Белсенді әдіс - мультимедиялық ақпарат базасы, компьютерлік модель және бағдарламалар, демонстрациялық материалдармен жұмыс.

Интерактивті – шағ ын топтарда жұ мыс, тестілеу.

7.Ә дебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3.Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4.Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.: Медицина, 2002. - 352 с.

6. Компьютерная программа " Диаморф" - " Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Қ осымша:

1.Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство клабораторным занятиямпо медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2.Н.Красилыников А II. Справочник по антисептике. - Минск. - Выс шк.- 1995. - 367с.

3.Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. " РИЦ МДК". - 2000. – 487с.

4.Воробьев А.А. " Микробиология, иммунология". - М.: МИА, 2002.

5.Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарнаямикробиология. - М.: Издательский центр " Академия" – 2003. – 464 с.

6.Аравийский Р.А., Горшкова Г.И. Практикум по медицинской микологии. - С-Пб. - 1995. - 50 с.

7.Всант P., Мосс У., Уивер Р. Определитель нетривиальных патогенных грамотрицательных бактерий (аэробных и факультативно-анаэробных). - М.: Мир, 1999. – 791 с.

8.Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П.Венцелла. - М.: Медицина, 1990.- 656 с.

9. Саттон Д., Фотергилл А., Ринальди М. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир, 2001. - 470 с.

10.МаянскийА.Н.Микробиология дляврачей. - Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 с.

11.Котова А.Л. Клиническая микробиология: Методические указания.-Алматы, 2004.- 162с.

12.Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. – 1994.– 224 с.

21. Определитель бактерий Берджи /Под ред Д.Хоулта, Н.Крига, П.Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - В 2 томах.

22. Вопросы общей вирусологии, под ред. Кисилева И.О. Санкт- Петербург, 2007, 375 с.

23. Поздеев О.К. Медицинская микробиология: Учеб. О.К.Поздеев; под ред. В.И.Покровского.-2-е изд.испр.-М.: ГЭОТАР-МЕД, 2004.-768 с

Қ азақ тілінде:

Негізгі:

1. Медициналық микробиология, Алматы, 2011, 683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұ лы К.К редакциялаумен.

2.Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова жә не т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқ у- ә дістемелік қ ұ рал) Алматы, 2007, 131б.

3.Б.А. Рамазанова, К.К Қ ұ дайбергенұ лы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқ у-қ ұ ралы) Алматы 2007, 111 б.

4.Б.А.Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқ у - ә дістемелік қ ұ рал). Алматы, 2007, 126 б.

5. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқ у- қ ұ ралы). Алматы, 2007, 95 б.

6. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микробтарғ а қ арсы қ олданылатын препараттар (оқ у- қ ұ ралы) Алматы, 2007., 47 б.

7.Микробиология жә не вирусология (жалпы бө лімі): Оқ у қ ұ ралы /Ү.Т.Арық паева, К.Х.Алмағ амбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық жә не фармацевтикалық мамандық бойынша жоғ ары оқ у орындарының студенттеріне арналғ ан оқ у қ ұ ралы) - Астана, 2005. – 208 б.

8. «Микроорганизмдердің морфологиясы» оқ у қ ұ ралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология жә не вирусология (жеке бө лімі): Оқ у қ ұ ралы /Ү.Т.Арық паева, К.Х.Алмағ амбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдү йсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық жә не фармацевтикалық мамандық бойынша жоғ ары оқ у орындарының студенттеріне арналғ ан оқ у қ ұ ралы) - Астана, 2006. – 199 б.

Қ осымша:

1. Жалпы микробиологиядан лабораториялық сабақ тар бойынша оқ у-ә дістемелік қ ұ рал (А.Л. Котованың ред.). – Алматы, 1997.

Ағ ылшын тілінде:

Негізгі:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims, Peter L Chiodini “Medical Microbiology”, 4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”, 7 ^th , WILEY, 2010, p.846

3. Patric R Muray, Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”, 5^th Edithion, 2008, p.962

4. Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing, Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”, 3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5. Geo F Brooks, Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse, 24^th Edithion, JAWETZ, MELNICK& ADELBERG^S

6. Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7. Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8. Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

Қ осымша:

1.Robert M Diamond “Designing Assessing Courses and Curricula”, 3^th Edithion, Jossey-Bass, 2008, p.487

2.Patric Leonardi “Microbiology Study Guide: Key Review Questions and Answers”, Silver Educational Publishig, 2005, p.78

3.N.Cary Engelberg, Victor DiRita, Terence S Dermondy, “Mechanisms of Microbial Disease”, 4^th Edithion, Lippincton Williams& Wilkins, 2007, p.762

4.William F Strohl, Harriet Rouse, Bruce D Fisher, “Microbiology”, Lippincton^s, 2001, p.516

5.Jawetz, Melnic & Adelberg. Medical microbiology. Singapore. 2004.

6.Arora D.R. Text book of microbiology. CB. 2001.

7.William A. Stradit, Harriet Rouse, Bruce D. Fisher. Microbiology. 2001, Lippencott, Williams and Wilkins

8.Black Jacquelyn G. Microbiology. Principles & Applications, 1996 by Prentice-Hall, New Jersey

9.Medical microbiology. An introduction to Infectious Diseases. Ed. by Ryan Kenneth J. Appleton and Lange. Stamford, Connecticut, 1998.

10.Toni Hart, Paul Shears. Atlas de Roche de Microbiologie. - Paris., 1997.- 314р.

қ ылау(сұ рақ тар, тесттер, есептер, т.б.):

Сұ рақ тар:

1. Фенотиптік ө згергіштіктің тә жірибелік маң ызы

2. Микроорганизмдердің генетикалық рекомбинациясының тә жірибелік маң ызы

3. Микроорганизмдер эволюциясында рекомбинация жә не репарацияның мә ні.

4.Микробиология мен медицина ү шін бактерия мен вирустардың генетикасын оқ удың теоретиялық жә не тә жірибелік маң ызы.

Жағ дайлық есептер:

1. Патогенді капсулалы пневмококкты дақ ылды УКС сә улелендірген соң, дақ ыл капсула тү зу қ абілетінен жә не ақ тышқ андарғ а патогенділігінен айырылды. Бұ л немен байланысты? Мұ ны қ алай тү сіндіруге болады?

Жауабы: Мутагеннің ә серінен, мутация нә тижесінде дақ ыл жаң а қ асиеттерге ие болды.

2. Стафилококты инфекцияның созылмалы ағ ымынан кейін, науқ астан алтын стафилококтар дақ ылы бө лініп алынды. Оның тығ ыз қ оректік орталарда R-типті колония тү зетіні белгілі. Бұ л қ андай қ ұ былыс?

Жауабы: Диссоциация феномені. Аурудың созылмалы ағ ымынан кейін сауығ ып келе жатқ ан науқ астардан анық талады.

ТЕСТТЕР:

1.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ТҰ Қ ЫМ Қ УАЛАУ МАТЕРИАЛЫ

1. ДНК

2. Плазмакоагулаза

3. Мукополисахаорид

4. Дезоксирибоза

5. Тимин

2.МИКРООРГАНИЗМДЕРДЕГІ РНК РӨ ЛІ:

1. Тұ қ ым қ уалау материалын тасмалдаушы

2. Белок синтезіне қ атыспайды

3. Рибосаманың негізгі бө лімі

4. Ақ параттық маң ызы бар

5. ДНК дағ ы амин қ ышқ ылдарын тасымалдайды

3.ГЕНЕТИКАЛЫҚ АҚ ПАРАТЫ БАР ДНК ОРНАЛАСҚ АН:

1. Митохондрияда

2. Нулеотидте

3. Аминқ ышқ ылдарында

4. Дезоксирибозада

5. Плазмидада

4.ТҰ Қ ЫМ Қ УАЛАУ АҚ ПАРАТЫ БАР ЖАСУША БАКТЕРИЯСЫНЫҢ ОРНАЛАСҚ АН ЖЕРІ:

1. Цитоплазматикалық мембрана

2. Митохондрия

3. Плазмида

4. Лизосома

5. Рибосома

5.ГЕН БҰ Л:

1. Бір жасушаның кө беюі

2. Белок пен полипептидтің синтезін бақ ылайтын ДНК молекуласының фрагменті

3. ДНК ның бір учаскасынан екіншісіне ауыса алатын анық талғ ан днк фрагменті

4. Нулеотидтік қ атарының ө згеруі

5. Тұ қ ым қ уалайтын біржасушалы дақ ыл

6.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ГЕНІ:

1. Обладает самовоспрозведением

2. Фенотиптің ө згерісімен жұ мсалады

3. Қ арапайым белсенді бихимиялық белсенділікке ие

4. Сызық тық орналасуы жоқ

5. Ө згеріске ұ шырамайды

7.ГЕНЕТИКАЛЫҚ РЕКОМБИНАЦИЯ НЕГІЗДЕЛЕДІ:

1. Ата ана жасушасын тасымалдайтын геннің комбинациясы, екі жасуша аралығ ындағ ы генетикалық материалдың алмасуы

2. Хромасома учасксінің 180 градусқ а бұ рылуы

3. Нулеотидтік қ атарының ө згеруі

4. Микробтардың қ ұ рамының ө згеруі микробтардың генетикалық ақ паратының бұ зылуын қ амтамасыз етпейді

8.ХРОМАСОМА УЧАСКАСЫНЫҢ БАСҚ А АЙМАҚ Қ А ОРЫН АУЫСТЫРУЫ:

1. Генетикалық рекомбинация

2. Диссоцация

3. Трансформация

4. Мутация

5. Коньюгация

6. Трансдукция

9.ТРАНСФОРМАЦИЯ:

1. Бактериялық хромасомағ а ДНК –ның шоғ ырлануы

2. Донордан реципиентке плазмиданың ауысуы

3. Днк учаскасындағ ы бір геннің екінші жерге ауысуы

4. Донордың днк бактериясы рецепиент

5. Рецепиент жасушасына донордың ДНК фрагментімен ДНК фагы кіреді

10.Спецификалық продукцияғ а жатпайды

1. Процесс ө лі фагтармен жү реді

2. Генетикалық материалды рецепиент жасушасына енгізу арқ ылы анық талады

3. Донордың анық талғ ан бактерия гендерінің рецепиент жасушасына ауысуы

4. Рецепиент жасушасына донордың днк фрагменттерімен днк фагы кіреді

11.HFR ШТАММЫНЫҢ F ФАКТОРЫ ОРНАЛАСҚ АН:

1. Цитоплазмада

2. РНК

3. Хромасомада интеграцияланғ ан

4. нуклеотидте

5. ө лі фагта

12.ПЛАЗМИДАҒ А НЕГІЗДЕЛГЕН АНТИБИОТИКТІҢ ТҰ РАҚ ТЫЛЫҒ Ы:

1. Пенициллин

2. Стрептомицин

3. Эритрин

4. Экмолин

5. Тетрацциклин

13. ТРАНСФОРМАЦИЯ:

1. Донордан рецепиентке плазмиданың ауысуы

2. Днк учаскасындағ ы бір геннің екінші жерге ауысуы

3. Донордың днк бактериясы рецепиент

4. Рецепиент жасушасына донордың Днк фрагментімен Днк фагы кіреді

14.ГЕНЕТИКАЛЫҚ РЕКОМБИНАЦИЯ НЕГІЗДЕЛЕДІ:

1. Ата ана жасушасын тасымалдайтын геннің комбинациясы, екі жасуша аралығ ындағ ы генетикалық материалдың алмасуы

2. Хромасома учасксінің 180 градусқ а бұ рылуы

3. Нулеотидтік қ атарының ө згеруі

4. Микробтардың қ урамының ө згеруі микробтардың генетикалық ақ паратының бұ зылуын қ амтамасыз етпейді

15.КОНЬЮГАЦИЯНЫҢ ТРАНСФОРМАЦИЯДАН АЙЫРМАШЫЛЫҒ Ы:

1. Генетикалық рекомбинацияғ а жатады

2. Hfr жасушалары рекомбинацияны жиі шақ ырады

3. Днк донердің рецепиент жасушасына берілуі

4. Фенотиптік ө згерісімен қ оса беріледі

5. Жақ ын туысты бактериялар арасында болады

16.Ө ЛІ БАКТЕРИАФАГТЫҢ Қ АТЫСЫМЕН ДОНОР БАКТЕРИЯСЫНАН РЕЦЕПИЕНТ БАКТЕРИЯСЫНА ГЕНЕТИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДЫҢ БЕРІЛУІ АТАЛАДЫ:

1. Трансформация

2. Коньюгация

3. Трансдукция

4. Трансфекция

5. Мутация

17.БАКТЕРИЯЛАРДАҒ Ы ТРАНСФОРМАЦИЯ БҰ Л:

1. Генетикалық материалының донор жасушасынан рецепиент жасушасына алмасуы

2. Фагтың кө мегімен донордан рецепиентке генетикалық материалдың алмасуы

3. Фагтың кө мегімен нақ анық талғ ан гендердің донордан рецепиентк берілуі

4. Непосредственная передача

5. Донордан рецепиентке плазмиданың ауысуы

18.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ТУҚ ЫМ Қ УАЛАУ МАТЕРИАЛЫ;

1. ДНК

2. Плазмакоагулаза

3. Мукополисахаорид

4. Дезоксирибоза

5. Тимин

19.МИКРООРГАНИЗМДЕРДЕГІ РНК РОЛІ:

1. Туқ ым қ ұ алау материалын тасмалдаушы

2. Белок синтезіне қ атыспайды

3. Рибосаманың негізгі бө лімі

4. Ақ параттық маң ызы бар

5. ДНК дағ ы амин қ ышқ ылдарын тасмалдайды

20.ГЕНЕТИКАЛЫҚ АҚ ПАРАТЫ БАР ДНК ОРНАЛАСҚ АН:

1. Митохондрияда

2. Нулеотидте

3. Аминқ ышқ ылдарында

4. Дезоксирибозада

5. Плазмидада

21.ТУҚ ЫМ Қ УАЛАУ АҚ ПАРАТЫ БАР ЖАСУША БАКТЕРИЯСЫНЫҢ ОРНАЛАСҚ АН ЖЕРІ:

1. Цитоплазматикалық мембрана

2. Митохондрия

3. Плазмида

4. Лизосома

5. Рибосома

22.ГЕН БҰ Л:

1. Бір жасушаның кө беюі

2. Белок пен полипептидтің синтезін бақ ылайтын ДНК молекуласының фрагменті

3. ДНК ның бір учаскасынан екіншісіне ауыса алатын анық талғ ан днк фрагменті

4. Нулеотидтік қ атарының ө згеруі

5. Тұ қ ым қ уалайтын біржасушалы дақ ыл

23.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ГЕНІ:

1. Обладает самовоспрозведением

2. Фенотиптің ө згерісімен жумсалады

3. Қ арапайым белсенді бихимиялық белсенділікке ие

4. Сызық тық орналасуы жоқ

5. Ө згеріске ұ шырамайды

24. Ө МІРГЕ Қ АЖЕТТІ ГЕНЕТИКАЛЫҚ Қ Ұ РЫЛЫМ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ:

1. Плазмида

2. Транспозоны

3. IS тізбектілік

4. Бактериалық хромасома

5. Tox гендер

25. МИКРООРГАНИЗМДЕР ГЕНОТИПІ:

1. Ө згеріске ұ шырамайды

2. Самовоспроиз

3. Жасушаның биохимиялық белсенділігімен байланысты емес

4. Фенотипті бақ ыламайды

5. Тұ қ ым қ уалау белсенділігін қ амтамасыз етеді

26.ХРОМАСОМАЛЫҚ МУТАЦИЯНЫҢ МОЛЕКУЛЯРЛЫҚ МЕХАНИЗМІНЕ ЖАТАДЫ:

1. Делеция

2. Транслокация

3. Дубликация

4. Коньюгация

5. Трансформация

27.МУТАЦИЯ СИППАТТТАЛАДЫ:

1. Фенотиптік ө згерісімен

2. Днк дағ ы нуктелік ө згерістермен

3. Днк учаскаларының ө згерісімен

4. Кө п жасушаларындағ ы ө згерістермен

5. Генетикалық материалдың тікелей емес берілуі

28.ДЕЛЕЦИЯ:

1. Хромасома учаскаларының қ айталануы

2. Нулеотидтерінің кө п санының тү сіп қ алуы

3. 180 градусқ а бұ рылуы

4. Хромасома учасксінің басқ а аймақ қ а ауысуы

5. Храмасоманың ө згеруі

29.ДУПЛИКАЦИЯ:

1. Хромасома учаскаларының қ айталануы

2. Нулеотидтерінің кө п санының тү сіп қ алуы

3. 180 градусқ а бұ рылуы

4. Хромасома учасксінің басқ а аймақ қ а ауысуы

5. Хромасоманың ө згеруі

30.ШЫҒ У ТЕГІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ МУТАЦИЯ БӨ ЛІНЕДІ:

1. Спонтанды

2. Индуцебильді

3. Шынайы

4. Спрессорлы

5. Қ айтымды

31.БАКТЕРИЯЛАРДАҒ Ы МУТАЦИЯЛЫҚ Ө ЗГЕРІСТЕРДІ АТАҢ ЫЗ

1. Генетикалық

2. Фенотиптік

3. Рекомбинациялық

4. Сочетанный

5. Модификациялық

32.ТРАНСЛОКАЦИЯ:

1. Хромасома учаскаларының қ айталануы

2. Нулеотидтерінің кө п санының тү сіп қ алуы

3. 180 градусқ а бұ рылуы

4. Хромасома учасксінің басқ а аймақ қ а ауысуы

5. Хромасоманың ө згеруі

33.МУТАЦИЯ:

1. Генетикалық материалының донор жасушасынан рецепиент жасушасына алмасуы

2. Бактериялық хромасомадағ ы плазмиданың интеграциялануы

3. Мутагендік ә серге байланысты тұ қ ымқ уалаушылық ө згергіштері

4. Прокариот жасушасындағ ы генотип ө згерісі

5. Белок биосинтезін кү шейтеді

34.МУТАЦИЯ ПАЙДА БОЛАДЫ:

1. Рентген сә улесі ә серінен

2. Ультракульгін сә уле

3. Жарық спектрының кө рінетін бө лігі ферменттер

4. Сары су

35.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ШТАММДАРЫН Қ ОЛДАНАДЫ:

1. Фермент

2. Витамин

3. Вакцина

4. Бактериофаг

5. Сары су

36.ФЕНОТИПТІК Ө ЗГЕРГІШТІККЕ ЖАТАДЫ:

1. Вакцина штаммын алу

2. Фенолды ортада бактериялар қ ылшасынан айырылу

3. Эписомды жұ мсау

4. Спецификалық емес

5. Спецификалық трансформация

37.ФЕНОТИПТІК Ө ЗГЕРГІШТІКТІҢ ПАЙДА БОЛУЫ:

1. Полиморфизм

2. Дииссосация

3. Трансдукция

4. L пішінді трансформация

38. ГЕНЕТИКАЛЫҚ РЕКОМБИНАЦИЯ НЕГІЗДЕЛЕДІ:

1. Ата ана жасушасын тасымалдайтын геннің комбинациясы, екі жасуша аралығ ындағ ы генетикалық материалдың алмасуы

2. Хромасома учасксінің 180 градусқ а бұ рылуы

3. Нулеотидтік қ атарының ө згеруі

4. Микробтардың қ ұ рамының ө згеруі микробтардың генетикалық ақ паратының бұ зылуын қ амтамасыз етпейді

39.ХРОМАСОМА УЧАСКАСЫНЫҢ БАСҚ А АЙМАҚ Қ А ОРЫН АУЫСТЫРУЫ:

1. Генетикалық рекомбинация

2. Диссоцация

3. Трансформация

4. Мутация

5. Коньюгация

6. Трансдукция

40.ТРАНСФОРМАЦИЯ:

1. Бактериялық хромасомағ а Днк шоғ ырлануы

2. Донордан реципиентке плазмиданың ауысуы

3. Днк учаскасындағ ы бір геннің екінші жерге ауысуы

4. Донордың днк бактериясы рецепиент

5. Рецепиент жасушасына донордың Днк фрагментімен Днк фагы кіреді

41.ТРАНСФОРМАЦИЯ ЖУРЕДІ:

1. Ө лі фагтармен

2. Фертильдік факторы

3. Донордың днк дақ ылы

4. Лигзогенизация

5. Донордың рнк дақ ылы

42. СПЕЦИФИКАЛЫҚ ПРОДУКЦИЯҒ А ЖАТПАЙДЫ:

1. Процесс ө лі фагтармен жү реді

2. Генетикалық материалды рецепиент жасушасына енгізу арқ ылы анық талады

3. Донордың анық талғ ан бактерия гендерінің рецепиент жасушасына ауысуы

4. Рецепиент жасушасына донордың днк фрагменттерімен днк фагы кіреді

43.HFR ШТАММЫНЫҢ F - ФАКТОРЫ ОРНАЛАСҚ АН:

1. Цитоплазмада

2. РНК

3. Хромасомада интеграцияланғ ан

4. нуклеотидте

5. ө лі фагта

44.ПЛАЗМИДАНЫҢ ДЕТЕМИНАЦИЯЛЫҚ ТОБЫНЫҢ НЕГІЗГІ БЕЛГІЛЕРІ:

1. Хромасомадан тыс тұ қ ым қ уалау факторы болып табылады

2. Жасуша бактериясының цитоплазмасында орналасқ ан

3. Ө з еркімен кө беймейді

4. Циркулярлы болады

5. Бактериялардың лизисіншақ ырады

45.R - ПЛАЗМИДАҒ А НЕГІЗДЕЛГЕН АНТИБИОТИКТЕРДІҢ ТҰ РАҚ ТЫЛЫҒ Ы:

1. Пинициллин

2. Стрептомицин

3. Эритрин

4. Этмолин

5. Тетрациклин

46.БАКТЕРИЯЛАРДЫҢ ДӘ РІЛІК ТҰ РАҚ ТЫЛЫҒ ЫНЫҢ ТАРАЛУЫ:

1. Жасуша бактериясының қ абатындағ ы синтезінің бузылуы

2. Микроб цитоплазмасындағ ы белок коагуляциясы

3. Микроб жасушасындағ ы метоболизмнің бузылуы

4. Ә ртурлі жасуша туріне енетін плазмидалардың кө шуі

5. Белок синтезә нә і ә ртурлі этаптарының бекітілуі

47.ГЕНЕТИКАЛЫҚ Ө ЗГЕРІС НӘ ТИЖЕСІНДЕ БАЙҚ АЛАДЫ:

1. Мутация

2. Фильтрленуші бактериялардың пайда болуы

3. Диссоцация

4. Ферментативтік ө згергіштік

5. Коньюгация

48.ЭПИСОМДЫҚ ФАКТОРЛАРҒ А ЖАТАДЫ:

1. Вирулентті бактерифаг

2. Ө лі бактерифаг

3. Жасуша плазмидасы

4. Суперметагендер

5. Дә рілік тұ рақ тылық факторы

49.МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ МОДИФИКАЦИЯСЫ СИПАТТАЛАДЫ:

1. Генотип негізінде фенотип ө згереді

2. Генотип ө згерісі

3. Сыртқ ы ортағ а тә уелсіз

4. Тур жасаушы ө згергіштік

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Ген

Нуклеоид

Плазмида

Генетикалық рекомбинация

Трансформация

Трансдукция

Конъюгация

ТЕЗАУРУС (глоссарий):

Ген

Нуклеоид

Плазмиды

Генетические рекомбинации

Трансформация

Трансдукция

Конъюгация

THESAURUS (Glossary):

gene

nucleoid

plasmids

genetic recombination

transformation

transduction

conjugation

Сабақ тың болжамдық хронометражы:

Тақ ырып. Клиникалық микробиология негіздері. Ірің ді-қ абыну жә не инфекциялық -аллергиялық аурулардың дамуындағ ы кокктардың этиологиялық ролі, ауыз қ уысының шырышты қ абығ ы мен тістің микробтық зақ ымдалуы. Парадонтаның микробты этиологиялық аурулары. Гингивит. Пародонтит. Кариесогенді микроорганизмдер. Халитозис. Стоматологиялық инфекциялық ауруларда зерттеу материалын алу жә не жеткізу ережелері.

Мақ саты: студенттерде клиникалық микробиология, ауыз қ уысының грамоң коктар қ оздыратын ірің ді-қ абыну аурулары кезіндегі негізгі зертханалық диагностикалық ә дістері жайында маң ызды компетенцияларды қ алыптастыру, парадонтаның микробтық этиологиялы аурулары жайындастуденттерде негізгі компетенцияларды қ алыптастыру; парадонтит пен гингивиттің ө ту ағ ымдары мен патогенезі жә не де ауыз қ уысы шырышының микробты этиологиялы басқ а да аурулары жайында тү сінік қ алыптастыру. Тіс кариесін зерттеу. Кариесогенді микроорганизмдер. Патогенезі. Тістің тасы, оның қ ұ рамы мен кариес тү зуде алатын орны. Кариестің алдын алу. Тістің микробтық этиологиялы аурулары жайында студнттерде негізгі компетенцияларды қ алыптастыру, халитозис этиологиясы жайында тү сінік, тіс таң дақ тарының пайда болуы, кариес пен пульпит себептері. Студенттерде стомотологиялық аурулар кезінде микробиологиялық зерттеу ә дістері туралы; микробиологиялық зерттеулер ү шін науқ астан материял алу жә не зертханағ а жеткізу туралы; грам-оң коктар қ оздыратын ауруларғ а зертханалық диагноз қ ою ә дістерін зерделеу туралы негізгі компетенцияларды қ алыптастыру.

3. Оқ ыту міндеттері:

- гингивит, пародонтоз, пародонтит, пародонтолиз, пародонтомалар тү сініктерін игеру;

- ауыз қ уысы шырышының микробты этиологиялы аурулары жайында білім қ алыптастыру;

- парадонт ауруларының патогенезі мен клиникалық тү рлері жайында білім қ алыптастыру;

- парадонттың микробтық ауруларын диагностикалау, емдеу жә не алдын алу ә дістері жайында тү сінік беру.

- Микробиологиялық зерттеу ә дістері туралы ілім қ алыптастыру;

- Зерттеу затын алу жә не тасымалдау туралы тү сінік қ алыптастыру;

Мыналар жайында білім қ алыптастыру:

- Стафилококтар қ оздыратын ірің ді аурулар, жіктелуі мен биологиялық қ асиеттері

- Стрептококтар қ оздыратын ірің ді қ абыну аурулары, жіктелуі мен биологиялық қ асиеттері

- Заманауи микробиологиялық диагностикалау ә дістері

- Патогенді коктар қ оздыратын аурулардың алдын алу жә не емдеудің заманауи ә дістері білу

- Кариесогенді микроорганизмдер

- Кариес даму патогенезі

- Тіс тасы, оның қ ұ рамы мен кариес дамуында алатын орны

- Кариестің алдын алу

- - микробтық этиологиясы бар ауруларды диагностикалау ә дістері жайында білім қ алыптастыру;

- - халитозистің пайда болу тү рлері мен себептері жайында тү сінік беру;

- - тіс таң дақ тары жайында тү сінік қ алыптастырып, оныі пайда болуына қ олайлы факторлар жайына тоқ талу;

- - кариес жә не кариесогенді микроорганизмдер жайында білім қ алыптастыру;

- - пульпит жайында негізгі тү сініктерді беру, пульпиттің пайда болуына себепшілер;

- - стоматологиялық аурулар микробиологиясы;

- - кариестің бактериалдық этиологиясы;

- - халитозистің диагностикасы, емдеуі мен профилактикасы;

- - пульпит пен кариес диагностикасы, емдеуі мен профилактикасы.

- - стафилококтардың микробиологиялық зертханалық диагностикалау ә дістері

- - стрептококтардың микробиологиялық зертханалық диагностикалау ә дістері

- - ірің ді-қ абыну ауруларын емдеу принциптері

- - ІҚ А профилактикасы

- - гингивит тү рлері мен патоггенезі жайында тү сінік қ алыптастыру;

- - пародонтит тү рлері мен патоггенезі жайында тү сінік қ алыптастыру;

- - стоматит тү рлері мен патоггенезі жайында тү сінік қ алыптастыру;

- Ә ртү рлі аурулар кезінде ауыз қ уысынан зерттеу заттарды алу ережелерін;

- Зерттеу материалын тасымалдау жә не жү ргізу ережелерін;

- Қ азіргі заманғ ы тасмалдық орталарды;

- Материалды микроскопиялық ә дістермен зерттеуді;

- Материалды бактериологиялық ә дістермен зерттеуді;

Қ алыптастыратын дағ дылар:

- - микробтық этиологиясы бар аурулары кезінде зерттеу затын алу;

- - тіс таң дақ тарын анық тай білу;

- - пульпит кезінде микробиологиялық зерттеу затын алу;

- - тіс таң дағ ынан микробиологиялық зерттеу затын алу;

- Тіс кариесі кезінде микробиологиялық зерттеу затын алу

- - микроскопиялық зерттеудің нә тижесін бағ алау

- - бактериологиялық зерттеудің нә тижелерін бағ алау

- - антибиотикке тұ рақ тылық пен сезімталдылық талдауларының нә тижесін бағ алау

4. Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Стафилококтар, тү рлері, дифференциациялаушы белгілері. Зертханалық диагностикасы, арнайы профилактикасы мен терапиясы.

2. Стрептококтар: жіктелуі, қ асиеттері. Стрептококтық аурулардың зертханалық диагностикасы

3. Менингококтар, жіктелуі, биологиялық қ асиеттері

4. Менингококтық инфекция тү рлері

5. Гонококтар, қ оздырғ ыштың т біріншілік орналасатын жері

6. Менингококтық жә не гонококтық аурулардың зертханалық диагностикасы

7. Парадонттың қ андай аурулары микробтық табиғ антқ а ие?

8. Гингивитті қ андай микроорганизмдер қ оздырады?

9. Парадонтиттің пайда болуы немен байланыстырасыз?

10. Парадонтиттің негізгі емдеу жолдары.

11. Кариесогенді микроорганизмдерді атаң ыз

12. Тіс тасының пайда болу себебі

13. Даму патогенезі

14. Кариесогенді микроорганизмдерді анық тау ә дістері

15. «Халитозис» анық тамасын берің із.

16. Халитозис дамуының себептерін атаң ыз.

17. Ауыздан жаман иіс шығ у себебін тү сінідің із.

18. Халитозистің емдеу жә не алдын алу принциптері.

Білім беру жә не оқ ыту ә дістері: (кішігірім топтар, сабақ барысында жұ мыс, кейс-стадиялар, пікірталастар, ситуациялық есептер, презентациялар жә не т.б.)

Пассивті ә діс - тү сіндіру.

Белсенді ә діс – тә жірибелік жұ мысты орындау жә не талқ ылау, зерттеу хаттамасын толтыру; мультимедиялық мә ліметтер базасым, компьютерлік моделдержә не бағ дарламалармен жұ мыс жасау.

Интерактивті - кішігірім топтарда жұ мыс жасау.

7.Ә дебиет:

Орыс тілінде:

Негізгі:

1.Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2005. - 734 с.

2.Медицинская микробиология, вирусология, иммунология (под ред. Воробьёв А.А) МИА., Москва, 2004.- 690с.

3.Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000. - 591 с.

4.Медицинская микробиология /Гл.ред В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2006. — 1200 с.

5.Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.: Медицина, 2002. - 352 с.

6. Компьютерная программа " Диаморф" - " Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад.проф. Воробьева А.А.

7.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.

Қ азақ тілінде:

Негізгі:

1. Медициналық микробиология, Алматы, 2011, 683 б Рамазанова Б.А, Кудайбергенұ лы К.К редакциялаумен.

2.Б.А. Рамазанова, А.Л. Котова жә не т.б. Микроорганизмдер морфологиясы.(оқ у- ә дістемелік қ ұ рал) Алматы, 2007, 131б.

3.Б.А. Рамазанова, К.К Қ ұ дайбергенұ лы, А.Л Котова. Инфекция туралы ілім.(оқ у-қ ұ ралы) Алматы 2007, 111 б.

4.Б.А.Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микроорганизмдер физиологиясы. (оқ у - ә дістемелік қ ұ рал). Алматы, 2007, 126 б.

5. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микроорганизмдер экологиясы. (оқ у- қ ұ ралы). Алматы, 2007, 95 б.

6. Б.А. Рамазанова, А.Л Котова жә не т.б. Микробтарғ а қ арсы қ олданылатын препараттар (оқ у- қ ұ ралы) Алматы, 2007., 47 б.

7.Микробиология жә не вирусология (жалпы бө лімі): Оқ у қ ұ ралы /Ү.Т.Арық паева, К.Х.Алмағ амбетов, Н.М.Бисенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова, Койшебаева К.Б., Бисимбаева С.К., Калина Н.В./. 1-ші басылым. (Медициналық жә не фармацевтикалық мамандық бойынша жоғ ары оқ у орындарының студенттеріне арналғ ан оқ у қ ұ ралы) - Астана, 2005. – 208 б.

8. «Микроорганизмдердің морфологиясы» оқ у қ ұ ралы, Астана, 2004, 32б.; Микробиология жә не вирусология (жеке бө лімі): Оқ у қ ұ ралы /Ү.Т.Арық паева, К.Х.Алмағ амбетов, Н.М.Бисенова, Ә.Ө.Байдү йсенова, Н.Б.Рахметова, Г.Д.Асемова /1-ші басылым. (Медициналық жә не фармацевтикалық мамандық бойынша жоғ ары оқ у орындарының студенттеріне арналғ ан оқ у қ ұ ралы) - Астана, 2006. – 199 б.

Ағ ылшын тілінде:

Негізгі:

1.Richard V Georing, Hazel M Docrell, Mark Zukerman, Derek Wakelin, Ivan M Roit, Cedric Mims, Peter L Chiodini “Medical Microbiology”, 4^th Edithion, 2008, UK, p.656.

2.Jacquelyn G Black “Microbiology”, 7 ^th , WILEY, 2010, p.846

3. Patric R Muray, Ken S Rosenthal, Michael F Pfaller “Medical Mcrobiology”, 5^th Edithion, 2008, p.962

4. Cedric Mims, Hazel M Docrell, Richard V Georing, Ivan M Roit, Derek Wakelin, Mark Zukerman, “Medical Microbiology”, 3^th Edithion, 2004, ELSEVIER MOSBY, p.659.

5. Geo F Brooks, Kaaren C Carroll, Janett S Butel, Stephen F Morse, 24^th Edithion, JAWETZ, MELNICK& ADELBERG^S

6. Mark Gladwin, Bill Trattler, “Clinical Microbiology”, 4^th Edithion, MedMaster, Miami, 2007, p.393.

7. Anathanarayan R., Paniker C.K.J. Text book of microbiology. Orien Longman. Seven edition, 2005.

8. Medical microbiology. Ed.by Inta Ozols. Elsevier Mosby, 2004.

7. Бақ ылау (сұ рақ тар, тесттер, есептер ж.т.б.):

Сұ рақ тар:

1. Патогенді стафилококтар мен стрептококтар қ оздыратын аурулар.

2. Стафилококтар мен стрептококтардың жұ ғ у механизмі мен ауру патогенезіндегі орын алатын патогенділік факторлары.

3. Грамоң жә не грамтеріс коктардың айырмашылық тары.

3. Пародонтит- этиология, патогенез, профилактика, емі.

4. Пародонтопатия- этиология, патогенез, профилактика, емі.

5. Стоматиты- этиология, патогенез, профилактика, емі.

6. Гингивит- этиология, патогенез, профилактика, емі.

7. Қ андай вирустық инфекция кезінде стоматиттер қ озады?

8. Стоматитті қ андай бактериялар тудырады?

9. Тіс кариесі кезінде микробиологиялық зерттеу затын алу

10. Кариесогенді микроорганизмдерді атаң ыз

11. Кариес патогенезі

12. Тіс тасы, оның қ ұ рамы мен кариес дамуында алатын орны

13. Кариестің алдын алу

14. Тістің микробтық таң дағ ы деп нені атайды?

15. Жоғ арғ ы жә не тө менгі жақ тістерінің таң дақ тарының микробтық қ ұ рамы.

16. Тіс таң дақ тары қ ай жерде жә не қ алай тү зіледі?

17. Тіс таң дағ ын қ андай бактериялар тү зеді?

18. Кариесогенді микроорганизмдерді атаң ыз.

19. Кариес тү зілу механизмін суреттең із.

20. Кариесті емдеу жә не жаппай алдын алу жолдарық андай?

21. Пульпиттің этиологиясы мен патогенезі?

Жағ дайлық есептер:

1. Науқ астың басы қ атты ауырып тұ р, желке бұ лшық еттері сірескен, тоқ тамай қ ұ суда, ЖС зерттеуге алынды. Алу кезінде ЖС лайланғ ан шаптырып тұ р. Қ андай ауру туралы ойлауғ а болады. Зерттеу жоспарың ыз қ андай?

2. Жатыр мойнынан жасалынғ ан таң балы жағ ындыда лейкоциттердің ішінде орналасқ ан, кофе дә ндері пішіндес, грамтеріс диплококтар табылғ ан. Қ андай ауруғ а кү мә ндануғ а болады? Жағ ындыда қ андай ү рдіс нә тижесін бақ ылауғ а болады?

3. Ауруханағ а ауыр септицемияғ а кү дікті науқ ас келіп тү сті. Қ оздырғ ышты бө ліп алып, тү рін туыстастығ ын анық тау ү шін қ андай зерттеулер жү ргізу керек?

4.Зертханағ а пневмониямен ауыратын науқ астың қ аһ ырығ ы зерттеуге жеткізілді. Зерттеуге қ ұ рсақ іші жұ қ тырылғ ан ақ тышқ андар алынды. 10 сағ аттан кейін тышқ андар ө ліп қ алды. Қ ұ рсақ іші мү шелерінен ланцет пішінді, қ осарланып орналасқ ан, сыртында капсуласы бар Гр+ коктар табылды. Қ андай қ оздырғ ыш бө лініп алынды? Капсуласын қ андай ә дістпен анық тауғ а болады?

5. Бет-жақ ауруханасының хирургиялық бө лімшесінде бірнеше айдан бері операциядан кейінгі ірің ді асқ ынулар байқ алуда, себінді жасағ анда алтынды стафилококк табылғ ан. Инфекцияның берілу жолдарын анық тау ү шін зерттеу заты науқ астардан, мед.қ ызметкерлерден, қ оршағ ан орта объектілерінен алынды. Алтынды стафилококк таң у бө лмесіндегі медбикенің мұ рыны мен қ олынан табылды (10⁴ КОЕ, 10² КОЕ), дә рігердің аң қ асынан табылды, палата ауасынан табылды жә не таң у материалынан табылды. Инфекция кө зі кім? Қ алай дә лелдеуге бболады? Инфекцияның берілу жолын қ алай анық таймыз?

6.Науқ аста тісінің айналасындағ ы жұ мсақ тінінің қ абынуы байқ алады. Зақ ымдалғ ан пульпадан кү рделі микроб қ осындысы бө лініп алынды: стрептококтар, стафилококтар ж.е.т.б. Қ андай ауруды болжауғ а болады?

7.Бет жақ хирургиясына жағ дайы ауыр, тісін жұ лғ аннан кейін температурасы жоғ арылап, денесі қ алтырап, тө менгі жағ ы ісініп инфильтрат жинақ талғ ан науқ ас келіп тү сті. Қ андай ауруғ а кү мә нданасыз? Зерттеуге қ андай зат аласып, ұ андай зерттеу жү ргізесіз?

8. Науқ астың тісінде ішіне детрит пен микробтық масса жинақ талғ ан ү ң гі пайда болғ ан. Тіс эмалі жұ мсарғ ан. Қ уыстан алынғ ан затты микробиологиялық зерттеген кезде тізбектеліп орналасқ ан Гр+ коктар табылды. Қ андай ауруғ а кү мә нданасыз?

9.Науқ аста тісінің айналасына орналасқ ан дә некер тін қ абынғ ан. Зақ ымданғ ан пульпадан кү рделі микробтық ассоциация бө лініп алынды: стрептококтар, стафилококтар жтб. Қ андай ауруды болжауғ а болады?

Тесттер:

1. СТАФИЛОКОККОВ ТУЫСТАСТЫЫН АТАҢ ЫЗ:

1. Neiseriaceae

2. Streptococcaceae

3. Micrococcaceae

4. Bacillaceae

5. Brucellaceae

2. СТАФИЛОКОКТАРҒ А ТӘ Н:

1. Ланцет тә різді пішін

2. Грамтеріс боялу

3. Спора тү зу

4. Бір жазық тық та бө ліну

5. Жү зім шоғ ыры тә різдес орналасу

3. СТАФИЛОКОКТАР КОЛОНИЯЛАРЫ:

1. Пигменттелген, шеттері тегіс, дө ң ес

2. Жазық, мө лдір, шеттері бұ дыр

3. «шық» тә різдес, ұ сақ

4. «қ уырылғ ан жұ мыртқ а» тә різдес

5. Сынап тамшылар сияқ ты

4. СТАФИЛОКОКТАРДЫҢ ПАТОЕГНДІЛІК ФАКТОРЛАРЫНА ЖАТАДЫ:

1. Эксфоллиатин

2. Эритрогенного токсина

3. Плазмокоагулаза

4. Лецитиназа

5. Лейкоцидин

5. ЭКСФОЛЛИАТИНІ БАР СТАФИЛОКОКТАР Қ ОЗДЫРАДЫ:

1. Скарлатина

2. Тамақ тан улану

3. Энтериттер

4. Сепсис

5. Нірестелердің кіндігінің кө піршіктенуін

6. СТАФИЛОКОКТЫҚ СЕПСИС ДИАГНОСТИКАСЫ Ү ШІН Қ ОЛДАНЫЛАДЫ:

1. Қ анның тікелей микроскопиясын

2. Қ антты агарғ а себінді жасау

3. Қ анды агарғ а себінді жасау

4. Қ анды СТА себу

5. Иммунофлюоресцентті ә діс

7. ДЛЯ ВЫЯВЛЕНИЯ ИСТОЧНИКА ИНФЕКЦИИ ПРИ СТАФИЛОКОККОВЫХ ЗАБОЛЕВАНИЯХ ИСПОЛЬЗУЮТ:

1. Реакцию преципитации

2. Оценку токсичности

3. Определение ферментативной активности

4. Фаготипирование

5. РСК

8. СТАФИЛОКОКТЫҚ АУРУЛАРДЫҢ АРНАЙЫ ПРОФИЛАКТИКАСЫ НЕНІҢ КӨ МЕГІМЕН ЖҮ РГІЗІЛЕДІ:

1. Бактериофаа

2. Анатоксина

3. Антирабикалық сарысу

4. Антимикробтық сарысу

5. Гамма-глобулин

9. СТРЕПТОКОКТАР:

1. Ірің ді – ө қ абыну инфекцияларын қ оздырады

2. ЕПА-да ө седі

3. Стафилококтар қ оздыратын ауруларды қ оздыра алады

4. Жағ ындыда шоғ ырланып, ү ймелеп орналасады

5. Адгезиндері жоқ

10. СТРЕПТОКОКТАРДЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ:

1. Кофе дә ндері тә різдес

2. Жү зім шоғ ыры сияқ танып орналасады

3. Тізбектеліп орналасады

4. " шағ ала қ анаты" тә різдес

5. Таяқ ша пішінді

11. СТРЕПТОКОКТАРДЫҢ ДАҚ ЫЛДЫҚ Қ АСИЕТТЕРІ:

1. Қ арапайым орталарда ө седі

2. Сорпаны біркелкі лайландырады

3. Ұ сақ, тү йіршіктенген колониялар тү зеді

4. Алтынданғ ан жә не ақ болып бө лінеді

5. Оптималды температура 42 градус

12. СТРЕПТОКОКК ТОКСИНДЕРІ:

1. Энтеротоксин

2. Эритрогендік токсин

3. Цитотоксин

4. Эндотоксин

5. Тетаноспазмин

13. STR. PYOGENES Қ ОЗДЫРМАЙДЫ:

1. Энтерит

2. Ревматизм

3. Гломерулонефрит

4. Жә ншау

5. Тілме қ абыну

14. КАРИЕСКЕ Қ АРСЫ Ә СЕРІ БАР АУЫЗ Қ УЫСЫ КОММЕНСАЛЫ:

1. актиномицеттер

2. вейлонеллалар

3. лактобациллалар

4. стрептококтар

5. стафилококтар

15. ТІС ДЕКАЛЬЦИНАЦИЯСЫНА Ә КЕЛЕТІН ФАКТОР:

1. гипотермия

2. сілтілі орта

3. қ ышқ ылды орта

4. гиперсаливация

5. ыстық сусындар мен тағ ам қ абылдау

16. СПИРОХЕТАЛАР МЕН БАКТЕРОИДТАР АУЫЗ Қ УЫСЫНДА ВЕГЕТАЦИЯЛАНА БАСТАЙДЫ:

1. туа салысымен

2. тіс шығ а бастағ ан кезде

3. 14-15 жаста

4. қ артайғ ан шақ та

5. алынбалы протез салғ ан кезде

17. ПРОТЕЗДІК СТОМАТИТТЕР ЭТИОЛОГИЯСЫНДА НЕГІЗГІ ОРЫНДА:

1. кандида

2. актиномицет

3. вейлонелла

4. стрептококк

5. нейссерия

18. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ СПЕЦИФИКАЛЫҚ Қ ОРҒ АНЫСЫН Қ АМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ:

1. лизоцим

2. лактоферрин

3. лактопероксидаза

4. комплемент

5. иммуноглобулин

19. ОБЛИГАТТЫ АНАЭРОБТАР АУЫЗ Қ УЫСЫНДА КӨ БЕЕ БАСТАЙДЫ:

1. туа салысымен

2. емізу кезінде

3. т іс шығ а бастағ ан кезде

4. аралас тамақ тандыру кезінде

5. 7 жаста

20. АУЫЗ Қ УЫСНАН БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ Ү ШІН ЗЕРТТЕУ ЗАТЫН АЛАДЫ:

1. тамақ танар алдында

2. тамақ тану кезінде

3. тамақ тана салысымен

4. тамақ тан 2-3 сағ аттан кейін

5. кез келген кезде

21. ПАРАДОНТ АУРУЛАРЫНЫҢ ДАМУЫНДА ЭТИОЛОГИЯЛЫҚ ОРЫН АЛАДЫ:

1. стрептококк

2. бактероид

3. стафилококки

4. вейлонелла

5. лактобацилла

22. БАКТЕРОИДТАРДЫҢ ПАРАДОНТ АУРУЛАРЫНЫҢ ДАМУЫНДА ЭТИОЛОГИЯЛЫҚ ОРЫН АЛАТЫН Қ АСИЕТІ:

1. анаэробты тынс алуы

2. адгезивтілігі

3. токсигенділігі

4. коллагеназа болуы

5. сахаролитикалық ферменттердің болуы

23. АУЫЗ Қ УЫСЫНАН БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ АЛЫНҒ АН ЗАТТЫ ЖЕТКІЗУ КЕРЕК:

1. алғ аннан 2 сағ аттан кейін

2. 6 с

3. 8 с

4. 10 с

5. жеткізу уақ ыты маң ызды емес

24. ПАРОДОНТ АУРУЫНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІНЕ Қ АТЫСЫ ЖОҚ ФАКТОР:

1. микробтоқ

2. иммунокешендік

3. жасушалық

4. аутоиммундық

5. гуморалдық

25. КАРИЕСОГЕНДІ МИКРООРГАНИЗМДЕР:

1. Лактобактериялар

2. Ауыз стрептококтары

3. Актиномицеттер

4. Микобактериялар

5. Стафилококтар

26. ПУЛЬПИТ КЕЗІНДЕГІ ИНФЕКЦИЯ КӨ ЗІ:

1. Патологиялық тісиек қ алталары

2. Остеомиелит ошақ тары

3. Тіс таң дақ тары

4. Сілекей

5. Мұ рын-жұ тқ ыншақ бө ліндісі

27. МИКРОБТЫҚ ЭТИОЛОГИЯСЫ БАР ПАРОДОНТА АУРУЛАРЫ:

1. Пародонтит

2. Хейлит

3. Пародонтоз

4. Гингивит

5. Стоматит

28. ТІСИЕК БЕКІНДІСІНІҢ БҮ ТІНДІГІН БҰ ЗБАЙТЫН ИЕК ТІНДЕРІНІҢ МИКРОБТЫҚ Қ АБЫНУЫ:

1. Хейлит

2. Гингивит

3. Стоматит

4. Пародонтит

5. Пульпит

29. ИЕК ШЕТТЕРІНІҢ ДЕФОРМАЦИЯСЫ МЕН АЙҚ ЫН АЛЬТЕРАЦИЯСЫМЕН СИПАТТАЛҒ АН ИЕКТІҢ ЖЕДЕЛ Қ АБЫНУЫ:

1. Катаралдық гингивит

2. Пародонтолиз.

3. Венсанның жаралы-некротикалық гингивиті

4. Терең кариес

5. Тіс таң дағ ы

30. ВЕНСАННЫҢ ЖАРАЛЫ-НЕКРОТИКАЛЫҚ ГИНГИВИТІНІҢ Қ ОЗДЫРҒ ЫШЫ:

1. Коксаки А вирусы

2. Стафилококтар, стрептококтар

3. Фузобактериялар

4. Спирохеталар

5. Коринебактериялар

31. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ШЫРЫШТЫ Қ АБАТЫНЫҢ Қ АБЫНУЫ:

1. Хейлит

2. Гингивит

3. Стоматит

4. Пародонтит

5. Пульпит

32. СТОМАТИТТЕРДІ ЖИІ Қ ОЗДЫРАТЫН ВИРУСТАР:

1. Герпесвирустар

2. Коксаки А тобының вирустары

3. Ортомиксовирустар

4. Парамиксовирустар

5. Ретровирустар

33. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ТҰ РАҚ ТЫ МИКРОФЛОРАСЫНА ЖАТАТЫН ГРАМОҢ АЭРОБТЫ ТАЯҚ ШАЛАР:

1. Лактобактериялар

2. Лептоспиралар

3. Вейлонеллалар

4. Іш сү зек таяқ шалары

5. Гемофильді таяқ шалар

34. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ТҰ РАҚ ТЫ МИКРОФЛОРАСЫНА ЖАТАТЫН ГРАМТЕРІС АНАЭРОБТЫ ТАЯҚ ШАЛАР:

1. Лептоспиралар

2. Ішек таяқ шасы

3. Коринебактериялар

4. Бактероидтар

5. Пропионобактериялар

35. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ТҰ РАҚ ТЫ МИКРОФЛОРАСЫНА ЖАТАТЫН ГРАМОҢ АЭРОБТЫ КОКТАР:

1. Пептококтар

2. Стафилококтар

3. Энтеробактериялар

4. Лактобактериялар

5. Стрептококтар

36. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ТҰ РАҚ ТЫ МИКРОФЛОРАСЫНА ЖАТАТЫН ГРАМТЕРІС АНАЭРОБТЫ КОКТАР:

1. Пептококтар

2. Лактобактериялар

3. Нейссериялар

4. Энтеробактериялар

5. Вейлонеллалар

37. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ ГРАМОҢ АНАЭРОБТЫ КОКТАРЫ:

1. Энтеробактериялар

2. Стафилококтар

3. Стрептококтар

4. Вейлонеллалар

5. Пептококтар

38. КАРИЕСКЕ Қ АРСЫ Ә СЕР ЕТЕТІН АУЫЗ Ұ УЫСЫНЫҢ КОММЕНСАЛЫ:

1. Актиномицеттер

2. Вейлонеллалар

3. Лактобациллалар

4. Стрептококтар

5. Стафилококтар

39. КАТАБОЛИЗМ КЕЗІНДЕ СҮ Т Қ ЫШҚ ЫЛЫН СО₂ ДЕН Н₂О ДЕЙІН ЫДЫРАТАТЫН АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ Қ АНДАЙ КОММЕНСАЛЫ КАРИЕСКЕ Қ АРСЫ Ә СЕР ЕТЕДІ:

1. Актиномицеттер

2. Вейлонеллалар

3. Лактобациллалар

4. Стрептококтар

5. Стафилококтар

40. ТІСТІҢ ДЕКАЛЬЦИНАЦИЯСЫНА Ә КЕЛІП СОҚ ТЫРАТЫН ФАКТОР:

1. гипотермия

2. сілтілі орта

3. қ ышқ ыл орта

4. гиперсаливация

5. ыстық тағ ам мен сусындарды қ абылдау

41. СПИРОХЕТАЛАР МЕН БАКТЕРОИДТАР АУЫЗ Қ УЫСЫНДА ВЕГЕТАЦИЯЛАНАДЫ:

1. Туыла салысымен

2. Тіс шығ а бастағ ан кезде

3. 14-15 жаста

4. Қ артайғ ан шақ та

5. Алмалы-салмалы протез тіс қ ойғ анда

42. ПРОТЕЗДІК СТОМАТИТТЕР ЭТИОЛОГИЯСЫНДА НЕГІЗГІ ОРЫНДЫ АЛАТЫНДАР:

1. Кандида саң ырауқ ұ лақ тары

2. Актиномицеттер

3. Вейлонеллалар

4. Стрептококтар

5. Нейссериялар

43. АУЫЗ Қ УЫСЫНЫҢ АРНАЙЫ Қ ОРҒ АНЫСЫН Қ АМТАМАСЫЗ ЕТЕТІНДЕР:

1. Лизоцим

2. Лактоферрин

3. Лактопероксидаза

4. Комплемент

5. Иммуноглобулин

44. ТІС КАРИЕСІНІҢ ДАМУЫНА Ә КЕЛЕТІН КОМБИНАЦИЯ:

1. Сахароза кө п болуы, гигиенаны сақ тамауы, қ ышқ ылтү зуші бактериялардың болмауы

2. Сахароза кө п болуы, гигиенаны сақ тау, қ ышқ ылтү зуші бактериялардың болмауы

3. Сахароза кө п болуы, гигиенаны сақ тамауы, қ ышқ ылтү зуші бактериялардың болуы

4. Сахароза жетіспеуі, гигиенаны сақ тамауы, қ ышқ ылтү зуші бактериялардың болуы

5. Сахароза жетіспеуі, гигиенаны сақ тау, қ ышқ ылтү зуші бактериялардың болмауы

45. КАРИЕС ДАМУЫНА КӨ МЕКТЕСЕТІН STREPTOCOCCUS MUTANS, Қ АСИЕТТЕРІ:

1. Декстран тү зеді

2. Эмальғ а бекінеді

3. Сахарозаны қ ышқ ылғ а дейін ферменттейді

4. Ауыз қ уысында вегетацияланады

5. Протеолитикалық белсенділік

46. ТІС ЭМАЛІНІҢ ЗАҚ ЫМДАНУЫНДА БАСТЫ ОРЫН АЛАДЫ:

1. Қ ышқ ыл тү зуші бактериялар

2. Қ ышқ ылғ а тө зімді бактериялар

3. Қ озғ алмалы

4. Токсигенді

5. Патогенді

47. АУЫЗ Қ УЫСЫНДА Ө ТЕТІН Қ АНДАЙ ПАТОЛОГИЯЛЫҚ Ү РДІСТІҢ Қ АЙЫССЫНДА МИКРОБТЫҚ СИНЕРГИЗМДІ БАҚ ЫЛАУҒ А БОЛАДЫ:

1. Туберкулез

2. Актиномикоз

3. Кандидоз

4. Кариес

5. Герпес

48. ОБЛИГАТТЫ АНАЭРОБТАР АУЫЗ Қ УЫСЫНДА КӨ БЕЕ БАСТАЙДЫ:

1. Туа салысымен

2. Емізу кезінде

3. Тіс шығ а бастағ ан кезде

4. Аралас тамақ тандыру кезінде

5. Жеті жасында

49. АУЫЗ Қ УЫСЫНАН БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ АЛАДЫ:

1. Тамақ тану алдында

2. Тамақ тану кезінде

3. Тамақ тана салысымен

4. Тамақ тан 2-3с ө ткен соң

5. Кез келген кезде

50. КАРИЕС ЭТИОЛОГИЯСЫНДА НЕГІЗГІ ОРЫНДА БОЛАДЫ:

1. Спирохеталар

2. Микоплазмалар

3. Стрептококтар

4. Коринебактериялар

5. Нейссериялар

51. ПАРАДОНТА АУРУЛАРЫНЫНЫҢ ДАМУ ЭТИОЛОГИЯСЫНДА ОРЫН АЛАДЫ:

1. Стрептококтар

2. Бактероидтар

3. Стафилококтар

4. Вейлонеллалар

5. Лактобациллалар

Тезаурус (глоссарий):

ІҚ А

Стомтатит

Гигивит

Жә ншау

Парадонтит

Парадонтопатия

Парадонтома

Қ ызыл иек

Тіс эмалі

Тіс дентинасы

Пародонта

Халитозис

Тіс таң дағ ы

Пульпит

Кариес

Хейлит

Thesaurus (glossary):

GD

Stomtatit

Gigivit

Scarlet fever

caries

periodontitis

gingivitis

stomatitis

Paradontopatiya

Paradontoma

Тезаурус (глоссарий):

ГВЗ

Стомтатит

Гигивит

Скарлатина

Кариес

Парадонтит

Гингивит

Стоматит

Парадонтопатия

Парадонтома

Сабақ тың болжамдық хронометражы:

Тақ ырып. Кандидозды стоматиттың микробиологиялық диагностикасы. Венсанның гингивостоматиты (фузоспирохетоз). Бет пен тө менгі жақ тың актиномикозының микробиологиялық диагностикасы

2. Мақ саты: студенттерді саң ырауқ ұ лақ тар қ оздыратын аурулармен таныстыру, оның ішінде ең кө п таралғ ан кандидозбен фузоспирахетозбен жә не олардың ауыз қ уысында ө ту ағ ымының ерекшеліктері мен микробиологиялық диагностикасымен таныстыру. Бет жә не тө менгі жақ актиномикозы жә не оның микробиологиялық диагностикасымен таныстыру.