Тақырыбы. Рационалды тамақтану. Рационалды тамақтану қағидалары.

2. Мақ саты: Рационалды тамақ тану жә не халық тың ә ртү рлі топтарына арналғ ан тағ амдық заттар мен энергия қ ажеттілігінің нормалары туралы білімдерін қ алыптастыру. Ө сімдік жә не жануар тектес (ет, сү т жә не банкі консервілері) тағ амдық азық тарғ а санитарлық сараптама жасау ә дістері туралы білімдерін қ алыптастыру.

3. Оқ ыту мақ саты:

1. Тамақ танудың гигиеналық маң ызы жә не рационалды тамақ танудың қ ағ идалары туралы білімдерін қ алыптастыру.

2. Қ ұ қ ық тық қ ұ зіреттілікті қ алыптастыру халық тың ә ртү рлі топтарына арналғ ан тағ амдық заттар мен энергия қ ажеттілігінің нормаларымен таыстыру.

3. Тамақ танудың қ ұ ндылығ ын гигиеналық бағ алаудың негігі ә дістері бойынша білімдерін қ алыптастыру.

4. Кү н хронограммасын қ ұ растыру бойынша дағ дыларын қ алыптастыру. Тағ ам ө німдерінің сапа санаттары туралы білімдерін қ алыптастыру,

5. Тағ амдық азық тарғ а санитарлық сараптама жү ргізудің мақ саты, міндеті, ә дістері жә не реті туралы білімдерін қ алыптастыру,

6. Тез бұ зылатын тағ амдардың сақ талу жә не тарату мерзімдері туралы білімдерін қ алыптастыру,

7. Етке санитарлық сараптама жасау ә дісі: органолептикалық, физико-химиялық бактериологиялық, гельминтологиялық зерттеулер жү ргізу.

8. тағ амдық азық тардың (ет, балық, банка консервілері) сапасын бағ алау жә не органолептикалық, физико-химиялық жә не т.б. зерттеу ә дістерінің мә ліметтері негізінде қ олдану мү мкіншілігі туралы қ ортынды беру туралы дағ дыларын қ алыптастыру.

9. Студенттердің қ ұ қ ық тық қ ұ зіреттілігін қ алыптастыру – тағ амдардың залалсыздығ ын зерттеу нұ сқ ауларымен таныстыру.

10. Тағ амдық азық тардың залалсыздығ ын бағ алау ә дістерін оқ уда студенттердің мотивациясын дамыту.

4. Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

1. Ө мір тіршілік функцияларын қ амтамасыз етудегі тамақ танудың рө лі.

2. Рационалды тамақ тау қ ағ идалары.

3. Адамдарда тағ амдық заттар мен ә нергия қ ажеттілігін анық тау ә дістері.

4. Тамақ танудың қ ұ ндылығ ын (жеке адамның жә не ұ жымның) гигиеналық бағ алау ә дістері: анкеталық, сұ рау-салмақ тық, есептеу, зертханалық, клиникалық.

5. Адамның энергия қ ажеттілігін анық таушы факторлар.

6. Дені сау адамдардың ә нергия қ ажеттілігін бө лек факторлар бойынша сипаттаң ыз: (нақ ты белсенділігімен, жасы мен жынысы, дене салмағ ы, ағ засының жағ дайы, қ оршағ ан ортаның факторлары жә не климат);

7. Тамақ танудың гигиеналық маң ызы.

8. Рационалды тамақ тану.

9. Тамақ танудың ө мірлік функциясы.

10. Тамақ тың спецификалық -динамикалық ә сері.

11. Тағ ам статусы.

12. Тә уліктік энергия шығ ыны есептеу ә дісі.

13. Еттің, сү ттің жә не банка консервілерінің химиялық қ ұ рамы, тағ амдық жә не биологиялық қ ұ ндылығ ы.

14. Тағ амдық азық тарғ а санитарлық сараптама жү ргізудің мақ саты, міндеті, ә дістері жә не реті.

15. Тағ амдық азық тардың сапалық категориялары.

16. Ет жә не ет тағ амдары арқ ылы таралатын жұ қ палы жә не паразитарлық аурулар.

17. Тез бұ зылатын тағ амдардың сақ талу жә не тарату мерзімдері.

18. Етке санитарлық сараптама жасау ә дістері: органолептикалық зерттеулер, физикалық -химиялық сынамалар, бактериологиялық, гельминтологиялық зерттеулер. Кө рсеткіштері

19. Еттің химиялық, биологиялық жә не радиациялық қ ауіпсіздігі.

20. Сү тке санитарлық сараптама жасау ә дісі: органолептикалық, физико-химиялық кө рсеткіштері

21. Консервілердің эпидемиологиялық қ ауіптілігі. Органолептикалық зерттеу ә дістері. Консервілер. Шынайы жә не жалғ ан бомбаж. Консервілердің химиялық, биологиялық жә не радиациялық қ ауіпсіздігі.

22. Тағ амдық азық тарды стандартизациялау жә не сертификациялау.

5.Білім берудің жә не оқ ытудың ә дістері: кейс -стади, ауызша сұ рау.

6.Ә дебиет:

1. Аликеева Г.М., Рузуддинова Г.Т. Оқ у қ ұ ралы «Су гигиенасы» Алматы, 2006 ж. 74 б.

2. Амрин М.К. Ауалық ортаны гигиеналық бағ алау. – Алматы 2004, ж. – 65 б.

3. Кенесариев У.И., Жакашов Н.Ж. Учебник для медицинских вузов и колледжей «Экология жә не халық денсаулығ ы». Алматы: «Ғ ылым», 2002. – 216 с.

4. Тамақ тану: Жалпы гигиена бойынша медициналық жоғ ары оқ у орындарының студенттеріне арналғ ан оқ у қ ұ ралы. І-бө лім. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Жоламанов М.Е., Алимова Н.Е. / Алматы, 2006.-160 бет.

5. Радиациялық гигиена. Оқ у қ ұ ралы. Кенесариев У.И., Бекмагамбетова Ж.Д., Жоламанов М.Е., Рузуддинова Г.Т. - Алматы, 2004, 169 б.

6. Кенесариев У., Балмахаева Р.М.., Бекмагамбетова Ж.Д., Жакашов Н.Ж., Тогузбаева К.К. Гигиена: Учебник для вузов/Под.ред.У. И.Кенесариева У.И. - Алматы: 2009. С-688. 4-34

7. Бақ ылау:

1. Студенттердің ө зіндік жұ мыстарды орындауы бойынша (қ ұ қ ық тық +тә жірибелік дағ дылар):

№1. Мә зір-жіктемесі бойынша тамақ тану рационының баланстығ ын, сапасын жә не энергетикалық қ ұ ндылығ ын есептеу жү ргізу. тағ амдардың тү рлеріне жә не тамақ тану тә ртібіне бағ а беру.

№2. Тамақ танудың адекваттылығ ын жә не рационның дұ рыс қ ұ растырылғ аны туралы бағ алап, ұ сыныстар беру (коммуникативтік дағ дылар):

Жағ дайлық есептер: