Екіншіден, біздің инфрақұрылымды дамытуға деген қағидатты түрде жаңа көзқарасымыз болуға тиіс.

Инфрақ ұ рылым экономикалық ө сімнің мү мкіндіктерін кең ейтуге тиіс.

Инфрақ ұ рылымды екі бағ ытта дамыту: ұ лттық экономиканы жаһ андық ортағ а кіріктіру, сонымен қ атар, ел ішінде ө ң ірлерге қ арай қ адам жасау қ ажет.

• Ө з пайдамызды мұ қ ият есептей отырып, Қ азақ станның шегінен тыс ө ндірістік кө ліктік-логистикалық объектілер қ ұ ру ү шін, елден сыртқ а шығ уғ а назар тіктеудің маң ызы зор. Біз қ азіргі тү сініктерімізден арылып, ө ң ірде жә не барша ә лемде - Еуропада, Азияда, Америкада, мысалы, тең ізге тікелей шығ а алатын елдердің порттары, ә лемнің тораптық транзиттік нү ктелеріндегі жә не тағ ы басқ а, кө ліктік-логистикалық хабтар секілді қ азіргі заманғ ы кә сіпорындар қ ұ руғ а тиіспіз. Осы мақ сатта «Жаһ андық инфрақ ұ рылымдық интеграция» арнайы бағ дарламасын ә зірлеу қ ажет болады.
• Біз ө з транзиттік ә леуетімізді дамытуғ а тиіспіз. Бү гінде нә тижесінде 2020 жылы Қ азақ стан арқ ылы транзиттік тасымалдау екі есеге ұ лғ аюы тиіс болатын бірқ атар ірі жалпыұ лттық инфрақ ұ рылымдық жобалар іске асуда. 2050 жылғ а қ арай - бұ л цифр он есе ұ лғ аюғ а тиіс.
• Осының бә рі басты мақ сатқ а - экспортымызды тек біздің ө німіміз бен қ ызметтерімізге деген ұ зақ мерзімді сұ раныс болатын ә лемдік нарық тарғ а қ арай жылжытуғ а бағ ынуғ а тиіс.
• Инфрақ ұ рылым жасау, сонымен қ атар, табыстылық заң ына бағ ынуғ а тиіс. Жаң а бизнестерді дамытуғ а жә не жұ мыс орындарын ашуғ а бастайтын жерде ғ ана қ ұ рылыс жү ргізу қ ажет.
• Шалғ ай ө ң ірлерді немесе тұ рғ ындарының тығ ыздылығ ы жеткілікті емес ө ң ірлерді ө мірлік маң ызды жә не экономикалық қ ажет инфрақ ұ рылым объектілерімен қ амту ү шін біз «инфрақ ұ рылымдық орталық тар» қ ұ руғ а тиіспіз. Бұ л ү шін кө лік жү йесінің озың қ ы инфрақ ұ рылымын қ ұ руды қ амтамасыз ету қ ажет.
• Ү кіметке 2013 жылы Инфрақ ұ рылымды дамыту жө ніндегі мемлекеттік бағ дарлама ә зірлеп, қ абылдауды тапсырамын.

Ү шіншіден, мемлекеттік активтерді басқ ару жү йесін жаң ғ ырту.

Қ азақ стан - ә лемдік ауқ ымда кө лемі шағ ын экономика. Сондық тан оны ө те тиімді басқ ару қ ажет. Ел біртұ тас корпорация секілді жұ мыс істеуі тиіс, ал мемлекет оның ө зегі болуғ а тиіс.

Корпоративтік ойдың қ уаты барлық процестердің біртұ тас алып қ аралуында жатыр. Барлық дең гейдегі мемлекеттік басқ арушылар осындай бизнес-пайымғ а ү йренуге тиіс.

Қ айталап айтамын: елдің бюджетін жай бө ліп қ ана қ оймай, ойлы да салмақ ты инвестициялау қ ажет.

Тиімділіктің басты ө лшемі - біздің салымдарымыздан тү сетін қ айтарым дең гейі. Елдің ө ндірістік ә леуетін қ аншалық ты еселей алсақ, Қ азақ стан халық аралық нарық та қ осалқ ы емес, солғ ұ рлым тезірек ә леуетті ойыншығ а айналады.

• Ұ лттық қ ор жаң а экономикалық саясатқ а кө шудің «локомотиві» болуғ а тиіс. Ұ лттық қ ордың қ аражатын бірінші кезекте ұ зақ мерзімдік стратегиялық жобаларғ а бағ ыттау керек. 2013 жылы Ұ лттық қ орда қ аражат жинақ тау жалғ асуы тиіс, бірақ бұ л қ аражатты мейілінше тиімді де ойластырып пайдалану керек.
• Мемлекет Ү шінші индустриалдық революция нә тижесінде пайда болатын секторларды ескере отырып, ұ лттық компаниялар арқ ылы болашақ тың экономикасын дамытуды ынталандыруы тиіс. Ұ лттық индустрия біз ө з елімізде ө ндіруге тиіс ең жаң а композиттік материалдарды тұ тынуы керек.
• Мемлекет ақ параттық технологиялар саласында транзиттік ә леуетті дамытуды ынталандыруы тиіс. 2030 жылғ а қ арай Қ азақ стан арқ ылы біз ә лемдік ақ параттық ағ ындардың кем дегенде 2-3%-ын ө ткізуге тиіспіз. 2050 жылғ а қ арай бұ л цифр кем дегенде екі еселенуге тиіс.
• Сонымен қ атар, жеке компаниялардың ө з қ аражатын зерттеулер мен инновацияларғ а салуын ынталандыру керек. Мына нә рсені баса айтқ ым келеді: инновацияларды енгізудің маң ызы зор, бірақ бұ л басты нысана емес. Біздің жаң а технологиялар сұ ранысқ а ие болғ анда, олар нарық та қ ажет болғ анда ғ ана ел нақ ты пайда алатын болады. Олай болмағ ан кү нде инновация - ақ шаны босқ а шығ ындау деген сө з.
• Жекелеген компаниялар мен салаларды іріктеп қ олдау тә жірибесін тоқ тату керек. Біз ә леуметтік-маң ызды стратегиялық функцияларды атқ аратын жә не ө зінің тиімділігін дә лелдейтін салаларды ғ ана қ олдауғ а тиіспіз.

Тө ртіншіден, табиғ и ресурстарды басқ арудың тү бегейлі жаң а жү йесін енгізу қ ажет.

Біз ресурстарды экономикалық ө суді, ауқ ымды сыртқ ы саяси жә не сыртқ ы экономикалық уағ даластық тарды қ амтамасыз ету ү шін Қ азақ станның маң ызды стратегиялық артық шылығ ы ретінде пайдалануғ а тиіспіз.

• Қ азірдің ө зінде шикізаттың жаң а қ аржылық кү йреу жағ дайында тұ рақ сыздандыруғ а ұ шырайтын халық аралық нарық тарғ а шығ уын барынша жеделдету қ ажет. Біздің негізгі импорттаушыларымыз шикізат сатып алуды елеулі қ ысқ артуы, ал бағ а кү рт тө мендеуі мү мкін. Ал біздің озың қ ы стратегиямыз кейіннен елге ық тимал жаһ андық дағ дарыс кезең інен аман ө туге кө мектесетін қ аражатты нарық тардың тұ рақ сыздануы басталғ анғ а дейін ө те тез жинақ тауғ а мү мкіндік береді.
• Технологиялық революция шикізат тұ тыну қ ұ рылымын ө згертеді. Мысалы, композиттер технологиясын жә не бетонның жаң а тү рлерін енгізу темір кені мен кө мірдің қ орларын қ ұ нсыздандырады.

Бұ л - қ азіргі жоғ ары ә лемдік сұ ранысты елдің мү ддесіне пайдалану ү шін табиғ и ресурстарды ө ндіру мен ә лемдік нарық қ а жеткізу қ арқ ынын арттырудың тағ ы бір факторы.

• Кө мірсутегі шикізатының нарығ ында ірі ойыншы болып қ ала отырып, біз энергияның баламалы тү рлерін ө ндіруді дамытуғ а, кү н мен желдің энергиясын пайдаланатын технологияларды белсенді енгізуге тиіспіз. Бұ л ү шін бізде барлық мү мкіндіктер бар. 2050 жылғ а қ арай елде энергияның баламалы жә не жаң ғ ыртылатын тү рлерін қ оса алғ андағ ы барлық энергия тұ тынудың кем дегенде тең жартысы келуге тиіс.

***

Егер ұ лтымыз шикізат ресурстарынан тү сетін кірістерді 35 жылдан кейін пайдаланғ ысы келсе, бұ ғ ан бү гіннен бастап дайындалу керек. Бізге арнайы стратегия ә зірлеу - барлық ірі корпорациялар мен концерндер тә жірибесіндей алда тұ рғ ан барлық жылдарғ а барша жұ мысты бө ліп жоспарлау ү шін басымдық тарды, серіктестерді айқ ындап алу қ ажет.

Бұ л - біздің тө л тарихымыздың басты сабағ ы: Қ ашағ ан бойынша келіссө здер мен дайындық ты біз осыдан 20 жыл бұ рын дерлік бастадық, ал нә тижесін тек қ азір ғ ана алуғ а кірістік.

Стратегияны ә зірлеудің негізгі бағ ыттары:

• Ө ң ірлер инвестициялар тартуғ а мү дделі болуы ү шін жер қ ойнауын пайдалануғ а мораторийді жою қ ажет.
• Біз жай ғ ана шикізат беруден энергия ресурстарын қ айта ө ң деу мен аса жаң а технологиялармен алмасу саласындағ ы ынтымақ тастық қ а кө шуге тиіспіз. 2025 жылғ а қ арай біз ө з нарығ ымызды жаң а экологиялылық стандарттарына сай жанар-жағ армай материалдармен толық тай қ амтамасыз етуге тиіспіз.
• Біз инвесторларды елімізге ең заманауи ө ндіру жә не қ айта ө ң деу технологияларын беру шартымен ғ ана тартуғ а тиіспіз. Біз инвесторларғ а еліміздің аумағ ында ең жаң а ө ндірістер қ ұ ратын болса ғ ана шикізаттарымызды ө ндіру мен пайдалануғ а рұ қ сат беруге тиіспіз.
• Қ азақ стан инвестиция ү шін ө ң ірлік тартылыс кү ші болуы тиіс. Біздің еліміз инвестиция ү шін жә не технологиялар трансферті ү шін Еуразиядағ ы ең тартымды болуғ а тиіс. Мұ ның принципті маң ызы бар. Біз инвесторларғ а қ олда бар артық шылық тарымызды кө рсетуге тиіспіз.
• Барлық ө ндіруші кә сіпорындар тек экологиялық зиянсыз ө ндірісті енгізуге тиіс.