Фәйзулла АБДРАХМАНОВ.

Ә тек ауылы.

(Материал А.Ваһ аповтың иҫ кә рмә лә ре менә н ү ҙ гә ртеп алынды)

RS. Дә ү лә ткилдин Мө хә мә тшә риф. 1864 йылда тыуғ ан, башҡ орт. Ә тек ауылында йә шә гә н, мулла. 1931 йылдың 27 апрелендә 58-10, 58-11, 58-13 статьялары буйынса 10 йылғ а һ ө ргө нгә ебә релгә н. 1989 йылдың 28 авгусында аҡ ланғ ан.

ШАҢ ДАУ

Тарих биттә рен байҡ ап

Гә зиттең 6 апрелдә сыҡ ҡ ан һ анында Фә йзулла Абдрахмановтын «Зыялылар ү ҫ кә н ауыл» тигә н мә ҡ ә лә һ е донъя кү ргә йне. Унда Ә тек ауылы кешеһ е (мул­лаһ ы) Дә ү лә ткилдин Мө хә мә тшә риф тура­һ ында һ ү ҙ бара. Лә кин мә ҡ ә лә лә яң ылыш­лыҡ тар осрай. Шуғ а асыҡ лыҡ индермә ксе булдым.

Мө хә мә тшә риф хә ҙ рә т ҡ айныһ ы биргә н аҡ сағ а 1915 йылда Ә тектә мә ҙ рә сә һ ала һ ә м балалар уҡ ыта башлай. Уның тә ү ге «ҡ арлуғ ас­тары» тү бә ндә гелә р: Иҫ ке Монасиптан Буранов Зә йнетдин, Рахманғ олов Мансур, Яң ы Мона­сиптан Тө лкө баев Сә ғ ит, Ғ ә ҙ елгә рә йҙ ә н Сә ғ итов Уйылдан, Ҡ ыпсаҡ тан Мө хә мә тҡ олов Сабирйә н, Мә ндә ғ олдан Ишкилдин Ибраһ им, Ә тектә н Дә ү лә ткилдин Хафиз, Айытбаев Йомағ ужа һ. б. Улар артабан хә лфә (уҡ ытыусы) булып китә лә р. Уларҙ ың кү птә ре һ уң ынан волость аппаратын­да ла эшлә й.

Мө хә мә тшә риф хә ҙ рә ттең ө с улы, ике ҡ ыҙ ы була. Хә лә л ефете Факиһ а тү гел, Ғ ә лимә абыс­тай. Улдары Ә бделкә рим, Мотаһ ар, Ә бделхә ким, ҡ ыҙ ҙ ары Фә тиха, Хө снә.

Хә ҙ рә тте 1930 йылда тө рмә гә алып киткә с, Ә бделхә ким ә сә һ ен, апайҙ арын Баймаҡ райо­нына кү сереп алып китә. Ә бделхә ким зә ғ иферә к була. Лә кин заманына кү рә белемле бухгалтер булып танылып, райондың ҙ ур ойошмаларын­да эшлә й. Уның хә ҙ ер ө с улы - Дә ү лә ткилдиндар республика кү лә мендә дә рә жә ле урындар билә й. Был мә ғ лү мә ттә рҙ е Ә тек ауылы ҡ ыҙ ы, хә ҙ ерге кө ндә район ү ҙ ә гендә йә шә ү се Хә сә но­ва Мә стү рә Хә бибулла ҡ ыҙ ы раҫ лай. Заманын­да улар ут кү рше булып йә шә гә ндә р.

Ә тек ауылында тә ү ге латин хә рефе менә н уҡ ытыусы Байегетов Усман була. Ул Баймаҡ районының Таулыҡ ай ауылы егете. Хә ҙ ерге кө ндә 1925 йылда тыуғ ан улы Байегетов Салауат, Бө йө к Ватан һ уғ ышы инвалиды, Баймаҡ районының Ҡ уянтау ауылында йә шә й. Килене Собханғ ол ауылыҡ ыҙ ы.

Йә нә шуныһ ы, Баймаҡ районында Рауил ауылы юҡ.

Гә зиттә баҫ ылғ ан мә ҡ ә лә гә ошоларҙ ы ө ҫ тә ргә телә гә йнем.

Иҫ кә Собханғ ол ауылы.

Абдулла ВАҺ АПОВ.

Ташө й – эта пещера на левом берегу реки Кана находится недалеко от деревни. На правом – чуть выше на живописном месте находится пасека.

Ташө й – дословный перевод - Каменный дом – пока ни кем не исследован, возможно, и у него имеются свои секреты, ведь напротив него в далеком прошлом была основана деревня Атиково. По приданию сильный пожар полностью уничтожил деревню, в результате наши предки вынуждены были переселиться на 1, 5-2 км выше по течению на нынешнюю территорию населения, более защишенной от ветров, окруженная горами и массивным лесом с северной стороны. Кстати, уничтожение этого леса в 60 -ые годы в целях увеличения пахотных земель лишило деревню от естественной защиты от ветров, возможно, оно сыграло в какой-то степени роковую роль при новом пожаре 1982 года, в результате чего полностью сгорела более половины деревни почти мгновенно и из-за бушующего пожара, усиленного столь сильным ветром.