Математикалыц диктант.

1. 42 саны шығ у ү шін 7-ні қ андай санғ а арттыру керек?

2.Қ ай сан артық: 63 пе, ө лде 36 ма?

3.40 саны шығ у ү шін 40-ты қ андай саннан азайту керек?

4.80 саны шығ у ү шін 75-ке нешені қ осу керек?

б.Екі санның айырмасы 66-ғ а тең. Азайғ ыш - 69. Азайтқ ышты тап. б.Не кем: 50 мен 40-тың айырмасы ма, ө лде қ осындысы ма? (Ең кіші санды жаз).

7. Ө рнекті жаз жө не оның мә нін тап: 18 санын 15 пен 7 сандарының айырмасына кеміт.

8. 70-ке дейін толыктырып жаз: 62, 52, 42 (сандар тақ тағ а жазылады).

Келесі сабақ та мұ ғ алім бақ ылау жұ мысының нә тижесімен таныстырады жә не оқ ушылар қ атемен жұ мысты орындайды. Ауызша есептеуге 1 жә не 7-тапсырмалар беріледі.

Оқ улық тың материалдары барлық ө тілген тақ ырыптарды қ айталауғ а мү мкіндік береді.

4-ТОҚ САН

105-САБАҚ. Жү здік - санау бірлігі. Ү ш таң балы сандардың нумерациясы

Сабақ тың барысы: жү здік жә не ү ш таң балы сандардың нумерациясы туралы тү сініктерін қ алыптастыру; ү ш таң балы сандарды салыстыруғ а ү йрету.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ә демі жазуғ а ү йрету ү шін ең ү лкен екі таң балы санды бір жолғ а жазуды ұ сынуғ а болады. Балалардан осы санда неше ондық, неше бірлік бар екендігі анық талады. Санау кезінде келесі қ андай сан екендігі анық талады жә не окушылар ол санның неше ондық, неше бірліктен тұ ратынын айтады. 100 саны туралы не айтуғ а болатындығ ы анық талады.

Математикалық диктант ретінде сандарды жатқ а жазады:

• 4 ондык, 6 бірлік;

• 7 ондық;

• 8 ондык, 9 бірлік;

• 10 ондық;

• ондығ ы мен бірлігінің саны адамнын кезінің санына тең сан;

• 3 ондык, 6 бірлік.

Есептеу дағ дыларын дамыту ү шін «Компьютер», «Қ ай қ атар жылдам?» дидактикалық ойындарын ұ йымдастыру пайдалы.

45 + 5-12 + 7 + 10 + 21

35 + 5 + 57-15 + 25-12

64 + 8 + 7 + 10-9 + 8-18

Жаң а материалмен таныстыру.

Жаң а материалмен таныстыруды кө рнекі кұ ралдардың кө мегімен практикалық ө рекеттер арқ ылы жү ргізуге болады: таяқ шалармен жұ мыс, бірлікпен, ондық пен санау, содан соң жү здікпен санауғ а кө шу (алдын ала бумалар - жү здіктер бейнеленген карточкалар дайындау), балаларды жаң а сандардың атауымен таныстыру (2 жү здік - екі жү з, ү ш жү здік - ү шжү з, т.б.).

Тү сіндіру жұ мысын шотпен жү ргізуге болады. Мұ ғ алім бірінші сымнан бір тастан қ ағ ып отырады, оқ ушылар санайды: бір, екі, ү ш..., он, т.б. Он тасты не деп атауғ а болатынын айтады (ондык). Содан кейін ондық тарды санайды. Он ондық ты калай атауғ а болатыны сұ ралады (жү здік). Балалар жү здікті де осығ ан ұ ксас санайды. Мұ ғ алім он жү здіктің мың деп аталатынын айтады.

Окулыкпен жұ мыс.

Оқ ушылардың ү ш таң балы сандардың кұ рамы туралы білімдерін пысық тауғ а арналғ ан 1-тапсырманы орындайды. Содан соң мұ ғ алім ү ш таң балы сандарды салыстыру тө сілін тү сіндіреді, содан кейін ғ ана 2-тапсырманы орындай алады. 3, 6, 7-тапсырмаларды ө здік жұ мыс ретінде беруге болады. Осы сабақ та окушылар сандар қ ұ рамының негізінде ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайтудың жаң а тә сілдерімен танысады (№4). 5-тапсырманы окушылар тү сіндіре отырып орындайды.

106-САБАҚ. Ү ш тацбалы сандарды оқ у, жазу

жә не салыстыру. Есептеудің ауызша тә сілдері

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандардың нумерациясы туралы білімдерін қ алыптастыру; сандардың ондык кү рамы туралы білімдерінің негізінде есептеуді орындау дағ дыларын калыптастыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Кө ң ілді есептеу» ойын-жаттығ уы.

Тақ тағ а бірдей плакаттар ілінеді, екі оқ ушы шығ ып,

700-ден 940-қ а дейінгі сандарды кө рсете отырып,

ретімен атау керек. Келесі санды кө рсете

алмағ ан окушы жең іледі.

2. Ө здік жұ мыс.

1000 кө леміндегі сандарды оқ у жә не жазу дағ дыларын пысық тау ү шін мынадай жаттығ улар ұ сынуғ а болады: разрядтар кестесінде суретті тү рде кө рсетілген сандарды цифрмен жазу немесе, керісінше, кестеде цифрмен жазылғ ан сандарды корнекі тү рде кө рсету.

Қ андай сандардың бір таң балы, екі таң балы, ү ш таң балы сандар деп аталатынын еске тү сіргеннен кейін ең ү лкен жә не ең кіші сандарды жазу ұ сынылады.

6, 7, 3 цифрларынан тұ ратын барлык ү ш таң балы сандарды жазу тапсырылады. Мұ ғ алім жазылғ ан сандардың ішіндегі ең ү лкен, ең кіші сандарды атауды, 66 жү здік, 6 ондык, 6 бірліктен тұ ратын сандарды ө су ретімен жазуды сұ райды. 8-логикалык тапсырманы ауызша есептеуге болады.

Оқ улық пен жұ мыс.

Оқ ушылардың ү ш таң балы сандардың қ ұ рамы туралы білімдерін пысық тауга арналғ ан 1-тапсырманы орындайды. Содан соң мұ ғ алім ү ш таң балы сандарды салыстыру тә сілін тү сіндіреді, содан кейін ғ ана 2-тапсырманы орындай алады. 3, 6, 7-тапсырмаларды оздік жұ мыс ретінде беруге болады. Осы сабақ та оқ ушылар сандар қ ұ рамының негізінде ү ш таң балы сандарды косу жә не азайтудың жаң а тә сілдерімен танысады (№4). 5-тапсырманы оқ ушылар тү сіндіре отырып орындайды.

107-САБАҚ. Массаның ө лшем бірліктері - центнер, тонна

Сабақ тың мақ саты: массаның жаң а ө лшем бірліктері - центнермен жә не тоннамен таныстыру; есептеу дағ дыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге 1-тапсырманы енгізуге болады. Содан соң мынадай тапсырма ұ сынылады: «Тө мендегі бағ андардың бірінші мысалдарын шығ ар. Осы мысалдардың жауабын пайдаланып, келесі мысалдардың жауабын тез есептең дер».

850 - 590 340 - 160430 + 90

860 - 590 340 - 140 430 + 60

870 - 590 340 - 120 530 + 90

Есептеу дағ дыларын дамыту ү шін алдың ғ ы сабактарда сипатталғ ан дидактикалық ойындарды ұ йымдастыруғ а болады.

Жана сабацты тусіндіру.

Жаң а материалды қ абылдауғ а дайындау ү шін балаларғ а таныс масса бірліктері мен олардың ө зара катынасын кайталағ ан жө н. Содан соң мұ ғ алім пілдің, машинаның, пойыздың массасын килограммен ө лшеудің қ олайсыз екендігіне оқ ушылардың кө здерін жеткізеді. Оқ ушылар ү лкен жү ктерді ө лшеу кезінде ірірек масса бірліктері қ олданылуы тиіс деген қ орытындығ а келеді. Содан кейін масса бірліктерінің ө зара қ атынасымен та-нысады (2-тапсырма).

Алғ ашқ ы пысық тау жұ мысы ү шін бір ө лшем бірліктерді екінші ө лшем бірлікке ө рнектеуге арналғ ан тапсырмаларды сынып болып орындайды:

7 ц = □ кг 5 ц 42 кг= □ кг 1000 кг = □ т

1 т = □ ц 20 ц = □ т 678 кг = □ ц □ кг

Содан кейін оқ ушылар 3-жаттығ уды тү сіндіре отырып орындайды.

Оқ улық пен жұ мыс.

5-есепті шығ ару кезінде тақ тағ а қ ысқ аша жазылуын берген дұ рыс. Содан соң балалар мұ ғ алімнің кө мегімен есепті шығ ару жоспарын қ ұ рады: 1) қ оймада неше тонна сә біз бен орамжапырақ бар екенін білу; 2) коймада неше тонна картоп барын білу. Кері есептер қ ұ растыру мен шығ ару жұ мысы тү сіндіріле отырып жазылады. 6-тапсырманы ауызша орындауғ а ұ сынуғ а болады. 4-тапсырманы ө з беттерінше орындайды. 7-тапсырма мұ ғ алімнің жетекшілігімен, 8-тапсырма алдың ғ ы сабақ қ а ұ қ сас орындалады.

108-САБАҚ. Масса бірлігі - грамм

Сабақ тың мақ саты: массаның жаң а бірлігі - граммен таныстыру; шамаларды есептеу дағ дыларын қ алыптастыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге атаулы сандармен берілген мысалдар тізбегін есептеу беріледі:

5 кг - 2 кг + 3 кг + 17 кг, т.с.с.

100 кө леміндегі қ осу жә не азайту дағ дыларын пысық тау. «Кім жылдам!» ойынын ұ йымдастыру. Тақ тағ а мысалдар жазылады:

+8 +7 +9

12 13 11

23 24 23

24 27 26

25 38 28

26 29 67

27 48 47

Жаң а материалды тусіндіру.

Жаң а материалды тү сіндіруді практикалық жұ мыстан бастауғ а болады: мұ ғ алім сыныпқ а таразы жә не килограмдык кір тастарын ә келеді. Содан кейін массасы 1 кг-нан кем заттарды ө лшеуді ұ сынады. Балалар проблеманы шешу жолдарын қ арастырады. Оқ ушылардың ұ сағ ырақ масса бірлігінің қ ажет екендігіне кө здерін жеткізу керек. Содан кейін мұ ғ алім балаларды жаң а масса бірлігі - граммен таныстырады (2-тапсырма).

Практикалық жұ мыс орындалады: оқ ушылардың қ олдарына 1 г, 2 г, 5 г, 10 г, 20 г, 200 г, 500 г-дық кір тастары беріледі. Олар қ олдарын арттарына жасырып ү стайды. Балалар кір тасының массасын табады, сонан соң жауаптарының дұ рыстығ ы тексеріледі.

Мұ ғ алім мынадай сұ рақ тарғ а жауап беруді сұ райды: «8 г, 70 г, 800 г массаны ө лшеу ү шін қ андай кір тастарын алу керек?» Алғ ашқ ы пысық тау жұ мыстары ү шін 3 жә не 4-тапсырмалар тү сіндіріле отырып орындалады.

5-есепті шығ ару жә не 6-есептің қ ысқ аша жазылуы бойынша есеп қ ұ растыру мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындалады. 7-тапсырмадағ ы тең деулерді оқ ушылар ө здері шешіп, соң ынан ө зара тексеру ұ йымдастыруына болады. Логикалық жаттығ у мұ ғ алімнің кө мегімен орындалады.

109-САБАҚ. 1000 кө лемінде есептеудің ауызша тә сілдері

(нө лмен аяқ талатын сандар)

Сабақ тың мақ саты: нө лмен аяқ талатын ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайтудың ауызша тә сілдерімен таныстыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Масса бірліктері туралы білімдерін пысық тау ү шін мұ ғ алім балаларғ а массаның тиісті ө лшем бірлігін таң дап алып, сө йлемді аяқ тауды ұ сынады:

Ү нді пілінің массасы - 7...

Баланың массасы - 36...

Тауық тың жү мыртқ асының массасы - 60...

Кө к киттің массасы - 35...

Ең кішкентай қ ү с - колибридің массасы - 2...

Ауызша есептеуге 1-жаттығ уды енгізуге болады, осы жаттығ удың материалдары негізінде тең деу қ ү растырып, оларды шешеді.

«Иә - жоқ» математикалық диктантын ұ йымдастыруғ а болады:

1 кг - 1000 г 1 т - 1000 кг 1 ц - бү л 200 кг

2 кг - 2000 г 1 сағ - 100 мин 4 ц 56 кг - бү л 456 кг

Оқ улық пен жұ мыс.

Ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайтудың жаң а тә сілдерімен таныстыру 2-жаттығ удың негізінде жү ргізіледі. Ө тілген тә сілдерді пысық тау ү шін оқ ушылар мысалдарды тү сіндіре отырып шығ арады:

30 + 90 120 - 90 630 - 40

850 - 40 520 + 300 890 - 300

200 + 50 200 + 5 250 + 5

590 - 70 597 - 7 697 - 600

Оқ улық тың барлық тапсырмалары оқ ушыларга таныс жә не математикалық білімдерінің қ алыптасу дең гейіне қ арай мұ ғ алімнің жетекшілігімен де немесе ө з беттерінше орындауларына да болады.

110, 111-САБАҚ ТАР. Уақ ыт бірліктері - секунд, жыл, ғ асыр.

Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: уақ ыттың жаң а ө лшем бірліктері - секунд, жыл, ғ асырмен таныстыру; уақ ыт бірліктерінің ө зара қ атынасы туралы тү сініктерін қ алыптастыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Жаң а материалды қ абылдауғ а дайындық ретінде 1-жаттығ у орындалады. Ал есептеу дагдыларын қ айталау ү шін алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас ойындар ұ йымдастырылады.

Математикалық диктантп.

• 645 санын 40-қ а кеміт;

• 320 санын 40-қ а арттыр;

• 582 мен 580 сандарының айырмасының мә нін тап;

• 420 санын 80-ге арттыр;

• 982 санын 900-ге кеміт;

• 236 санын 6-ғ а кеміт;

• 500 бен 32 сандарының қ осындысының мә нін тап.

Жаң а материалды тү сіндіру.

Жаң а сабақ пен таныстыруды мұ ғ алім уақ ыт туралы жұ мбақ тарды шешуден бастауғ а болады. Жұ мбақ тарды шешу арқ ылы жыл, ай, апта, кү н сездерін шығ арып алады. Содан соң уақ ыт туралы балалардың не білетіндігі анық талады: «Неше жыл мезгілі бар? Жазда неше ай бар? Қ ыста, кө ктемде, кү зде ше? Бір айда неше кү н бар?» Содан соң мұ ғ алім секунд тілі бар сағ атты кө рсетіп, сағ аттың ең жылдам тілі нені, ең баяу тілі нені корсететінін сұ райды. 1 минутта неше секунд бар екені сү ралады. Содан соң 2, 3, 4, 7-жаттығ улар мұ ғ алімнің басқ аруымен орындалады.

Тө мендегідей тапсырманы орындауды ұ сынуғ а болады:

1)Кестені толтыр.

1 ғ асыр = жыл 1 сағ = мин

1 жыл = ай 1 мин = секунд

1 тә улік = сағ 1 жыл = тә улік

2) Бос орындарды толық тыр.

Біз... ғ асырда ө мір сү ріп жатырмыз. Қ азір... жыл,... ай,... кү н. Сағ ат моделі... сағ ат... минутты кө рсетіп тү р.... минуттан кейін жаң а сағ ат басталады.... сағ ат... минуттан кейін жаң а тә улік басталады. Келесі... жылғ а... кү н қ алды.

Ө тілген материалды қ айталау.

Оқ ушылар есептерді ө з беттерінше шығ арады. Логикалық тапсырманы шешу кезінде балалар былай пайымдауы тиіс: «Жанар «3» те, «5» те алмағ ан болса, онда ол «4» алды, ал Анар «3» те, «4» те алғ ан жоқ, демек ол «5» алды. Онда Қ арлығ аш «3» алды.

Қ осымша материал.

Ертеде адамдар механикалық сағ аттың не екенін білмеген кезде кү ндіз кү н сағ атты қ олданды. Ол ү шін кү н тү сетін алаң ғ а қ озғ алмайтындай етіп, қ ада қ ағ ып қ ойды, содан соң ә р уақ ытта осы қ аданың кө лең кесі тү сетін орынды кішкентай қ азық пен белгілеп қ ойды. Мұ ндай сағ аттар тек кү н ашық жә не тә уліктің жарық кездерінде ғ ана уақ ытты кө рсете алатын Тү нде уакытты айыра білу ү шін су сағ аттарын ойлап тапты 19-ғ асырда шығ ыстың біркатар калаларында су сағ аттары бол ды. Тас баспалдақ тардың басқ ыштарында бірнеше ыдыс тұ рды. Ең жоғ арғ ы ыдысқ а суды толтыра қ ұ йды. Жоғ арғ ы ыдыста су екіншіге, одан соң ү шіншіге, т.с.с. қ ұ йылды. Суды бақ ыла тұ рғ ан қ ызметкер уақ ыттың белгілі бір аралығ ында сағ атты неше екенін кө рсететін кестені іліп отырды. Қ ұ м сағ аты осы с сағ атына ұ ксас жасалғ ан. Тек судың орнына жоғ арғ ы ыдыс ты сусымалы ұ сак қ ұ рғ ақ қ ұ ммен толтырды. Қ азіргі уақ ытта кейбір зертханаларда 1 мин, 3 мин, 5 мин, т.с.с. арналғ ан қ ұ м сағ аттар колданылады.

Пысық тау сабағ ы алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас қ ұ рылады. Логикалық тапсырманы шешу кезінде оқ ушылар былайша пайымдайды:

1) екі баласы ө зеннен жү зіп ө теді;

2) бір баласы кайтып келеді;

3) ә кесі жү зіп кетеді де, қ айтып келген баласы жағ ада қ алады;

4) ә кесі келесі беттегі жағ ағ а шығ ады, ал баласы қ алып қ ойғ ан ағ асына қ айық пен қ айта оралады.

112-САБАҚ. Ұ зындық бірліктері - километр, миллиметр

Сабақ тың мақ саты: оқ ушыларды ұ зындық тың жаң а ө лшемдерімен - миллиметрмен, километрмен таныстыру; миллиметрге дейінгі дә лдікпен ө лшеуге ү йрету.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Есептеу дағ дыларын жетілдіру ү шін «Қ ай қ атар мық ты?», «Математикалық домино», «Баспалдақ», «Компьютер» дидактикалык ойындарының бірін таң дап алады жә не 6-жаттығ уды орындатады. «Эстафета» ойынын ұ йымдастыру пайдалы. Сағ ат берілген, циферблаттағ ы сандардың орнына ө ріптер берілген. Мысалдарды шығ ару кезінде осы санғ а сә йкес келе-тін ә ріптерді жазамыз.

296 - 290 = 15 – 9 =

54 - 45 = 24 – 12 =

100 - 90 = 8 + 2 =

36- 27 = 81 – 69 =

22 - 19 = 36 -33 =

18 - 10 = 56 – 48 =

14 – 7 = 357 – 350 =

65 – 63 = 45 – 43 =

Есептермен ауызша жұ мыс жү ргізу.

• Ү йдің биіктігі 16 м, ал сарайдың биіктігі 4 м. Сарай ү йге қ арағ анда неше метрге аласа?

• Бақ та 16 шие ағ ашы бар. Бұ л алмү рт ағ ашына қ арағ анда 4 ағ ашқ а кем. Бақ та неше алмү рт ағ ашы бар?

• Қ ұ рылысқ а 15 машина қ ү м жә не 3 машина цемент ә келінді. Қ ұ рылысқ а барлығ ы неше машина материал ө келінді?

• Дү кенге 310 кг кө кө ніс ә келінді. Егер 220 кг сә біз ә келінген болса, неше килограмм қ ызылша ө келінді?

• Бірінші орамда 30 м сө тен, ал екінші орамда одан 10 м артық сә тен бар. Екінші орамда неше метр сө тен бар?

Оқ улыкпен жұ мыс.

Жаң а материалды енгізу ү шін балаларғ а белгілі ұ зындық бірліктері мен олардың ө зара қ атынасы туралы білімді қ айталау керек. Тақ тағ а алдын ала ұ зындығ ы ә ртү рлі кесінділер сызып қ ою керек жә не балаларғ а ұ зындығ ы 1 см жә не 1 дм кесінділерді дә птерге сызу тапсырылады. Содан кейін сызғ ышты қ арап, кішкене сызық тардың нені білдіретінін, мұ ндай ұ зындық тың кішкентай бірлігінің не ү шін керек екені сұ ралады. Содан кейін мұ ғ алім миллиметр туралы тү сінікті бергеннен кейін оқ ушылар 1-жаттығ уды орындайды.

Содан соң тақ тада берілген кесінділердің ішінен ұ зындығ ы 1 метрге тең кесінді таң далынып алынады жә не неге сынып кабинетінің ұ зындығ ын сантиметрмен ө лшеудің, ал дә птердің ұ зындығ ын метрмен ө лшеудің қ олайсыз екендігі аныкталады. Балаларғ а мынадай сұ рак қ ойылады: «Ү лкен қ ашық тық ты (қ алалар мен ауылдың арасы) қ андай ө лшем бірлігімен ө лшейтінін кім біледі?». Осындай жұ мыстардан кейін оқ улық бойынша берілген тү сіндірулермен танысады. Мұ ғ алім «километр» деген сө здің мағ ынасын тү сіндіреді: «Біз «километр» деген сө зді жиі естиміз. «Метр» деген сө з француз тілінен аударғ анда «ө лшем» деген ұ ғ ымды білдіреді. Ал сонда «кило» деген сө з кандай мағ ына беруі мү мкін? «Кило» сезі «мың» деген мағ ынаны береді. Шындығ ында, 1 км = 1000 м».

Алғ ашқ ы пысық тау жұ мысы ү шін 2-жаттығ у ауызша орындалады. Жаң а сабақ ты қ алай мең гергендерін тексеру ү шін перфокарталар беріледі. Мұ нда калдырылғ ан сө здерді табуғ а берілген тапсырмалар жазылғ ан.

Дециметрдің жартысы - бұ л 5...

5 дм = 50... 1000 м - бұ л 1...

5 см-де 50... бар. 200 мм = 2...

1... 10 мм бар. 3 дм 4... = 34 см

Ө ткен материалды қ айталау.

5-жаттығ уды (1-қ атар) балалар тақ тада жан-жақ ты тү сіндіре отырып орындайды, ал 2-қ атарды ө з беттерінше орындайды.

3-есепке алдын ала талдау жұ мысы жү ргізіліп алады: «3-кү ні саяхатшылардың неше километр жү ргенін бірден анық тауғ а бола ма? Есептің сұ рағ ына жауап беру ү шін нені білу керек? Саяхатшылардың 2-кү ні неше жол жү ріп ө ткенін қ алай білуге болады? Неге азайту арқ ылы табамыз? Саяхатшылардың 1 жә не 2-кү ні қ анша жол жү ргенін біле отырып, олардың екі кү нде қ анша жол жү ргенін таба аламыз ба?»

4 жә не 6-тапсырмаларды оқ ушылар мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындайды. Ө зіндік жұ мыс ү шін 7-тапсырманы да беруге болады. 8-тапсырма алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас орындалады.

113-САБАҚ. Бірдей қ осылғ ыштардың қ осындысын табу. Есептер шығ ару

Сабақ тың мақ саты: кө бейту амалының мә нін ашатын есептермен таныстыру; есептің осы тү рін қ ысқ аша жаза алуғ а ү йрету.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығ у жұ мысына «Компьютер» ойыны алынады.

350 + 120 + 3 - 400 + 15 + 12 + 58

23 + 25 - 40 + 500 + 70 - 200 - 8 - 300

17 + 7 + 500 - 20 - 300 + 100 - 300 + 50

1 жә не 6-жаттығ уларды орындау.

Оқ улық пен жұ мыс.

Осы сабақ тан бастап, кө бейту мен бө лудің нақ ты мә н-мағ ынасы тү сіндіріле бастайды (№2). Суреттер мен практикалық іс-ә рекеттерді колдана отырып, окушылар қ алай жазу керектігін ү йренеді. Есептер қ ұ растырады. Окушылар жазуды дә птерлеріне орындайды.

Мысалы:

5 + 5 + 5 = 15 (м)

Заттардың жә не кесінділердің ұ зындығ ын ө лшеу (3-тап-сырма) жұ мысын оқ ушылар ө здері орындайды. 4-есеп тақ тағ а шығ арылады. Есеп бойынша ө рнектерді оқ ушылар ө здері қ ұ растырады, артынан тексеріледі. Окушылардың есеп шығ ару кезінде математикалық амалдарды таң дай алуын ескеру керек. 7-тапсырманы оқ ушыларғ а 2 нұ сқ ағ а беліп тапсыруғ а болады.

8-логикалық тапсырманы шешу ү шін барлық мү мкін нұ сқ аларды табуғ а кө мектесетін кесте қ ұ растыру керек.

114, 115-САБАҚ ТАР. Берілгені бойынша бө лу. Практикалық есептер шығ ару

Сабақ тьң мақ саты: бө лу амалының мә н-мағ ынасын ашатын есептермен таныстыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Алдың ғ ы сабактарғ а ұ қ сас жү ргізіледі. Сабақ тың бұ л кезең інде математикалық диктант алуғ а болады:

• 58 санын 400-ге арттыр;

• 872 санын 72-ге кеміт;

• 50 мен 45 сандарының қ осындысының мә нін тап;

• 57 мен 19 сандарының айырмасының мә нін тап;

• Бірінші қ осылғ ыш - 540, екінші қ осылғ ыш - 120. Қ осындының мә нін тап;

• Азайғ ыш - 890, азайтқ ыш - 140. Айырманың мә нін тап;

• 548 санынан 48-ді азайт.

Оқ улық пен жұ мыс.

Есептің жаң а тү рімен таныстыруды практикалық іс-ә рекеттерден бастағ ан дұ рыс, бө луді кернекі тү рде кө рсету қ иын болғ андық тан, сурет арқ ылы жұ мысқ а содан кейін ғ ана кө шкен дұ рыс (сурет бірден нә тижені кө рсетіп тұ рады).

Берілгені бойынша бө луді тү сіндіру жұ мысы былай ұ йымдастырылады: мысалы, 15 алманы 5 тә релкеге тең бө ліп салу керек болса, оқ ушылар алғ ашқ ы 5 алманы санап алып, бір тө релкеге салады, содан кейін екінші 5 алманы, т.с.с. Осыган ұ қ сас бірнеше жұ мыстар орындалғ аннан кейін, оқ ушылар 114-сабақ тың 1-жаттығ уын орындайды.

Тең бө ліктерге бө луді (115-сабақ, 1-тапсырма) былай ұ йымдастыруғ а болады: мұ ғ алім заттарды (алмалар, текшелер, дә птерлер, т.с.с.) екі оқ ушығ а немесе екі қ орапқ а бө луді сұ райды. Балалардың 12 алманы екі оқ ушығ а тең дей қ алай бө летіндігін қ арастырайық. Олар заттарды барлығ ын таратып біткенше бір-бірден беруі, салуы немесе кө з мө лшермен екіге бө ліп, содан кейін санауы мү мкін. Алманы екіден немесе ү штен бө рі біткенше беріп отыруы мү мкін. Бірақ нә тижесінің барлығ ында бірдей болғ анын байқ айды, яғ ни 12 алма тең екі бө лікке бө лінеді.

Ө тілген материалмен жұ мыс мұ ғ алімнің қ алауы бойынша ұ йымдастырылады.

116-118-САБАҚ ТАР. 1000 кө лемінде ауызша есептеу тә сілдері

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандарды ауызша есептеу тә сілдерімен таныстыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Оқ ушылар бұ л сабақ тарда есептеудің ауызша тә сілдерімен танысады, сондық тан ауызша жаттығ уларғ а есептеудің ө тілген тә сілдерін қ айталауғ а арналғ ан ауызша жаттығ уларды енгізген дұ рыс («Математикалық эстафета», «Компьютер», «Баспалдак», «Парашюттен секірушілер»).

Ауызша санауғ а «Қ ай қ атар жылдам?», «Математикалық волейбол» ойындарын ұ йымдастыруғ а болады: 450 - 50, 220 - 20, 640 - 40, 290 - 200, 260 + 7, 800 + 50 + 3, 540 - 40, 891 - 1.

Ү ш таң балы сандардың ондық қ ұ рамы туралы білімдерін пысық тау ү шін таза жазу минутын ұ йымдастырып, мынадай тапсырманы орындауды ұ сынуғ а болады: тақ тағ а жазылғ ан ү ш таң балы сандарды кему (есу) ретімен жазу; 1-ге (10, 100) артты-ру (кеміту); 4 ондық, 2 жү здік, 6 бірлікті жазу, т.б.

Ауызша санауғ а 1-тапсырманы да беруге болады (116, 117, 118-сабақ тар), 6, 7 (117-сабақ).

Оқ улық пен жұ мыс.

Оқ ушылардан ауызша қ осу, азайтудың қ арапайым жә не кү рделі тү рлерін беліп керсетуді жә не ауызша есептеудің алгоритмін тү сіндіруді сұ рауғ а болады.

24 + 40 24 + 43 46 + 8 57 + 35

24 + 4 4 + 57 9 + 57 66 + 34

80-4 90-35 99 - 90 37 - 18

50 - 13 68-59 57-8 72 - 14

2 жә не 3 (116-сабақ), 2, 3, 4 (117-сабақ), 2-жаттығ улардың (118-сабақ) материалдары негізінде оқ ушылар ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайту кезіндегі талдау алгоритмін тү сіндіреді. Содан соң тапсырмалар мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындалады. Алғ ашқ ы пысық тау жұ мысы ү шін ернектерді тү сіндіре отырып шығ арады: 350 - 90, 240 + 60, 820 + 90, 500 + 60, 800 - 20, 750 - 50, 440 - 200, 90 + 510.

4-есепті шығ ару кезінде (116-сабақ) олдарды кернекі тү рде керсету маң ызды жә не сурет бойынша орындап, содан соң ғ ана шешуі жазылады.

Тең деуді шешу ережесі мен тірек-сызбасын тақ таның қ атарына іліп қ оюғ а болады.

Сабақ тың материалдары мұ ғ алімнің ө зінің қ алағ ан реті бойынша орындалады.

119-САБАҚ. Ө тілген материалды пысық тау.

Екі таң балы сандарды қ осу жә не азайтудың жазбаша тә сілдерін қ айталау

Сабақ тың мақ саты: екі таң балы сандармен ауызша есептеу дағ дыларын жетілдіру; ү ш таң балы сандардың ондық қ ұ рамы негізінде ауызша есептеу тә сілдерін пысық тау.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша есептеуге 1, 2-жаттығ уларды енгізуге болады. Таза жазу минутын алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ ксас ұ йымдастыруғ а болады. Ү ш таң балы сандарды жатқ а жазғ ызып, соң ынан тексеру жұ мысы орындалады. Берілген сандарды разрядтық қ осылғ ыштарғ а жіктеп жазуды ү сыну.

Оқ улық пен жұ мыс.

3-жаттығ у екі таң балы сандарды ауызша есептеу кезіндегі талдау алгоритмін пысық тауғ а арналғ ан. Алғ ашқ ы пысық тау жұ мысы ү шін мұ ғ алімнің жетекшілігімен 3 (а, ә)-тапсырманың 1-қ атары орындалады. Қ алғ ан жаттығ улар ө здік жұ мыстар ү шін ұ сынылады.

Содан кейін қ осу жә не азайтудың жазбаша тә сілдері жә не оларды тексеру жолдары қ орытындыланады. Балалар ережені қ айталауы тиіс. Ондық ты еске сақ тау жә не ондық ты алу жағ дайлары кездескенде, дағ дыланғ анша оқ ушылар дауыстап айтып отырғ аны дұ рыс.

Қ алғ ан тапсырмалар мұ ғ алімнің қ алауы бойынша орындалады. 8-логикалық тапсырманы шешу кезінде ү ш монетаның қ айсысы жалғ ан екені анық талғ ан тапсырманы еске тү сірген дұ рыс. Талдау барысы:

1-ө лшеу: таразының ә р табағ ына 2 монетадан саламыз. Жалғ ан монета жең іл тартып тұ рғ ан табақ та болады.

2-ө лшеу: жалғ ан монета бар таразының жең іл тартқ ан табағ ындағ ы екі монетаны аламыз жә не оларды екі табақ қ а саламыз, қ ай жағ ы жең іл болса, жалғ ан монета сонда.

120-САБАҚ. Ү ш таң балы сандарды разрядтан аттамай қ осу жә не азайту

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандарды жазбаша қ осу жә не азайтудың алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексере білуге ү йрету.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Ауызша жаттығ уларғ а ү ш таң балы сандардың ондық қ ұ рамын қ айталауғ а арналғ ан жаттығ уларды енгізу пайдалы. 1) Сандарды жаз:

• 3 жү зд., 2 онд., 0 бірл.;

• 5 жү зд.;

• 4 онд., 6 бірл.;

• жү здік, ондық, бірліктері 3 цифрымен жазылғ ан;

• ең ү лкен ү ш таң балы сан;

• ең кіші ү ш таң балы сан;

• 679 санындағ ы жү здіктердің саны;

• 378 санындағ ы ондық тардың саны;

2)Сандарды разрядтық қ осылғ ыштардың қ осындысы тү -рінде жаз: 589, 468, 487, 405, 501, 540, 875.

Оқ улық пен жұ мыс.

Бұ л сабақ та ү ш таң балы сандарды ондық тан аттамай қ осу жә не азайту жағ дайы қ арастырылады. Мұ нда екі таң балы сандарды қ осу жә не азайтумен ортақ жағ дайлар кө п, сондық тан жаң а материалды қ арастыруғ а дайындық ү шін ө ткен тақ ырыптарды еске тү сіру пайдалы: бірнеше мысалдарды жан жақ ты тү сіндіре отырып шығ ару немесе дә птерде бірнеше мысалдарды шығ артып, соң ынан тексеру.

Екі таң балы сандарды қ осу жә не азайтуғ а бірнеше мысалдар шығ арғ аннан кейін мұ ғ алім ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайтуғ а мысалдар шығ аруды ү сынады. Окушылар мысалдарды шығ ару кезінде алдың ғ ы шығ арылғ ан мысалдармен салыстырып отыруы керек. Олар ү ш таң балы сандарды есептеудің екі таң балы сандарды есептеу алгоритмімен бірдей екендігіне кө здерін жеткізу керек. Содан соң оқ ушылар оқ улық бойынша (№2) ү ш таң балы сандарды қ алай қ осу жә не азайту керек екенін ө з беттерінше талдайды.

Ө тілген материалды алғ ашцы, пысық тау 3-тапсырманы тү сіндіре отырып орындау арқ ылы жү зеге асырылады (1-баган). 3-тапсырма аркылы окушылардың жаң а сабакты қ аншалыкты мең гергендігі анық талады (2, 3-бағ андар). Окушылар ө здері орындайды да, соң ынан тексеріледі.

Бұ л сабақ та оқ ушыларды атаулы шамаларды қ осу жә не азайту тә сілдерімен таныстыру жұ мысы жү ргізіледі. Ол ү шін оқ ушылардың алдына мынадай проблема койылады: 67 дм 5 см -3 м 2 см ө рнегін қ алай есептеу керек? Сонымен бірге бірдей ө лшем бірліктерді ғ ана қ осу жә не азайтуғ а болатыны ескертіледі. Демек шамаларды бірдей ұ сағ ырақ ө лшем бірліктеріне айналдыру керек. Ә ртү рлі ө лшем бірліктерін қ осуғ а жә не азайтуғ а болмайды (мысалы, метрден дециметрді азайту). Содан соң оқ ушылар оқ улық тағ ы анық тамамен танысады жә не 4-тапсырманы тақ тада жан-жақ ты тү сіндіре отырып орындайды.

Ө ткен материал бойынша істелетін жұ мыс.

Тең деуді шешу кезінде (№6) мұ ғ алім қ осу, азайту кезіндегі компоненттердің атаулары туралы оқ ушылардың білімдеріне сү йенеді, сондай-ақ тең деуді шешу кезінде арифметикалық амалдардың компоненттерінің арасындағ ы байланысты білудің маң ыздылығ ын ескертеді. «Белгісіз косылғ ышты, азайғ ышты, азайтқ ышты табу ү шін нені білу керек?» деген сұ рақ қ а жауап алады. Содан кейін ү ш тең деуді оқ ушылар тақ тада шешеді, ал қ алғ ан ү ш тең деуді оқ ушылардың ө здеріне шығ артуғ а болады, бірақ соң ынан міндетті тү рде тексерілуі керек.

5, 6-есептерді қ ұ растыру жә не шығ ару тақ тада тү сіндіріле отырып орындалады. Ө рнектерді қ ұ растыруды (7-тапсырма) оқ ушылар ө здері орындап, соң ынан тексеріледі. 8-тапсырма алдың ғ ы сабақ қ а ұ қ сас геометриялық конструктордың кө мегімен орындалады.

Кө ру кабілеттерін дамыту ү шін мынадай тапсырма ұ сынуғ а болады:

- 15 секундтай сандар қ атарына мұ қ ият қ арап, ұ сынылғ ан ретін еске сақ тауғ а тырысың дар, содан соң сұ рақ тарғ а жауап бересің дер:

5 2 3 10 15 4 6

- Неше жұ п сан бар?

Бір таң балы сандар кө п пе немесе екі таң балы сандар кө п пе?

- Соң ғ ы санның алдындағ ы сан 5 санының кә ршісі болып табыла ма?

- Бірінші жә не екінші сандардың қ осындысы неге тең?

- Бесінші тұ рғ ан саннан тертінші тұ рғ ан санды азайт.

121-САБАҚ. Разрядтан бір рет аттау арқ ылы қ осу жә не азайту тә сілдері

Сабақ тың мақ саты: разрядтан бір рет аттау арқ ылы ү ш таң балы сандарды қ осу жә не азайтудың жазбаша алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексеру дағ дыларын қ алыптастыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Мысалдардың жаң а тү рін шығ аруғ а дайындау ү шін сандардың ондық қ ұ рамын (14 онд. = 1 жү зд. 4 онд. тү ріндегі мысалдар), сондай-ақ «Ү ндемес» немесе «Компьютер» дидактикалык ойындар тү ріндегі ондық тан аттау арқ ылы кестелік қ осу жә не азайтуды қ айталау маң ызды.

8 + 6 – 12 + 8 – 9 + 6 + 10 – 8

9 + 9 + 9 – 10 + 8 + 5 – 20 – 3 + 8

14 – 8 + 5 + 2 – 4 + 10 + 6 – 8 + 9

«Тек жауаптарын ғ ана айт» жаттығ уы:

36 + 7 90 – 2 15 – 6 9 + 4

86 – 40 53 + 7 66 + 13 87 + 10

Ө рнектердің менін табу жә не оку дағ дыларын дамыту ү шін 1-жаттығ у орындалады.

Оқ улық пен жұ мыс.

Мысалдардың жаң а тү рімен таныстыру оқ улық бойынша жү ргізіледі. Бірінші разрядтан аттау аркылы қ осу жә не азайту жағ дайы балаларғ а «Жү здік» тақ ырыбынан таныс, сондық тан 437 + 245 тү ріндегі жаң а мысалды 37 + 45 тү ріндегі мысалмен салыстырғ ан дұ рыс. Окушылар ө з беттерінше тү сіндіре отырып шығ ара алуы да мү мкін.

Екінші разрядтан аттау арқ ылы косу жә не азайту жағ дайымен балалар ә лі кездескен жоқ, сондық тан мұ ндай жағ дайдағ ы қ осу жә не азайту алгоритмімен мұ ғ алім таныстыруы тиіс (2-жаттығ у, (в, г)).

Білімдерін пысыктау ү шін 3-жаттығ у (1, 2-бағ ан) орындалады, разрядтарды аттай отырып, оқ ушылар жан-жакты тү сіндіреді, содан соң 4-жаттығ у мұ ғ алімнің жетекшілігімеи орындалады. Атаулы шамалармен амалдардың калай орындалатыны алдын ала талданады. Қ алғ ан мысалдарды окушылар ө з беттерінше шығ аруына немесе ү й тапсырмасы ретінде беруге болады.

5-есеп (а) ә ртү рлі тә сілмен шығ арылады. 1-тә сіл: алдымен кинотеатрдан барлығ ы неше адам шыкканын, содан кейін нешеуі калғ анын білу керек. 2-тә сіл: алдымен 20 бала шығ ып кеткеннен кейін неше адам калғ анын, содан соң 340 ересек адам шығ ып кеткеннен кейін неше адам қ алғ анын білу керек. Есептің шартын талдағ аннан кейін есепті шығ ару жоспары жазылады жә не балалар кез келген тә сілмен шығ арады. Есепті шығ арудың ә ртү рлі тә сілдерін салыстырып, есеп ә ртү рлі тә сілмен шығ арылса да, жауабы бірдей болатынына кө здерін жеткізу керек.

5-есепті шығ ару кезінде (б) балалар мұ ғ алімнің кө мегімен есептің берілуін толық тырады: «Қ арлығ ашта 1000 тең ге болды». Есепті шығ арып болғ аннан кейін балаларғ а сандық деректері жетпейтін есептің сұ рағ ын ө згертуді тапсыруғ а болады: «Қ арлығ аш қ анша ақ ша жұ мсады?»

6-есепті шығ аруды балалардың ө здеріне орындауғ а тапсыруғ а болады. 7-тапсырмадағ ы тең деулерді шешу кезінде оны бағ ан тү рінде дұ рыс жазуғ а ү йрету маң ызды.

8-тапсырма логикалық ойлау қ абілеттерін дамытуғ а арналғ ан. Оқ ушыларғ а сурет бойынша тең деу қ ұ растыруды ұ сынуғ а болады.

122, 123-САБАҚ ТАР. Екі разрядтан аттап қ осу жә не

азайтудың жазбаша тә сілдері. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандарды екі разрядтан аттау арқ ылы косу жә не азайтудың жазбаша алгоритмімен таныстыру; жазбаша есептеуді тексеруге ү йрету.

Тірек білімдерін жетілдіру.

Жаң а мысалдарды шығ аруғ а дайындық ү шін ондық тан аттап кестелік қ осу жә не азайтуды қ айталағ ан пайдалы. Математикалық диктант жаздыруғ а болады.

Ауызша жаттығ уларғ а 1, 6 (122-сабақ), 1, 8 (123-сабақ)-тапсырмаларды енгізуге болады.

«Математикалық моншақ тар» ойыны.

(Жауабы: 1, 6, 11, 16, 21, 26, 31, 36, 41)

Оқ улық пен жұ мыс.

Қ осу мен азайтудың жаң а тү рі бұ рынғ ы жағ дайларғ а қ арағ анда қ иындау, сондық тан қ осу мен азайтудың жазбаша алгоритмін балалар 2-жаттығ удың материалдары негізінде ө з беттерінше мұ ғ алімнің кө мегімен тү сіндіре алады. Осы сабақ тан бастап, разрядтарды аттамай-ақ қ оюғ а болады, сонда тү сіндіру жұ мысы нақ ты бола тү седі.

Алғ ашқ ы пысық тау жұ мысы ү шін 3-тапсырманы (1, 2-бағ ан) оқ ушылар тү сіндіре отырып орындайды, 4-бағ анды ез беттерінше орындауғ а беруге болады.

4-есептің шығ ару жоспарын талдау жә не қ ұ растыру мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындалады, ал есепті шығ ару жұ мысын оқ ушылар ө з беттерінше орындай алады. 5-есеп бойынша оқ ушылар ә ріпті ернектерді ауызша қ ұ растырады, содан соң жетпей тұ рғ ан деректерді толық тырады, ал есепті шығ аруды сынып оқ ушыларының дайындық дең гейіне карай оқ ушылар не оздері орындайды, не мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындалады. 7-тапсырмадағ ы кесте бойынша окушылар тең деулер қ ұ растырып, оларды шығ арады.

8-жаттығ уды орындау кезінде мұ ғ алім жұ мысты окушылар сұ рақ қ а жауапты ө з беттерінше табатындай етіп ұ йымдастыруы керек. Мү мкіндігінше табағ ы бар таразыны ә келіп, ұ сынылғ ан жағ даятты кө рсетуге болады. Мұ ндай таразыларда жү кті тең естіруге болатынын тү сіндірген дұ рыс. Егер таразының табағ ы тең болса, демек ондағ ы шегенің салмағ ы тең дей, яғ ни табақ тардың бірінде 12 кг шеге бар. Содан соң окушылар 6 кг-ды қ алай олшеуге болатындығ ын жең іл анық тайды. Таразы табактарының бірінде 6 кг бар екенін біле отырып, шегелерді екінші табакка тағ ы да тең дей бө леміз, сонда 3 кг болады. 6 кг-ғ а 3 кг-ды косып, 9 кг-ды аламыз.

Келесі пысыктау сабағ ындагы жаттығ улар мұ ғ алім койғ ан рет бойынша орындалады.

124-САБАҚ. 735 + 265, 1000 - 735 тү ріндегі қ осу

жә не азайтудың жазбаша тә сілдері. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандарды жазбаша қ осу жә не азайтуды орындау дағ дыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

«Ү ндемес», «Баспалдақ», «Компьютер», «Қ ай қ атар жылдам?» тү ріндегі ойындар арқ ылы 100 кө леміндегі есептеу дағ дыларын дамыту. Жай есептердің ә р тү рінен қ ұ растырылғ ан есептерден математикалық диктант алуғ а болады. Мұ ғ алім есептің берілуін оқ иды, балалар осы есеп шығ арылатын ө рнекті жазып, мә нін табады.

Даниярда 16 қ арындаш бар, ал Дианада одан 6 қ арындаш артық. Дианада неше қ арындаш бар?

Салтанатта 12 фломастер, ал Қ арлығ ашта одан 4 фломастер кем. Қ арлығ ашта неше фломастер бар?

Асқ арда 250 тең ге болды, ол 200 тең геге кітап сатып алды. Асқ арда қ анша ақ ша қ алды?

Қ ұ лпынайдан 24 кг тосап, қ араө ріктен 8 кг тосап қ айнатылды. Қ араө ріктен қ ұ лпынайғ а қ арағ анда неше килограмм тосап кем қ айнатылды?

Бірінші тү йе 358 кг, ал екіншісі одан 40 кг кем тартады. Екінші тү йе неше килограмм тартады?

Себетте 25 сары алма, одан 8-і кем қ ызыл алма бар. Себетте неше килограмм қ ызыл алма бар?

12 қ алам, одан 3-уі кем қ арындаш сатып алынды. Неше қ арындаш сатып алынды?

1-жаттығ у ауызша орындалады, оқ ушылардың оқ улық та берілген сұ рақ тарга жауап беруі жә не сурет бойынша сұ рақ тар қ ұ растыруы маң ызды. 8-жаттығ у ауызша орындалады.

Жаң а материалды тү сіндіру.

Қ осу жә не азайтудың жаң а жағ дайларын тү сіндіру ү шін мың дық ты кө рсететін бірліктің қ айда жазылатынын кө рсетулері маң ызды. Жаң а мысалдарды шығ ару кезіндегі талдау алгоритмі 2-жаттығ уда келтірілген. Мұ ғ алім сынып оқ ушыларының дең гейіне қ арай талдау барысын тақ тада тү сіндіруіне де, балалардың ө здерінің қ арастыруына ұ сынуғ а да болады. Содан соң 2-тапсырма тү сіндіріле отырып орындалады (1, 2-қ атар-лар). Қ алғ ан мысалдарды оқ ушылар ө здері шығ арады.

Пысық тау жұ мысы ү шін мұ ғ алімнің жетекшілігімен 3-жаттығ у орындалады («мектеп», «сынып» сө здері шығ ады).

Ө тілген материалмен жұ мыс.

4-есепті (а) шығ ару кезінде оқ ушылар есептің шартына талдау жасайды, мұ ғ алімнің жетекшілігімен қ ысқ аша жазады, ал шешуін ө з беттерінше шығ арады. 4-есепті (ә) ө здік жұ мыс ретінде ұ сынуғ а болады. 5-есепті оқ ушылар ауызша қ ұ растырады.

6-тапсырмадағ ы ө рнектерді шығ ару кезінде жақ шалы, жақ шасыз ө рнектердегі амалдар тө ртібін оқ ушылардың естеріне тү сірген дұ рыс. 7-тапсырмадағ ы кесте бойынша оқ ушылар тең деулер қ ұ растырады жә не оларды шеінеді. Бұ л жұ мысты нұ сқ а бойынша ұ йымдастыруғ а болады.

8-жаттығ уды орындау кезінде мұ ғ алім жұ мысты оқ ушылар есептің шешуін ө з беттерінше таба алатындай қ ұ руы керек. Қ ажет болғ ан жағ дайда есепте сипатталғ ан жағ дайды керсету керек. Таразының бір табағ ына 8 кг жә не 3 кг-дық кір тастары, ал екіншісіне таразы басы тең болатындай 5 кг-дық кір тасы мен жарма салынады.

125-128-САБАҚ ТАР. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: ө ткен материалды пысық тау; есептеу дағ дыларын жетілдіру.

Тірек білімдерін жетілдіру ү шін ойындар ұ йымдастыруғ а болады.

«Кім жылдам?» ойыны. Мұ ғ алім санды кө рсетеді, ал оқ ушылар амалды орындап, нә тижесін кө рсетеді.

«Математикалык шаршылар»

Оқ улық та берілген тапсырмалар оқ ушыларғ а бұ рыннан таныс, мұ ғ алімнің калауымен ө з беттерінше немесе тү сіндіре отырып орындайды. Ү ш таң балы сандармен есептеуді ауызша жә не жазбаша орындау дағ дыларын жетілдіруге, тексеруді орындай алуғ а назар аудару керек. Мү мкіндігінше тапсырмалардың кө п бө лігін окушылардың орындағ аны дұ рыс.

127-САБАҚ. Бақ ылау жұ мысы

Сабақ тың мақ саты: ү ш таң балы сандармен есептеуді орындау дағ дыларының қ алыптасу дең гейін анық тау; есептер шығ ару, тең деулер шешу, тіктө ртбұ рыштың периметрін есептеу дағ дыларын тексеру.