Пестицидтер мен биопрепараттар

Пестицидтерді ұ зақ жә не кең масштабта қ олдану ә лем елдері кері нә тижелерге душар болды: қ оршағ ан ортаның, тағ ам ө німдерінің ластану пайда болып, адам денсаулығ ына кері ә серін тигізді. Кө птеген пестицидтер ұ зақ уақ ыт бойы адам тіршілігінің ортасында бір обьекттен екінші обьектке ауыса отырып, токсинділігі доғ ары затқ а айналуы мү мкін жә не биоценозды тепе-тең дікті бұ за отырып, адамғ а қ ауіп туғ ызады.

Пестицидтер – жә ндіктер мен кемірушілерге, ө сімдіктер мен жануарлардың ауру тудырғ ыштарына қ арсы жасап шығ арылғ ан химиялық жә не биологиялық заттар.

Гигиеналық классификация

Гигиеналық классификация пестицидтерді ағ зағ а ә сер ету дең гейі бойынша бағ алауғ а мү мкіндік береді.

Асқ азанғ а енгеннендегі токсинділік бойынша (DL50, мг/кг):

1. Кү шті ә сер ететін улы заттар - 50 -дейін;

2. Токсинділігі жоғ ары – 50 - 200;

3. Токсинділігі орташа – 200 - 1000;

4. Токсинділігі аз - 1000 -ғ а жуық;

Ұ шқ ыштық дең гейі бойынша:

1. Ө те қ ауіпті зат - токсинділікке аз немесе кө п қ анық қ ан;

2. Қ ауіпті - бастапқ ыдан біршама кө п қ анық қ ан концентрация;

3. Қ ауіптілігі тө мен - бастапқ ы ә сер танытпайтын қ анық қ ан концентрация.

Жинақ талу бойынша (кумуляция коэффициенті):

1. Жоғ арғ ы кумуляция - 1 -ден аз;

2. Байланысқ ан – 1- 3;

3. Біркелкі – 3 - 5;

4. Ә лсіз байланысқ ан - 5 -ке жуық.

П е с т и ц и д т е р д і ң қ а у і п т і л і к г и г и е н а л ы қ б а ғ а с ы б о й ы н ш а о л а р д ы ң б л а с т о м о г е н д і л і гі, т е р а т о г е н д і л- і г і, э м б р и о т о к с и н д і л і г і жә не препараттың а л л е р г е н д і қ а с и е т т е р і е с к е р і л е д і. Бұ л тұ рғ ыда гигиеналық классификация, кө рсетілген қ асиеттермен қ оса тағ ы 5 топтан тұ рады.

Бластомогенділігі бойынша:

1. Анық канцерогенді – адамдарда ісіктің жеке жағ дайын тудырады; жануарларғ а жү ргізілген тә жірибеде кү шті канцерогенді болып саналады;

2. Канцерогенді - жануарларғ а жү ргізілген тә жірибелерде канцерогенділігі дә лелденген, адамдарда дә лелденбеген;

3. Ә лсіз канцерогенді – жануарларғ а жү ргізілген тә жірибелердегі ә лсіз канцерогендер;

4. Бластомогенділікке кү мә нділер - жануарларғ а жү ргізілген тә жірибелердегі ә лсіз канцерогендер;

Мутагенділігі бойынша:

1. Супермутагендер - жануарлар мен ө сімдіктерде 100%-ғ а жуық мутация тудырады (100 %-ғ а принимается 100 хромосомадағ ы 100 мутация)

2. Кү шті мутагендер – дрозофиладағ ы 5 - 100% мутация

3. Орташа мутагендер – дрозофиладағ ы 2 - 5% мутация

4. Ә лсіз мутагендер – дрозофиладағ ы 1 - 2% мутация

5. Қ те ә лсіз мутагендер - дрозофиладағ ы 0, 5 - 1% мутация

Тератагенділігі бойынша:

1. Айқ ын тератогендер - жеке жағ дайларда адамдарда ұ сқ ынсыздық тудырады, жануарларғ а тә жірибелер жү ргізілген.

2. Тератогенділікке кү мә нділік - жануарлар тә жірибелерінде ұ сқ ынсыздық тар байқ алғ ан.

Эмбриотоксинділігібойынша:

1. Таң даулы эмбриотоксинділік – ана ағ засына токсинділік тудырмайтын мө лшерде;

2. Біркелкі эмбриотоксинділік - басқ а улағ ыш кү шті ә серлермен бірге кө рінеді.

Аллергенді қ асиеттері бойынша:

1. Кү шті аллергендер - нақ ты жағ дайда аздағ ан мө лшерде ә сер ету кө птеген адамдарда аллергиялық реакциялар туындатуы ық тимал;

2. Ә лсіз аллергендер - жеке тұ лғ алар арасында аллергиялық реакциялар туындатады.

Кесте 14. Қ ауіптілік дең гейі бойынша пестицидтер классификациясы

Ескерту: 1-ші жә не 2-ші кластар тиімділігі бойынша А жә не Б бө лімдеріне бө лінеді.

Қ ауіптің І класына жататын пестидиттер ауыл шаруашылығ ында қ олданысқ а тү спеуі тиіс. ІІ класқ а жататындардың қ олдану аясы шектеулі; ІІІ жә не IV класқ а жататын пестицидтер сә йкес гигиеналық регламенттерге сә йкес номативтерді сақ тағ ан жағ дайда қ олданыла береді