Ішкі кәсіпкерлік тәуекелдікті төмендету жолдары

1. біріншіден, бизнес б/ша ә ріптесін тексеру;

2. екіншіден, келісім - шарттарды сауатты тү рде қ ұ ру қ ажет;

3. ү шіншіден, фирма кызметін жоспарлау жә не болжау қ ажет;

4. тө ртіншіден, фирма қ ызметкерлерін дұ рыс таң дау қ ажет.

I. Бизнес б/ша ә ріптесін тексеру жә не келісім шартты бекіту. К/к келісім - шарт қ ұ рмас бұ рын тә уекелділікті тө мендету ү шін ә ріптесті тексеру керек. Бизнесің басты ережесі: «сен, бірақ тексер». Ә ріптесті тексерудің нақ ты дә стү рлі немесе стандартты ережесі жоқ. Бірақ, американдық бизнесмендер бес «си» ережесін тә жірибеде қ олданып жү р. Бұ л ереже арқ ылы ә ріптестің несие қ абілеттілігін тексеруге болады. Кә сіпкерлік фирма мыналарды білуі кажет:

1. Мінезі - қ арыз алушының іскерлік ә лемдігі репутациясы,
оның жауапкершілігімен міндетті орындау қ абілеттілігі;

2. Қ аржылық мү мкіндігі - ағ ымдағ ы ақ шалай тү сімдер жә не
активтерді сату есебінен қ арызды тө лей алу қ абілеті;

3. Мү лік - акционерлік капиталдың мө лшері мен қ ұ рылымы;

4. Қ амтамасыз ету - несие алу ү шін кепіл ретінде ү сынатын
активтердің тү рлері мен кұ ны.

5. Жалпы шарттар - экономикалық коньюктура мен сыртқ ы
факторлар жағ дайы.

Ресейде кә сіпкерлер ә ріптестерінің нақ ты қ аржылық жағ дайлары мен бизнестегі тә жірибесі туралы білгілері келді. Ә ріптес компания жә не компанияны басқ аратын адам туралы ақ парат ө те маң ызды. Мысалы, кішігірім жаң а қ ұ рылғ ан компанияғ а тә жерибелі менеджер келетін болса, бұ л компаниялар мен менеджердің тә жірибесін ескере отырып, келісім шарт қ ұ рылуы мү мкін.

АҚ Ш-та к/к келісім - шартты кұ рмас бұ рын ә ріптестер бір-бірін б/б ақ параттың жү йедегі мә ліметгер базасы арқ ылы тексере алады. Ен жү йелі ақ параттық жү йе Дан '&, Впасізігееі: жү йесі, оның АҚ Ш-та, Испанияда, Скандинавияда, Араб Ә мірліктерінде мә ліметтер базасы бар. Бұ л мә ліметтер базасына журналистік тергеулер, банкроттық туралы, аудиторлық есеп беру жә не басқ а да кіреді.

Дан& Впаёзігееі жү йесіне жалпы ақ параттар мен заң дық акпараттар мә ліметтері кіреді. Жалпы ақ параттар компания туралы, жалпы акпарат, тіркелген кү ні мен орны, директор жә не меншік иесі туралы, баскару жә не заң қ ұ рамындағ ы ө згерістер, қ ызмет тү рі туралы, сондай-ақ,

қ аржылық жағ дайды туралы қ ысқ аша мә лімет, кейбір экономикалық кө рсеткіштері жә не стандарттық емес жағ дайлар, яғ ни, заң ғ а қ айшы келген ә рекеттері мен

банкроттық, бірігуі мен қ осылуы туралы мә ліметтер болуы мү мкін. Заң дық ақ параттарда компания акциялары, салық тө леушінің идентификациялық нө мірі туралы соттық айыппұ лдар мен сот шешімдері туралы ақ параттар береді.

Ә ріптесті таң даудағ ы тағ ы бір ә діс – Dul Delignce сә йкес кө ң іл болу. Бұ л ә дісті тә жірибе жү зінде батыстық банкілер қ олданып жү р. Бү л ә діс ә ртү рлі алаяқ тардан сақ тануды қ амтамасыз етеді. Бұ л ә дістің негізі

қ ұ ралдары компания атын, оның мекен жайын қ ызмет тү рі туралы

сұ рақ тардан тұ ратын анкета (сауалнама) сондай-ақ анкетағ а фирманың қ аржылық жағ дайы жә не айналым қ аржылары, қ аржының қ айнар кө зі туралы сұ рақ тар кіреді. Бұ ндай анкета ә ріптес туралы жалпы ақ парат алуғ а кө мектеседі.