Алюминий қорытпалары

Алюминий ө зінің қ асиеттері бойынша болаттардан кө п айырмашылығ ы бар.

Мысалы:

- тығ ыздығ ы g=2640-2800кг/м³ (ү ш есе кем);

- серпімділік модулі МПа (ү ш есе кем);

- жылжу модулі ;

- алюминийдің ақ қ ыштық алаң ы болмайды, ү зілгендегі созылуы 40-50%;

- беріктігі ақ қ ыштық шегі);

- алюминий коррозияғ а ө те тұ рақ ты, себебі бетінде ө те жұ қ а қ абыршақ пайда болып ары қ арай коррозияны болдырмайды;

- алюминийдің беріктігі ө те тө мен, сол себептен алюминийді таза тү рінде қ ұ рылыста қ олданбайды;

- алюминийдің беріктігін жоғ арлату ү шін:

а)

- қ осымша легирлену металлдарды қ олданады, легирленген алюминийдің беріктігі 2-5 есе асады, ал қ алдық салыстырмалы созылуы 2-3 есе тө мендейді;

- легирлену ү шін келесі металл элементтерін қ олданады: Mn марганец (Г), Mg магний (Mg), Si кремний (С), Zn цинк, Cu мыс (Д), Cr хром (Х);

- қ ұ рылыста келесі алюминий қ орытпалары пайдаланады: - AMr (алюминий-магний) дә некерлеу қ асиеттері жоғ ары, коррозияғ а тө зімді; - AMn (алюминий-марганец); - Д дюралюмины, олар AI, Cu, Vg, Mn қ ұ растырылады; - АВ жә не АД типті авиаль, олар AI, Si, Mg қ ұ растырылады; - жоғ ары беріктік қ орытпа В (AI, Zn, Cu, Mg)^

б) тартып беріктігін жоғ арлатады (нагартовка вытяжкой);

в) термиялық ө ң дейді:

- кө п компонентті қ орытпалар AI-Mg-Si; AI-Cu-Mg; AI-Mg-Zn термиялық ө ндірген кезде беріктігі жоғ арлайды. Олардың маркасы АД31Т; АД 31Т1; АД31Т4; АД31Т5; 1925; 1915Т; 1935Т – термиялық беріктенетін AI қ орытпалары.

- AI-Mg; AI-Mn қ орытпалары термиялық ө ндірген кезде беріктігі артпайды, сондық тан АД1М; AMgM; AMn2M; AMn2H2 алюминий қ орытпаларды термиялық беріктенбейтін деп атайды.

Алюминий қ орытпаларын прокат тү рінде (табақ, профильді қ ұ быр жә не т.б.) зауыттарда ө зіне қ ойылғ ан стандарттар бойынша шығ арылады.

Шығ ару жағ дайына байланысты маркадан кейін келесі шартты белгілеп қ ойылады:

ГП - ыстық тапталғ ан;

М - жұ мсақ (кү йдірілген)

Н - ногартталғ ан

1/2Н - жартылай ногартталғ ан (П)

Т - суарылғ ан (қ атты) жә не ескерілген 3-6 тә улікте

Мысалы: Д16-Т дюралюминий №16, суарылғ ан жә не ескерілген.

AI - қ орытпалар бө лінеді:

а) 1 топ – тө мен жә не орта беріктік, коррозияғ а тө зімді AMr, AMn, АВ қ абырғ а жә не шатыр панельдер ү шін, витрина, терезе рамалар мен переплет.

б) 2-топ – жоғ ары беріктік, бірақ коррозияғ а тө зімділігі орташа Д – дюралюмины, В – ж.б. қ орытпа оларды кө тергіштік конструкциялар ретінде.