Саламяная царская брама з в.Сваятычы На-

вагрудскага павета, куды яна трапіла ў

1860-я гады з Піншчыны, зберагапася ў

Мінскім царкоўна-археалагічным музеі23. У

в.Горск на Піншчыне саламяныя былі не

толькі царская брама, але і бакавыя ківо-

ты24. На Мінскай краёвай выстаўцы ў 1918

г. дэманстравалася не толькі сапамяная

царская брама «з ваколіц Прыпяці», апе і 2

кароны дпя вянчання з пшанічнай саломы25.

Нарэшце, успаміны старажыпаў в.Вавулічы

Драгічынскага раёна захавапі паданні, што ў

мясцовай царкве саламяныя быпі не толькі

царская брама, але і ўвесь іканастас. Ад-

сюль можна зрабіць другое меркаванне:

саламяныя царскія брамы ў інтэр'ерах

сельскіх цэркваў пачатку 19 ст. (магчыма,

Т.А гафоненка. Павук. 1980-я гады. Са

лома, ніткі. Мінск. БДМНАП.

Народнае мастацтва Беларусі

/72

раней) былі не адзінымі творамі з гэтага

матэрыялу, а толькі часткай цэлага компле-

ксу, які ўключаў шэраг вырабаў з саломы і

складаў адзіны ансамбль, арганічна спалу-

чаны з іншымі відамі народнага мастацтва.

Трэцяе меркаванне датычыць памераў

рэгіёна, у якім былі пашыраны такія вы-

рабы. Два з трох уцалелых узораў і ўсе

пісьмовыя і вусныя звесткі адносяцца да За-

Ходняга Палесся, а больш дакладна — да

Піншчыны, дзе несумненна быў развіты

цэнтр па іх пляценні. Трэці, «непашпартыза-

ваны» ўзор з Гродна дае падставы для вы-

вадаў пра бытаванне іх і на Гродзеншчыне,

нават ёсць адрозненні «гродзенскай» бра-

мы ад пінскіх26. Аднак уважлівы аналіз узо-

раў выяўляе не столькі адрозненні, колькі

Падабенствы, што сведчыць на карысць па-

ходжання ўсіх узораў з аднаго рэгіёна —

Пінскага Палесся. У Гродна ж брама магла

трапіць тым жа шляхам, што і іншыя згада-

ныя ў літаратурных крыніцах саламяныя вы-

рабы з Піншчыны, якія ў розны час і па ро-

зных прычынах былі перавезены ў іншыя

Месцы.

Саломапляцельшчыца В.Гаўрылюк з Брэс-

Та. 1981.

He выклікае сумнення адпаведнасць гэ-

тых вырабаў чыста народным традыцыям.

Гісторыя вавуліцкай брамы зберагла нават

прозвішча аўтара — мясцовага селяніна

Клімовіча, які зрабіў яе ў 1830—40-я га-

ды27. Несумненна, мясцовымі народнымі

майстрамі выкананы і іншыя ўзоры, як вы-

конвалася і астатняе ўбранне інтэр'ераў

драўляных сельскіх цэркавак. Бясспрэчна,

гзтыя майстры не толькі дасканала ваподалі

традыцыйнымі навыкамі саломапляцення,

але добра арыентаваліся і ў дасягненнях

манументальна-дэкаратыўнай разьбы па

дрэве, што яшчэ не страціла ў тыя часы

сваёй ролі ў афармленні царкоўных ін-

тэр'ераў. Хоць брамы выкананы з незвы-

чайнага для такіх твораў матэрыялу і ў

зусім арыгінальнай стыпістыцы, іх канструк-

цыйна-мастацкае аблічча адпавядае харак-