Инженерлiк құрылыстағы геодезиялық бөлу жұмыстары

Инженерлiк қ ұ рылысты бө лу немесе жобадан жерге шығ ару деп жердiң бетiнде болашақ қ ұ рылыстың планы мен биiктiгi бойынша орнын анық тау ү шiн жасалатын геодезиялық жұ мыстардың кешенiн айтады. Бө лу жұ мыстары ө зiнiң орындалу мә нi бойынша топографиялық тү сiрiске керi ү рдiс болып табылады. Топографиялық тү сiрiсте ситуация мен рельефтiң ерекше нү ктелерi жердiң бетiнен планғ а тү сiрiледi, ал бө лу ү рдiсiнде, керiсiнше, топографиялық планда жобаланғ ан қ ұ рылысты жердiң бетiне шығ арады. Жобадан жердiң бетiне шығ ару бiрнеше кезең нен тұ рады:

- жердiң бетiне қ ұ рылыстың басты жә не негiзгi ө сiн шығ ару;

- басты жә не негiзгi осьтерден аралық (бойлық пен кө лденең) осьтердi толық бө лу;

- монтаждық осьтердi шығ ару жә не технологиялық қ ұ рылғ ыларды жобағ а байланысты орналастыруын тексеретiн геодезиялық бақ ылау.

Бө лу жұ ыстарына талап етілетiн дә лдiктер ә р кезең ге байланысты ө згерiп отырады: бiрiншi кезең де бө лу жұ мыстары тө мен дә лдiкпен жасалынады, кейiнгi кезең дерде жерге шығ ару жұ мыстары жоғ ары дә лдiкпен жасалынады.

Бө лу жұ мыстарының жоба қ ұ жаттары. Жобадан жердiң бетiне инженерлiк қ ұ рылысты шығ ару ү шiн келесi жоба қ ұ жаттарының негiзгi топтары қ олданылады:

- бас жә не топорграфиялық пландардың масштабтары 1: 5000-1: 500, бұ нда қ ұ рылыстың пландық -биiктiк қ алпы, оның пiшiнi, мө лшерi жә не бiрi-бiрiне ө зара орналасуы кө рсетiледi;

- қ ұ рылыстың негiзгi қ ималарының бойлық пен кө лденең профильдерi, мұ нда қ ұ рылыстың бө лiктерiнiң жердiң бетiнен биiктiкпен орналасуы кө рсетiледi;

- жобаланғ ан инженерлiк қ ұ рылысты салатын территорияны вертикаль пландаудың (тегiстеудiң) планы;

-.қ ұ рылыстың геодезиялық тiрек торларының ведомостары мен схемалары;

- жұ мыс сызбалары мен графиктер.

Инженерлiк қ ұ рылысты жобадан жер бетiне шығ ару ү шiн iстелетiн геодезиялық жұ мыстардың алдында жобалық деректерi дайындайды. Бұ л дайындық кезiнде жоба шамалары кө рсетiледi жә не есептелiнедi, сызбадан алынбағ ан деректер ө лшенедi. Бұ лар бө лек журналғ а жазылып, жоба сызбалары жасалынады. Ә р жұ мысқ а байланысты бө лек бө лу сызбасы жасалынады, ол инженерлiк қ ұ рылыстың ә р бө лiгiндегi деректердi қ амтиды.

Бө лудiң пландық тiрек торлары қ ұ ру бө летiн инженерлiк қ ұ рылыстың пiшiнi мен мө лшерiне, орналасу жағ дайына, бө лу жұ мыстарының ә дiсi мен дә лдiгiне жә не негiзгi пункттердi ың ғ айлы орналастыруына байланысты болады. Пландық тiрек торлары ү шiн мемлекеттiк геодезиялық торлар мен толық тыру торларының нү ктелерi, инженерлiк iзденiсте салынғ ан геодезиялық торлар мен қ ұ рылысқ а байланысты жаң адан қ ұ рылғ ан геодезиялық торлардың нү ктелерi қ олданылады.

Бө лудiң биiктiк тiрек торлары мемлекеттiк геодезиялық торлардың реперлерi, маркаларымен байланыстырылғ ан ың ғ айлы орналасқ ан реперлердiң қ атарынан тұ рады.

Пландық -биiктiк геодезиялық негiзi мен басты бө лу ө стерi нү ктелерiнiң орнын анық тау жә не оларды бекiту ү рдiсi қ ұ рылысты бө лудiң негiзгi кезең iне жатады. Бұ л кезең торларды қ абылдау актысын жасаумен аяқ талады. қ ұ рылысты толық бө лу қ ұ рылыстың жеке бө лiктерi мен элементтерiнiң қ осымша жә не кө лденең осьтерiн бө луден басталады.

Инженерлiк қ ұ рылысты бө лудiң негiзгi элементтерi мен ә дiстерi. Қ ұ рылыстың жеке элементтерiн бө лу жер бетiнде жақ сы бекiтiлген тiрек торларының нү ктелерi мен сызық тарынан немесе қ ұ рылыстың басты бө лу ө стерiнен басталып орындалады. Инженерлiк қ ұ рылысты салу кезiнде бө лу жұ мыстарының негiзгi элементтерiне жататындар: жоба горизонталь бұ рышты салу, жоба арақ ашық тық ты салу, жерге жоба биiктiгiн шығ ару, жоба ең iстiгiнiң сызығ ын шығ ару, жоба жазық тығ ын салу.