Кіріспе. Сахабалардың Исламдағы орны

АЗАҚ СТАН МҰ СЫЛМАНДАРЫ ДІНИ БАСҚ АРМАСЫ

АҚ ТӨ БЕ МЕДРЕСЕСІ

Сахабалардың Исламдағ ы орны

курстық жұ мыс

Орындағ ан:

«Исламтану» мамандығ ының

3 курс студенті

Сынақ кіт. № 52

Саламат Ә бдіжаппар Оспанұ лы

Тексерген:

Маткаримов Ғ абит

«10» сә уір 2015ж.

Бағ а:

_______________

Бестамақ 2015

МАЗМҰ НЫ

КІРІСПЕ 3

I Бө лім. САХАБАЛАР 6

II Бө лім. САХАБАЛАР ЖӘ НЕ ОЛАРДЫҢ ДӘ РЕЖЕЛЕРІ 10

1. Сахабалардың асқ ақ абыройы 12

2. Сахабаның даң қ ын асырғ ан жайттар 13

III Бө лім. Қ Ұ РАН КӘ РІМДЕГІ САХАБАЛАР 18

IV Бө лім. ХАДИСТЕРДЕГІ САХАБАЛАР 24

V Бө лім. САХАБАЛАР ЖАЙЫНДАҒ Ы ДЕРЕКТЕР 29

ОРЫТЫНДЫ 49

Пайдаланғ ан ә дебиеттер 50

Кіріспе

Ғ асырлар қ ойнауындағ ы дү бірлі оқ иғ аларғ а куә қ арт тарихқ а терең ү ң ілсек, адамзат қ ауымының бағ ыты мен бағ дарына жол сызғ ан, кү ллі ғ аламды кү рт ө згеріске тү сірген маң ызды жағ даяттарды кө реміз. Сол оқ иғ алардың ең бастысы – Ислам дінінің келуі жә не оның ә лемге таралуы.Ислам дінінің келуі қ арсаң ында Араб тү бегіндегі қ оғ амдық тыныс-тіршілік жан тү ршігерлік еді.Зұ лымдық атаулы етек жайып, ішімдік судай сапырылды. Қ ұ мар ойындарының неше тү рі кең таралып, жезө кшелік ү йреншікті кә сіпке айналды. Тайпалар арасындағ ы кек пен қ ан дауы ғ асырлар бойы бір толастамай, ө сім (пайыздық ө сім) қ оғ амғ а жабысқ ан дерт болды, қ ысқ асы, мейлінше рухани азғ ындағ ан адамзатқ а жаһ илияның (қ араң ғ ылық дә уірдің) ү кімі жү рді.Дә л осы тұ стағ ы адам жанын тү ршіктіретін сұ мдық – отбасында қ ыз баланың дү ниеге келуі ар саналып, бейкү нә сә билердің тірідей топырақ қ а кө мілуі.Ө кінішке орай, бұ л да араб қ оғ амын іштен ірітті.Шімірікпестен адам қ анын ағ ызуды ә детке айналдырғ ан мейірімсіз қ оғ ам Исламның келуімен аз уақ ыт ішінде адамзат тарихында ө ркениетпен мә дениеттің ошағ ына айналды. Бір кездегі қ аныпезерлікте алдына жан салмайтындар қ ұ рт-қ ұ мырсқ аны ө лтіріп алмау ү шін ә рбір қ адамын аң дап басып, аяқ тарына қ оң ырау тағ ып жү ретін тақ уа дә режеге жетті. Адами қ асиеттер аяқ қ а тапталып, азғ ындық шегіне жеткен тұ ста пендешіліктің пердесін серпіп, кү ллі ғ аламғ а мә дениет бастауын ү йретуші қ аһ армандар пайда болды. Бұ л – заң ды қ ұ былыс. Себебі, қ араң ғ ылық қ апасында тұ ншығ а бастағ ан ғ алам рухани жұ ттан қ ұ тқ аратын ғ ажап нұ рғ а мұ қ таж-ды. Адамзатты мейірімімен жаратқ ан Ұ лы Жаратушы пенделерге жол кө рсету ү шін тең дессіз, асыл тұ лғ а, ғ аламның рақ ым нұ ры Мұ хаммед Мұ стафаны (с.а.с.) қ адірлі елші етіп жіберді. Ғ аламның рақ ым нұ ры Сү йікті елші бұ зылғ ан елді жө нге салып, оларғ а ө мірдің тү п мә нін, мақ саты мен хикметін ү йретті. Ә лемдегі толғ ан айдай толық сығ ан ә семдік пен жаратылыстағ ы таң ғ ажайып қ ұ былыстардың, адам қ олымен тұ рғ ызылғ ан салтанатты сарайдан сан есе кө рікті де кең осынау ә лемді ө рнектеген ө нер иесі, шебер Жаратушы бар екендігін ұ қ тыра білді. Хазірет Мұ хаммед (с.а.с.) тек Аллаһ қ а иман етіп, қ ұ діретіне бас игенде ғ ана адамдардың қ араң ғ ылық шырмауынан қ ұ тылып, баянды бақ ытқ а қ ол жеткізетінін айтты. Ол Ұ лы Жаратушы есімін кү ллі ә лемге паш етті Азғ ындық пен ә ділетсіздік белең алып, адамдар шынайы Жаратушысын ұ мытып, қ олдан жасалғ ан сансыз мең іреу пұ ттарғ а табынып кеткенде Соң ғ ы елші оларды қ ұ діретті Аллаһ қ а иман келтіруге, тә ухид нұ рымен сусындауғ а ү ндеді.Жү ректе иман нұ рының салтанат қ ұ рып, Ислам дінінің тө рткү л дү ниенің тө рт бұ рышына таралуында Мұ хаммед Мұ стафадағ ы (с.а.с.) мойымас иман кү шінің, қ ажымас қ айратының, тө зімділігі мен сабырының орны ерекше. Осы тұ ста Ұ лы Жаратушының бұ йрық тарын жү регімен қ абылдап, халық тың иманын қ ұ тқ ару жолында Сү йікті елші хазірет Мұ хаммедке (с.а.с.) еріп, қ ашанда қ асынан табылғ ан сенімді мұ раттастары ақ жал толқ ын сахабалар керуені тарих сахнасына шеру тартты...

Сахабалар ғ асыры Ислам тарихында «асрус-са'адат» (алтын ғ асыр) деп аталады. Себебі, олар тек ө здерінің ғ ана емес, барша Ислам ү мбетінің бақ ыты ү шін жан аянбай кү ресті. Ө мірде адамдар арасындағ ы, қ ара халық пен басқ арушылардың, ә р тү рлі дін ө кілдерімен қ арым-қ атынаста (" ө зі толық болып, кө ршісі аш жатқ ан бізден емес", " бір адамның кө ң ілін қ алдыру, Қ ағ баны жық қ анмен тең, зыммиге (мұ сылмандардың басқ аруын ө з еркімен қ абылдағ ан, бірақ мұ сылман болмағ ан ө зге діндегі) зә бір кө рсетсе, мағ ан зә бір кө рсеткендей", " Аллаһ тың алдында бү кіл адамдар тең " (ұ лтына, жынысына, тү сіне, қ оғ амдық жағ дайына қ арамастан) яғ ни, қ оғ амдық ө мірдің барлық саласында Исламның басты ұ станымдарын жасампаз дә стү рге айналдырғ ан сахабалар тарихта тең десіз із қ алдырды.

Олар Мұ хаммед пайғ амбардан естіген, кө ргендерінің бә рін халық қ а жеткізу ү шін кө п ең бек сің ірді. Сахабалардың арасында аяқ тығ а жол, ауыздығ а сө з бермес шешен, ділмә р кісілер де бар болатын. Осығ ан қ арамастан олар Мұ хаммед пайғ амбар сө йлегенде, зейін қ ойып тың дап, айтқ анына мойынсұ натындық тары соншалық " оның қ ұ зырында басымызғ а қ ұ с қ онақ тағ андай сас сақ тық танытып, ә рбір сө зіне мұ қ ият ден қ оятынбыз -дейді олар.

Сахабалар немесе (араб тілінде ا ل ص ح ا ب ة кө пше тү рінде, жеке тү рі ص ح ا ب ي ‎ — дос, жолдас) — арабшадағ ы схб тү бірінен туындағ ан кө пше тү рдегі есім сө з, жекеше тү рі -сахаби, Мұ хаммед пайғ амбардың серіктеріне берілген атақ. Сахаба (етістігі) серік, жолдас, дос болу жә не сұ хбаттасу деген мағ ынаны білдіреді. Мейлі аз, мейлі кө п болсын, сұ хбаттасқ ан адамғ а осы есім беріледі.

Терминдік мағ ынасына келсек, С. Мұ хаммед пайғ амбарды кө рген, аз уақ ыт болса да оның сұ хбатын тың дап, иман келтірген жә не дү ниеден иманды ө ткен «сахабағ а» жатады.