Дәріс №8. Педагогикалық үдерісте мұғалім мен балалар ұжымының өзараәрекеті мен өзара байланысы

1. Ұ жымдық тә рбие

2. Ұ жымғ а педагогикалық басшылық жасау

3. Ұ жымның даму кезең дері

Ә детте ұ жымның басты ерекшілігі оның кә сіптік қ ызметіне байланысты екені белгілі. Ал педагогикалық ұ жымда жеке тұ лғ аны ынталандыру, ұ йымдастыру, тә рбие субъектісіне назар аудару кө зделуде.

Латынның “коллективус” деген сө зі “жиын”, “ұ жым”, “топ” дегенді білдіреді. “Ұ жым” педагогикалық ә дебиеттерде тә рбиеленушілер бірлестігі деп тү сіндіріледі.

Оқ ушылар ұ жымы – бұ л жалпы ә леуметтік маң ызды мақ саттарымен, іс-ә рекеттерімен, іс-ә рекетті ұ йымдастыруымен, жалпы міндеттерімен, тең дік жағ дайында ортақ мү дде бірлігімен ұ жымдасқ ан оқ ушылар тобы.

Ұ жымның ө зіндік маң ызды белгілері бар:

1.Жалпы ә леуметтік мә нді мақ сат. Ұ жымның мақ саты қ оғ амдық мақ саттармен сә йкес келеді, яғ ни ө кімет заң ына, конституцияғ а, басшы идеологияғ а сай келмей, қ оғ ам мен мемлекет қ олдау кө рмейді.

2.Жалпы бірлікті іс-ә рекет. Ұ жымның ә рбір мү шесі біріккен іс-ә рекетке белсенді қ атысуы керек жә не жалпы іс-ә рекет ұ йымдастыруы шарт

3.Кері жауапты тә уелділік қ атынастары – ұ жым мү шелері арасында ө зіндік ерекше қ арым-қ атынас. Бұ л олардың іс-ә рекеттері мен мақ саттарының бірлігінде ғ ана емес, ортақ толғ аныстары мен бағ алы ө зара талқ ылауында да кө рінді.

4.Жалпы таң далғ ан басқ арушы орган. Ұ жымда демократиялық қ атынас пайда болады. Басқ ару органы ұ жымның беделді мү шелерін жә не тікелей таң дайды.

Ұ жымның жеке кезең дерін бө ліп кө рсетуге болады:

І кезең

§ Бұ л кезең оқ ушылардың нашар ұ йымдастырылуымен сипатталады, балалар ұ жымдарғ а формальды тү рде топтастырылады. Сынып белсенділері болмайды, яғ ни жалпы нашар ұ йымдастырушылық орын алады.

ІІ кезең

§ Ұ жымды дамытудың бұ л кезең інде талапты тек мұ ғ алім ғ ана емес белсенді топ мү шелері қ оя алады. Белсенді топ мү шелері тапсырмаларды оқ ушылардың мү дделерін ғ ана емес, ұ жым қ ажеттіліктерін ескере отырып береді. Ә рбір оқ ушы бұ л кезең де ө зін ұ жым мү шесі ретінде санап ө з ә рекеттерінің қ оғ амдық маң ыздылығ ын тү сінуі тиіс.

ІІІ кезең

§ Бұ л кезең де тек мұ ғ алім мен белсенділердің мү шелеріне ғ ана талап қ ойылмайды, сонымен қ атар ұ жымның ә рбір мү шесіне де белгілі бір талап қ ойылады. Бұ л саты балалардың ұ жым жұ мыстарымен айналысумен сипатталады.

А.С.Макаренко ұ жымның бірнеше сатыларын белгіледі:

І саты