Адраджэнне мастацкага сапомапляцення

на Брэсцкай і Магілёўскай фабрыках, шы-

рокая папулярнасць, якую яно неўзабаве

набыло, у тым ліку і за межамі Беларусі,

далі штуршок для значнага пашырэння

промыспу. У пачатку 1970-х гадоў салома-

пляценнем сталі займацца і на іншых фа-

брыках мастацкіх вырабаў, у сістэме Мас-

тацкага фонду і інш. Саламяная пластыка з

гэтага часу становіцца найбольш яркай з'я-

вай на выстаўках беларускага народнага

мастацтва, а тэрмін «беларуская саломка»

становіцца энцыклапедычным, сцвердзіўшы

тым самым высокі ўзровень гэтага віду на-

роднай творчасці і яго выключнае месца ў

культуры Беларусі і еўрапейскім кантэксце.

Аднак спецыфіка прамысловай вытвор-

часці, якая на першым этапе з'явілася сты-

мулам для развіцця арыгінальнага промы-

слу, неўзабаве стала яго тормазам. Да-

сягнуўшы пэўнага ўзроўню, далейшыя

знаходкі промыслу не надта сталі адроз-

нівацца ад папярэдніх дасягненняў. Патра-

баванне пастаяннага абнаўлення асартыме-

Саломапляцельшчыкі Г. і Я. Саламянкі з Ба-

ранавічаў. 1980.

Народнае мастацтва Беларусі

нту як быццам павінна стымуляваць пошукі

развіцця промыспу, і ў той жа час паточ-

насць вытворчасці, неабходнасць масавага

тыражавання стрымліваюць гэтае развіццё,

вымушаючы майстроў трымацца ў рамках

простых формаў і нескладаных сюжэтаў.

Новы этап у развіцці «беларускай сапом-

кі» звязаны з дзейнасцю саломапляцель-

шчыкаў у сістэме Мастацкага фонду, дзе

не стрымліваўся творчы патэнцыял май-

строў. Менавіта ў сістэме Мастацкага фон-

ду творчасць саломапляцельшчыкаў пе-

раўзышла «ўсе магчымыя чаканні»42.

Развіццё саломапляцення ў сістэме Ма-

Стацкага фонду пачалося амапь адначасова

З пашырэннем промыслу на прадпрыемс-

твах мастацкай прамысловасці. Пэўны час

гэтае развіццё ішло паралельна, але неўза-

баве стала ўсё больш размяжоўвацца. Да-

сягнуўшы пэўнага ўзроўню ў мастацкіх

промыслах, у сістэме Мастацкага фонду

сапомапляценне прадаўжала развівацца і

ўдасканальвацца. З'явіліся новыя майстры з

уласным творчым почыркам. Перш за ўсё

гэта Т.Агафоненка (дачка В.Гаўрылюк) і яе

вучаніца Л.Главацкая — шырока вядомыя

сёння майстрыхі мастацкага саломапляцен-

ня, творчасць якіх большасцю сваіх рысаў

вельмі блізкая. Нельга не здзіўляцца фанта-

зіі і майстэрству пляцельшчыц, якія ўзнялі

На такую вышыню традыцыйнае рамяство.

Асноўны жанр Т.Агафоненка і Л.Главац-

кай, як і іншых сапомапляцельшчыц Маста-

цкага фонду, — анімалістыка, выраб раз-

настайных фігурак пеўняў, паўлінаў, коней,

аленяў і інш. Такое абмежаванне творчасці

традыцыйнымі ўзорамі дазволіла, з аднаго