Алғашқы пластикалык деформациялану арқылы материалдың серпімді қасиеттерін жоғарлату тойтару деп атайды.

Аталғ ан жағ дай барлық материалдарда, сонымен бірге қ алайы, қ орғ асын секілді металлдарда, кездесе бермейді.Техникада тойтаруды қ алдық деформацияларды жойю ү шін пайдаланады.Еске салу керегі: тойтару созылу кезінде созылу бағ ытта материалдың қ асиетін ө згертеді, ал сол бағ ыттағ ы сығ ылу кезінде қ асиеттері ө згеріссіз қ алады.

F - Dl координаттарда тұ рғ ызылғ ан 2.6-диаграммасы тек материалдың қ асиеттерін емес, ү лгінің ө лшемінен де тә уел.Егер абсцисса ө сі бойымен e = Dl/l₀, ординат ө сі бойымен – s = F/A₀ шамаларын салып, 2.6-диаграммасын қ айта тұ рғ ызса, онда s - e координатарында салынғ ан созылу диаграммасы пайда болады (2.8 а суреті).

(2.8. а) диаграммасы шартты диаграмма деп аталады, ө йткені s > s_T кезде ү лгінің кө лденең қ имасының ауданы алғ ашқ ы А­₀.шамасынан ә лде қ айда кіші.Нақ ты диаграмма 2.8. б суретінде кө рсетілген.

2.9суреті

Морт материалдары созылу кезінде ө згеше қ арсыласады. 2.9 суретінде шойынның созылу диаграммасы кө рсетілген. Осы диаграмманың тү рі басқ а морт материалдардың диаграммаларына ұ қ сас. Морт материалдардың созылу диаграммасында тү зусызық ты аралық жоқ, созылу кү ші F_max шамасына дейін жә й ө седі, диаграмманың жоғ арғ ы нү ктесі беріктік s_bc шегіне сә йкес.