Антимикробтық әсер ету механизмі бойынша жіктелуі 6 страница

Веlfanti биологиялық варианты дақ ылдың морфологиясы, биохимиялық қ асиеттері бойынша биологиялық вариантына ұ қ сас. Сондық тан кө п уақ ыт осының варианты деп саналды. Gravis жә не mitis варианттарынан айырмашылығ ы ол нитритті нитратқ а айналдырмайды, дегенменен бұ л тест гликогенді ыдыратуымен қ атар, дифтерия қ оздырғ ышын идентификациялау кезіндегі міндетті тестке жатпайды. Міндетті анық тайтын жә не тұ рақ ты белгісі - крахмалды ыдырату.

38. Кү л бациллаларының биохимиялық жә не антигендік қ асиеттері.Нурканат 312 жм

Глюкоза, сахароза, фруктоза, мальтозаны қ ышқ ылғ а дейін жә не крахмал улинді ыдыратады. Протеолиттік жә не липолитикалық белсенділікке ие. Крахмалды гидролиздейді, тметилкар-бинол тү зеді. 10-12% етпептонды желатинді ортағ а шаншу ә дісімен егіп, 2-3 кү н 22°С циялағ аннан кейін, шаншу жолында тө менге қ арай біртіндеп кішірей-ген ақ жолақ тар тү рінде ө скен срілген шырша) колониялар кө рінеді; 3-5 кү ннен кейін желатин «ү йық» (воронка) тү рінде сү йылып кетеді.

Топырақ тағ ы бациллалармен салыстырғ анда тү йнеме бацилласы фосфаттарды ыдыратпайды, баяу жә не аздап сарыуызды суйық қ оректік ортаны коагуляциялайды (5-7 тә улікте 37°С), ал басқ а бациллалар сағ атта ыдыратады. Сү тті 3-5 тә улікте ү йытады, содан кейін (бә сең деп пе птонизациялайды ЖӘ Не ыдратады, нә тижесінде аммиак бө лініп қ оң ыр пигмент жинақ талады. Антигендік қ асиеті. Кү йдіргі микробының негізгі екі антигені болады. Жасуша қ абырғ асында соматикалық, полисахаридтік антигені бар, температурағ а тү рақ ты, бү ғ ан қ арсы антиденелер бө лінбейді, дақ ылдарда жә не мә йітте ү зақ сақ талынады. Асколидің приципитациялық реакциясымен анық талады. капсулалық протейндік антиген фагоцитарлық ә серге қ арсы тү рады.

39. Кү лдің патогенді факторлары, патогенезі, клиникасы жә не иммунитеті. Лабораториялық диагностикасы. Нурканат 312 жм

Патогенділік факторлары Токсин тү зу қ абілетіне C.diptheriae -ның барлық штамдары ие. Осығ ан негізделе оларды токсигенді жә не токсигенді емес деп ажыратады. Токсигенді емес штамдары дені сау, жә не эпидемиологиялық маң ызы жоқ бактерия тасымалдаушылардан бө лініп алынады. Кү л тек қ ана токсигенді штамдары ғ ана қ оздыра алады. Кү л ауруы экзотоксиннің қ ү рылымы екі суббірліктен: токсикалық полипептид - протоксиннен жә не транспорттық полипептидтен тү ратын ақ уыз. Кү л эгзотоксиннің негізгі ә сер ету нысаналары таң дайдың шырышты қ абығ ы, кө мей шырышты қ абығ ы, бү йрекү сті безі, миокард жә не жү йке тіні. Дифтерияның қ ү рамына кіретін басқ а да патогенді факторлар кездеседі, оларғ а: адгезиндер, бактериоциндер, агрессия ферменттері, темір байланыстырушы ақ уыздар жатады. зақ ымдауын, фарингиттер, эндокардиттер, перитониттер, пиелит жә не т.б. қ оздырады.

Патогенезі. Дифтерия инфекциясына тек қ ана адамдар сезімтал. Кү л таяқ шалары науқ астың жә не асымалдаушының кө мейінің шырышты қ абығ ында орналасады. Инфекцияның ену қ ақ пасы -)ын, тыныс алу жолдары жә не т.б. ағ залардың шырышты қ абаттары, енген жерінде кү л бакте- олонизациялана бастайды. Кірпікшелі эпителидің қ озғ алысы бә сең дейді, жан-жағ ындағ ы микрофлора ингибирленеді, беткейлік шырыш сү йылады, кү л бактериялары эпителия жасушаларының іарына адгезияланады. Біртіндеп фибринозды қ абыну байқ алады, астында жатқ ан тіндерден)атылатын дифтериялық қ абық ша тү зіледі. Бактериялармен тү зілетін экзотоксин қ анғ а тү седі, ижесінде токсинемия дамиды. Токсин миокард, бү йрек, бү йрекү сті безі, жү йке жү йесін зақ ымдайды.

Клиникалық кө ріністері. Орналасуы бойынша дифтерияның бірнеше тү рлері бар: мү рын, кө мей, ы жыныс мү шелері, тері, жара дифтериясы жә не т.б. Кө мей дифтериясы 85-90% жағ дайда. Жасырын кезең і -2-10 кү н. Ауру дене қ ызуының кө терілуімен, жү ту кезіндегі ауырсыну сезімі лимфа бездерінде қ абық шаның пайда болуымен, лимфа тү йіндерінің ү лғ аюы-мен басталады

Иммунитеті. Ауырғ аннан кейін тү рақ ты, гуморалдық, антитоксикалық иммунитет қ алыптасады. тасмалдаушысына қ арсы бағ ытталғ ан иммунитеттің негізгі механизмі- жергілікті антитоксикалық. Жаң а туылғ ғ ан нә рестелерде анасынан берілген иммунитет 5-6 айғ а дейін сақ талынады.

Вакцинадан кейінгі иммунитет (3-5 жасқ а дейін) жеткілікті тү рде ү зақ қ а созылады. Антитоксиндіқ антиденелерді ПГАР арқ ылы анық тайды. Антитоксикалық иммунитет қ алыптасқ ан жағ дай бактерия - тасмалдаушылық тан қ орғ амайды.

Микробиологиялық диагноз қ ою. Зерттеу заттары - жабынды, кө з, мү рын-жү тқ ыншақ, қ ү лақ, а, т.б. бө ліндісі. Жеделдетілген ә діс. Леффлер бойынша метилен кө гімен бояу, грамша бояу. " копиялық зерттеу ә дісінің қ ү ндылығ ы - биполярлы боялғ ан таяқ шаларды анық тау, бірақ диагноз кіліксіз, себебі оларды дифтериоидтардан ажыратып, токсигендігін дә лелдеу қ ажет. периологиялық ә діс - негізгі ә діс. Зерттеу затын аш қ арынга немесе ас ішкеннен 2 сағ аттан кейін т. Алынғ ан зат 3 сағ ат ішінде зертханағ а жеткізілуі тиіс, егер тиісті уақ ыт ішінде алынғ ан затты алмайтындай жағ дайлар туындаса, жартылай сү йық телуритті тасымалдаушы ортағ а тампондарды п тасымалдайды.

40. Дифтерия қ оздырғ ышының морфологиясы жә не дақ ылдық қ асиеттері. Нурканат 312 жм

Морфологиясы. Дифтерия қ оздырғ ышы полиморфизммен сипатталады - жің ішке, сә л иілгент^- коктар тә різді жә не бү тақ талатын тү рі бар. Бактериялар бір-біріне бү рышталып орналасады, латын X, V, Ү ә ріптеріне ү қ сас. Спора тү збейді, талшығ ы жоқ, кө птеген штамдарында микрокапсуласы C. diptheriae -ның негізгі қ асиеті: таяқ шаның екі ү шында волютин дә ндерінің болуы, ол жасушала анилин бояуларымен біркелкі емес боялуын қ амтамасыз етеді, Грамша оң боялады. Дифтерия қ озд фильтрден ө тетін жә не L-пішінді тү рге айналуы мү мкін. Идентификациялау кезінде дифференциялық диагностикалық маң ызы бар қ асиеттері (полиморфизм, таяқ шалардың ө зара орналасуы, волютин дә т.б.) ескеріледі.

Дақ ылдандыру. C.diptheriae - факультативті анаэроб, ө су ү шін ең қ олайлы температура 37°С, рН-7, 6, арнайы қ оректік орталарда ө седі, кө бінесе элективті орталарда: Ру, Леффлер қ оректік о ү йытылғ ан сарысу, Бумин (хинозолді) ортасы, Тинсдаль (цистин-теллурит-сарысулы) ортасы. теллуриті мен қ аннан тү ратын Клауберг ортасында ү ш типті колониялар ө седі: ірі, сү р, шеттері тү зу е радиалды сызылғ ан, дә стү ргү л (маргаритка) тә різді; ү сақ, қ ара, томпайғ ан, шеттері біркелкі; екі ти ү қ сайтын колониялар. Дақ ылдық жә не ферменттік қ асиеттеріне байланысты -н биологиялық варианты бар: grаvіs, mіtіs, іntеrmеdіus (

41. Коринебактерияның антигендік қ ұ рылымы мен биохимиялық белсенділігі. Нурканат 312 жм

Антигендік қ ұ рылысы гетерогенді. Соматикалық антигендері бойынша серотиптерге бө лінеді, Рессейде 11 серотиптерінің 7 негізгі ал 4-қ осымша, сирек кездеседі. 6 серотиптері (1, 2, 3, 4, 5, 7) Gravіs биотипіне жатады, ал 5 (6, 8, 9, 10, 11) mіtіs типіне

acterіum

dіphtherіae тө менгі температурағ а тұ рақ ты, бірақ жоғ ары температурада тез жойылады:

600С -15-20 мин, қ айнатқ анда -2-3 мин жойылады. Барлық дезинфектанттар (лизол,

фенол, хлорамин, т.б.) 5-10 мин. жояды. Сонымен қ атар, қ оздырғ ыш қ ұ рғ ап қ алсада ұ зақ

уақ ыт тіршілік ете алады, ә сіресе кеуіп қ алғ ан кілегейде, сілекейде, топырақ шаң ында.

Аэрозолда дифтерия таяқ шасы 24-48 сағ ат тіршілік етеді, балалар ойыншық тарында 15

тә улік сақ талады, ал суда -6-20 тә улік.

42. Дифтерия қ оздырғ ышының патогенді факторлары. Нурканат 312 жм

Патогенділік факторлары. Негізгі клиникалық кө рініс беретін патогендік факторына дифтериялық жатады. Токсин тү зу қ абілетіне C.diptheriae -ның барлық штамдары ие. Осығ ан негізделе оларды токсигенді жә не токсигенді емес деп ажыратады. Токсигенді емес штамдары дені сау, ық жә не эпидемиологиялық маң ызы жоқ бактерия тасымалдаушылардан бө лініп алынады. Кү л тек қ ана токсигенді штамдары ғ ана қ оздыра алады. Кү л эгзотоксиннің негізгі ә сер ету нысаналары таң дайдың шырышты қ абығ ы, кө мей шырышты қ абығ ы, бү йрекү сті безі, миокард жә не жү йке тіні. Экзотоксинді кү лдің лизогенді бактериялары ө ндіреді, оларда жасушаларғ а токсикалық полипептидтің жеткізілуіне жауапты, транспорттық полипептидті кодтайтын Тох гені бар профаг болады. Тох коринефагының лизогенизация кезінде болатын фагтық конверция нә тижесінде, токсигенсіз C. diptheriae токсигенді тү ріне айналады.

43. Дифтерия кезіндегі инфекциядан кейінгі иммунитет, патогенезі жә не клиникасының ерекшеліктері, оны бағ алау ә дістері. Нурканат 312 жм

Инфекциядан соң дамитын иммунитет тұ рақ ты, ө мір бойына қ алыптасады, қ айтадан ауыруы сирек кездеседі – 5-7%. Иммунитет антитоксикалық.

Дифтерияғ а қ арсы иммунитет дең гейін бағ алау ү шін бұ рын соң Шик реакциясын

қ олданғ ан. Дифтерия токсиннің аллергендік қ асиеті жоғ ары болғ андық тан соң ғ ы кезде пассивті гемагглютинация реакциясын сенсибилизацияланғ ан дифтериялық анатоксин кіретін эритроцитарлы диагностикуммен жү ргізеді

Жеделдетілген ә діс. Леффлер бойынша метилен кө гімен бояу, грамша бояу. " копиялық зерттеу ә дісінің қ ү ндылығ ы - биполярлы боялғ ан таяқ шаларды анық тау, бірақ диагноз кіліксіз, себебі оларды дифтериоидтардан ажыратып, токсигендігін дә лелдеу қ ажет. периологиялық ә діс - негізгі ә діс. Зерттеу затын аш қ арынга немесе ас ішкеннен 2 сағ аттан кейін т. Алынғ ан зат 3 сағ ат ішінде зертханағ а жеткізілуі тиіс, егер тиісті уақ ыт ішінде алынғ ан затты алмайтындай жағ дайлар туындаса, жартылай сү йық телуритті тасымалдаушы ортағ а тампондарды п тасымалдайды.

Серологияылық ә діс. Қ ан сарысуында жә не бактериялық дақ ылдарда токсинді жедел анық тау ү шін, РИА, ИФТ жә не молекулярлы-генетикалық ә діс - ПТР қ олданылады.

Патогенезі. Дифтерия инфекциясына тек қ ана адамдар сезімтал. Кү л таяқ шалары науқ астың жә не асымалдаушының кө мейінің шырышты қ абығ ында орналасады. Инфекцияның ену қ ақ пасы -)ын, тыныс алу жолдары жә не т.б. ағ залардың шырышты қ абаттары, енген жерінде кү л бакте- олонизациялана бастайды. Кірпікшелі эпителидің қ озғ алысы бә сең дейді, жан-жағ ындағ ы микрофлора ингибирленеді, беткейлік шырыш сү йылады, кү л бактериялары эпителия жасушаларының іарына адгезияланады. Біртіндеп фибринозды қ абыну байқ алады, астында жатқ ан тіндерден)атылатын дифтериялық қ абық ша тү зіледі. Бактериялармен тү зілетін экзотоксин қ анғ а тү седі, ижесінде токсинемия дамиды. Токсин миокард, бү йрек, бү йрекү сті безі, жү йке жү йесін зақ ымдайды.

Клиникалық кө ріністері. Орналасуы бойынша дифтерияның бірнеше тү рлері бар: мү рын, кө мей, ы жыныс мү шелері, тері, жара дифтериясы жә не т.б. Кө мей дифтериясы 85-90% жағ дайда. Жасырын кезең і -2-10 кү н. Ауру дене қ ызуының кө терілуімен, жү ту кезіндегі ауырсыну сезімі иа бездерінде қ абық шаның пайда болуымен, лимфа тү йіндерінің ү лғ аюы-мен басталады

44. Кө к жө тел қ оздырғ ышының морфологиялық жә не дақ ылдық қ асиеттері.Асылбек 312 жм

Кокжө тел - Воrdеtеllа реrtussіs қ оздыратын, ү стамалы спазматикалық жотелмен сипатталатын жү қ палы ауру. Кө бінесе мектепке дейінгі балаларда жиі кездеседі. Ауру қ оздырғ ышы 1900 жылы ауру адамның қ ағ ырынан табылды, ал 1906 жылы Борде мен О. Жангу кө кжө тел қ оздырғ ышының таза дақ ылын бө ліп алып, негізгі қ асиеттерін анық тағ ан.

Морфологиялық қ асиеттері. Воrdеtеllа реrtussіs - ұ сақ, сопақ ша, грам теріс ұ шы жұ мырланғ ан таяқ шалар (коккобактериялар). Спорасы, талшығ ы жоқ, микрокапсулатү зеді. Толуон кө гімен бояғ анда бордетеллалар қ ұ рамында метахромазиялық боялатын, биполярлы орналасқ ан дә ндер (липоидтар) анық талады. Кейбір тү рлері (В. brоnсhіоsерtіса, В. аvіum, В. hіnrіі, В. trеmаtum) 37°С температурада қ озғ алғ ыштық қ а ие болады.

Дақ ылдық қ асиеттері. Воrdеtеllа реrtussіs - облигатты аэроб, ө су ү шін қ олайлы температурада - 37°С, р^т - 7, 2, 3-7 тә улікте ө седі; қ оректік орталарғ а ө те талғ амды, қ оректік орталар қ ұ рамында міндетті тү рде сорбенттер болу қ ажет (қ ан, белсенділігі жоғ ары кө мір, альбумин), себебі бү л бактериялар метаболизм нә тижесінде қ анық пағ ан май қ ышқ ылдарын, Н₂0₂ метал иондарын, коллоидты кү кірт, сульфиттер бө лігі ө здерінің ө суіне кедергі жасайды. Борде-Жангу (қ ан қ осылғ ан картоп-глицеринді агар) ортасында ө седі, онда олар қ ара тү сті сынап тамшылары тә різді, шамалы гемолиз беретін колониялар тү зеді, жә не казеинді- кө мірлі агарда сұ р крем тү сіне ұ қ сас колониялар тү зеді. Бордетеллалардың басқ а тү рлері (Вогсіеіеіі рагарегіиззіз, Воrdеtеllа brоnсhіоsерtіса, Воrdеtеllа аvіum) қ арапайым қ оректік орталарда осе алады, 24-48 сағ ат инкубациялаудан кёйін кө зге кө рінетін колониялар тү зеді.

Бордетеллалар R-S-трансформациясымен сипатталады. Аурудан алғ аш бө лінген дақ ыл - 8-пішінді, вирулентті, токсин тү зетін (ІУ-фазада) қ асиеттерге ие. Қ оректік орталарда кө п пассаж (бірнеше рет сепкенде) жасау нә тижесінде бордетеллалар авирулентті R-пішіндіге (ІІ-фазадан) ө теді, Осы жағ дайда аралық кезең дерден ө теді (II жә не III фазалар).

45. Бордетелдардың патогенді факторлары. Асылбек 312 жм

Патогенділік факторлары. Воrdetella регіиззіз қ ызба тудыратын эндотоксин, антифагоцитарлық белсенділікке ие жә не лимфоцитозды кү шейтетін ақ уызды токсин (пертуссис-токсин), тамырдың іө ткізгішгігін жоғ арылататын, гистамин-сенсибилизациялық ә сер ететін, эпителиалды жасушалардың жойылуын тудыратын агрессиялық ферменттерді бө леді: 1. Филаментозды гемагглютинин - тыныс алу жшіы эпителиінің жасуша мембранасының гликолипидімен жә не басқ а полиморфты-ядролық лейкоциттің беткейлі гликопротеинді рецепторымен байланысып, фагоцитозды тудырады. 2. Кө кжө телдік токсин (пертуссис токсин) - пертуссиннің 1-ші суббірлігі фагоциттердің белсенділігі жә не моноциттердің кө шуін басады. Пертуссиннің 2-ші суббірлігі - тыныс жолдарының беткейлі жасушаларымен байланысады. ертусиннің 3-ші суббірлігі - фагоциттердің беткейлі ганглиозидтерімен байланысады. 3. Пили жә не пертактин - тыныс алу жолдарының жыпылық эпителиіне жабысуын (адгезия) қ амтамасыз етеді. 4. Аденилатциклаза - фагоциттердің киллинг-белсенділігін жә не моноциттердің кө шуін басады. 5. Дерма- тонекротоксин - теріні зақ ымдайды жә не зертханалық жануарларғ а леталды фактор болып келеді.

46. Кө к жө телдің патогенезі, клиникасыжә не инфекциядан кейінгі иммунитеті. Асылбек 312 жм

Патогенділік факторлары. Воrdetella регіиззіз қ ызба тудыратын эндотоксин, антифагоцитарлық белсенділікке ие жә не лимфоцитозды кү шейтетін ақ уызды токсин (пертуссис-токсин), тамырдың іө ткізгішгігін жоғ арылататын, гистамин-сенсибилизациялық ә сер ететін, эпителиалды жасушалардың жойылуын тудыратын агрессиялық ферменттерді бө леді: 1. Филаментозды гемагглютинин - тыныс алу жшіы эпителиінің жасуша мембранасының гликолипидімен жә не басқ а полиморфты-ядролық лейкоциттің беткейлі гликопротеинді рецепторымен байланысып, фагоцитозды тудырады. 2. Кө кжө телдік токсин (пертуссис токсин) - пертуссиннің 1-ші суббірлігі фагоциттердің белсенділігі жә не моноциттердің кө шуін басады. Пертуссиннің 2-ші суббірлігі - тыныс жолдарының беткейлі жасушаларымен байланысады. ертусиннің 3-ші суббірлігі - фагоциттердің беткейлі ганглиозидтерімен байланысады. 3. Пили жә не пертактин - тыныс алу жолдарының жыпылық эпителиіне жабысуын (адгезия) қ амтамасыз етеді. 4. Аденилатциклаза - фагоциттердің киллинг-белсенділігін жә не моноциттердің кө шуін басады. 5. Дерма- тонекротоксин - теріні зақ ымдайды жә не зертханалық жануарларғ а леталды фактор болып келеді.

Клиникалық кө ріністері. Жасырын кезең і 2-14 кү н. Науқ астану дене қ ызуының аздап кө терілуімен, шамалы жө телумен, риниттік белгілермен (тү мау) кө рінеді. Осыдан кейін спазмалық жө тел пайда болып, қ ақ ырық бө лінумен аяқ талады. Мү ндай жө тел ү стамалары тә улігіне 5-тен 50-ге дейін болуы мү мкін. Науқ астың жө телі «қ ораздың шақ ыру дауысына» ұ қ сас (французша " coqueluche"). Ауру 2 айғ а дейін созылады. Кө кжотелдің жең іл, орташа ауыр жә не ауыр тү рлерін ажыратады.

Иммунитеті. Ауырғ аннан кейінгі иммунитет тү рақ ты, ө мір бойы сақ талады. Маң ызды рө лді секреторлы А иммундыглобулин атқ арады. Иммунитеті тек тү рарнайы, сондық тан пайда болғ ан антиденелер кө кжө тел қ оздырғ ышына ғ ана қ арсы ә сер етеді, басқ а (Воrdеtеllа paraреrtussіs, Воrdеtеllа brоnсhіоsерtіса) бордетеллалар тү рлерінен қ орғ амайды

47. Кө к жө телдің микробиологиялық диагностикасы. Асылбек 312 жм

Микробиологиялық диагноз қ ою. Зерттелетін материал - жоғ арғ ы тыныс алу жолдарыны; шырышы. Зерттеу материалын екі жолмен алады: тампонды жә не жө тел пластинкасы ә дістері. Екі тү рлі тампонды қ олданады: қ ү рғ ақ жә не ылғ алданғ ан. Қ ү рғ ақ тампонмен алғ ан материалды тығ ыз қ оректі ортағ а жедел себеді, ал ылғ алданғ ан тампонмен алғ анда зертханағ а себуге 2-4 сағ атта жеткізу керек.- Диагноз қ оюдың негізгі ә дісі - бактерологиялық. Бұ л ә діс бойынша тығ ыз қ оректік орталарғ а - ә лсіз гемоли аймағ ы бар, ұ сақ, кү мбез тә різді тегіс колониялар ө сетін Борде-Жангу ортасына (картоп-глицеринді қ анды; агар); сү тті - қ анды агарғ а; ү сақ сұ р-крем тү сті колониялар ө сетін казеинді-кө мірлі агарғ а (ККА - КУА)«себеді. Таза дақ ылды морфологиялық, дақ ылдық жә не антигендік қ асиеті бойынша идентификациялайды.

Зерттеудің бірінші куні. Тамопмен алынғ ан материалдарды бір-екі Петри табақ шаларына (Борде- Жангу ортасы немесе ККА жә не алдын-ала пенициллин-мен немесе бициллинмен қ осалқ ы микрофлорасын басқ анортасы бар) себеді. Себілген орталарды температурасы 37°С 72 сағ ат инкубациялайды.

Зерттеудің тө ртінші кү ні. Табақ шаларды кү мә нді колонияларғ азерттейді. Қ оректік ортада кү мә нді колонияларды байқ ағ анда қ иғ аш казеинді-кө міірлі агарғ а седеді. Колониялардан жағ ынды дайындап, Грам ә дісімен бояп, микроскопта қ арайды. Заттық шыныда агглютинация реакциясын адсорбцияланбағ ан арнайы тү рлік сары сумен қ ояды. Кө кжө тел жә не паракө кжө тел қ оздырғ ыштарын дифференциациялау ү шін уреазағ а сынама, қ иғ аш ЕПА егеді, жартылайтығ ыз ортағ а сеуіп қ озғ алғ аштығ ын анық тайды жә не Симмонс ортасына себеді.

Зерттеудің бесінші-алтыншы кү ні. Идентификация нә тижелерін талдайды. Кө кжө тел микробының сероварын анық тайды. Қ орытынды жауап береді.

Бактериялардың идентификациясы ү шін флюрохроммен таң баланғ ан Воrdеtеllа реrtussіs пен Воrdеtеllа paraреrtussіs -ке қ арсы антиденелерді қ олдана отырып ИФР-ын (жедел диагностика) жү ргізеді.

48. Кө к жө тел диагностикасындағ ы серологиялық ә дістер. Асылбек 312 жм

Серологиялық диагноз қ ою. ЖГАР ө те сезімтал. Сарысуды 1: 100 - ден 1: 10000 дейін сұ йылтады. Антиген ретінде туляремиялық эритроцитарлы диагностикум қ олданылады. Диагностикалық титрі 1: 10 жә не жоғ ары.

49. Туберкулез қ оздырғ ышының морфологиясы мен тинкториальдық қ асиеттері.Акнур312 жм

Морфологиясы жә не тинкториальдық қ асиеттері. Ұ зын, аздап иілген, грам оң, қ озғ алмайтын, жә не капсула тү збейтін, Циль-Нильсен ә дісімен боялатын таяқ шалар. Электронды микроскоппен кө р генде М.tuberculosis -те микрокапсула, кө п қ абатты жасушалық мембрана, цитоплазма- қ осындылары вакуольдер, рибосомалар,) жә не ядролық субстанция табылды.

М.tuberculosis сыртқ ы ортаның ә серінен ө згергіштікке ие. М.tuberculosis полиморфты, ол - омицеттер сияқ ты жіп, дә ндік, кокк тә різді, L-пішінді, фильтрден ө тетін жә не ультра ү сақ жә не тү рлер тү зей алатындығ ымен байланысты. Полиморфизмі антибактериальдық препараттарды ү зақ пайдаланғ анда да кө рініс береді. Ө згергіштіктігінің тағ ы бір тү рі туберкулезге қ арсы препараттарғ а тө зімділік пайда болуында. М.tuberculosis -тің антибиотиктерге тө зімділігі плазмидті (К-плазмида) жә не осомды (гендегі озгергіштік) болады. Антибиотиктерғ е резистенттілігі бойынша М.tuberculosis:

-монорезистентті: бір препаратқ а;

-полирезистентті: екі немесе одан кө п препараттарғ а;

-кө п дә рілік резистентті: кем дегенде изониазид пен рифампицинге;

-поливалентті: барлық туберкулезге қ арсы препараттарғ а деп бө лінеді.

М.tuberculosis тің ең негізгісі микроскопияллық зерттеу ә дісі, ол ү шін патологиялық материалдан ағ ынды дайындап, оны Циль-Нильсен ә дісімен бояйды. М.tuberculosis тің қ ышқ ылғ а тө зімділігі екі қ асиетімен байланысты: бояғ ыш заттарды нашар қ абылдауы, ал кейбір бояғ ыштарды сің ірген соң қ ышқ ылмен, сілтімен, спиртпен ө ң дегенде тү сін тұ рақ ты сақ тай алауы. Микобактериалардың осы қ асиеттерінің маң ызы ө те зор, зерттейтін ә дістердің барлығ ы осығ ан негізделеді бактериоскопиялау, дақ ылдандыру, идентификациялау).

М. bovis - қ ысқ а, жуан дә нді таяқ шалар. Қ олайлы биологиялық ү лгі - орқ ояндар. М. africanum жү қ а, ү зын таяқ шалар. Қ арапай М.tuberculosis қ арапайым қ оректік орталарда ө седі. Ерекшелігі-қ олайлы температурасы 40-42. Адам ү шін патогенділігі тө мен. М.tuberculosis -тің вирулентті штамы тығ ыз ортада К-колония тү зеді.

50. Туберкулез бактерияларын дақ ылдандыру ә дістері. Акнур312 жм

Микобактериялар аэробтар, факультативті-анаэробтар. Микобактериялар баяу кө бейеді (жасушаның бір бө лінгені 14-18 сағ ат). Жасуша қ арапайым екіге бө ліну арқ ылы кө бейеді Микроколониялары сү йық қ оректік орталарда 37°С-та 5-7 тә уліктен кейін кө рінеді, тығ ыз қ оректік орталарда кө збен корінетін колониялары 12-20 тә уліктен кейн пайда болады.

М.tuberculosis ө суі ү шін қ ү рамына: кө мірсулар, азот, фосфор, магний, калий, натрий, темір, кү кірт кіретін арнайы қ оректік орталар қ ажет. Бү л микроорганизмдер кө бею ү шін ө су факторларын талап етеді, аталып отырғ ан факторларғ а В тобына кіретін витаминдік қ ү рылымдар, биотин, никотинамид, тағ ы басқ а заттар жатады. Осы факторлар М.tuberculosis дақ ылдандыратын қ оректік орталардың қ ү рамына кіреді. Қ оректік орталар консистенцияларына қ арай сү йық, жартылай сү йық жә не тығ ыз болады.Кең тарағ ан Левенштейн-Иенсен, Финн-2, Миддлбруктың ә р тү рлі тығ ыз орталары, синтетикалық, жартылай синтетикалық Сотон орталары, Дюбо, Проскауэр-Гек, Шула, Школьников қ оректік орталары пайдаланылады. Жасуша қ абырғ асы зақ ымдалғ ан микобактерияларды дақ ылдандыру ү шін арнайы Колестос қ оректік ортасы қ олданылады.

Сү йық орталарда 2-3 аптадан кейін микобактериялар ә жімді қ абық тү зеді (R-пішінді), ал орта мө лдір тү рінде қ алады. Сү йық орталарда ө сіргенде М.tuberculosis корд-фактор тү зеді, тығ ыз ортада сү йел тә різді жайылып ө седі. Сү йық ортада заттық ә йнекше бетіне микродақ ылдау жү ргізгенде 3 тә уліктен кейін микроколониялар тү зіледі, мұ нда вирулентті миобактериялар «ө рілген шаш, бұ рым» немесе «ширатылғ ан жіп» тү рінде орналасады. Бұ л феномен корд-фактор деп аталады. Ә дісті Прайстың экспресс диагностикалық деп атайды. Қ олайлы биологиялық ү лгі - тең із шошқ асы.

51. Туберкулез қ оздырғ ышының патогенді факторлары. Акнур312 жм

Патогенділік факторлары: гликолипид, туберкулопротеин (аллерген), эндотоксин персистенцияның АЛА факторы. Сонымен қ атар, жасуша қ абырғ асының қ ұ рамында кездесетін фактор (вирулеттік факторы) - М.tuberculosis-тің фагоцитоз кезінде макрофагтарғ а токсикалық ә сер кө рсетеді.Mикобактериялардың негізгі химиялық бө лшектері: ақ уыздар (туберкуло-протеиндер), кө мірсулар жә не липидтер. Басқ а бактериялармен салыстырғ анда микобактериялардың қ ұ рамында липидтер кө птеу (10-40%) болады. Қ ышқ ылғ а тұ рақ ты сапрофиттермен салыстырғ анда вирулентті микобактерияларда липидтердің мө лшері кө п болып келеді. Қ оздырғ ыштың патогенділігі микобактерияның жоғ арыда кө рсетілген химиялық қ ұ рамымен байланысты (гранулема жә не «казеозды» некроздың дамуы, фагоцитоз белсенділігінің тө мендеуі», лимфоциттер миграциясының тежелуі ж.т.б.).