Температуралық және монтаждық факторлерді еске алу

Егер конструкцияның байланыс реакцияларының саны тепе-тең дік тең деулерінің санынан кө п болса, ондай конструкциялар статикалық анық талмағ ан жү йелер деп аталады.

Белгісіз кү штердің саны мен тепе-тең дік тең деулерінің санының айырымы статикалық анық талмаудың дә режесі деп аталады.

Мысалдар:

Статикалық анық талмаудың дә режесі (2.12 а-в суреттері)

а) s = 2 – 1 = 1; б) s = 3 – 2 = 1; в) s = 5 – 3 = 2.

Статикалық анық талмағ ан жү йелердің есептеуі келесі ретте ө ткізіледі:

1. Есептің статикалық жағ ы.

Берілген конструкцияның тепе-тең дігінің тең деулері қ ырылып, статикалық анық талмаудың дә режесі анық талады.

2. Есептің геометриялық жағ ы.

Деформациялар сә йкестік шартынан конструкцияның жеке элементтерінің деформациялары арасында байланыстар анық талады.Анық талғ ан байланыстар деформациялардың сә йкестігінің тең деулері деп аталады.

3. Есептің физикалық жағ ы.

Деформациялар сә йкестік тең деулеріндегі жеке элементтердің деформациялары Гук заң ының негізінде ә сер етуші белгісіз кү штер арқ ылы ө рнектеледі.

4. Синтез.

Жоғ арыда пайда болғ ан тең деулер белгісіз кү штерге қ атысты шешіледі.Сонымен статикалық анық талмау ашылады.

Статикалық анық талмаудың кө рсетілген ә дісі деформацияларды салыстыру ә дісі деп аталады.

Конструкция элементтерінінің деформациясына сыртқ ы кү штерден басқ а температураның ө згеруі –қ ыздыруы немесе суытуы ә сер етуі мү мкін.Статикалық анық талғ ан жү йелерде температураның ө згеруінен еш қ осымша кү штер пайда болмайды. Статикалық анық талмағ ан жү йелерде конструкция элементтерінің деформацияларына шекті шарт қ ойылғ ан, сондық тан температура кө терілген немесе тө мендеген жағ дайда қ осымша кү штер пайда болады.Ондай кү штер температуралық кү штері деп аталады.Температураның Dt⁰ шамасына ө згеруі температуралық факторы деп аталады.

2.13суреті

Температуралық кернеулердің s_t шамалары ә лдеқ айда ү лкен болуы мү мкін. Сондық тан, температуралық кернеулерді тө мендету ү шін конструкцияларда арнайы температуралық зазор (тігіс) қ алдырылады.

Егер конструкция элементтерін дайындағ ан кезінде элементтерінің біреуі жобағ а сә йкес орындалмаса, жү йені жинағ анда ол элементтер деформацияланады, немесе сол элементтерде қ осымша ішкі кү штері пайда болады деп айталамыз. Конструкция элементтерін жобағ а сә йкес келмеуі D монтажды фактор деп аталады, осы жағ дайда пайда болғ ан ішкі кү штері мен кернеулері монтажды кү штері мен монтажды кернеулері деп аталады. D шамасын ө згертіп отырып, конструкция элементтеріндегі ішкі кү штері мен кернеулерін можно искусственно регулировать усилия и напряжения в элементах конструкций.