Дене шынықтыру

«Дене шынық тыру» оқ у пә ні – бұ л дене шынық тыру қ ызметі, оқ ушылардың дене жә не психикалық саулығ ын сақ тау туралы білімдер жү йесі.

Пә нді оқ ыту тұ лғ аны қ алыптастыру, танымдық белсенділігінің дамуына бағ ытталғ ан.

Оқ ыту мақ саты: қ имыл-қ озғ алыс негіздерін игеру арқ ылыоқ ушылардың дене мә дениетін қ алыптастыру; ө з денсаулық тарына ық тиярлық пен қ араудың қ ажеттілігін қ алыптастыру; физикалық жә не психикалық қ асиеттерінің толық дамуы; салауатты ө мір салтын ұ йымдастыруда дене тә рбиесі қ ұ ралдарын шығ армашылық жолмен қ олдану.

Оқ ыту міндеттері:

- оқ ушылардың денсаулық тарын нығ айту, дене бітімдерін жақ сарту, жалпақ табандылық тың алдын-алу; дененің қ имыл-қ озғ алыс ә рекеттерін белсенді жә не ө збетінше жасауғ а тә рбиелеу;

- денсаулық ты сақ тау мен нығ айтуғ а қ атысы бар дене тә рбиесі саласының білім жү йесін қ алыптастыру;

- дене шынық тыру сапаларын: кү штілік, жылдамдық, тө зімділік, ептілік, иілгіштік жә не қ имыл-қ озғ алыс ү йлесімділігін дамыту;

- акробатикалық, гимнастикалық, жең іл атлетикалық жә не басқ а да жалпы дамыту бағ ытындағ ы алуан тү рлі дене жаттығ улар кешенін ү йрету;

- жеке тұ лғ аның ә леуметтік маң ызы бар қ асиеттерін тә рбиелеу, адамгершілік жә не жігер сапаларын дамыту, эстетикалық талғ амын жә не мә дениеттілік дағ дыларын қ алыптастыру;

- жеке гигиена, кү н тә ртібі, дене жаттығ уларының ағ зағ а тигізетін ә сері, жұ мыс істеу қ абілеті мен қ имыл-қ озғ алыс қ абілеттерін дамыту секілді қ арапайым білім дең гейін қ алыптастыру.

Бағ дарлама екі бө лімнен тұ рады: «Дене шынық тыру туралы білім (ақ параттық компонент)» жә не «Ә рекет етудің жан-жақ ты жә не пә ндік ә дістерін қ алыптастыру (ә рекеттік компонент)».

Бастауыш мектептегі дене шынық тырудың педагогикалық жү йесін ұ йымдастырудың негізгі тү рі: дене шынық тыру сабақ тары; оқ у кү ндерінде ұ йымдастырылатын жә не сауық тыру іс-шаралары; спорттық жарыстар мен мерекелік шаралар; спорттық ү йірмелерде шұ ғ ылдану; дене жаттығ уларымен ө здігімен шұ ғ ылдану.

Оқ у пә нінің мазмұ нын іріктеу педагогикалық тә сілдерге негізделген:

- жеке адамғ а бағ ытталғ ан тә сіл бала организмінің функционалдық мү мкіндіктеріне сә йкес келетін дене жү ктемелерін мө лшерлеуді кө здейді;

- ә рекет ету тә сілі бала қ озғ алыстары арқ ылы дамитындығ ын қ арастырады;

- денсаулық ты сақ тау тә сілі ү йрету процесінде баланың денсаулығ ын міндетті тү рде сақ тауды қ арастырады.

Вариативті компонент мектептің материалдық базасы мен орналасқ ан жерін, оқ ытушының мү мкіндіктері мен оқ ушының қ ызығ ушылық тарын ескеру қ ажеттілігіне негізделген. Бұ л компоненттің оқ у материалын білім беру ұ йымдары ұ сынады, жергілікті орындарда дене шынық тыру пә ні мұ ғ алімі ә зірлейді.

Дене шынық тыру мұ ғ алімі бағ дарлама талаптарына сү йенеді жә не ә рбір оқ ушының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, талаптардың (қ орытынды тапсырмалар) ө зіндік шкаласын қ ұ руына жә не сол бойынша оқ ушылардың жылдық ү лгерімдерін бағ алауына болады.

«Шаң ғ ы дайындығ ы» жә не «Жү зу» тараулары бойынша сабақ тарды толық мә нінде жү ргізуге мү мкіндігі жоқ республиканың аймақ тарында оларды алмастыру ұ сынылады. Мектеп ұ жымының педагогикалық кең есінің шешімі бойынша бұ л сабақ тар тиісінше дала жарысымен (кросс дайындығ ымен) жә не гимнастикамен (ырғ ақ ты, атлетикалық, кә сіби-қ олданбалы) алмастырылуы мү мкін.

Дене дамуында жетіспеушілігі бар балаларды сауық тыруғ а бағ ытталғ ан дене шынық тыру қ осымша сабақ тары немесе оқ ушылар мен ата-аналардың сұ раныстары жә не қ ызығ ушылық тары ескерілген спорт тү ріндегі сабақ тар оқ у жоспарының вариативті жү ктемесі арқ ылы орындалады.

«Денсаулық кү ні» оқ у жылы ішінде 3-4 рет ө ткізіледі жә не каникул кезінде ұ йымдастырылады.

«Дене шынық тыру» пә нін оқ ыту барысында оқ ушыларды топқ а бө лу медициналық тексерістің нә тижесі кө рсетілген анық таманың негізінде іске асырылады.

«Дене шынық тыру» пә ні сабақ тарын ұ йымдастыру жә не ө ткізу мә селелері бойынша мұ ғ алімдерге ә дістемелік кө мек кө рсету мақ сатында Ұ лттық ғ ылыми-практикалық дене тә рбиесі орталығ ы ә дістемелік қ ұ ралдар ә зірлеп, орталық тың сайтына орналастырылды (www.nnpcfk.kz).

«Қ Р бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің ү лгілік оқ у жоспарларын бекіту туралы» Қ Р БҒ М 2012 жылғ ы
8 қ арашадағ ы № 500 бұ йрығ ына ө згерістер енгізу туралы» Қ Р БҒ М 2013 жылғ ы 25 шілдедегі № 296 бұ йрығ ымен бекітілген ү лгілік оқ у жоспарына сә йкес пә н бойынша оқ у жү ктемесінің кө лемі:

1-сынып – аптасына 3 сағ ат, барлығ ы 99 сағ ат;

2-4-сыныптарда – ә р сыныпта аптасына 3 сағ аттан, барлығ ы 102 сағ атты қ ұ райды.