Й, ағаш, адам» проективті тесті.

Бұ л методика ү лкендерге, балаларғ а жә не де топтық зерттеулерге арналғ ан.
Бұ л методиканы жү ргізудің негізі мынадан тұ рады: сыналушы ү йдің, ағ аштың жә не адамның суретін салуы керек. Содан кейін қ ұ растырылғ ан жоспар бойынша сұ рақ тар қ ойылады.
Р.Бернс «Ү АА» тестін қ олданғ анда оғ ан ағ аш, ү й жә не адамды бір суретте бейнелеуін сұ райды. Ү й, ағ аш жә не адам арасындағ ы ә рекеттестік кө ру метафарасын кө рсетеді деп саналады. Егер барлық суретті қ имылғ а келтіретін болсақ, онда біз шын мә нінде ө мірімізде не болып жатқ анын байқ ай аламыз.
Талдаудың ерекше тә сілі ү йдің, ағ аштың жә не адамның суреті қ андай тә ртіппен салынуына негізделеді. Егер ағ ашты бірінші салса, ондай адамғ а ең негізгісі - ө мірлік кү ш – жігер; ал егер бірінші болып ү й салынса, онда бірінші орында – қ ауіпсіздік, табысқ а жету немесе керісінше, бұ л тү сініктерді елемеу.

Ә дістеме мақ саты: Жеке адамды, онъщ ішкі ә лемін тану ү шін, бағ ыт-бағ дарын, ө мірлік мақ сатын бақ ылау ү шін қ олданылады.

Адамның суретін салып келесі интерпретация арқ ылы талдау жасау

суреттің ә лсіз басылуы – босаң дық, ә лсіздік, сылбырлық, кө ң іл-кү йдің басың қ ылығ ы,

суреттің қ атты басылуы – ә сердің шиеліністілігі, қ ызбалық, серпімділік

қ арындаштың қ ағ азды жыртып салынуы – ашу-ызалық, жанжалдық, шектен тыс белсенділік

қ арындаштың басылып салынуыны қ атты ө згермелі нұ сқ ада – ә сердің тұ рақ сыздығ ы

суреттің бә сең салынуы – алаң даушылық, ү рейлік, фрустрация

қ иылысқ ан штрихталуы – аса қ атты бақ ылаушылық, шым-шытырық ойлар

айрық ша, тым ұ қ ыптылық пен салынғ ан сызық тар немесе сызық тардың ө шірілуі жә не тү зетілуі – ө з ү рей, қ орқ ынышын қ адағ алау, перфекционизм

соң ына дейін жү ргізілмеген сызық тар – алқ ыну (астения) немесе серпімділік (импульсивность)

керекті нү ктеге тү спеген (жетпеген) сызық – серпімділік, аса қ атты белсенділік

сызық формасының бұ рмалануы – серпілістік (импульсивность)

ұ қ ыптылық – алаң даушылық, қ оршағ ан ортаның қ орқ ынышын қ адағ алау

суреттің мө лдір элементтері – кемелденбеген, іс-ә рекетіндегі ө ткірлік, серпімділік

қ ызыл тү стің шамадан тыс қ олданылуы – ашу-ызаның басың қ ылығ ы немесе белсенділік, шығ армашылығ ы

қ ара-қ ошқ ыл тү стің шамадан тыс қ олданылуы – жабығ ушылық, депрессия

шұ бар тү с – манияктік бірбеткейлік

ә рең кө рінетін ақ шыл тү стердің қ олданылуы – ө зінің шын сезімдерін жасыруғ а талаптануы

пішіннің ү лкендігі – мазасыздану жағ дай, стресстік (кү йзелістік) кү й, серпімділік, аса қ атты белсенділік, экспансивность

пішіннің шағ ын мө лшері – жабығ ушылық, қ орқ у, ө з-ө зін тө мен бағ алау, ештең еге бейімсіздігі

ә сіреттің мө лшері тым ө згермелі нұ сқ ада болуы – ә сердің тұ рақ сыздығ ы

сурет қ ағ аздың жоғ ары жартысында салынғ ан – ө з бағ асын кө теруі, перфекционизм

суреттің тө мен жақ қ а қ арай ығ ысуы – ө з-ө зіне тө мен бағ а беруі

сурет қ ағ аздың шетінен шығ ып кетуі – серпілістік, ү рей, қ орқ ыныш

сурет қ ағ аздың бір бұ рышында орналасқ ан – тұ мшалану, қ орғ аншақ тық

пішіннің 15 градустық бұ рыштан ү лкен ең кеюі – психикалық сабырсыздығ ы, бірқ алыпсыздық, тұ рақ сыздық

ә ртү рлі қ осымша бө лшектердің кө птігі – ө зін-ө зі кө рсетуі, шығ армашылық қ иял

шектен тыс мұ қ ияттылық жә не бірың ғ ай бө лшектің кө птігі – ебедейсіздік, ү рей, қ орқ ыныш, перфекционизм

бө лшектердің аздығ ы жә не схеманы пайдалану (ү лгілендіру) – алқ ынушылық, серпімділік, ә серліліктің тө мендігі, келең сіздік

қ алай болса солай салынғ ан сурет – серпімділік, тө мен мотивациясы, келең сіздік

суреттердің бө лшектенуі жә не шектен тыс ұ қ ыптылық, қ атты ө згермілілігі – кө ң іл-кү йдің тұ рақ сыздығ ы, бейнеленген кейіпкерге деген ә ртү рлі кө ң іл-кү й қ атынасы

мазақ сурет – келең сіздік пен ә леуметтікке қ арсы жә не асоциализациямен сә йкестенген кә дуелгі қ ыр кө рсету немесе ө зін-ө зі «жабуғ а» тырысу

сайқ ымазақ тық - ө зін-ө зі тө мендетіп бағ алау немесе келең сіз кө рсетушілік

патша, ханзада жә не т.б. - талаптанудың ө те жоғ ары кө рсеткіші

ә скери қ ызметкер – агрессиялық

ә леуметтікке қ арсы кейіпкер немесе жағ ымсыз ертегі кейіпкері – келең сіздік, асоциализациямен сә йкестенген кә дуелгі қ ыр кө рсету

қ ария, қ арт-ана немесе кедей – ө зін-ө зі жаншу

бай немесе кедей – материалды алаң даушылық

робот, инапланетиянин – ө зін жалғ ыз сезінушілік, ө з-ө зімен болуы, конформдық тың тө мендеуі

арқ ы жағ ымен салынғ ан сурет – келең сіздік, жанжалшылдық

қ ырымен салынғ ан сурет - келең сіздік

тө рттен бір бө лігі – шығ армашылық (суретшілік) бағ ыт алу

жү ріп келе жатуы немесе бір жұ мыспен айналысуы – шығ армышылық бағ ыты, белсендігінің жоғ арылығ ы

отырғ ан пішін – шығ армашылық бағ ытта немесе селқ остық

жатқ ан пішін – селқ остық немесе шығ армашылық бағ ытта

дене бө лігін ү лкейту – дене бө лігінің қ ызметіне жоғ ары кө зқ арас

дене бө лігін салмау – сол дене бө лігінің қ ызметін жоқ қ а шығ ару