ДСҰ міндеттері

Дү ниежү зілік сауда ұ йымы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынғ ан мә лімет

Дү ниежү зілік сауда ұ йымы World Trade Organization (ағ ылш.) Organisation mondiale du commerce (франц.) Organizació n Mundial del Comercio (исп.)
█ █ ДСҰ мү шелері(қ аң тар 1, 1995)█ █ ДСҰ -ның қ азіргі уақ ыттағ ы мү шелері
Қ ұ рылуы	қ аң тар 1, 1995
Бас кең сесі	Centre William Rappard, Женева, Швейцария
Мү шелері	153 member states
Ресми тілдері	Ағ ылшын, Француз, Испанша[1]
Генералды директоры	Паскаль Лами
Бюджет	189 миллион швейцар франкы (2009 ж. шамамен 182 миллион АҚ Ш доллары).[2]
Қ ызметкерлер қ ұ рамы	625[3]
Ресми торабы	wto.org

Дү ниежү зілік сауда ұ йымы (ДСҰ) — халық аралық сауда ережелерін либерализм принциптеріне қ арай реттейтін халық аралық экономикалық ұ йым, ол 1995 жылғ ы 1 қ аң тардан бастап жұ мыс істей бастады. Алғ ашқ ы кезең де ДСҰ -ғ а 77 мемлекет кірсе, 2005 жылғ ы 11 желтоқ сандағ ы соң ғ ы мә лімет бойынша оғ ан 149 ел мү ше болды. Бұ рынғ ы кең естік елдерден оның қ атарында Литва, Латвия, Эстония, Грузия, Армения, Молдова, Қ ырғ ызстан, Украина (соң ғ ысы 2008 жыл 5 ақ панында қ абылданды) бар. ДСҰ -ғ а кіретін елдердің ү лесі ә лемдік тауар айналымның 95% қ ұ райды, яғ ни Ресейді қ оспағ анда бү кіл дү ниежү зілік нарық ты қ амтып отыр деуге болады. Жә не Қ азақ станды қ осқ анда 30-ғ а жуық ел осы ұ йымғ а кіру ниеттерін білдірді, олар бү гінгі таң да бақ ылаушы мә ртебесіне ие

ДСҰ міндеттері

ДСҰ басты міндеті — іркіліссіз халық аралық сауда-саттық қ а мү мкіндіктер жасау. Дамығ ан елдердің бастамасымен қ ұ рылғ ан аталғ ан ұ йым халық аралық саудада экономикалық ө сім мен адамдардың тұ рмыс тіршілігін кө теруге ық пал етеді деп есептеледі. Бү гінгі таң да ә лемдік сауда жү йесі негізгі бес ұ станымғ а сә йкес келуі тиіс:

— Саудада еш кемсітушіліктің болмау шарты, яғ ни бірде-бір мемлекет қ айсыбір мемлекетке экспорт пен импортқ а шектеушілік қ оюғ а қ ұ қ ығ ы болмайды;

— Сауда кедергілерін азайту, немесе қ айсыбір елдің нарығ ына шетелдік тауарлардың келуіне кедергі келтіретін факторларды жою, оларғ а бірінші кезекте кедендік алымдар мен импорттық квоталар жатады, басқ аша айтқ анда импортқ а қ ойылатын кө лемдік шектеулер;

— Тұ рақ тылық пен сауда шартының алдын-ала болжамдылығ ы, бұ л шетелдік компаниялар, инвесторлар мен ү кіметтер қ олданыстағ ы сауда шарттарының кенеттен жә не бір тараптың еркімен ө згерілмейтініне кепілдік береді;

— Халық аралық саудадағ ы бә секелестікті ынталандыру, яғ ни тү рлі елдер фирмаларының тең қ ұ қ ық ты бә секелестігі ү шін «ә ділетсіз» тә сілдерді жою, оғ ан экспорттық субсидиялар (экспортшы-фирмаларғ а мемлекет демеушілігі), жаң а сату нарық тарын иелену мақ сатында демпингтік бағ аларды пайдалану;

— Жоғ ары дамымағ ан мемлекеттер ү шін халық аралық саудада жең ілдіктер жасау. Нақ осы бап жоғ арыда кө рсетілген ұ станымдарғ а кереғ ар келеді, алайда ол ә лемдік шаруашылық қ а осал дамығ ан елдерді тарту ү шін қ ажет болды. Бұ л елдер алғ ашқ ы кезең де дамығ ан мемлекеттермен бә секелесе алмайтыны айдан анық, сондық тан да нашар дамығ ан елдерге ерекше жең ілдіктер қ арастыру «ә ділетті» болар деп есептеледі.