Модуль 1№1Практикалық сабақ. №1Мал шикізатының ақауларына сипаттама

& & &

$$$003-009-001$3.3.9.1 Практикалық сабақ қ а арналғ ан оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулар №1

1.Малдың қ анын толық ағ ызбау

2.Қ андағ ы қ ой терісін дұ рыс іремеу, терілердің жиырылмауы

3.Терілердің жиырылмауы,

Сойғ анда малдың қ анын толық ағ ызбау, қ андағ ы қ ой терісін дұ рыс іремеу, терілердің жиырылмауы, тесілуі, сызаттануы, тілінуі, теріге етпен май кескінділерін жіберіп қ ою т.б.Малды сойғ анда қ анын ағ ызбау, алынғ ан терінің сыртқ ы формасын тө мендетіп, қ анғ а сонымен нашар теріде жағ ылуы ө згерістердің тууына қ олайлы жағ дай жасайды.Қ анды қ алың ағ ызбайды.терідегі ұ сақ қ ан тамырлары жарылады, жайылғ аны байқ алады.

2.Терінің дұ рыс ірілмеуі. Бұ л ақ ау теріні мал денесінен іреп, сыпырғ анда стандарттық талаптан ауытқ удан туады.Теріні мал денесінен сыпыру ү шін ол бірнеше жерден басталады, тө стің ү стінен қ арынның ортасындағ ы ақ сызық ты байлата отырып, қ ұ йрығ ына дейін жеткізуі керек.Егер осы ақ сызық тан кей жағ дайларда ауытқ ып кеткенде терілердің екі жағ ының тепе-тең.3.Қ андағ ы ол терінің шел жағ ында да, жун жағ ында да кездеседі.Бұ л ақ ау малды сойғ анда, терісін сыпырғ анда жә не оны қ анмен ластанғ ан жерге тастағ анда сол сиякты тірі малды аяқ пен ұ ру салдарынан тері астына қ ан кө п жағ дайда беткі жағ ында болады.

Жү н жабағ ысына терең дей кіріп ұ йысқ ан қ ан немесе терінің шел жағ ындағ ы қ ан дақ тары микробтардың кө бейіп, шіру терең дігін дамытуғ а жол ашады.Теріні қ анмен ластамау ү шін малды жатқ ызып не артқ ы аяғ ынан іліп қ ойып сояды.4.Теріні жыртып жіберу-тері ә р тү рлі болып жыртылады: тіке жыртылғ ан, тесіліп жыртылғ ан шетінен ойып жыртылғ ан.Бұ ның бә рі теріні қ атты тартып сыпыру салдарынан болады.5.Пышақ тың шелді алып кетуі бұ л теріні ұ қ ыпсыз сыпырғ аннан, шелді мол кесіп жіберуден болады.Бұ л кесік терінің арғ ы жағ ына ө тіп кетпегенмен сол жері ойылып, жұ қ арып қ алады.6.Терінің тесілуі-ол теріні сыпырып жатқ анда байқ амай пышақ пен кесіп алудан, теріні механикалық жолмен тартып тү сіргенде, жұ қ а терілерінің жыртылып тесілуінен пайда болады.7.Теріні тіліп кетуі- бұ л терінің ішкі жағ ынан ә р тү рлі терең дікте кесілген тілік.Тіліп кету кө бінесе тондық жә не былғ арылық терілерде кө п кездеседі.Тілінген шелдің терең дігін оргонолептикалық бағ а бойынша анық талады.8.Шелдің кеуіп кетуі(ауа толуы)-яғ ни қ ой терісі қ абатының ашылуы.Бұ л кө бінесе теріні оң ай тү сіру ү шін бауыздалғ ан қ ойды сояр алдында терісі мен етінің арасында ауаны дұ рыс ү рлемеуден болатын жағ дай.Теріні сыпыру ү шін ү рленген ауа тері мен тері астындағ ы клетчатканың аралығ ына толып кетеді.

& & & $$$003-002-000$3.3.2 Модуль 2 Практикалық сабақ тың тақ ырыбы №2 Мехтық теріні бояу.

& & &

$$$003-002-001$3.3.2.1 Практикалық сабақ қ а арналғ ан оқ у-ә дістемелік нұ сқ аулар №2

3. Бояу принциптері

4. Бояу ә дістері

Мехтық теріні бояуда тері тканінің пайдалы қ асиеттерін сол қ алпында сақ тап, оны мық тылығ ын жоғ алтып алмайтындай жә не шаш жабынымен бояуыш тү стің сә йкес келетіндей жү ргізуі қ ажет.

Бояуыш ретінде ө сімдік заттарын чернила жаң ғ ағ ы, ольха қ абығ ы, ал қ оспа ретінде мыс ұ нтақ тары, мырыш тотығ ы тағ ы басқ а қ олданылады. Мехтық теріні тү сі бойынша 2 топқ а бө леді:

3. Жақ сы шынайы тү с

4. Табиғ и тү стегі мех

Бірінші топқ а: бұ лғ ын, сусар, кү міс қ ара тү лкі жатады. Оларды бояуғ а жібермейді.

Екінші топқ а: сары жә не тү рлі тү сті мехтар жатады.

Барлық теріні бояу 3 ә діспен ө теді: жағ у, салып алу, аралас. Жағ у мехтық теріні бояудың ескі ә дісінің бірі. Ол шприц апарат кө мегімен жү зеге асады. Салып алу ә дісі терінің бір уақ ытта тұ тастай партиясын бояуғ а жә не ө ндеу тез қ ысқ а уақ ытта ө туге мү мкіндік туады. Мұ нда теріні тек 1 тү спен бояйды. Бояу барабандарда жү зеге асады. Салып алу процесі белгілі бір ретпен жү ргізіледі: майсыздандыру, дә рілендіру, бояу.

Майсыздандыру кез келген теріні сілті қ оспасымен сода, натрий, аммиакпен ө ндейді. Майсыздану салынып алынғ ан терінің 1-2 сағ атқ а баркаста ү здіксіз айналым нә тижесінде болады. Майсыздандырудан кейін теріні сумен жуады. Дә рілеу мехтық теріге хромпик, кейде темір купоросымен ө ң деу арқ ылы іске асады.

Теріні 25-26˚ С баркаста 4-6 сағ ат ішінде дә рілейді.

& & &