Тақырып 43. Техника саясатының негізгі бағыттары және автокөлік құралдарының паркін жетілдіру

Автокө лік қ ызметтерінің болашақ тағ ы дамуына жол ашатын негізгі басым бағ ыттар ретінде автокө лік тасымалдарының сапасы мен тиімділігін арттыру, қ озғ алыс қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жә не қ оршағ ан ортағ а тигізетін жағ ымсыз ә серін азайту ү шін автокө лік қ ұ ралдарының паркін жетілдіру міндеттері жатады.

Автокө лік жол апаттарын азайту - жол қ озғ алысының қ ауіпсіздігін жетілдірудің негізгі бағ ыты - қ ордаланғ ан міндеттер кешені шешуді талап етеді. Солардың ішіндегі ең маң ыздылары:

- автокө лік қ озғ алысы қ ауіпсіздігі саласындағ ы қ ұ қ ық тық жә не нормативтік базаны жетілдіру жә не оларды халық аралық талаптарғ а сә йкестікке келтіру;

- жаң а жолдарды салу, қ олданыстағ ы жолдар желісін қ айта қ ұ ру мен кең ейту, кө лік ағ ындарын реттеу, жол-кө ше желісін жаң алау жә не жаң ғ ырту;

- жол қ озғ алысына қ атысушылардың барлығ ына қ озғ алыс қ ауіпсіздігі туралы ақ параттық қ амтамасыздандыру дең гейін арттыру;

- автокө ліктерге техникалық қ ызмет кө рсететін бекеттердің тарамдалғ ан желісі бар жолдарда осы заманғ ы сервистер, жанармай қ ұ ю станцияларын, қ онақ ү лер мен уақ ытша тұ рақ тар жә не т.с.с. ұ йымдастыру;

- жол қ озғ алысын ұ йымдастыру мен реттеудің тиімділігін реттеу;

- қ олданыстағ ы автокө лік қ ұ ралдарының техникалық жай-кү йіне мемлекеттік бақ ылауды кү шейту;

- дайындалатын (Қ азақ стан Республикасына ә келінетін) жә не пайдаланылатын (ә сіресе қ айта жабдық талғ ан) автокө лік қ ұ ралдары мен солардың қ осалқ ы бө лшектерін сертификаттаудың қ ажетті дең гейін жасау;

- жү ргізушілер қ ұ рамының біліктілік дең гейін арттыру;

Республикада жаң а пайда болып келе жатқ ан сала – автокө лік жасау саласының қ ұ қ ық тық жә не ұ йымдық негіздерін қ алау мә селелері айрық ша маң ызды мә селе болып табылады.

Автокө ліктің қ оршағ ан ортағ а тигізетін, ә сіресе ол автокө лік ү лесіне атмосферағ а тарайтын зиянды шығ арындылардың негізгі кө лемі келетін ірі қ алаларда сезілетін жағ ымсыз ә серіне байланысты автокө лік қ ызметінің экологиялық аспектісінің де маң ызы кем емес. Автокө лік қ ызметінен қ оршағ ан ортағ а келетін қ ауіп-қ атерді сезіну ә лемдік қ оғ амдастық қ а арнайы мемлекеттік бағ дарламалар негізінде автокө лік кешенінің жұ мыс істеуіне тиетін нұ санды (залалды) барынша азайту жө нінде пә рменді шараларды іске асыруғ а қ озғ ау салды. Мемлекеттік бағ дарламалар кең ауқ ымды мә селелерді автокө ліктердің техникалық дең гейі мен отын сапасын арттырудан қ озғ алысты ұ тымды ұ йымдастыруғ а, қ оғ амдық кө ліктің рө лін кү шейтуге жә не жалпы қ ала қ ұ рылысы жетілдіруге дейінгі ә рекеттерді қ амтиды. Соның нә тижесінде Еуропаның кө пшілік елдерінде кейінгі он жылдық тың ішінде автокө лік зиянды шығ арындыларының абсолюттік кө лемі 70-90%-ғ а кеміді.

Республика автокө лігінің экологиялық проблемасын шешу бағ даламасы ұ зақ мерзімге есептелуі, осы саладағ ы халық аралық тә жірибені пайдалануғ а негізделуі, мемлекет тарапынан қ ажетті ұ йымдық жә не материалдық қ олдау кө рсетілумен барлық мү дделі мекемелердің бірлескен кү ш-жігерлері арқ ылы табиғ ат қ орғ ау шешімдері мен жобаларын іске асыруды кө здеуі тиіс.

Осыны ескеру арқ ылы автокө лік саласын дамытудың техникалық саясаты таяу аралық та кө біне жылжымалы қ ұ рамның техникалық параметрлерін (салмағ ы, габариті, тежегіш жү йелері, руль басқ аруы жә не т.б.) жетілдіруге жә не пайдалану, отын майлау материалдары мен қ осалқ ы бө лшектеріне қ ойылатын техникалық талаптарды арттыруғ ы бағ ытталуы керек. Осындай ә рекеттер республиканы анағ ұ рлым ү немді жә не қ ауіпсіздік пен экология параметрлері тұ рғ ысынан жетілдірілген жылжымалы қ ұ раммен толық тыруғ а алғ ышарттар жасайды.

Жылжымалы қ ұ рамның барлық тү рлері ү шін тә н пайдалану мерзімінің уақ ытын есепке алғ анда, оны таяу жылдарда жетілдірудің басты бағ ыттары мыналар болуы тиіс:

- автокө лік паріктерін жаң алау мен жаң арту;

- автокө лік паріктерін мү мкіндігіне қ арай автокө лік жасаудың дең гейіне сә йкес жаң а буындағ ы кө лікпен толық тыру;

- автокө лік бизнесіне барынша тартымдылық жасау;

- қ оғ амдық кө лікті кепілдікті қ аржыландыру жү йесін қ алыптастыру;

-тозғ ан автокө лікдерді жедел ауыстыруды қ амтамасыз ететін экономикалық жә не қ аржы механизмдерін ә зірлеу мен іске асыру;

- республикағ а қ ажетті автокө лік қ ұ ралдарын ә келуді, сондай - ақ саладағ ы кө лік қ ұ ралдары паркінің сапа қ ұ рылымын жетілдіру ү шін қ олайлы жағ дайлар ұ йымдастыру жө ніндегі басқ а да іс- шараларды жетілдіру.