Тақырып: Тренингіндегі пікірталас./ 2 сағат

Мақ саты: Топтыќ пікірталас тү сінік беру жә не пікірталас тү рлерімен таныстыру.

Жоспар:

1.Топтыќ пікірталас тү сінігі жә не классификациясы.

2.Пікірталас тү рлеріне мінездеме.

3.К.Роджерстіњ кездесу топтары.

Топтық пікірталас бағ ытының негізгі ү ш типін бө ліп

кө рсетуге болады:

1. Кә сіби - тұ лғ алық бағ ыт. Бұ л пікір-талас типінде топ тұ лғ аның

қ иындық тары жө нінде немесе бір қ атысушының кә сіби ө мірін талдайды. Топ

мү шелері берілген проблемағ а ө з ойларын білдіріп, ө з сезімдерін білдіреді де

кері байланыс ұ сынылады.

2. Тақ ырыптық бағ ыт. Талқ ылау сұ рақ тармен проблемаларғ а арналады,

оның шешімі барлық топқ а қ атысты болады. Тақ ырып жұ мыс процесі

барысында белсендірілуі немесе алдынала жоспарланып дайындалуы мү мкін.

Кейбір жағ дайларда тақ ырыптық пікірталас алдынала анық талынып алынады.

Бұ л жағ дайда қ атысушыларғ а берілген тақ ырып бойынша дайындалуларына

мү мкіндік беріледі.

3. Ө зара ә рекет етуге бағ ыттылық. Бұ л пікірталас типі топтық динамикағ а

бағ ытталғ ан, яғ ни топ мү шелерінің қ арым-қ атынасы, қ атысушылардың ө зара

реакциялары. Бұ л пікірталаста «қ азір жә не осында» принципін ұ станғ ан дұ рыс.

Пікірталастың жоғ арылығ ы топтың бірігу дең гейін кө тереді, бірақ ол

тақ ырыпты таң дау мен сұ рақ тың дұ рыс қ ойылуына тікелей байланысты

екендігін естен шығ армау қ ажет. Сондық тан да сұ рақ ты дұ рыс қ ою жә не оны

дұ рыс жеткізу ө те жоғ ары талапты қ ажет етеді. Сонымен қ атар кейбір

жағ дайларда қ атысушыларды белсендіру ү шін шең бер бойынша барлық топ

мү шелерін ө з ойларын айтуларын ө тінуге болады, бұ л барлық топ мү шелерін

белсендендіру мү мкіндігін артырады.

Топтық жұ мыс ө ткізудің бір нұ сқ асы келесідей (топ ішінде барлығ ы танысқ аннан кейін).

Ә р топ мү шесіне топ ү шін ө зекті тақ ырыпта қ ысқ аша мә ліметтермен сө йлеу ұ сынылады. Қ алғ ан мү шелері тың даушы рө лін атқ арады, олар мә ліметтерді сенімділігіне жә не қ ызық тылығ ына қ арай бағ алайды. Студент - психологтарғ а тапсырма ретінде, олар психологияны не ү шін оқ иды жә не қ андай мақ сатпен институтқ а тү сетіндіктерін ә ң гімелеу ұ сынылады. Сө йлеу уақ ыты шектеулі, қ ысқ а. Мысалы, бір минут. Кө пшілік жағ дайларда жаттығ у басталмас бұ рын барлық топ мү шелері айтатын еш нә рсе жоқ жә не барлығ ы бір –бірінің пікірін қ айталайтындығ ына сенімді болады. Бірақ, бұ л пікір ә детте теріске шығ ады. Сонымен қ атар, тағ ы бір мә селе барлық қ атысушылар дерлік бір минуттан артық уақ ыт сө йлейді, ал серіктестері уақ ыт жайлы айтқ анда (жү ргізуші ә детте қ атысушыларды бө лмейді, ол қ атысушылардың белсенділігін, қ ызығ ушылығ ын жоғ алтпауғ а тырысады), олар тағ ы біраз уақ ыт сұ рап, ө зінің топ ү шін маң ызды ақ параттар сө йлеуші адамның ө зі ү шін ғ ана маң ызды болып табылады.

Ү шінші жағ дай, қ атысушылар кө бінесе бір-бірінің сө зін қ айталамайды, ол қ айталағ ан жағ дайда тү зетулер мен қ осымша толық тырып ақ парат береді. Бірақ, бірінші сө йлеген адам оның мә ліметтерін қ ате санап, дауласуы мү мкін.

Осы ү ш жағ дайды топ мү шелеріне айту, ескерту ары қ арайғ ы коммуникативті тренингтің жү руіне септігін тигізеді. Топ мү шелері осы ережелерді ескере отырып, бірін-бірі тың дауғ а, ө з пікірін нақ ты жеткізе білуге, сендіруге қ ызық тыруғ а тырысады.

Мұ ндай жаттығ удың нә тижесінде: қ атысушылар ә р адамның ерекшеліктерін жә не қ айталанбайтындығ ын тү сінеді, ә р адам ө з пікірін қ орытындылауғ а, нақ тылауғ а ү йренеді, себебі сө йлер алдында ө з ішінен анализ жасап отырады; сө йлеп болғ ан соң ө зі босаң су жағ дайында болады; ө зінің сенімді пікірінің, баасқ аның ойынша қ ате болу мү мкіндігін сезінеді.

Пікірталастың басқ аша тү рі, топ ішінде проблемалық мә селе туғ ызу, проблемалық жағ дай жасау. Психолог топ мү шелерін сө йлетуге, олардың белсенділігін оятуғ а тырысады. Бірақ, пікірталастың жарты сағ аттан аспауына тырысу керек. Ө зі сө йлей отырып, жү ргізуші белсенділік эстафетасын, сө зді басқ ағ а беруге дайын болуы керек. Қ атысушылардың ойы басқ ағ а кетсе де, ойын бө лу орынсыз. Мақ сат басқ ада. Мұ ндай практикалық сабақ та пікірталас тақ ырыбы, мазмұ ны, ә рине мә ні бар, бірақ, топ ү шін ең маң ыздысы пікірталас фактісі.

Сабақ соң ындағ ы нә тиже жү ргізушінің пікірталасты ұ йымдастыруына тікелей байланысты. Жү ргізуші топты ортақ шешімге келу ары қ арай жұ мыс жү ргізуге қ ажет екендігін ескертеді. Сабақ та видеотехниканы қ олданғ ан пайдалы. Видеотехниканы қ олдану арқ ылы қ ызық ты ә рі тиімді талдау жү ргізуге болады.

Пікірталас материалына жә не оның мү шелерінің сү йене отырып, келесідей фазаларды бө ліп кө рсетуге болады: бағ дарлау, бағ алау жә не қ орытынды фаза. Оларғ а келесі этаптар сай келеді:

1. Пікірталас тақ ырыбы мен мақ сатын анық тау (бағ дарлау);

2. Ақ парат жинау (пікірталастың барлық мү шелерінің пікірі, білімі, талдаулары, жаң а идея, ұ сыныстары), яғ н талқ ыланып отырғ ан проблема бойынша ақ парат жинау, оны шешу жолдарын іздестіру;

3. Ақ партты талқ ылау барысындағ ы, шешім қ абылдау кезіндегі бірлескен бағ а;

4. Пікрталасты қ орытындылау: алынғ ан қ орытынды бойынша мақ сатқ а жету (проблеманы шешу кезең і).

Тақ ырыпты оқ у барысында негізгі сә ттерді бө ліп кө рсету керек: Пікірталас дегеніміз не? Тренингті ќалай бастау керек.Пікірталасты ќалай ө ткізуге болады. Пікірталасты ќалай пайдалануѓа болады.Пікірталастың тү рлері жєне оларды пайдалану жолдары кө рсету.

Тақ ырыптың негізгі ұ ғ ымдары: пікірталас, тренинг, топ, кө зқ арас.

Ә дебиеттер:

1.Марасанов Г.И. Социально-психологический тренинг. М.; 1998.

2. Петрусинский В.В. Игры обучение, тренинг, досуг. М: 1994.

3. Козлов Н.И. Лучшие психологические игры и упражнения М: 1997.