Исходный текст

Предложить лучший вариант перевода

Исходный текст (русский):

Казеин в молозиве в первые 3 дня после родов не выявляется, а появляется лишь с 4-го дня лактации и его количество постепенно увеличивается.

Предложить лучший вариант перевода

Жас ө спірімдердің тамақ танатын тамақ тар

Сү т – бала ү шін ө те қ ұ нды тамақ.Сү т қ ұ рамына қ ұ нды ақ уыздар, майлар, кө мірсулар, витаминдер бар. Сү т тез сінетін, кальциғ а жә не фосфорғ а бай.

Дә мді жә не ә ртү рлі тамақ жасауғ а сү ттін бір кү ндік қ ұ ны: 1жастан 1, 5 жастағ ы балағ а – 600-700 мл, 1, 5жас жә не одан ү лкен балаларғ а – 500мл. Кө п мө лдердегі сү т тә бетті басады, содан балалар аз тамақ танып, асқ азан ішек жодарынын жұ мысы бұ злады (іш қ ату, метеоизм). Сү тті шө л басу ү шін ішпеу керек.

Бір кү ндік нормасына айран, ацидофилин, ряженка, асқ заннын жұ мысын жақ сарт мақ сатында. Ө те пайдалы сү згі мен саруыз, ақ уызғ а бай, кальци мен фосфор тұ здары.

Сү тті екі рет қ айнатпау керек. Дайын тамақ ты жасау ү шін (ботқ а, пюре жә не т.б.) піспенген сү т қ ұ йып бір рет қ айнатып қ айнатылғ ан жармамен жә не кө кенә істермен. Қ айнағ анда сү ттін бетін жауып тастау керек.Сү тті арластырып отыру керек, себебі майлар мен ақ уздар кө біршігнде жиналып қ алады.

Ет пен балық ө те кө п мө лшердегі толық қ анды ақ уыздар мен экстрактивті заттар кө п, ө те қ ұ нды тамақ болып табылады. Ерте жастағ ы балағ а майлы етті жеуге болмайды, ә сіресе шошқ а мен қ ой, қ ұ с жә не кейбір балық (бекіре мен қ ызыл балық) кү рделі қ ортылатын жә не ә рен сің ілетін майларды.Мектеп жастағ ы балалардың рационына сиыр, қ ой, майлы емес шошқ а, қ ұ с, шұ жық жеу керек.Бала тамағ ына субкө кеніс (ми, бауыр, бү йрек), қ ұ рамында фосфорлы қ осылыстар, қ олайлы ә сер ететін ЦНС, ә сіресе қ ызу ой жұ мыссы кезінде.

Балық тын қ оректік қ ұ рамы етпен тең, тез игерілетін қ айнар кө зі, толық қ ынды ақ уызды.Балық тын майы ү лкен биологиялық қ ұ ндылық қ а ие, қ ұ рамна полиқ анық пағ ан май қ ышқ ылы жә не майда еритін витаминдер кіреді. Тү рлі бағ алары балық тын, ә сіресе тең із, мироэлементтерге бай (йод, фтор, бал жә не т.б.). Рационғ а балық ты жә не балық ө німін қ осу тамақ қ а ә ртү рлілік жә не онын сапасын кө тереді.

Етті пен балық ты қ атты суламау керек, себебі сумен ақ уыздар мен минеральды заттар ағ ып кетеді.Бауырды бетін жауып қ уыру керек, бірақ қ айнатпау керек.

Жұ мыртқ анын қ ұ рамында кө п бө лшердегі толық қ анды ақ уыздын, майдын (қ ұ нды липоды) жә не витаминдер болғ андық тан бала тамақ тануында маң ызды орын алады.Олардың қ ұ рамында толық қ анды комплексті алмастырылмайтын аминқ ышқ ылын, А, В, В, Д, Е витаминдер бар. Піспеген жұ мыртқ а беруге болмайды, себебі піспеген ақ уыз ә рен қ орытылады, одан басқ а, жұ мыртқ а кеуектілігі инфекциялы болуы мү мкін (ә сірес суда жү зетін қ ұ стар қ аздар).

Бала тамақ тануында май қ ұ ндылығ ы сары май. Балағ а 3 жастан кейін тамақ ты ө ң делгн сиыр майынана жасауғ а, ал мектептегі балағ а маргариннен жсауғ а болады.Ө сімдік майы баланын ө мірінде міндетті тү рде болу керек, жалпы майдын 10-15% алуы керек. Шошқ а салосы, сиыр айы, жә не тағ ы гидро –комбомайы бала тамақ тануында мү лдем ұ сынылмайды, себебі ол ө те қ иыын қ орытылады жә не қ ұ рамында витамин жоқ.

Майды жарық тан жә не ауадан қ орғ ау керек, жабық посудада ұ стау керек.оны дайын тамақ қ а салады. Себебі қ айнағ анда витаминдер мен май қ ышқ ылы ұ шып кетеді, қ анық пағ ан май қ ышқ ылы, белсенді витамині бар, қ анық қ анғ а айналады.

Кө кеніс – шө п, картошка, жеміс, жидек міндетті тү рде дита рационында болу керек. Кө кеністердің қ ұ рамында кө п мө лшерде тұ здар мен витаминдер, жә не ірі заттар, асқ азан – ішек жолдарынын жұ мысын дұ рыстайды.

Кө кеніс ассортименті ә ртү рлі болу керек (сә біз, орамжапырақ, редиска, асқ абақ, қ ызамық, сармысақ жә не т.б.). Шө п (салат, шпинат, жасыл сармысақ, жусай, укроп, петршка) ә сіресе витаминдер мен микроэлементтерге бай. Жеміс ассортименті, кө кеніс жә не шө п маусымғ а байланысты. Жаң а піскен кө кеністер мен жемістер болмағ ан жағ дайда қ атырылғ ан, кепкен, консервіленгендерді қ олдану керек. Кө кеністі балағ а піспеген кү йде беру керек, себебі, ыстық қ а тү скенде витаминдер мен ферменттер бұ зылады.

Сыртындағ ы кірді жуғ анан кейін, пышақ пен дйындау керек. Тазартылғ ан кө кеніске ыстық су қ ұ йу керек, оны жаып туру ү шін, бетін жауып қ айнатады. Орамжапырақ ты ыстық суғ а бө ліп салу керек, судын температурасы тү спеу ү шін, дайын болғ анша қ айнату керек, ұ зақ уақ ытты қ айнатқ анда витаминдер бұ зылады (ә сіресе виамин С).

Жеміс ждекті балағ а шикі кү йінде беру керек, кисел, мусса, желе немесе компот дайындағ анда тамақ қ а алдын ала сығ ылғ ан шырыш жеміс жидек салу керек. Компотка кептірілген жеміс клюква, лимон жә не т.б. шырынын салуғ а болады.

Жармалар балалар тамақ ғ ында ә ртү рлі ассортиментте болуы керек. Нә руыздар, жарма қ ұ рамына кіретін, макорон ө німі, нан, тамақ тану қ ұ ны аз, табиғ и тамақ тардан, бірақ жануар тағ ымен білінбей кетеді. Нә руыздар мен минералдарғ а ең бай бұ ршақ ты (фасоль, горох, чечевица), қ арақ ұ мық жә не сұ лы, тағ ы витамин В ғ а бай.

Жармалар мен бұ ршақ тра қ осындысынын рационы жоғ арғ ы қ ұ ндылық қ а бай, тек жармақ тан немесе бұ ршақ тан тұ ратындарғ а қ арағ анда.Бұ л былай тү сіндіріледі, мысалы бұ ршақ та лизин кө п, ал бидайда аз. Кукурузада триптофан мен лизин аз, ал кү ріште треонин мен лизин аз. Ұ зақ қ айнатқ анда жә не сақ тауда аминогрупп лизин мен карбониль тү рлі қ антпен қ осылады да, содан организмда сінбейді.

Жармаларды ботқ ағ а суда қ айнатады (манныйғ а – 20мин, кү ріш, сұ лығ а 60мин, қ арақ ұ мық қ а 1, 5 сағ, перловкағ а 2, 5 сағ), содан кейін сү т қ ұ йады. Майды оттан алғ ан сон салады.

Қ ант таза кө міртек, организмде жақ сы сің етін. Сү тке, жеміске, саруызғ а салғ ан қ ант олардын сің уін жақ сартады. Қ ұ ндытамақ тардын бірі бал, қ ұ рамында кө міртектен басқ а, минералды заттар, витаминдер, шектелген қ ышқ ылдар мен ферменттер бар. Бал, қ анттанда жең іл қ ортылады жә не толық сің іріледі, сондық тан бала тамағ ында қ антты алмасырады.

Соң ғ ы жылдары сахорозаны тамақ рационда аз қ олданады, себебі ол бір жағ ынан тісте қ анғ ұ рт шақ ырады, тағ ы бір жағ ынан гликемия кө теріуі, организмде қ ант жеген соң кө теріледі, кө к бауырдын инкреторлық аппаратына ә сер етеді де қ ант диабетіне шалдығ ады. Ә сіресе қ ауіпті тә тті, бала кешкі уақ ытта жеген, сахороза бө лінуі ауыз қ уысында жү реді де, тіс эмальына ө тіп тісті бұ зады. Анық талғ ан, сахороза жә не фруктозаны кө тере алмайтын адамдарда, қ олданбайтын адамдарда тісінде қ анғ ұ т болмайды.

Нан тамақ рационында болады жә не оны тамақ қ а байланысты ә ртү рлі қ абылдй беруге болады. Ерте жастағ ы балада нан 100 -150г аспау керек. Нан тү рі асқ азан ішек жол жұ мысына байланысты ө згеріп отыру керек. Нанды жоғ арғ ы сорттан бастап ақ рындап тө мендетеді (ұ нан нан 72% помола, одан нанғ а ө теді, ұ ннан дайындалғ ан 85% помол). 2 жастан балағ а міндетті тү рде қ ара нан береді, ол кө п балансты заттардан жә не витамин В группасынан тұ рады.

Сорпа (етті жә не кө кеністі) іш жолдарының қ атты қ оздырғ ышы баланын физиологиялық тамақ тануына негізделген. И.П. Павлов дә лелдеді, ет сорпасы жоғ ы ынталандырғ ыш қ асиеті бар, ал Н.И. Лепорский сол ойғ а келді тек кө кеніс сорпасына. Балағ а тағ айындалғ ан тамақ ө німдері, ашты емес уыз, майшабақ, уылдырық жә не т.б.) кө п емес беру керек тә бет ашуғ а.Тамақ тау режимі ө згергенде саны жә не белсенділігі ас қ орту шырынын ө згеретін.Балалар, ә сіресе ерте жастағ ы, ө темақ ы механизімі шектеулі.Сондық тан маң ызды сапалы жә не санды тамақ тану ө згерісі болмайды. Одан басқ а, балада тез ө згерген ауа температурасы, аурушылдық, эмоциональды тонустын тү суі жә не ә ртү рлі аурулар нарв пен гуморальды бұ зылыстар асқ азан – ішек жолынын реттеу қ ызметінің, міндетті тү рдесекрецияны тоқ тады жә не ө зімен ас қ ортылуын бұ зады. Осыдан тамақ тану мен қ орытылуы бұ зылады.

Бала қ алауымен жасалынғ ан менюда негізгі тамақ ингридиеттінде, кө мірсу, минералды заттар жә не витаминдер қ ажеттілігі болу керек.

Барлық балалар ем- профилактикалық орталық та, балалар ү йінде, балабақ шада, пионерлік лагерде жә не т.б. медицина жұ мысшысы жү йелі тү рде санитарлық режимін қ адағ алау керек, кө кеністін бұ зылмағ андығ ын, тамақ тын дұ рыс дайындағ анын, онын сапасын, тағ ы бала тамақ тануын қ адағ алау керек.Барлық балалар мекемесінде тамақ бө лмесі ө те таза болу керек, ыдыс –а яқ тар жеткілікті болуы, кесу тақ тасы, механиздік жабдық тын, суық тын қ айнар кө зі болу керек. Тамақ бө лмесінің жұ мыскерлері ө зіндік гигиенаны сақ тау керек, уақ ында медициналық кө рістен ө ту керек.

Олдану