ХӘшер (сӨреп чыгару) сҮрӘсе – 24 аять

Бисмил-лә һ ир-рахмә нир-рахим.
1. Җ ирдә ге вә кү клә рдә ге мә хлуклар, Аллаһ һ ә р кимчелектә н пакь дип игътикад иттелә р, Аны мактап тә сбихлә р ә йттелә р. Ул – Аллаһ һ ә р эштә ө стен вә һ ә р эшне белеп эшлә ү чедер. Мухә ммә д г-м Мә динә гә кү чеп килгә ч, Мә динә гә якын бер авылда торучы Бә нү н назыйр яһ ү длә ре белә н бер-берсенең зарарына йө рмә скә сү з бирештелә р. Бә дер сугышында Мухә ммә д г-м җ иң гә ч, бу яһ ү длә р ә йттелә р: " Безнең Тә ү ратыбызда сыйфатлары зекер ителгә н һ ә м Аллаһ удан ярдә м белә н вә гъдә кылынган пә йгамбә р шушы булырга кирә к" – дип. Ә мма Ө хү д сугышында мө селманнар җ иң елгә ч, шө бһ ә лә нделә р һ ә м башлыклары Кә ґә б бин Ә шрә ф кырык алты кеше белә н Мә ккә гә барып мө селманнарга каршы мө шриклә ргә ярдә м итә ргә Ә бү Сү фьянга вә гъдә бирде. Җ ә браил фә рештә бу вакыйганы Мухә ммә д г-мгә белдерде. Мухә ммә д г-м Кә ґә бнең сө т кардә ше Мө лимә бин Мухә ммә дкә Кә ґә бне ү терергә кушты. Һ ә м бу кеше Кә ґә бне бер хә йлә белә н кырга алып чыгып ү терде. Соң ра Мухә ммә д г-м гаскә р белә н барып яһ ү длә рнең авылларын унбиш кө н мү хасара кылып торды, чө нки алар таза ясалган кальгае эчендә иделә р. Ахырда авылларын ташлап читкә кү чеп китә ргә Мухә ммә д г-м белә н солых ясадылар һ ә м авылдан чыгып киттелә р".
2. Аллаһ китап ә һ еле булган ә леге яһ ү д кә ферлә рен беренче мә ртә бә йортларыннан чыгарды. Ә ү вә лге чыгарылуларында Хә йбә ргә кү чтелә р. Ә мма икенче мә ртә бә Ґү мә р хә лифә вакытында Хә йбә рдә н чыгарылып Шамга кү черелделә р. Ий сез мө эминнә р, аларның йортларыннан чыгарылуларын уйламаган да идегез, вә ул яһ ү длә р Аллаһ ґә забыннан аларны крепостьлары саклар дип уйлыйлар иде, лә кин аларга Аллаһ каһ ә ре һ ич уйламаган җ ирлә реннә н килде, вә Аллаһ кү ң еллә ренә курку салды, ү злә ренең куллары вә мө эминнә рнең куллары белә н ү з йортларын җ имерер булдылар. Яһ ү длә р, мө селманнарга калмасын дип, йортларын җ имерделә р, мө селманнар илә сугышырга иркен булсын дип җ имерделә р, лә кин яһ ү длә р куркып сугышмадылар". Ий гакыл иялә ре боларның хә ллә реннә н гыйбрә тлә негез, Аллаһ удан куркучы булыгыз!
3. Ә гә р Аллаһ ул яһ ү длә ргә йортларыннан чыгарылуны тә къдир кылмаган булса иде, ә лбә ттә аларны дө ньяда ґә заб кылыр иде, ахирә ттә аларга ут ґә забыдыр.
4. Аларга бу ґә заб, Аллаһ удан вә Аның рә сү леннә н киселгә ннә ре, каршылык кү рсә ткә ннә ре ө чендер, берә ү Аллаһ уга каршылык кү рсә тсә, аны Аллаһ каты ґә заб белә н ґә забландырыр.
5. Ә леге яһ ү д авылын камап торган вакытларында, аларның хө рмә агачларын кисү - кисмә ү хакында Сә хабә лә р бә хә слә штелә р, бу аять шул хакта инде: хө рмә агачларын кисү егез, яисә кисмичә тамырларында калдыруыгыз – Аллаһ уның телә ге белә ндер, дә хи Аллаһ уның шулай кылмагы фә сыйкларны хур кылмак ө чендер.
6. Ә леге авылдан Аллаһ кайтарган насыйб иткә н табыш малы Ү зенең рә сү ленә дер, сез Сә хабә лә р ул малны алыр ө чен ат чаптырмадыгыз һ ә м дө я дә чаптырмадыгыз, ягъни ул авылны сугышмыйча җ иң ел генә алдыгыз, лә кин Аллаһ рә сү ллә рен телә гә н кешелә ргә ө стен кылыр ягъни, дошманнарын җ иң ә рлә р. Аллаһ һ ә р нә рсә гә кадирдер.
7. Аллаһ сугышлардан кайтарган табыш малы – җ иң елгә н шә һ ә рлә р вә авыллардан алынган мал Аллаһ уның рә сү ленә тапшырылыр һ ә м бирелер: Аллаһ юлына, пә йгамбә ргә, пә йгамбә рнең якыннарына, ятимнә ргә, мескеннә ргә һ ә м малы беткә н мө сафирлә ргә, Хаҗ илә ргә, Аллаһ шулай кайда бирелә чә к урыннарын кү рсә тте, сездә н булган байлар ү зара даулашып алып бетереп фә кыйрьлә р, зә гыйфьлә р буш калмасын ө чен. Пә йгамбә р сезне нә рсә дә н тыйса – тыелыгыз, вә нә рсә не сезгә китерсә – кабул итеп алыгыз! Вә Аллаһ удан куркыгыз! Тә хкыйк Аллаһ каты ґә заб белә н ү ч алучыдыр.
8. Җ иң еллек белә н алынган табыш малы, йортларыннан чыгарылып вә малларыннан аерылып дин ө чен кү чеп киткә н мү һ аҗ ирлә рнең фә кыйрьлә ренә бирелер, ул мү һ аҗ ирлә р Аллаһ уның юмартлыгыннан нигъмә тне вә Аллаһ уның ризалыгын кә себ итә лә р, дә хи Аллаһ диненә вә Аның рә сү ленә ярдә м бирә лә р, ә нә шулардыр хак мө эминнә р.
9. Дә хи ул табыш малы, Мә ккә дә н Мә динә гә кү чеп баручы мү һ аҗ ирлә р ө чен йортларын хә зерлә п торучы Ә нсарларгадыр, дә хи алар иманны кабул иттелә р мү һ аҗ ирлә р Мә динә гә килмә с борын, ул ансарлар ү злә ренә Мә ккә дә н кү чеп килгә н мү һ аҗ ирлә рне сө ялә р, вә алар тапмаслар кү ң еллә рендә ачуны вә хө седне мү һ аҗ ирлә ргә табыш малы бирелгә н ө чен, ягъни пә йгамбә р ә леге яһ ү д авылыннан алынган табыш малын мү һ аҗ ирлә ргә генә бү леп бирде, аның ө чен Ә нсарларның кә ефе кимеде, вә мү һ аҗ ирлә ргә ү злә ренең ө слә ренә йө клә п бү лгә н малларын уртаклашалар, гә рчә ул заманада ачлык сә бә бле аларга биргә н нә рсә лә ргә ү злә ре мохтаҗ булсалар да. Берә ү нә фесенең бик саранлыгыннан сакланылса, ягъни бирә се малны бирмә ү дә н вә тиешсез малны кешедә н алудан сакланса, андый кешелә р ахирә ттә ө стенлек тапкан кешелә рдер.
10. Дә хи табыш маллары ул мү һ аҗ ирлә р вә Ә нсарлардан соң кыямә ткә хә тле килә торган мө селманнарның мохтаҗ ларына, вә мү һ аҗ ирлә ренә, Ә нсарларынадыр, алар ә йтерлә р: " Ий Раббыбыз, безне ярлыкагыл дә хи бездә н ә ү вә л иман белә н дө ньядан ү ткә н дин кардә шлә ребезне дә ярлы кагыл, вә безнең кү ң еллә ребездә урынлаштырмагыл иман китергә н кешелә ргә ачуны вә хө седне, ий Раббыбыз, Син, ә лбә ттә, йомшак вә рә химлесең! "
11. Монафикъларны кү рмисең ме, алар китабий кә ферлә рдә н булган яһ ү д кардә шлә ренә ә йтә лә р: " Ә гә р сез Мә динә дә н чыгарылсагыз, ә лбә ттә, сезнең белә н без дә чыгачакбыз һ ә м сезнең зарарыгызга мә ң ге һ ичкемгә итагать итмә без вә ә гә р сугышылсагыз, ә лбә ттә, сезгә ярдә м итә рбез", – дип. Аллаһ белә дер – тә хкыйк монафикълар ялганчылардыр.
12. Ә гә р яһ ү длә р Мә динә дә н чыгарылсадыр, монафикълар яһ ү длә р белә н бергә чыкмаслар, вә ә гә р яһ ү длә р сугыш кылынсалар монафикълар яһ ү длә ргә ярдә м итмә слә р, ә гә р яһ ү длә ргә ярдә м бирә калсалар, ул вакытта, ә лбә ттә, борылып артларына качарлар, соң ра ярдә мсез калырлар.
13. Монафикъларның кү ң еллә ренә, ә лбә ттә, Аллаһ уга караганда сез катырак куркынычлысыз, ягъни, монафикълар Аллаһ удан курыкмаслар, сездә н куркырлар, Аллаһ удан курыкмыйча сездә н куркулары – хаклыктан һ ичнә рсә аң ламаганлыкларыннандыр.
14. Яһ ү длә р барчасы бер иттифакта булып сезнең илә сугыша алмаслар ягъни сезнең белә н сугышуда бер сү здә була алмаслар, мә гә р сездә н куркып крепостьлары булган авылларда гына сугышырлар яки койма артында гына сугышырлар, аларның ү зара ачу ярсулары куә тледер, син аларны берлә шкә ннә р дип уйларсың, лә кин аларның кү ң еллә ре таркаудыр. Аларның кү ң еллә ре таркау вә куркулы булуы, гакылларын эшлә тмә ү че эшнең хакыйкатен аң ламаулары сә бә пледер.
15. Ул яһ ү длә рнең мисалы ү злә реннә н алда якында гына Бә дер сугышында һ ә лак булган мө шриклә р кебидер, ул мө шриклә р явыз эшлә ренең җ ә засын татыдылар, дә хи аларга рә нҗ еткү че ґә заб булды.
16. Монафикъларның яһ ү длә ргә ярдә м итә без диюлә ре, шайтан кебидер ки, ул шайтан кешегә кә фер бул диде, ягъни иманнан, һ идә яттә н ерак булырга вә свә сә кылды, ул кеше шайтанга ияреп кә фер булгач, шайтан ә йтте: " Ий имансыз кеше, мин синнә н бизү чемен, чө нки мин барча галә мне тә рбиялә ү че Аллаһ удан куркамын", – дип.
17. Шайтанга ияргә н кеше белә н шайтанның, ахыр хә ллә ре, тә хкыйк алар икесе дә утта мә ң ге калучылардыр. Җ ә һ ә ннә м утында мә ң ге калмак, залимнә рнең җ ә засыдыр.
18. Ий мө эминнә р, Аллаһ удан куркыгыз, Аң а гө наһ лы булудан сакланыгыз, вә һ ә ркем ахирә т ө чен кылган гамә ллә рен тикшереп карасын, ягъни ү лем килмә с борын иманын, динен тө зә тсен, вә Аллаһ ґә забыннан сакланыгыз, бит Аллаһ сезнең кылган эшлә регездә н хә бә рдардер.
19. Янә сез Аллаһ уны оныткан вә Аның боерыкларын тотмаган кешелә р кеби булмагыз, Аллаһ оныттырды аларга ү злә рен, хә тта ү злә ренә нә рсә файдалы, нә рсә зарарлы икә нен белмә с булдылар. Намаз укымыйча, Коръә н белә н гамә л кылмыйча Аллаһ уны онытып йө ргә н кешелә р фасыйклардыр.
20. Ут ә һ еллә ре белә н җ ә ннә т ә һ еллә ре һ ич тә бертигез хә лдә булмаслар, җ ә ннә т ә һ еллә ре – алар котылучы вә ө стенлек табучылардыр.
21. Ә гә р ошбу Коръә нне тауга иң дергә н булсак, ә лбә ттә, ул тауны курыккан хә лдә кү рер идең, Аллаһ удан куркуыннан ярылыр иде. Бу сү злә рне кешелә ргә мисал итеп китерә без, шаять гакыл фикерлә рен эшлә теп Коръә н белә н вә газьлә нерлә р, Аллаһ удан куркып гө наһ лардан сакланырлар!
22. Ул – Аллаһ удан башка һ ич Илаһ ә юк, мә гә р Ул – Ү зе генә дер, мә хлуклар белмә гә н яшерен нә рсә лә рне белү че вә мә хлуклар белгә н нә рсә лә рне дә белү чедер, вә Ул – Аллаһ шә фкатьле вә рә химле.
23. Ул – Аллаһ удан башка һ ич Илаһ ә юк, мә гә р Ул – Ү зе генә дер, Ул – ике дө ньяга патша, Ул – һ ә р кимчелектә н гаять пакь, Ул – тынычтыр, Ул – ышанычлыдыр, Ул – һ ә р нә рсә не саклаучы, Ул – һ ә р эштә җ иң ү че, Ул – Ү зе телә гә нне мә хлукка кө члә п эшлә тү че, Ул – олугъланучы вә Аллаһ мө шриклә р сыйфатлаган тиң дә шлек сыйфатларыннан пакь.
24. Ул – Аллаһ халык кылучы, юктан бар итү че, һ ә рнә рсә не сурә тлә ү че, вә Аның кү ркә м исемнә ре бар, җ ирдә вә кү клә рдә булган һ ә р мә хлук Аны мактап тә сбих ә йтә, вә Ул – Аллаһ бик куә тле, һ ә р эштә ө стен вә хикмә т белә н эш кылучы.