Редакторларда жасалады

Векторлық графикамен жҧ мыс істеуге арналғ ан программалық қ ҧ ралдар

бірінші кезекте кескіндерді ӛ ң деу ҥ шін емес, оларды жаң адан салу ҥ шін

қ олданылады. Бҧ ндай қ ҧ ралдар жарнама агенттіктерінде, дизайнерлік

бюроларда, редакциялар мен баспаханаларда кең інен қ олданылады. Қ арапайым

геометриялық объектілер мен қ аріптерді пайдалануғ а негізделген безендіру

жҧ мыстары векторлық графика қ ҧ ралдарының кӛ мегімен ә лдеқ айда оң ай іске

Асады

Фракталды графиканың жасалу ә дісі сурет салуғ а немесе безендіруге

емес, програмалауғ а негізделеді. Егер растрлық графикада растр (пиксель), ал

векторлық графикада сызық базалық элемент болып табылса, фракталдық

графикада математикалық формуланың ӛ зі базалық элемент болып табылады,

бҧ л компьютердің жадында ешқ андай объект сақ талмайды, кескін тек қ ана

тең дік бойынша салынады деген сӛ з. Тең деудегі коэффициенттерді ӛ згерту

арқ ылы мҥ лде басқ а суретті алуғ а болады. Фрактальды графиканың тірі табиғ ат

образдарын есептеу жолымен моделдеу мҥ мкіндігі ерекше суреттерді

автоматты генерациялау ҥ шін жиі қ олданылады.

Графикалық редактор — компьютер кӛ мегімен екіӛ лшемді кескіндерді

қ ҧ ру жә не редактірлеуді мҥ мкіндейтін программа (немесе программалар

пакеті). Графикалық редакторлар тҥ рлері:

Растрлік графикалық редакторлар. Ең таралғ андары: Adobe Photoshop

операциялық жҥ йеMicrosoft Windows ҥ шін жә не Mac OS X,

GIMPGNU/Linuxҥ шін жә не басқ аларына POSIX-ҥ йлесімділік.

Векторлық графикалық редакторлар. Ең таралғ андары: Adobe Illustrator,

Corel Draw, операциялық жҥ йе Microsoft Windows ҥ шін Macromedia Free

Handжә не барлық ОЖ ҥ шін Mac OS X, Inkscape. Барлық графикалық

редакторлардың функциялары шамамен бірдей (қ арапайым графикалық

редакторлардың бірі IBM-ҥ йлесімді компьютерлер ҥ шін — Paintbrush).

Графикалық редактордың келесі негізгі жҧ мыс іс-тә ртіптері бар:

саймандарды таң дау жә не баптау, тҥ с таң дау, суретпен жҧ мыс (салу жә не

редактірлеу), сыртқ ы қ ҧ рылғ ылармен жҧ мыс.

Графикалық редактормен жҧ мыс істегенде, пайдаланушы тек

пернетақ таны ғ ана қ олданбай, сонымен бірге (кӛ птеген қ азіргі компьютерлер

жә не редакторлар) ҥ шін манипулятор тышқ анды да қ олданады. Компьютер

экранында кескіндерді жасау кезінде суретті тек қ ана ӛ зініз салмай, басқ а

кескіндерді де пайдалануғ а болады, мысалы, фотографиялар, кітаптағ ы

суреттер жә не т.б. Осындай қ осымша графикалық ақ паратты енгізу ҥ шін

арнайы қ ҧ рылғ ы — сканер қ олданылады.

Ә дебиеттер: 4 нег. [360-368]

Бақ ылау сұ рақ тары

1 Компьютерлік графика қ алай тҥ сінесіз?

2 Қ азіргі компьютерлік графика қ олданылу ә дісі бойынша қ андай

салаларғ а бӛ лінеді?

3 Растрлік жә не векторлық графика жҥ йелерін қ алай тҥ сінесіз?

4 Графикалық редакторларда атаң ыз?

12 дә ріс тақ ырыбы. Компьютерлік вирустар. Компьютерлік

вирустардан қ орғ ау ә дістері. Антивирус қ орғ ау қ ұ ралдары. Архиваторлар

Компьютерлік вирустар – ӛ з кӛ шірмелерін (тҥ п нҧ сқ асымен сә йкес

келмеуі де мҥ мкін) жасап, соларды компьютерлік жҥ йелер мен желілердегі

ә ртҥ рлі объектілерге немесе ресурстарғ а жасырын енгізіп, тҧ тынушығ а білдір-

мей ә ртҥ рлі жымысқ ы ә рекеттер жасайтын программалар тобы. Сол

кӛ шірмелер ары қ арай да жылдам кӛ бейе отырып, таралу қ асиетін сақ тайды.

Компьютерлік вирустар ЭЕМ ішінде пайда болып, нақ ты тіршілік жасайтын

микроорганизмдер емес. Оларды басқ аларғ а қ асақ ана зиянкестік жасау ҥ шін

программалардың дҧ рыс орындалуына кесірін тигізу мақ сатында ә дейілеп

жазатын қ ырсық қ иқ арлар (кракер – вандалдар) адамдар бар.

Ішіне вирус еніп кеткен программаны ― ауру жҧ.қ ан науқ ас‖ немесе ин-

фекциясы бар зақ ымдалғ ан программа деп атайды. Инфекциясы бар ― науқ ас‖

программа орындала бастағ анда, алдымен вирус жҧ мысқ а кіріседі. Содан вирус

басқ а программаларғ а да жҧ ғ а бастайды да, ӛ зінің жоспарланғ ан зиянды

ә рекеттерін атқ аруғ а кіріседі. Вирус ӛ з ә рекеттерін сездірмес ҥ шін бірден бел-

сенділік танытпай, мынадай шарттардың орындалуын кҥ теді:

- белгілі бір уақ ыт – инкубациялық кезең ӛ туі тиіс;

- операциялардың нақ ты бір саны орындалуы қ ажет;

- белгілі бір кҥ н-ай мерзімі немесе аптаның нақ ты бір кҥ ні келуі керек, т.с.с.

Вирусқ а қ арсы жазылғ ан программалардың кӛ птігіне қ арамастан,

вирустар саны кҥ ннен-кҥ нге кӛ бейіп жатыр.

Компьютерге вирус жҧ қ қ андығ ының негізгі белгілері мыналар:

 Кейбір программалардың жҧ мыс істеуінің баяулауы;

 Файлдар кӛ лемінің ҥ лкеюі (ә сіресе программалар);

 Бҧ рын болмағ ан кездейсоқ файлдардың пайда болуы; Пайдаланылатын

жедел жад кӛ лемінің кішіреюі (ә деттегі режиммен салыстырғ анда);

 Кенеттен пайда болатын ә ртҥ рлі бейнелік жә не дыбыстық эффектілер;

 Операциялық жҥ йе жҧ мысынан қ ателіктер шығ уы (оның кенеттен

тҧ рып қ алуы);

 Дискілерге мә лімет жазылмайтын кезде оғ ан ақ параттың жазыла