші байлық - денсаулық». Олай болса, «Қ азақ стан-2030» бағ дарламасында кө рсетілгендей ө ркениетті елдің ә рбір азаматының денсаулығ ы мық ты, хал- ахуалы жақ сы болуы ү шін зиянды ә деттерден ішімдік, шылым, наша шегушіліктер жә не компьютеріміздің денсаулық қ а, болашақ ұ рпақ қ а жау екендігін ашып талдайық. Жас желектей ө сіп келе жатқ ан жас жеткіншектеріміз сіздер боласыздар оқ ушылар! Сондық тан ішімдік, темекі, нашаның жә не компьютердің адам баласын аздыратынын, одан аулақ болу жақ тарын дә лелдейік.

Елімізде аурулар тү рі ө те кө п, мысалы:

· Тұ мау

· Ангина

· Брохит

· Пневмания жә не т.б

Ал ең қ ауіпті аурулар олар:

· Спид

· Қ атерлі ісік

· Туберкулез жә не т.б

Енді осылардың ішінде ең қ ауіпті ауруларғ а сипаттама бере кетсек:

Спид - Қ ауіпті ЖИТС (жұ қ тырылғ ан иммун тапшылығ ының синдромы – СПИД) дерті қ айдан бастау алғ анына тоқ талсақ, оның жұ қ тырылғ ан белгісі алғ аш рет 1981 жылы АҚ Ш-та тіркелген. Ал ЖИТС-ке шалдығ удың соң ғ ы сатысы ВИЧ инфекциясын 1983 жылы француз ғ алымы Л.Монтанье ашты. ВИЧ инфекциясы кө п жылдар бойы адам ағ засында ө мір сү ріп, оның алғ ашқ ы белгілері пайда болғ анша басқ а адамдарғ а жұ ғ уы мү мкін. Бұ л аурудың емі ә лі табылғ ан жоқ. Алайда ВИЧ инфекциясы тіркелген жандардың бойындағ ы ауруды біраз уақ ытқ а созу ү шін дә рі-дә рмектер болғ анымен, оның қ ұ ны қ ымбат.

ЖИТС вирусы сау адамғ а мынандай ү ш негізгі жолдармен жұ ғ ады: 1) Жыныстық қ атынас арқ ылы; 2) Адамның ауруы қ аны арқ ылы (қ ан қ ұ ю, ауру адамғ а пайдаланғ ан шприцтер, т.б.) 3) ЖИТС ауруы жұ қ қ ан анадан баласына ауысу арқ ылы. Бү гінгі таң да 16 миллионнан астам адам ғ асыр дерті кесірінен кө з жұ мса, эпидемия белең алғ алы бері 60 миллиондай адам осы вирусты жұ қ тырғ ан екен. БҰ Ұ -ның берген дерегіне сү йенсек, ЖИТС ә лемдік аумақ та адам ө лімінің себепкері ретінде тө ртінші орын алды, ал оның жұ қ палы дерт екенін ескерсек, ертең гі кү ні бү кіл адамзатқ а қ ауіп болып тө нері анық.

Вирус жұ қ қ ан адам — вирус тасымалдаушылар, ЖИТС-пен ауырғ ан адамдар инфекция жұ қ тыру кө зі болып табылады. Ешқ андай ауру белгілері байқ алмайтындық тан ә сіресе вирус тасымалдаушылар ө те қ ауіпті. Вирус кө п мө лшерде қ анда, спермада, қ ынап кілегейінде, емшек сү тінде болады. Кө з жасында, жұ лын сұ йығ ында, сілекейде ө те аз мө лшерде болуы мү мкін. Жұ ғ у жолдары. Медицинада дә лелденуі бойынша, ЖИТС-тің қ азіргі кезде негізгі жұ ғ у жолдары мынадай:

— жыныстық қ атынас;

— вирустың бірден қ анғ а тү суі (ә ртү рлі инъекциялар жасағ ан кезде т. б. жағ дайларда);

— анасынан нә рестеге жү ғ у арқ ылы.

атерлі ісік

Рак ауруы ашық жә не жабық тү рде жү реді. Жабық кезінде ісік тү йіні термен жабылып тұ рады да, ашық кезінде жарағ а айналады. Рак ауруы организм соқ қ ығ а ұ рынғ анда, немесе қ ысылып жаншылғ анда, сыртқ ы ортаның зиянды бір ә сері тигенде пайда болуы мү мкін делінген. Тіпті бұ л ең бекте дертті емдеу жә не болдырмау жолдары да кө рсетілген.

Рак ауруының тү рлері: ми ісігі, асқ азан ісігі, ө кпе ісігі, тері ісігі, жыныс мойын ісігі, ө ң еш ісігі, сү т безінің ісігі, қ уық ісігі, бү йрек ісігі, бауыр ісігі, ішек ісігі. Бұ л ісіктердің қ алай пайда болатынын, оның себебін, белгілерін жә не емдеу шараларын білу ү шін ә р қ айсысына жеке тоқ талу қ ажет.

Ісіктің шығ у орнына байланысты: ми- супратенториалды жә не субтенториалды болып екі аймақ қ а бө лінеді.

Туберкулёз (латынша Tuberculum – бұ дыр) – ә ртү рлі органдарды зақ ымдайтын, кө біне ө кпеде орнығ ып, организмнің улануымен, клиникалық кө рінулер полиморфизмімен сипатталатын, толқ ын тә різді ө тетін созылмалы жұ қ палы дерт. Тырнақ тар мен шаштан басқ а адам организмінің барлық органдарын, ұ лпаларын зақ ымдап, туберкулездің ө кпеден тыс тү рлерінің дамуы мү мкін.
Туберкулез қ оздырғ ышы (туберкулез таяқ шасы, Кох таяқ шасы) белгілі неміс ғ алымы Роберт Кохпен 1882 жылдың 24 наурызында ашылды. 1982 жылы Роберт Кохтың туберкулез қ оздырғ ышын ашқ анына жү з жыл толуына байланысты Дү ниежү зілік Денсаулық сақ тау Ұ йымы мен туберкулезбен жә не басқ а ө кпе ауруларымен кү ресу Халық аралық одағ ы 24-ші наурызды ресми Дү ниежү зілік туберкулезге қ арсы кү рес кү ні деп жариялады.

1882 жылдан бастап туберкулез дү ние жү зінде кемінде 200 млн. адам ө мірін қ иды, бұ л соң ғ ы 100 жыл ішінде майдан даласында қ аза тапқ ан ә скерлердің санынан едә уір артық. Туберкулез микобактериялары ә ртү рлі ә серлерге, атап айтқ анда спирттің, қ ышқ ылдардың, сілтілердің жә не тө мен температураның ә серіне аса тө зімді, сондық тан сыртқ ы ортада ө зінің дерт тудырушы қ асиеттерін сақ тай отырып, ол ұ зақ уақ ыт ө міршең дігін сақ тайды. Туберкулез микобактериялары тек аса жоғ ары температурадан, хлорқ ұ рамды қ ұ ралдардан жә не тікелей кү ннің кө зінен ғ ана ө леді. Кө ше шаң ында туберкулез микобактериялары 10 кү н бойына, кітап беттерінде 3 айғ а дейін, науқ астың киімінде, тө сек орнында 3-4 айғ а дейін, суда 5 айғ а дейін, ал қ арда шексіз ұ зақ уақ ыт бойына ө міршең дігін сақ тайды.

Туберкулездің негізгі белгілері:
• 2-3 аптадан астам бойына, қ ақ арық бө ліп, жө телу;
• салмақ тың жоғ алуы;
• тү нде терлеу;
• температураның 37, 0°–тан 37, 9°С дейін кө терілуі;
• жалпы ә лсіздік, қ ажып-шаршау;
• кеуде клеткасының шаншуы;
• кейде қ ақ ырық пен бірге қ ан тү кіру.

Осы аурулар неден жә не қ алай пайда болады? (ведео)

Бұ л тірлікте не тың дырдың, не кө рдің?

Қ ұ рбанысың темекі мен арақ тың

Ақ талмай-ақ кетіп барады арманың

Жалғ ыз бала деп ө сірген ә кенің.

Кім кінә лі аялағ ан анаң ба,

Бар қ ажетті даярлағ ан қ оғ ам ба?

СПИД деген – ғ асыр уы

Сан адамғ а жазылмас жара салды.

Сан адамды ө мірден алып кетті,

Мамандар да бір емін таба алмады.

Ей, адамзат, бұ л дертке мойынсұ нба!

Ө лмейсің сен ү міт пен сенім барда!

Салауаттылық – жарқ ын ө мір кепілі,

Кө тер басты тағ ы айтамын, мұ ң айма!

«Арақ шайтан» ү нді таспа

Осындай ауруларғ а шалдық пау ү шін, алдын алу ү шін не істеуіміз керек. Мұ ғ алім: Ерте анық талғ ан дерт біздің жарқ ын болашағ ымыздың негізгі ә рі міндетті бө лігі. Салауатты ө мір салтын ұ станумен қ атар, ө зіміздің емдеуші дә рігерімізге ү немі қ аралып тұ ру жә не аракідік медициналық зерттеулерден ө тіп тұ ру замануи адамның ойында жү ру керек. Бұ ның ө зі қ андай да болмасын дерттердің, соның ішінде қ атерлі ісіктердің, біріншілік алдын алуы шарасы болып табылады.