Мазмұны

АужановаМ.А.

ДІСТЕМЕЛІК НҰ СҚ АУЛАР

Зертханалық -сараман сабақ тарғ а арналғ ан

Пә ні «Солтү стік Қ азақ станда малазық тық дақ ылдарды жерсіндіру»

В080100 Агрономия

мамандығ ының студенттеріне арналғ ан

Оқ у тү рі: кү ндізгі

Кө кшетау 2015 ж.

Студенттер ү шін ә дістемелік нұ сқ аулар ағ а оқ ытушы Аужанова М.А.

В080100 Агрономия

мамандығ ы бойынша Қ олданбалы биология жә не топырақ тану негіздері пә нінің оқ у жұ мыс жоспары мен бағ дарламасына сә йкес қ ұ рылды жә не зертханалық -сараман жұ мыс жасау ү шін барлық мә ліметтер енгізілген

«Ө сімдік шаруашылығ ы жә не топырақ тану» кафедрасы отырысында қ арастырылғ ан

Хаттама № 1 «29» тамыз 2014 ж.

Кафедра мең герушісі Мемешов С.Қ.____________________________

(қ олы)

С.Садуақ асов атындағ ы аграрлы-экономикалық институтының оқ у-ә дістемелік комиссиясымен мақ ұ лданғ ан

Хаттама № 1 «03» қ ыркү йек 2014 ж.

Институт ОӘ К тө рағ асы: Бекимова Г.Б. ___________________________

(қ олы)

Кіріспе

Курстың қ ысқ аша сипаттамасы:

Курс мақ саты -

Курстың міндеті: Курстың саясаты мен жү ру барысы

Зертханалық -сараман сабақ №1

Тақ ырыбы: Топырақ тың морфологиялық белгілері.

Мақ саты: Тапсырма:

Ә дістемелік нұ сқ аулар:

Н.4.02-02

Қ азақ стан Республикасының Білім жә не ғ ылым министрлігі

Ш.Уә лиханов атындағ ы Кө кшетау мемлекеттік университеті

БЕКІТЕМІН

ОӘ К шешімімен

Тө рағ а

___________ Булашева А.И.

(қ олы) (аты-жө ні, тегі)

«_____» __ 2013 ж.

Сімдіқ шаруашылығ ы жә не мал шаруашылығ ы ө німдерін ө ндіру технологиясы»кафедрасы

АужановаМ.А.

В080100 Агрономия мамандығ ының студенттері ү шін

(мамандық шифры, атауы)

мамандығ ының студенттері ү шін

«Солтү стік Қ азақ станда малазық тық дақ ылдарды жерсіндіру»

(пә ннің атауы)

пә ні бойынша тә жірибеліқ жұ мыстарғ а арналғ ан

ДІСТЕМЕЛІК НҰ СҚ АУЛАР

Оқ у нысаны: кү ндізгі

Кө кшетау

Ә дістемелік нұ сқ аулар «Солтү стік Қ азақ станда малазық тық дақ ылдарды жерсіндіру» пә нінің оқ у жоспары мен бағ дарламасының талаптарына сә йкес қ ұ рылғ ан жә не курс зертханалық жұ мыстарының талаптарын орындауғ а барлық қ ажетті мә ліметтерді қ амтиды.

«Ө сімдіқ шаруашылығ ы жә не мал шаруашылығ ы ө німдерін ө ндіру технологиясы»кафедрасының отырысында

Хаттама № «3»09 2013 ж. қ арастырылғ ан.

Кафедрасының мең герушісі, а/ш.ғ.к. Мемешов С.К.

Институт оқ у-ә дістемелік кең есі (ОӘ К)

Хаттама №1 «4» 09 2013 ж.

Қ аралып ұ сынылды.

Институт ОӘ К тө рағ асы ағ а оқ ытушы ____________Булашева А.И.

Мазмұ ны

Тапсырма Шай жү гері

Сабақ тың мақ саты:

Ө сімдіктің қ ұ рлыс ерекшеліктерімен танысу.

- Негізгі тү рлерінің шашақ бастарының (гү лшоғ ыры) қ ұ рлысының суретін салу.

- Шай жү герінің жіктеуін оқ ып-ү йрену жә не сипаттама беру.

- Шай жү герінің маң ызды сорттары мен будандарына шаруашылық си-паттама беру.

- Топырақ -климат жағ дайына байланысты шай жү геріні астық қ а жэне сү рлемге ө сіру технологиясын дайындау.

Ө зіндік тексеру сұ рақ тарғ а жазбаша жауап беру.

Жадығ аттар мен жабдық тар:

1. Шай жү герінің тамыр жү йесі, жапырақ тары жэне гү л шоғ ырлары, толық жетілеген ө сімдік

2. Шай жү терінің гербарий жэне тұ қ ымы

3. Шай жү герінң эр тү рлі масақ басы

4. Ауылшаруашылық егістік дақ ылдары альбомы

9 кесте Шай жү герінің пайдалануғ а жіберілген сорттарының

Тү сініктеме.

1. Тапсырманы орындағ анда «Мал азығ ын ө ндіру практикумы» оқ у қ ұ ралдарын жэне жоғ арыда ұ сынғ ан басқ а ә дебиеттерді пайдалану керек.

2. Негізгі тү р тармақ тарын дә птерлерің ізге кесте ретінде толтырың ыз, суреттерін салың ыз.

3. Пайдалануғ а жіберілген сорттар сипаттамасын кесте ретінде келтірің із.

Морфологиялық ерекшеліктері. Сорго Sorgum туысына жатады, оның қ ұ рамына 30-дан аса тү рлер кіреді, олардың ішінде біржылдық жә не кө пжылдық тар болады. Маң ызды тө рт тү рі бар: кә дімгі сорго, джугара, гаолян, судан шө бі, жабайы тү рі қ ұ майда бар. Шаруашылық та пайдалануына байланысты сорго 4 топқ а бө лінеді: астық ты, қ анттық, шө птесін жә не сыпыртқ ы. Астық ты сорго астық қ а жә не аздап мал азығ ына ө сіріледі, қ анттық оның сабағ ында 20% дейін қ ант болатындық тан сү рлемге, кө кбалаусағ а пайдаланылады.

Соргоның тамыржү йесі 2, 5-3, 0 м терең дікке бойлайды, бұ л жағ ынан жү геріге уқ сас, 3-4-ші жапырақ тар тү зілгө нде екінші (тү йін) тамырлар пайда бола бастайды да, ө сімдіктерді қ оректік заттармен қ амтамасыз етуде негізгі рө л атқ арады. Соргоның шашақ тану кезең інде сү йеніш (ауа тамырлары, сү йеніш функциясынан басқ а ө сімдіктерді су жә не қ оректік заттармен қ амтамасыз етеді) тамырлары пайда болады. Егін кектегеннен кейін 30-40 кү ннен соң ө сімдіктер қ арқ ынды турде тамыр жү йесін дамытады, тамырлардың сө ткесіне артуы 2-3 см-ге жетеді, бұ л кезең де жер бетіндегі ө сімдіктің массасы баяу дамиды. Суармалы жағ дайда сорго 8-ден 25-ке дейін тү йін аралығ ын тү зеді де 2, 5-6 м биіктікке жетеді. Ерте пісетін сорттары-5-10 тү йін аралығ ың орташа пісетіндері 11-15, кө ш пісетіндері -16-25 жә не одан да жоғ ары тү йін аралығ ын қ алыптастырады. Сабақ тарда бө гдө бұ талар пайда болуы да мү мкін Жапырақ тар саны ерте пісетін сорттарда 10-ғ а дейің орташа мерзімде пісетіндерінде 10-15, кеш пісетіндерінде 16-25 болады.

Соргоның гү лшоғ ыры-сіпсебас. 1000 дә ннің массасы 20-45 г. Сорго тү птенуге қ абілетті жә не тү ріне, сортына, ө сіру жағ дайларына байланысты оның шамасы 1, 5-6, 0 дейін жетеді.