Лизингтік операциялар есебі.

Бухгалтерлік есепте лизинг беруші банктің алынғ ан мү лікті қ аржылық лизингке ұ сынумен байланысты операцияларын кө рсету тә ртібі банктің ішкі қ ұ жаттарында қ арастырылуы жә не есептік саясатта белгіленуі тиіс.

Лизинг келісім жасалып, мү лік мемлекеттік тіркеуден ө ткен соң, сатушыдан лизинг беруші меншігіне алынып, кә сіпкерлік мақ сатына уақ ытша пайдалануғ а жә не ұ стауғ а лизинг алушығ а жалданатын мү ліктік есепте келесі тү рде кө рсетіледі.

Лизинг берушінің лизинг затын сатушыдан алу жә не лизинг келісімінің шартына сә йкес жолдау:

- Негізгі қ ұ ралды алу:

Дт 1656 «Жалғ а беруге арналғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

Кт 2856 «Кү рделі қ аржы салымы бойынша кредиторлар».

- Алынғ ан негізгі қ ұ ралдар ү шін тө лем:

Дт 2856 «Кү рделі қ аржы салымы бойынша кредиторлар»

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

Лизинг затын лизинг келісімшарттарына сә йкес, лизинг алушығ а уақ ытша

ұ стауғ а жә не кә сіпкерлік мақ сатта қ олдануғ а беру:

Дт 1305 «Басқ а банктерге қ аржы лизингі»

1420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі»

Кт 1656 «Жалғ а беруге арналғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар».

Ай сайын айдың соң ғ ы жұ мыс кү нінен кешіктірмей лизинг беруші лизинг бойынша сыйақ ыларды есептейді. Бұ л кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1730 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер»

1740 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер»

Кт 4305 «Басқ а банктерге берілген қ аржы лизингі бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер»

4420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер».

Егер лизинг алушы ө з қ аржысы есебінен жә не лизинг берушінің жазбаша келісімімен лизинг затына зиян келтірмейтін жақ сарту жү ргізсе, лизинг беруші лизинг алушы алдындағ ы бұ л жақ сартудың қ ұ нын ө теу бойынша лизинг келісімінің ә рекет ету мерзімі аяқ талғ анда ө з міндеттемелерін мойындайды.

Бұ л кезде келесі бухглтерлік жазба жасалады:

Дт 5922 «Банктік емес қ ызметтен ө зге шығ ыстар»

Кт 2860 «Банктік қ ызмет бойынша ө зге кредиторлар».

Лизинг келісімімен қ аралғ ан тө лемдерді мерзімінде алғ анда лизинг беруші келесі бухгалтерлік ө ткізбелерді жү зеге асырады:

а) Лизинг бойынша қ осылғ ан сыйақ ыны ө теу бойынша:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1730 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер»

1740 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер».

ә) Лизинг затын алу, жеткізу жә не оны лизинг келісімін жасау кезіндегі бағ а бойынша лизинг лизинг келісіміне сә йкес мақ сатында қ олдану ү шін жұ мыс жағ дайында келген шығ ындар мен басқ а да кез келген шығ ындарды қ апына келтіру бойынша:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1305 «Басқ а банктерге қ аржы лизингі»

1420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі».

Лизинг алушы сыйақ ы бойынша тө лемдерді, сондай – ақ қ аржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасы кешіктірілгенде, келесі бухгалтерлік ө ткізбе қ ұ рылады:

а) Есептен сыйақ ы сомасына:

Дт 1731 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар»

1741 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар»

Кт 1730 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер»

1740 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген кірістер».

ә) Негізгі борыш сомасына:

Дт 1306 «Банктің қ арыздары бойынша басқ а банктердің мерзімі ө ткен берешегі»

1424 «Банк қ арыздары бойынша клиенттердің мерзімі ө ткен берешегі»

Кт 1305 «Басқ а банктерге қ аржы лизингі»

1420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі».

б) Негізгі борыш сомасы бойынша Ұ лттық банктің нрмативтік – қ ұ қ ық тық актілеріне сә йкес қ ұ рылатын мжбү рлі шығ ын сомасына:

Дт 5452 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу»

5455 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу»

Кт 1339 «Басқ а банктерге банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)»

1439 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)».

Есептелген сыйақ ы мен негізгі борыш уақ тылы бір кезде тө ленбесе (егер бұ л лизинг келісімінде кө рсетілмесе) лизинг беруші айып ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасын есептейді. Бұ л кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1860 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар»

Кт 4900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімпұ л)».

Лизинг алушыдан мерзімі ұ зартылғ ан тө лемдер қ айтарылғ анда, келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

а) Айып, ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1860 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар».

ә) Мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1731 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар»

1741 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар».

б) Негізгі борыш сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1306 «Банктің қ арыздары бойынша басқ а банктердің мерзімі ө ткен берешегі»

1424 «Банк қ арыздары бойынша клиенттердің мерзімі ө ткен берешегі».

в) Алдын ала қ ұ рылғ ан мә жбү рлі шығ ындар сомасына:

Дт 1339 «Басқ а банктерге банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)»

1439 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)»

Кт 5452 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу»

5455 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу».

Лизинг келісімінің ә рекет ету мерзімі аяқ талғ ан соң лизинг заты лизинг шартының келісіміне сә йкес лизинг алушыдан лизинг берушіге қ айтарылады:

а) Егер лизинг заты толық амортизацияланса, онда лизинг беруші аталғ ан лизинг затын қ абылдау - ө ткізу акті бойынша қ абылдайды жә не қ ажет болса оны одан ә рі қ олдану бойынша жү йеден тыс есепке кірістейді;

ә) Егер лизинг заты толық амортизацияланбаса, қ алдық қ ұ н сомасына лизинг берушіде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1652 «Жер, ү йлер мен ғ имараттар»

1653 «Компьютерлік қ ондырғ ылар»

1654 «Басқ а да негізгі қ ұ ралдар»

1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

1658 «Кө ліктік қ ұ ралдар»

Кт 1305 «Басқ а банктерге қ аржы лизингі»

1420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі».

Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қ айтарылмаса жә не аталғ ан лизинг заты тоық амортизацияланбаса, онда лизинг алушымен лизинг берушіге қ алдық қ ұ нды қ алпына келтіруі лизинг келісімшартымен реттеледі.

Лизинг алушының меншікті қ аржысы есебінен жү ргізген жақ сарту қ ұ нын қ алпына келтіру кезінде, изинг берушімен келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 2860 «Банктік қ ызмет бойынша ө зге кредиторлар»

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

Жаң адан қ ұ рылғ ан мә жбү рлі шығ ындар есебінен қ аржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасын лизинг алушы ө теу кезінде келесі бухгалтерлік жазба жү зеге асырылады:

а) Негізгі борыш сомасына:

Дт 1339 «Басқ а банктерге банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)»

1439 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындар)»

Кт 1306 «Банктің қ арыздары бойынша басқ а банктердің мерзімі ө ткен берешегі»

1424 «Банк қ арыздары бойынша клиенттердің мерзімі ө ткен берешегі»;

Кт 1305 «Басқ а банктерге қ аржы лизингі»

1420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі».

Сол кезекте кіріс 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

ә) Мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына:

Дт 4305 «Басқ а банктерге банктерге берілген қ аржы лизингі бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер»

4420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер»

Кт 1731 «Басқ а банктердің ұ сынғ ан қ арыздары мен қ аржылық лизингтері бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар»

1741 «Клиенттердің ұ сынғ ан қ арыздары мен қ аржылық лизингтері бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар».

б) Айып, ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасына:

Дт 4900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімпұ л)» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

ә) Сыйақ ы сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 4305 «Басқ а банктерге банктерге берілген қ аржы лизингі бойынша сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер»

Кт 4420 «Клиенттерге берілген қ аржы лизингі сыйақ ы алуғ а байланысты кірістер» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

б) Негізгі борыш сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 5452 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу»

5455 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

Қ аржылық лизинг бойынша берешекті ө теу келесі жылы жү ргізілетін болса, ағ ымды жылда мынадай бухгалтерлік жазба жасалады:

а) Айып, ө сімақ ы немесе тұ рақ сыздық жне сыйақ ы сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 4921 «Банк қ ызметінен ө зге кірістер» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

ә) Шығ ындар шотында (мә жбү рлі шығ ындар бойынша) қ аржы боғ ан кезде, қ аржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 5452 «Басқ а банктерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу»

5455 «Клиенттерге берілген қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша арнайы резервтерге (мә жбү рлі шығ ындарғ а) ақ ша бө лу» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

б) Шығ ындар шотында (мә жбү рлі шығ ындар бойынша) қ аржы жеткіліксіз боғ ан кезде, қ аржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасына:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 4921 «Банк қ ызметінен ө зге кірістер» бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

Лизинг алушы банкіде операциялар келесі ретпен жү ргізіледі:

Жасалғ ан лизинг келісіміне сә йкес, лизинг алушығ а лизинг заты барлық нә рселерімен жә не тиісті қ ұ жаттар беріледі. Бұ л кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ ралдар»

Кт 2057 «Басқ а банктерден алынғ ан қ аржы лизингі»

2227 «Алынғ ан қ аржы лизингі».

Ай сайын айдың соң ғ ы жұ мыс кү нінен кешіктірмей лизинг алушы лизинг бойынша сыйақ ы сыйақ ы қ осады жә не келесі бухгалтерлік жазбаны жү ргізеді:

Дт 5057 «Басқ а банктерден алынғ ан қ аржы лизингі бойынша сыйақ ыны тө леумен байланысты шығ ындар»

5227 «Алынғ ан қ аржы лизингі бойынша сыйақ ы тө леуге байланысты шығ ындар»

Кт 2705 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген шығ ындар».

Егер лизинг алушы ө зінің меншікті қ аржылары есебінен жә не лизинг берушінің жазбаша келісімімен лизинг затына зиян келтірмейтін жақ сарту жү ргізсе, лизинг беруші лизинг алушы алдындағ ы бұ л жақ сартудың қ ұ нын ө теу бойынша лизинг келісімінің ә рекет ету мерзімі аяқ талғ анда ө з міндеттемелерін мойындайды, бұ л кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1860 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар»

Кт 4922 «Банктік емес қ ызметтен ө зге кірістер».

Лизинг келісімімен қ ұ ралғ ан тө лемдерді мерзімінде тө легенде, лизинг алушы мынадай бухгалтерлік жазба жасайды:

а) лизинг бойынша есептелген сыйақ ыны ө теу бойынша:

Дт 2705 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген шығ ындар»

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

ә) лизинг затын алу, жеткізу жә не лизинг келісімін жасау кезіндегі бағ а бойынша лизинг келісіміне сә йкес мақ сатында қ олдану ү шін жұ мыс жағ дайында келген шығ ындар мен басқ а да кез келген шығ ындарды қ алпына келтіру бойынша:

Дт 2057 «Басқ а банктерден алынғ ан қ аржы лизингі»

2227 «Алынғ ан қ аржы лизингі».

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

Тозу қ ұ ны банктің есеп саясатына сә йкес есептеледі. Егер жалдау мерзімінің соң ында меншік қ ұ қ ы лизинг алушығ а ө тетініне толық сенімділік болмаса, ө те қ ысқ а екі кезең нің бірінде активке тозу қ ұ ны есептеледі: жалдау мерзімі немесе оны тиімді қ олдану мерзімінде бухгалтерлік жазба жү зеге асырылады:

Дт 5784 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша амортизациялық аударымдар»

Кт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация».

Лизинг алушы сыйақ ы бойынша тө лемді, сондай – ақ қ аржылық лизинг бойынша негізгі борыш сомасы кешіктірілгенде, келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

а) Есептелген сыйақ ының сомасына:

Дт 2705 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша есептелген шығ ындар»

Кт 2741 «Алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар».

ә) Негізгі борыш сомасына:

Дт 2057 «Басқ а банктерден алынғ ан қ аржы лизингі»

2227 «Алынғ ан қ аржы лизингі»

Кт 2058 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен берешек»

2225 «Банктің клиенттермен жасалғ ан ө зге операциялары бойынша мерзімі ө ткен берешегі».

Есептелген сыйақ ы мен негізгі борыш уақ тылы бір кезде тө ленбесе (егер бұ л лизинг келісімінде кө рсетілмесе) лизинг беруші айып, ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасын есептейді. Бұ л кезде:

а) Айып, ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасына:

Дт 5900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімпұ л)»

Кт 2860 «Банктік қ ызмет бойынша ө зге кредиторлар».

ә) Мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына:

Дт 2741 «Алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен сыйақ ылар»

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

б) Негізгі борыш сомасына:

Дт 2058 «Басқ а банктерден алынғ ан қ арыздар жә не қ аржы лизингі бойынша мерзімі ө ткен берешек»

Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».

Лизинг келісімінің ә рекет ету мерзімі аяқ талғ ан соң лизинг заты лизинг шартының келісіміне сә йкес лизинг алушыдан лизинг берушіге қ айтарылады, егер лизинг толық амортизацияланбаса, онда лизинг аушы аталғ ан лизинг затын қ абылдап - ө ткізу акті бойынша реттейді, ал егер лизинг заты толық амортизацияланбаса, онда қ алдық қ ұ н сомасына келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

- Есепелген амортизация сомасына:

Дт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация»

Кт 1655 «Қ аржы лизингіне қ абылданғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

- Қ алдық қ ұ нына:

Дт 2057 «Басқ а банктерден алынғ ан қ аржы лизингі»

2227 «Алынғ ан қ аржы лизингі»

Кт 1655 «Қ аржы лизингіне қ абылданғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар».

Егер лизинг келісімінің шарты бойынша лизинг заты қ айтарылмаса жә не аталғ ан лизинг заты толық амортизацияланбаса, онда лизинг алушының лизинг берушіге қ алдық қ ұ нды қ алпына келтіруі лизинг келісімшартымен реттеледі. Бұ л кезде лизинг алушығ а лизинг затының қ ұ нын негізгі қ ұ ралдар қ ұ рамына есептеуде мынадай бухгалтерлік жазба жасалады:

- Қ алдық қ ұ н сомасына:

Дт 1652 «Жер, ү йлер мен ғ имараттар»

1653 «Компьютерлік қ ондырғ ылар»

1654 «Басқ а да негізгі қ ұ ралдар»

1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

1658 «Кө ліктік қ ұ ралдар»

Кт 1655 «Қ аржы лизингіне қ абылданғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар».

- Есептелген сыйақ ы сомасына:

Дт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация»

Кт 1692 «Ү йлер жә не ғ имараттар бойынша есептелген амортизация»

1693 «Компьютерлік жабдық тар бойынша есептелген амортизация»

1694 «Ө зге негізгі қ рал жабдық тар бойынша есептелген амортизация».

Егер бұ л заң да немесе лизинг келісімінде қ арастырылмаса, лизинг алушы лизинг берушінің жазбаша келісімімен лизинг затын қ осалқ ы лизингке ө ткізуге қ ұ қ ылы. Лизинг алушы ү шінші тұ лғ ағ а лизинг келісімі бойынша тө лемдерді тө леу міндеттемесін жолдауына болмайды. Лизинг затын қ осалқ ы лизингке жолдау кезінде лизинг алушының банкінде жазба жасалады:

а) Лизинг затының баланстық қ ұ нына:

Дт 1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

Қ осалқ ы лизингке жолдағ ан лизинг заты қ ұ нының есебі ү шін жеке дербес шот:

Кт 1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар».

Лизинг заты қ осалқ ы лизингке берілген ә рбір клиент бойынша 1655 шотта жеке дербес шоттар ашылады.

ә) Есептелген амортизация сомасына:

Дт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация»

Кт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация».

1695 шотта қ осалқ ы лизингке жолданғ ан ә рбір лизинг заты бойынша жеке дербес шоттар ашылады.

Ай сайын айдың соң ғ ы жұ мыс кү нінен кешіктірмей лизинг алушы қ осалқ ы лизинг бойынша сыйақ ы тө леуді жү зеге асырады. Бұ л кезде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1860/1 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар»

Кт 4801 «Жал бойынша кірістер».

Сонымен қ атар 1860/1 шотында лизинг заты қ осалқ ы лизингке берілген ә рбір клиент бойынша жеке дербес шоттар ашылады.

Лизинг алушы қ осалқ ы лизингке жолданғ ан лизинг заты бойынша есептелген кірістерді ө теу кезінде келесі бухгалтерлік жазба жасалады:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1860/1 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар».

Клиент мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына қ осалқ ы лизинг бойынша тө лемдерді кешіктірген кезде келесі бухгалтерлік ө ткізбе жасалады:

Дт 1860/2 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар»

Кт 1860/1 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар».

Сонымен қ атар, 1860/2 шотта қ осалқ ы лизинг бойынша мерзімі ө ткен тө лемдері бар ә рбір клиент бойынша жеке дербес шоттар ашылады.

Сол уақ ытта лизинг алушы айыппұ л, ө сімақ ы жә не тұ рақ сыздық сомасын (егер бұ л қ осалқ ы лизинг келісімінде кө рсетілсе) есептейді. Бұ л кезде келесі жазба жасалады:

Дт 1860/3 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар»

Кт 4900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімақ ы)».

1860/3 шотында ә рбір клиент бойынша айыппұ л, ө сімақ ы немесе тұ рақ сыздық есептелетін жеке дербес шоттар ашылып, мынадай жазба жү ргізіледі:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 1860/2 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар».

- Мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына:

Кт 1860/3 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар».

- Айыппұ л, ө сімақ ы, тұ рақ сыздық сомасына.

Лизинг затын қ осалқ ы лизингке алғ ан клиентпен қ осалқ ы лизинг келісімшарттарын орындауда келесі бухгалтерлік жазбалар жасалады:

а) Баланстық қ ұ н сомасына:

Дт 1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар»

Кт 1655 «Қ аржылық лизингке алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар».

Қ осалқ ы лизингке берілген лизинг затының қ ұ нын есептеуге арналғ ан жеке дербес шот;

ә) Есептелген амортизация сомасына:

Дт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация»

Қ осалқ ы лизингке берілген лизинг затының амортизациясын есептеуге арналғ ан жеке дербес шот;

Кт 1695 «Қ аржы лизингі бойынша алынғ ан негізгі қ ұ рал – жабдық тар бойынша есептелген амортизация».

Клиент мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы жә не айып, ө сімақ ы немесе тұ рақ сыздық сомасы ө телмесе, келесі бухгалтерлік жазбалар жасалады:

а) Айыппұ л, ө сімақ ы, тұ рақ сыздық сомасына:

Дт 4900 «Тұ рақ сыздық айыбы (айыппұ л, ө сімақ ы)»

Кт 1860 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар». Бір кезекте, кіріс 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

ә) Мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы сомасына:

Дт 4801 «Жал бойынша кірістер»

Кт 1860/2 «Банк қ ызметі бойынша ө зге дебиторлар». Бір кезекте, кіріс 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».

Клиентпен мерзімі ұ зартылғ ан сыйақ ы жә не айып, ө сімақ ы немесе тұ рақ сыздық сомасы ө телсе, келесі бухгалтерлік жазбалар жасалады:

Дт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары»

Кт 4922 «Банктік емес қ ызметтен ө зге кірістер». Бір кезекте, шығ ын 7130 «Шығ ынғ а шығ арылғ ан борыштар».