Пневмоэлементтердің шартты графикалық белгілері

Бөлім №3

Пневматика саласындағы шартты белгілер мен стандарттар.

Пневмоэлементтердің шартты графикалық белгілері

Пневматикалық жүйелерді жобалау суреттер, конструкциялар және схемалардың бірыңғай нормаларын қолдануды талап етеді. Шартты белгілер пневмоэлементтердің келесі құрылымын көрсетеді:

· Басқару және бастапқы жағдайға қайта қалпына келтіру типі;

· Сызықтардың(қосылыстардың) саныжәне олардың белгіленуі;

· Ауыстыру позицияларының саны;

· Іс-әрекет принципі;

· Ағынды бөлімнің жеңілдетілген көрәінісі.

Құрастыру шешімі шартты білгіленуде көрсетілмеуі керек. Пневмоавтоматикада қолданыс табатын шартты белгілер ДИН ИСО 1219 "Гидравлические и пневматические системы и приборы - обозначение схем" (DIN ISO 1219 "Fluidtechnische Systeme und Geraete - Schaltzeichen")-ға сәйкес орындалады. Төменде аса маңызды шартты белгіленулер көрсетілегн. Шартты белгілер жайлы толық мәлімет ТР102 кітабында берілген.Қысылған ауамен энергия жабдықтау.

Қысылған ауамен энергия жабдықтаудың ішкі жүйесінің шартты белгілері жеке элементтер сияқты бірнеше элементтердің комбинацияларын көрсете алады. Егер барлық пневмоэлементтерге ортақ қоректену сызығының қосылысы қолданылса, онда қысылған ауаынң шығу көзінің белгіленуі жеңілдетілген символ ретінде берілуі мүмкін.

3.1 сурет энерго жабдықтаудың ішкі жүйесінің элементтерінің шартты Үлестірушінің позицияларының белгіленулері

Ауыстыру позициялары квадрат түрінде көрсетіледі.

Сызық ағымды бөлімді, ал нұсқағыш ағынның бағытын көрсетеді.

Жабық қосылыс РН түрінде көрсетіледі

Т әрпі (дұрыс немесе 180⁰С-қа айналдырылған)

Ауаны кіргізу және шығару үшін қосылған сызықтар квадраттың сыртында көрсетілген.

3.2 сурет таратушының ауыстыру позицияларының шартты белгілері

Үлестірушілер қосылыстардың, ауыстыру позицияларының санымен және ағымды бөліммен мінезделеді. Монтаж кезінде қателіктерді болдырмау үшін таратушының кірісін және шығысын таңбалау керек.

Қосылыстардың сызықтарының саны

Ауыстыру позицияларының саны

2/2- дұрыс ашық таратушыны

3/2- дұрыс жабық таратушыны

3/2- дұрыс ашық таратушыны

4/2- 1(Р)-ден 2( В)-ғажәне 4(A)-дан 3(B)-ға ағынды таратушыны5/2- 1(Р)-ден 2( В)-ғажәне 4(A)-дан 5(B)-ға ағынды таратушыны

5/3- ортаңғы ауыстыру позициясындағы таратушыны

3.3 сурет қосылыстардың сызықтары және таратушының ауыстыру позициялары

Қосылыстардың сызықтары және үлестірушінің ауыстыру позициялары әріптермен немесе DIN ISO 5599-3-ға сәйкес сандармен берілуі мүмкін. Барлық мүмкіндіктер 3.1. кестеде көрсетілген.

3.1- кесте Пневмосызықтардың басқарушылары және жұмысшылары

3.4. сурет белгілену мысалдары. Басқару түрлері

Түрлерге қойылған жүйелік талаптарға сәйкес пневматикалық таратушылар ретінде қолданады:

· Мускулды басқару;

· Механикалық басқару;

· Пневматикалық басқару;

· Электрлік басқару;

· Құралмалы басқару.

Басқару әдісінің шартты белгілері DIN ISO 1219-ға сәйкес болу керек. Үлестірушінің негізгі басқару әдістері және оны бастапқы жағдайға келтіру үлестірушімен бірге көрсетілуі тиіс. Әдетте басқару әдістерінің шартты белгілері ауыстыру позицияларының екі жағында да беріледі. Басқару әдістерінің қосымша түрлері, мысалы, қолмен басқару, бөлек көрсетіледі.

Мускулды басқару: жалпы белгісі

Тетіктің көмегімен

Рычагтың көмегімен

Бекітулі рычагтың көмегімен

Педальдың көмегімен механикалық басқару: итергiш көмегімен

Роликті рычаг көмегімен

Бір бағытта ғана жұмыс істейтін сынғыш роликтің көмегімен

Серіппенің көмегімен

Орталықтандыратын серіппелердің көмегімен

Пневматикалық басқару:

Қысымды беру арқылы тікелей басқару

Қысымды беру арқылы тікелей емес басқару

Электромагнитті басқару:

Электромагнит көмегімен

Екі электромагнит көмегімен

Құралмалы басқару:

Пневматикалық күшейтумен электрлік және көмекші қолмен басқару

3.6 сурет кері клапан және оның негізінде құралған клапандар

Дроссельдер

Кері клапандар бүкіл бір құрылымда базалық элементтің қызметін атқарады. Кері клапандар қайтымды серіппемен де қайтымсыз серіппесіз де кездеседі. Серіппелі клапанда тік бағытта ауа ағыны өту үшін газдың қысымынан шығатын күш серіппеден шығатын күштен жоғары болуы керек.

Әдетте, дроссельдер екі бағытта дроссель орнату мүмкіндігі бар реттегіш болып табылады. Егер дроссель нұсқағышпен берілсе, онда дроссель реттегіш болып табылады. Нұсқағыш ауаның өту бағытын көрсетпейді. Ол кері клапанда дроссельде ең соңғы болып қосылады. Бұл жағдайда дроссель орнатушы бір бағытта ғана жүзеге асады.

3.7 сурет дроссельдер

Қысым клапандары

Қысым клапандары пневматикалық жүйеде және оның жеке бөліктерінде қысымды ұстып тұру үшін арнап шығарылған. Қысым клапандары алдын ала серіппенің қысылуының өзгеруінің есебінен реттегіш болып табылады. Тағайындалуына байланысты клапандардың келесі түрлері ажыратылады:

· жүк түсiрусiз редукциялық клапан;

· жүк түсiрумен редукциялық клапан;

· сақтағыш клапандар.