TÉACSANNA

ТЕКСТЫ

Té acs 1

Á r nAthair atá ar neamh, go naofar d’ainm. Go dtaga do rí ocht. Go ndé antar do thoil ar an dtalamh, mar a dhé antar ar neamh.

Á r n-ará n laethú il tabhair dhú inn inniu. Аgus maith dhú inn á r bhfiacha, mar a mhaithimidne dá r bhfiachó irí fé in.

Agus ná lig sinn i gcá thú, ach saor sinn ó n olc. Ó ir is leatsa an rí ocht agus an chumhacht agus an ghló ir. Trí shaol na saol.

Á imé an.

Té acs 2

T á bhur ngé

iná r ngort,

tá á r ngas

i ngob bhur ngé.

Tá bhur ngé

ag ithe

á r ngas glas.

Té acs 3

T incé ir mé

amuigh faoin spé ir

gan teach ar bith

ná á it dom fé in.

Duine mé

cosú il leat fé in

is brá ithre sinn

i sú ile Dé.

Тинкеры (tincé irí), или бродячие лудильщики, широко распространены на Британских островах и представляют собой не столько профессиональную, сколько социальную группу. В Ирландии, смешавшись отчасти с местными цыганами, тинкеры образовали обособленную социально-этническую группу населения и даже выработали свой язык – Шелта (Shelta). В наше время тинкеры в Ирландии занимаются не столько лудильным ремеслом, сколько просто бродяжничеством, не имеют определенных занятий и представляют собой большую проблему для правительства. Отношение в обществе к ним настороженное, и детям, безусловно, не рекомендуют к ним приближаться. Отсюда и назидательный смысл этого детского стихотворения.

Té acs 4

M aidin inné

Mharaigh mé gé;

Bhí an scian ró -ghé ar,

Agus ghearr mé mo mhé ar.

Té acs 5

A niú a’ Luan,

Amá rach an Mhá irt,

Agus anó rthaoir an Ché adaoine.

А gcú l linn agus a n-aghaidhe uainn

Agus go sá bhá la Dia ar an urchó id muid!

Текст приводится по изданию: Sí scé alta ó Thí r Chonaill. Fairy legends from Donegal. Seá n Ó hEochaidh a bhailigh. BÁ C, 1977.

Текст представляет собой заклинание, записанное в 1940-х годах в Донеголе, в приходе Тэйлинн, и призванное отгонять сидов, ирландских представителей потустороннего мира, по поверьям, живущих под землей в холмах. Текст содержит северные диалектные черты.

aniú = inniu

a’ = an

anó rthaoir = anó irthear

Cé adaoine = Cé adaoin

aghaidhe = aghaidh

ar an urchó id = ó n urchó id

Té acs 6

AN SIONNACH

C huir Seá n na cearca isteach sa chró. Ní or dhú n sé an doras.

Thá inig sionnach ar cuardach bricfeasta.

Mamaí: É irigh, a Dhaidí, tá an sionnach ag imeacht. Tá cearc mhó r ramhar ina bhé al aige.

Daidí: Lig amach an madra. Gheobhaidh mise an gunna.

Má ire: Tá tú ró mhall, a Dhaidí. Tá an sionnach ag imithe anois.

Mamaí: Ó! An t-ainmhí grá nna! Mharaigh sé gé orm san fhó mhair.

Chuaigh Daidí agus Seá n amach. Ní fhaca siad an sionnach.

Текст приводится по изданию: Cú rsa comhrá Gaeilge le haghaidh meá n ranganna – Tí r na nÓ g. BÁ C, 1976.

gheobhaidh – форма будущего времени от неправильного глагола faigh; gheobhaidh mise – зд.: я возьму

Té acs 7

GAIRDÍ N Ú LL

C huaigh na buachaillí ag iomá naí ocht an tseachtain seo caite. Bhí siad ag cuardach na liathró ide. Chonaic siad gairdí n ú ll.

Seá n: Chuirfeadh na hú lla aibí sin ocras ort.

Micheá l: Fan go bhfaighidh mé maide mó r. Rachaimid in airde ar an gcrann.

Seá n: Tá na hú lla is fearr sa tí r ag an sagart paró iste.

Bhí na buachaillí ag luascadh ar an gcrann. Thit siad isteach i loch sa ghairdí n.

Sagart paró iste: Bail ó Dhia ar an obair! Tá an t-uisce is fearr sa tí r ag an sagart paró iste.

Текст приводится по изданию: Cú rsa comhrá Gaeilge le haghaidh meá n ranganna – Tí r na nÓ g. BÁ C, 1976.

Té acs 8

B hí beirt ag faoistin, oí che. Bhí scé al fada ag duine acu. An fhaid a bhí an scé al á insint aige thit a chodladh ar an duine eile. Nuair a tharraing an sagart an chomhla dhú isigh sé de phreab. Sara raibh d’uain ag an sagart focal a rá do labhair mo dhuine. ‘Dhá phiú nt led thoil’, ar seisean.

Caint:

Cé n fá th go raibh scé al fada ag an bhfear seo?

Is dó cha go raibh sé tugtha don ó l agus go mbí odh sé ar meisce.

Cad a tharla don dara fear?

Thit a chodladh air.

Cad é an breall a bhí air nuair dhú isigh sé?

Cheap sé go raibh sé i dteach tá bhairne.

Cad a chuir amú é?

Bí onn comhla sa dá á it.

Cad a dhein sé?

Ghlaoigh sé deochanna.

Текст приводится в сокращенном виде по изданию: S. Ó Maoileó in. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

sara = sula

do labhair (диал.) = labhair (pret.)

dhá phiú nt = dhá phionta

led thoil = le do thoil

bí onn – форма наст. постоянного времени от глагола bí (‘быть’), зд.: ‘бывает’

sa dá á it – и там, и там (букв.: ‘в двух местах’, т.е. ‘в обоих этих местах’)

Té acs 9

B hí fear i bprí osú n. Ní labhró dh sé Bé arla leis na gardaí. Ní raibh sé ina leaba in am, oí che. Thá inig garda isteach agus chonaic sé an leaba fholamh. ‘ Whose bed is this? ’ ar seisean. ‘Is liomsa í ’, arsa mo dhuine. ‘ Well, lumps or no lumps, get into it ’, arsa an garda.

Caint:

Cá raibh an fear seo? Bhí sé i bprí osú n.

Canathaobh a raibh sé i bprí osú n? Bhí sé ag troid ar son na hÉ ireann.

Cé chuir i bprí osú n é? Na Sasanaigh.

Canathaobh nach labhró dh sé Bé arla? Bhí sé dí lis don Ghaeilge.

Cé thá inig isteach? Garda.

Cá rbh fhios dó nach raibh an fear ina leaba? Chonaic sé an leaba fholamh.

An raibh Gaeilge ag an Garda? Ní raibh.

Cá bhfios duit nach raibh? Ní or thuig sé caint an fhir.

Cad a thugann tú ar É ireannach nach labhraí onn Gaeilge? Seoiní n.

An seoiní n tusa? Ní hea.

Текст приводится по изданию: S. Ó Maoileoin. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

seoiní n – (букв.) Джонни – презрительное прозвище ирландцев, не знающих родного языка

Whose bed is this? – Чья это кровать? (англ.)

Well, lumps or no lumps, get into it. – Ладно, комки или нет, ложись давай! (англ.)

canathaobh = cad ina thaobh

Té acs 10

AN BRADÁ N FEASA

B hí bradá n in abhainn na Bó inne fadó. Bradá n faoi leith a bhí ann. An duine a bhé arfadh ar an mbradá n sin, agus a bhlaisfeadh é, bheadh mó rá n eolais aige.

Nuair a bhí Fionn Mac Cumhaill ó g, chuaigh sé ar scoil in aice na Bó inne. Finné igeas dob ainm don mhú inteoir a bhí aige. Lá amhá in, rug Finné igeas ar an mbradá n. Bhí á thas croí air. Rinne sé tine agus chuir sé an bradá n á ró stadh os a cionn.

Finné igeas: Tar i leith chugam, a Fhinn. Coinnigh sú il ghé ar ar an mbradá n sin dom. Ach ná cuir do lá mh in aice leis.

Fionn: Dé anfaidh mé sin duit, a mhá istir.

D’imigh Finné igeas leis ansin. Shuigh Fionn in aice na tine ag tabhairt aire don bhradá n. D’é irigh spuaic ar dhrom an bhradá in. Bhí Fionn ag faire air ar feadh tamaill. Ansin, leag sé a mhé ar ar an spuaic agus bhris sé í. Bhí an mhé ar dó ite agus chuir sé isteach ina bhé al í chun an phian a laghdú.

Thá inig Finné igeas ar ais. Chonaic sé i sú ile Fhinn gur bhlais sé an bradá n.

Finné igeas: Ná habair gur bhlais tú mo bhradá n!

Fionn: Is trí dhearmad a rinne mé é, a mhá istir. Tá bró n orm.

Finné igeas: Maithim duit do dhearmad. Tá gach eolas agat anois. Ní fé idir liom aon rud eile a mhú ineadh duit.

“Лосось мудрости” – изложение для детей фрагмента саги феннианского цикла “Отроческие деяния Финна” (“Macgní martha Find”).

abhainn na Bó inne – река Бойн, протекает на востоке острова, впадает в Ирландское море; очень значимая река в ирландской мифологии (см. сагу “Приключение Кормака”)

Fionn Mac Cumhaill – Финн Мак Кумалл, один из центральных персонажей ирландского героического эпоса (феннианского, или лейнстерского цикла саг)

Finné igeas – Финнекес, поэт-филид, который, по преданию, был воспитателем молодого Финна

D’imigh Finné igeas leis – “ушел Финнекес с ним” (т.е. с самим собой) – особая ирландская конструкция с местоименной репризой подлежащего, встречающаяся при глаголах движения. Предлог “leis” в данной конструкции усиливает идею завершенности действия. Переводится: “Финнекес ушел”.

Té acs 11

I n aimsir na triobló ide chuaigh gasra de “na buachaillí ” isteach i dteach feirmeora ag lorg rud le n-ithe. An rud is annamh is iontach, ní raibh bean an tí ró fhlaithiú il. “Cé acu prá taí nó tae ab fhearr libh? ” ar sise. “Muran miste leat, a bhean chó ir, ” arsa Seá n Gabach, “beidh muid ag lomadh cú pla prá taí fhaid a bheidh tú ag beiriú an chitil.”

Caint:

Cathain a tharla an ní seo? In aimsir na triobló ide.

Cé arbh iad a thá inig isteach sa teach? Gasra d’Arm na Poblachta.

Cad a bhí uathu? Rud é igin le n-ithe.

Nach mbí odh fá ilte i ngach teach roimh na fir a bhí ag troid ar son na tí re? Ní bhí odh. Bhí odh doicheall ar chuid de na daoine rompu.

Cé arbh iad lucht an doichill? Iad sin go raibh rian na sclá bhaí ochta orthu.

Bhfuil rian na sclá bhaí ochta ar dhaoine in É irinn fó s? Tá.

Cé hiad? Daoine Gallda, a labhraí onn teanga an namhad.

Текст приводится по изданию: S. Ó Maoileoin. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

Arm na Poblachta – Ирландская Республиканская Армия

Té acs 12

OISÍ N I dTÍ R NA nÓ G

L á amhá in shé id Fionn adharc. Chuaigh na Fianna ag fiach ar an sliabh. Chonaic siad capall bá n ag teacht trasna na farraige. Bhí cailí n á lainn ar dhroim an chapaill.

Fionn: Cé thú fé in?

Niamh: Mise Niamh Cinn Ó ir, banrí on Thí r na nÓ g. Tá im ag cuardach rí dom fé in.

Fionn: Rachaidh mise leat, a bhanrí on.

Niamh: B’fhearr liom Oisí n. Ní thiocfaidh aois ná bá s air i dTí r na nÓ g.

Bhí á thas ar Oisí n. D’imigh sé le Niamh ar an gcapall bá n.

D’fhan Oisí n trí ché ad bliain i dTí r na nÓ g. Ansin dú irt sé go rachadh sé ar cuairt go hÉ irinn.

Oisí n: Nach dtabharfaidh tú an capall bá n dom, má s é do thoil é, a Niamh?

Niamh: Tabharfaidh agus fá ilte, ach ná tar anuas de i nÉ irinn.

Chuardaigh Oisí n an tí r. Bhí na Fianna marbh. Tar é is tamaill bhuail triú r fear leis.

Fear: Cuidigh linn an charraig seo a thó gá il den talamh.

Oisí n: Shí l mé go raibh sibh ní os lá idre ná sin.

Thó g Oisí n an charraig. Thit sé den chapall. D’athraigh sé ina sheanfhear. Ní dheachaigh sé ar ais go Tí r na nÓ g.

Текст приводится по изданию: Cú rsa comhrá Gaeilge le haghaidh meá n ranganna – Tí r na nÓ g. BÁ C, 1976.

“Oisí n i dTí r na nÓ g” – “Ойсин в стране вечной юности”, – изложение для детей средневековой легенды о посещении Ойсином, сыном Финна Мак Кумалла, чудесной страны.

na Fianna – феннии (легендарное братство древнеирландских воинов, живших в лесу, имевших свой особый кодекс чести и подчинявшихся Финну Мак Кумаллу)

...agus fá ilte – охотно

Shí l mé go raibh sibh ní os lá idre ná sin. – Я думал, вы сильнее.

Té acs 13

Фонетическая запись, Кайдон:

отражающая произношение:

Amá ireach an Satharan, Amá rach an Satharn,

Beimí d ag acharann. Beimid ag achrann.

Cad a bheig eadarainn? Cad a bheidh eadrainn?

Beig cat is madara, Beidh cat is madra,

’Rá n seagail, Ará n seagail,

Crú b an chapaill, Crú b an chapaill,

Mí n ar mhé isí n, Mí n ar mhé isí n,

Cé isí n ghabhair, Cé isí n ghabhair,

A’ Dubh, An Dubh,

is a’ Donn, is an Donn,

is a’ Bolá n Breac. is an Bullá n Breac.

Текст приводится по изданию: Leabhar Sheá in Í Chonaill. Sgé alta agus Seanchas ó Í bh Rá thach. BÁ C, 1977.

Текст представляет собой детскую считалку, записанную в графстве Керри, в приходе Ив Ратах (Co. Ciarraí, Ibh Rá thach). В фонетической записи, сделанной фольклористом, отражены особенности произношения, характерные для южных диалектов.

seagal m1 – рожь

min f2 – мука (крупного помола)

mé isí n f4 – уменьш. от mias f2 – блюдо, тарелка, миска

сé isí n ghabhair – зд., видимо: козленок

bullá n m1 – вол

Té acs 14

NÍ L SÉ INA LÁ

C huaigh mé isteach i dteach aré ir,

d’iarr mé cairde ar mhnaoi an leanna.

Dú irt sí liom: “Ní bhfaighidh tú deor.

Buail an bó thar is gabh ’na bhaile.”

Curfá:

Ní l sé ina lá nó ina lá,

Ní l sé ní l nó ina mhaidin,

Ní l sé ina lá nó ina lá,

Solas ard atá sa ghealaigh.

Chuir mé fé in mo lá mh i mó phó ca

is d’iarr mé briseadh coró ine uirthi.

Dú irt sí liom: “Suigh sí os ag bord,

is bí ag ó l anseo go maidin.”

Curfá

“É irigh i do shuí, a fhear an tí,

cuir ort do bhrí ste is do hata

go gcoinne tú ceol leis an duine có ir

a bheas ag ó l anseo go maidin.”

Curfá

Популярная народная песня. Текст содержит некоторые южные диалектные черты.

curfá m4 – припев, рефрен

Té acs 15

NAOMH PÁ DRAIG

N uair a bhí Pá draig an-ó g, thá inig sé go hÉ irinn. Chuaigh sé ag obair le fear darbh ainm Milchú. Gach lá, thug sé aire do chaoirigh a mhá istir ar Shliabh Mis. Chaith sé an oí che ar an gcnoc freisin. Bhí ocras air go minic agus bhí eagla air roimh an dorchadas. Nuair a bhí an geimhreadh ann, chuir an fuacht isteach go mó r air. Choinnigh an stoirm ina dhú iseacht é san oí che.

Lá amhá in, d’imigh sé leis ó n gcnoc agus chuaigh sé ar ais go dtí a mhuintir fé in. Chuir siad fá ilte roimhe. Rinneadh sagart agus easpag de. Ansin, thá inig sé ar ais go hÉ irinn. Thosaigh sé ag mú ineadh na ndaoine. Thug sé scé al Chrí osta dó ibh.

Lá amhá in bhí Pá draig ag caint le Cormac agus a chara, Fiachra.

Cormac: Ní thuigim scé al na Trí onó ide.

Pá draig: Rú n diamhair atá ann agus ní thuigeann aon duine againn i gceart é.

Fiachra: Trí phearsa in aon Dia amhá in. Tá sé deacair é sin a chreidiú int.

Chrom Pá draig sí os agus stoith sé seamró g ó n talamh.

Pá draig: Fé ach ar an tseamró g seo. Tá trí dhuilleog inti agus aon ghas amhá in. Tá scé al na Trí onó ide mar an gcé anna – trí phearsa in aon Dia amhá in.

Ó aimsir Phá idraig, fá sann seamró g go flú irseach in É irinn. Nuair a thagann Lá Fhé ile Pá draig gach bliain, caitheann daoine seamró g le honó ir do Phá draig, aspal na hÉ ireann.

Текст представляет собой изложение истории христианизации Ирландии (официальная дата принятия христианства – 432 г.). Рассчитанное на детей, оно в значительной степени упрощено и не всегда точно: так, Патрик, родившийся в Уэльсе, оказался в Ирландии не по своей воле, а попал в плен; бежав из плена, он не вернулся на родину, а отправился на континент и затем попал в Рим, где и принял сан. Не совсем ясно, о каком именно Кормаке говорится в тексте. Возможно, это Кормак – ученик Патрика, ставший епископом.

scé al na Trí onó ide – догмат Троицы

Lá Fhé ile Pá draig – день святого Патрика, государственный праздник, традиционно отмечается 17 марта, в день смерти Патрика.

seamró g – шамрок, трилистник, заячья капуста, в настоящее время – один из традиционных элементов национальной символики

Té acs 16

CÚ CHULAINN

B hí rí in É irinn fadó darbh ainm Conchú ir Mac Neasa. Bhí laoch ó g, Setanta, i measc a chuid saighdiú irí. Lá amhá in, fuair Conchú ir Mac Neasa agus a shaighdiú irí cuireadh chun fé asta go dtí teach Chulainn. Ní dheachaigh Setanta leo mar bhí sé ag imirt iomá naí ochta.

Bhí cú ag Culann a fuair sé ó n Spá in chun a theach a ghardá il. Fad a bhí an fé asta ar siú l, dhú n Culann na doirse agus scaoil sé an cú amach. Bhí cead a chos aige i rith an fhé asta.

Nuair a bhí an cluiche thart ag Setanta, thá inig sé go dtí teach Chulainn. Thug an madra faoi ach chaith Setanta an sliotar isteach ina bhé al. Chuaigh an sliotar siar ina scornach agus fuair sé bá s. Chuala Culann an torann amuigh agus chuaigh sé amach. Bhí dí omá air nuair a chonaic sé a chú sinte marbh.

Culann: Cé ard a bhain do mo chú?

Setanta: Thug sé fú m agus bhí mé i mbaol mo bhá is.

Culann: Is cosú il nach mbeidh aon chú agam anois chun mo chaisleá n a chosaint. Ní raibh cú in É irinn chomh maith leis. Caithfidh mé coileá n ó g a cheannach.

Setanta: Is mise an cú a bheidh agat go bhfá sfaidh an coileá n.

Ó n lá sin amach, go dtí gur fhá s an coileá n, thug Setanta aire do dhú n Chulainn. Is mar sin a fuair sé an t-ainm “Cú Chulainn”.

Conchú ir Mac Neasa – Конхобар сын Несс, король уладов (территория современного Ольстера), согласно средневековым хроникам, жил в конце I в. до н. э. – начале I в. н.э.

ó n Spá in – Тема Испании как своего рода “чудесной страны” часто встречается в ирландском фольклоре, однако согласно эпическим источникам, пес кузнеца Кулана был одним из трех чудесных боевых псов, появившихся из тела убитого великана

Bhí cead a chos aige – (букв.: “у него было разрешение его ног”) – “Он мог ходить, где хотел.”

Té acs 17

AN SAGART AGUS AN CAT

B hí sagart ann fadó agus thé adh sé ag bailiú airgid timpeall an pharó iste. Lá á irithe casadh isteach i dteach ministir é. Bhí na ministrí go lé ir ag ithe bia thí os i seomra nuair a chuaigh sé isteach. Sheas sé thí os ag an doras agus tar é is tamaill chonaic sé cat mó r bá n ina shuí sa chú inne.

“An fada atá tú ansin? ” arsa an sagart leis an gcat.

“Tá im anseo le trí ché ad bliain, ” arsa an cat.

Chuala an cailí n aimsire an sagart agus an cat ag caint agus dú irt sí leis an ministir go raibh siad ag caint le ché ile.

“É ist do bhé al, ” arsa an ministir, “cé n fá th go mbeadh an cat ag caint le hé inne agus gan aon chaint aige.”

“Tar anseo go dtí an doras agus cloisfidh tú ag caint iad, ” arsa an cailí n aimsire.

Chuaigh an ministir go dtí an doras agus chuala sé ag caint iad.

“Tá sé in am agat imeacht as seo, ” arsa an sagart leis an gcat, “má tá tú ann le trí ché ad bliain.”

“Tá sé ró -luath agam fó s agus fanfaidh mé anseo tamall eile, ” arsa an cat.

“Tá sé chomh maith agat imeacht nó tabharfaidh mé ort é a dhé anamh agus cuirfidh mise ná ire ort ag imeacht, ” arsa an sagart.

“Ní imeoinn, ” arsa an cat.

Ansin thó g an sagart leabhar amach as a phó ca agus lé igh sé rud é igin ar an gcat.

“An imeofá anois? ” arsa an sagart leis an gcat.

“Ní imeoinn, ” arsa an cat.

Lé igh sé arí s ar an gcat agus chuir sé ina lasracha dearga trí d an teachamach é. Ansin thá inig na ministrí go lé ir aní os as an seomra agus chuaigh siad ar a nglú ine roimh an sagart agus bhaist an sagart iad.

Текст приводится по изданию: Scé alta agus Seanchas Phá draig Uí Ghrí fí n. An Sagart, An Daingean, 1995.

thé adh (sé) – форма прошедшего постоянного времени 3-его лица ед.ч. от неправильного глагола té igh – (он) ходил

á irithe – некий, определенный; lá á irithe – однажды, как-то раз

casadh – безличная форма прош. времени от глагола cas – случилось ему быть, случилось ему завернуть

ministir m4 – (протестантский) пастор

cailí n aimsire – служанка

ag caint le ché ile – разговаривают друг с другом

é inne = aon duine; le hé inne – зд.: с кем бы то ни было

tabhairt ar dhuine rud a dhé anamh – заставить кого-л. сделать что-л.

imeoinn, imeofá – формы условного наклонения 1-ого и 2-ого лица ед.ч. от глагола imigh – ‘я ушел бы’, ‘ты ушел бы’; зд.: уйду, уйдешь

lasair f (gs. lasrach, pl. lasracha) – пламя, языки пламени

baist – крестить

Té acs 18

Antoine Ó Reachtabhra

(Raifteirí)

M ise Raifteirí, an file, lá n dó chas is grá

le sú ile gan solas, ciú ineas gan crá,

ag dul sí os ar m’aistear le solas mo chroí,

fann agus tuirseach go deireadh mo shlí.

Tá mé anois lem aghaidh ar Bhalla

ag seinm cheoil do phó caí falamh.

Текст приводится по изданию: An Duanaire 1600-1900: Poems of the Dispossessed curtha i lá thair ag Seá n Ó Tuama with translations into English verse by Thomas Kinsella. A Dolmen Press Book, 1994.

Антини О’Рахтура, по прозвищу Рафтери (1784 – 1835) – известный поэт и музыкант. Слепой от рождения, Рафтери зарабатывал на жизнь, странствуя по Ирландии и исполняя под собственный аккомпанемент (он играл на скрипке и волынке) народные баллады и свои собственные произведения. С именем Рафтери связано много легенд. Существует предположение, что стихотворение “Я Рафтери...”, традиционно приписываемое ему самому, на самом деле было написано после его смерти малоизвестным поэтом по имени Шон О’Келли (Seá n Ó Ceallaigh).

Balla – топоним: Балла, в графстве Майо

ciú ineas = ciú nas

lem aghaidh = le m’aghaidh

falamh = folmha (вариант множ. числа от folamh – ‘пустой’)

Té acs 19

AN PÍ OBAIRE SAN LIOS

B hí pí obaire ag teacht abhaile ó chomhthionó l rince oí che. Chuala sé ceol breá bog istigh i lios, nuair a bhí sé ag gabhá il thairis. Stad sé ar feadh tamaill ag é isteacht leis an gceol. Nuair a bhí an ceol thart, thosaigh an pí obaire ag seinm.

Nuair a chuala na daoine maithe an ceol amuigh, seo leo amach. Thug siad leo isteach an pí obaire bocht. Chuir siad isteach sa seomra é. Bhí seanduine ansin istigh rompu. Dú irt siad leis an seanduine a shú ile a choimeá d ar an bpí obaire go dtiocfaidh siad fé in arí s.

Nuair a bhí siad imithe, arsa an pí obaire leis an seanduine: “Cé hí an bhean sin ar do chú l? ” D’fhé ach an seanduine ar a chú l, ach ní tú isce a d’fhé ach ná bhí an pí obaire bailithe leis.

Nuair a thá inig sé abhaile, chonaic sé duine cosú il leis fé in istigh sa leaba, é an-bhreoite. Chuimhnigh sé lá ithreach gur duine ó n lios a bhí ann. Chuaigh sé amach arí s agus thug sé isteach seansluasaid. Chuir sé an tsluasaid isteach sa tine. Nuair a bhí sí dearg, thug sé amach í agus chuaigh go dtí an leaba. Nuair a chonaic fear na leapa an tsluasaid dhearg ag teacht chuige, siú d amach trí d an bhfuinneog é, agus deirimse leat nach raibh daitheacha ina chosa. Ní dheachaigh an pí obaire in aon ghiorracht don lios riamh ó shin.

Текст приводится по изданию: Scé alta agus Seanchas Phá draig Uí Ghrí fí n. An Sagart, An Daingean, 1995.

lios m3 – волшебный холм

comhthionó l m1 – собрание; comhthionó l rince – танцы

seo leo amach – повыскакивали они наружу (глагол движения опущен)

sú ile a choimeá d ar dhuine – сторожить кого-л. (букв.: держать глаза на ком-л.)

ní tú isce a d’fhé ach (sé) – едва только он посмотрел, не успел он посмотреть

bhí an pí obaire bailithe leis – волынщика и след простыл

chuimhnigh sé – зд.: он сообразил, он догадался

lá ithreach – тут же, сразу, немедленно

sluasaid f2 – совок, (совковая) лопата

deirimse leat – зд.: могу поклясться, будьте уверены, уж можете мне поверить (букв.: говорю я тебе)

daitheacha (pl. от daigh) – ревматизм

giorracht f3 – близкое расстояние

Té acs 20

AN CAILÍ N DEAS DONN

‘I s cailí n ag baint luachra

an cailí n deas donn! ’

‘Ó, is ea agus í in uaigneas! ’

adú irt sí liom.

‘Cá gceangló d mo ghearrá n,

a chailí n deas donn? ’

‘Ní raibh claí riamh gan stocá n! ’

adú irt sí liom.

‘Tá fear ar an gcnocá n,

a chailí n deas donn’

‘Ní raibh cnoc riamh gan pré achá n! ’

adú irt sí liom.

‘N’fheadar cá luigheam,

a chailí n deas donn? ’

Ní raibh claí riamh gan dí og air! ’

adú irt sí liom.

Cé oilfidh do phá istí n,

a chailí n deas donn?

‘Ó, oilfidh mo mhá ithrí n! ’

adú irt sí liom.

‘Raibh riamh ’gat aon dearthá ir,

a chailí n deas donn?

‘Bhí aon dearthá ir amhá in’,

adú irt sí liom.

‘Cá ndeachaigh do dhearthá ir,

a chailí n deas donn? ’

‘Chuaigh sé ’na hoileá in’,

adú irt sí liom.

‘An n-aithneofá do dhearthá ir,

a chailí n deas donn? ’

‘D’aithneoinn ach é a fheiceá il’,

adú irt sí liom.

‘Cé n comhartha bhí ar do dhearthá ir,

a chailí n deas donn? ’

‘Bhí ball odhar ar a chliathá n’,

adú irt sí liom.

‘Mise fé in do dhearthá ir,

a chailí n deas donn! ’

‘Ná raibh tú saolach ná slá n! ’

adú irt sí liom.

Текст приводится по изданию: An Duanaire. 1600-1900. Poems of the Dispossesed. Ed. by S. Ó Tuama. Dublin, 1981.

Народная баллада.

stocá n – вариант от stacá n m1 – столб

n’fheadar = ní fheadar – (я) не знаю

‘Raibh riamh ’gat aon dearthá ir: (зд.) raibh = an raibh

’gat = agat

’na = ina

ball – (зд.) родинка

Té acs 21

B hí fear ag siú l na srá ide. Bhí a lá imh dheas in airde san aer aige agus a lá imh chlé ar sileadh lena chliathá n. Timpeall cú ig slat ina dhiaidh bhí fear eile ar an dul cé anna. Bhí an bheirt ag imeacht go mall righin agus ar chomhché im. Bhí gach é inne ag fé achaint orthu agus a mbé al ar leathadh. B’ait leis an gcé ad duine cad a bhí ag dé anamh ionadh dó ibh. D’fhé ach sé thar a ghualainn agus phlé asc sé ar ghá ire. ‘Aililiú! a Mhaidhc, ’ ar seisean, ‘do dhearmad muid an dré imire’.

Caint:

Canathaobh go raibh bé al na ndaoine ar leathadh? Bhí ionadh orthu.

Cad a chuir ionadh orthu? D’fhé ach an bheirt go hamaideach.

Cad é an rud amaideach a dhein siad? Shiú l siad sí os an tsrá id agus a lá mha in airde acu mar dhea go raibh dré imire ar iompar acu.

Cad a thug orthu rud mar sin a dhé anamh? Bhí braoiní n ó lta acu, b’fhé idir.

Cá r fhá g an bheirt an dré imire? Lasmuigh den tá bhairne b’fhé idir.

Cad é an fhaid a bhí sa dré imire a bhí ag an mbeirt? Timpeall fiche troigh.

Текст приводится в сокращенном виде по изданию: S. Ó Maoileó in. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

Té acs 22

CONAS A FUAIR BRIAN BEAN

B hí fear ann fadó agus dá mhé id a dhé anadh sé a dhí cheall ní bhfaigheadh sé aon bhean a phó sfadh é. Brian ab ainm dó. Bhí sé ar a shlí abhaile oí che, agus casadh triú r fear air agus có nra ar a nguallí acu.

‘Is mó r an trua gan an ceathrú fear agaibh, ’ arsa Brian leo. Bhuail sé a ghualainn faoin taobh folamh den chó nra, ach ní tú isce a rinne sé é, ná caitheadh chuige ar fad í.

Fuair Brian sú gá n fé ir agus chas sé timpeall na có nra é, agus thug sé leis abhaile mar sin í. Nuair a shroich sé an baile, fuair sé sá bh mó r agus bhain sé an clú dach di.

Sin é an uair a chonaic sé an t-iontas mar istigh sa chó nra bhí an cailí n ba bhreá tha dá bhfaca sé riamh. Chonaic sé amach as cú l a gruaige biorá n suain a bhí tar é is a bheith curtha ann ag na daoine beaga. Bhain sé an biorá n as a cú l agus thá inig a caint agus a hé isteacht di chomh maith agus a bhí riamh.

Nuair a ghabh Brian amach ar maidin, bhí bean ag siú l lena chois. Nuair a chonaic na comharsana bean ag Brian thá inig ard-iontas orthu. ‘Conas a fuair Brian bean? ’ arsa gach é inne, ach ní orbh fhé idir le hé inne iad a fhreagairt. ‘Cá bhfuair tú an bhean? ’ arsa duine é igin le Brian. ‘Fuair mé í ó Dhia, ’ arsa Brian. D’fhá g Brian an scé al mar sin acu.

Текст приводится по изданию: Scé alta agus Seanchas Phá draig Uí Ghrí fí n. An Sagart, An Daingean, 1995.

dhé anadh (sé) – форма прошедшего постоянного времени 3-его лица ед.ч. от неправильного глагола dé an – (он) делал

dí cheall m1 – старания, максимальные усилия

ní bhfaigheadh (sé) – отрицательная форма прошедшего постоянного времени 3-его лица ед.ч. от неправильного глагола faigh – (он) не получал

có nra f4 – гроб

ní tú isce a rinne sé é – едва только он это сделал

caitheadh – безличная форма прошедшего времени от глагола caith – бросить

sú gá n fé ir – верёвка из соломы, жгут из соломы

sá bh m1 – пила

clú dach m1 – зд.: крышка

iontas m1 – 1) чудо; 2) удивление

cú l m1 – зд.: затылок

ard-iontas – величайшее удивление

Тé acs 23

CLANN LIR

B hí rí in É irinn fadó darbh ainm Lir. Bhí triú r mac aige, Aodh, Fiachra agus Conn, agus iní on amhá in, Fionnuala. Fuair a má thair bá s agus bhí an-bhró n ar Lir agus ar na pá istí. Tar é is roinnt bliain, phó s Lir arí s. Aoife dob ainm don bhanrí on nua. Bhí é ad ar Aoife, toisc an grá a bhí ag Lir do na pá istí. Bhí cumhacht draí ochta aici freisin.

Lá amhá in, thug sí na pá istí lé i go dtí Loch Dairbhreach. Dú irt sí leo dul ag sná mh sa loch. Fad a bhí siad ag sná mh, rinne sí ealaí dí obh.

Nuair a chuala Lir an scé al, bhí fearg mhó r air. Chuaigh sé go dtí an loch agus labhair sé leis na pá istí. Bhí bró n ar a chroí nuair a chonaic sé iad. Dú irt siad leis ansin go mbeidí s trí ché ad bliain ar Loch Dairbhreach, trí ché ad bliain ar Shruth na Maoile agus trí ché ad bliain ar Chuan Iorruis.

Thá inig Lir agus a chairde go minic go dtí an loch, ag caint leis na healaí agus ag é isteacht lena gcuid ceoil.

Bhí saol crua ag na healaí ar an loch agus ar an bhfarraige, go mó r mó r nuair a bhí stoirm agus leac oighir ann. D’imigh na blianta thart agus ar deireadh thá inig na healaí amach as an uisce. Chuaigh siad go dtí Inis Gló ire. Thit na cleití dí obh agus rinneadh daoine dí obh arí s. Ach seandaoine crí onna caite a bhí iontu. Bhí mainistir an Inis Gló ire ag an am sin. Chuala siad clog na mainistreach. Thá inig fear naofa chucu. Mhú in sé an fí orchreideamh dó ibh agus bhaist sé iad sular bhfuair siad bá s.

Текст представляет собой изложение средневековой легенды о детях легендарного короля Лира, одного из предводителей Племен Богини Дану.

Loch Dairbhreach – озеро в графстве Уэстмит

Sruth na Maoile – Северный пролив, пролив между Ирландией и Шотландией

Chuan Iorruis (Iorras Domhnann, совр. – Erris) – город в графстве Майо

Inis Gló ire – небольшой остров на северо-западе Ирландии

Té acs 24

B hí Maidhc tugtha don ó l. Bhí braoiní n ó lta aige oí che, ag dul a chodladh dó. D’é irigh sé ar maidin agus tart air. Chuaigh sé amach faoi dhé in leighis. Casadh Tadhg air. “A Thadhg, a chroí, ” ar seisean, “a leithé id de thaibhreamh a dhearnadh dom aré ir! Cheap mé go raibh mé ar cuairt ag an bPá pa. Bhuail mé isteach sa chistin chuige. Bhí sé ina shuí ar stó ilí n cois na tine. Dú irt sé liomsa suí ar chathaoir shú gá in a bhí ar an taobh eile. Ní tú isce a bhí mé i mo shuí ná “Cad ó lfaidh tú? ” ar seisean. “Braoní n uisce beatha, is dó cha, ” arsa mise. “An te nó fuar a bheidh sé agat? ” “Ó tá an citeal ar an tine tá sé chomh maith agat é tabhairt dom te.” Lí on sé amach dhá ghloine. Chuir sé siú cra ann agus chuir sé isteach an t-uisce te agus thosaigh á chorraí le spú nó g. Ach, mo lé an! Chomh luath agus bhí sé ullamh aige dhú isigh mé. Dá n-ó lfainn fuar é, bhí agam! ”

Caint:

Cé n fá th go raibh tart ar mo dhuine ar maidin? Is dó cha gur ó l sé an iomarca an oí che roimhe sin.

Cad é an taibhreamh a dhearnadh dó? Cheap sé go raibh sé ar cuairt ag an bPá pa.

An ndearnadh taibhreamh duitse riamh? Rinneadh.

Cad a cheap tusa? Cheap mé go raibh mé marbh.

An ndeachaigh tú ar neamh? Ní dheachaigh.

Cad ina thaobh? Ghlaoigh mo mhá thair orm nuair a bhí mé ag oscailt an gheata.

Cad tugtar ar an deoch a bhí á dhé anamh ag an bPá pa sa taibhreamh? Puins.

Ar ó l an pó taire an phuins? Ní or ó l.

Cad ina thaobh ná r ó l? Dhú isigh sé ró luath.

Текст приводится в сокращенном виде по изданию: S. Ó Maoileó in. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

Té acs 25

S cé al liom dí obh:

damh ag glao,

sneachta sí or,

samhradh d’é ag.

Gaoth ard fhuar,

í seal grian

(gearr a rith),

muir gan srian.

Raithneach rua,

ceilt ar chló,

ardaí onn cadhan

a shean-ghló r.

Sní omhann fuacht

eití é an,

oighear-ré! –

sin mo scé al.

Текст приводится по изданию: É igse. Duanaire Nua na hArdteistimé ireachta, de B. Ó Conaire, BÁ C, 1974.

Текст представляет собой перевод на современный ирландский язык известного средневекового стихотворения (IX-X в.?), авторство которого традиционно приписывается Финну Мак Кумаллу:

S cé l lemm dú ib:

dordaid dam

snigid gaim,

ro-fá ith sam;

gá eth ard ú ar,

iseal grí an,

gair a rith,

ruirthech rí an;

rorú ad rath,

ro-cleth cruth,
ro-gab gná th

giugrann guth;

ro-gab ú acht

etti é n,
aigre ré:

é mo scé l.

Текст оригинала: Carney J. Medieval Irish Lyrics selected & translated by J. Carney. University of California Press. Berkeley and Los Angeles, 1967.

dí obh = daoibh

sean- (букв.: ‘старый’) зд. – постоянный, обычный, привычный, издавна повторяющийся.

Té acs 26

NA LEANAÍ Ó N LIOS

B hí bean ann fadó agus bhí beirt leanbh aici. Bhí an bheirt leanbh seacht mbliana an trá th seo, ach ní raibh rith nó siú l acu, ach iad ag bé iceadh ó mhaidin go hoí che. Chaitheadh an bhean bheith i gcó naí os a gcionn in airde. Bhí meitheal ag baint choirce lá aici, agus chaith sí dul le bia ar an ngort chucu.

Chuaigh sí go dtí bean chomharsan di ar dtú s agus dú irt lé i faire a bheith aici ar an doras fé achaint cad a bheadh na leanaí á dhé anamh. Rinne an bhean chomharsan mar a dú radh lé i, ach a leithé id de chaint ní or chuala sí ó leanaí riamh roimhe sin.

“É irigh i do shuí, a Chathail, ” arsa duine acu, “agus leag chugam an seanphí opa atá faoi chos an chú pla.” D’é irigh Cathal agus fuair sé an pí opa agus dhearg siad é. Nuair a bhí a ndó thain den phí opa caite acu, labhair duine acu arí s. “Mhuise, a Chathail, ” ar seisean, “an cuimhin leat mó rchath an tSá ir fadó? ” “Is cuimhin, agus mó rchath roimhe, ” arsa Cathal.

Nuair a thá inig bean an tí abhaile, d’inis an bhean chomharsan di a ndú irt na leanaí. “Agus ní hiad do leanaí fé in atá iontu, ” ar sise. Thá inig eagla agus crith cos agus lá mh ar bhean an tí nuair a chuala sí an mé id sin. “Agus cad a dhé anfaidh mé anois leo? ” ar sise leis an mbean chomharsan. “Tabhair leat go dtí an baile mó r amá rach iad, ” ar sise, “agus abair leo go gceannó idh tú bró ga dó ibh. Tiocfaidh á thas orthu agus rachaidh siad leat gan mhoill. Nuair a gheobhaidh tú thar abhainn, caith isteach inti iad.”

Lá arna mhá rach rinne bean an tí mar a dú radh lé i. Dú irt sí leo go dtabharfadh sí chun baile mhó ir iad agus is orthu a thá inig an t-á thas. Nuair a thá inig sí go dtí an abhainn, chaith sí sí os iad.

Nuair a thá inig sí abhaile, bhí a clann fé in ag an doras roimpi, agus iad ina mbeirt leanaí chomh deas, chomh slá intiú il is a d’fhé adfá a fhá il.

Текст приводится по изданию: Scé alta agus Seanchas Phá draig Uí Ghrí fí n. An Sagart, An Daingean, 1995.

bé iceadh – v.n. от bé ic – орать, вопить

chaitheadh an bhean – женщине приходилось

a bheith os a gcionn in airde – присматривать за ними, хлопотать вокруг них

chaith sí dul – она должна была идти

a leithé id de chaint – подобных разговоров, подобных речей

cú pla m4 – зд.: (попарно соединенные) стропила

faoi chos an chú pla – зд., видимо: у основания столба, поддерживающего стропила

sá r m1 – царь

crith – v.n. от crith – дрожать

nuair a gheobhaidh tú thar abhainn – когда будешь переходить реку

lá arna mhá rach – на другой день, назавтра

is a d’fhé adfá a fhá il – каких только можно себе представить (букв.: каких ты мог бы найти)

Té acs 27

Seá n Ó Rí ordá in

CÚ L AN TÍ

T á Tí r na nÓ g ar chú l an tí,

Tí r á lainn trí na ché ile,

Lucht ceithre chos ag siú l na slí

Gan bró ga orthu ná lé ine.

Gan bró ga orthu ná lé ine,

Gan Bé arla acu ná Gaeilge.

Ach fá sann cló ca ar gach droim

Sa tí r seo trí na ché ile,

Is labhartar teanga ar chú l an tí

Ná r thuig aon fhear ach Aesop,

Is tá sé siú d sa chré anois.

Tá cearca ann is á l sicí n,

Is lacha righin mhothaolach,

Is gadhar mó r dubh mar namhaid sa tí r

Ag drannadh le gach é inne,

Is cat ag crú na gré ine.

Sa chú inne thiar tá banc dramhaí l’

Is iontaisí an tsaoil ann,

Coinnleoir, bú claí, seanhata tuí,

Is trumpa balbh né ata,

Is citeal bá n mar ghé ann.

Is ann a thagann tincé irí

Go naofa, trí na ché ile,

Tá gaol acu le cú l an tí

Is bí d ag iarraidh dé irce

Ar chú l gach tí in É irinn.

Ba mhaith liom bheith ar chú l an tí

Sa doircheacht go dé anach,

Go bhfeicinn ann ar chuairt gealaí

An t-ollaimhí n sin Aesop

Is é ina phú ca lé annta.

Текст приводится по изданию: Nuabhé arsaí ocht, de S. Ó Tuama 1939-1949. BÁ C, 1950.

Шон О’Риордан (1916-1977) – один из наиболее известных поэтов XX века, писавших на ирландском языке.

Tí r na nÓ g – Страна (вечной) юности (см. текст Oisí n i dTí r na nÓ g), употреблено в значении ‘чудесная, волшебная страна’.

trí na = trí + a (poss.), trí na ché ile

aon fhear ach... – никто кроме...

Aesop – Эзоп

á l sicí n = á l sicí ní

bí d = bhí odh

doircheacht = dorchacht

ollaimhí n – придуманная автором уменьшительная форма от слова ollamh – поэт высшего разряда (в древней Ирландии), совр.: профессор

Té acs 28

C huaigh cní opaire go dtí geata na bhFlaitheas. Thá inig PeadarNaofa amach chuige, an eochair ina lá imh aige agus an leabhar dubh faoina ascaill. Bhí Pá draig Naofa lena chois. D’oscail Peadar an leabhar. Bhí sé ag dul ó leathanach go leathanach ach bhí gach rud ní os measa ná a ché ile. Labhair sé leis an cní opaire. “An ndearna tú aon ní fó nta an fhaid a bhí tú ar an saol? ” ar seisean. “Thug mé pingin do bhean bhocht, uair”, arsa mo dhuine. “Agus nach ndearna tú aon rud eile ar son d’anama? ” arsa Peadar. “Is dó igh liom gur thug mé pingin eile, ach ní or mhaith liom é a rá, ar eagla go mbeadh bré ag ann, ” arsa an cní opaire. D’iompaigh Peadar go Pá draig. “Cad a dhé anfaimid leis? ” ar seisean. “Caith chuige a dhá phingin, ” arsa Pá draig, agus straois air, “agus bí odh sé ag an diabhal.”

Caint:

Cé chuaigh go dtí geata na bhFlaitheas? An cní opaire.

Cad é an gnó a bhí aige ansin? Bhí sé ag iarraidh dul isteach.

Cad is cní opaire ann? Duine atá ró cheanú il ar an airgead.

Cá raibh an cní opaire ina chó naí nuair a bhí sé ar an saol? In É irinn.

Cá bhfios duit é sin? Mar bhí Pá draig Naofa i lá thair ag an gcú irt.

Cathain a bhí onn Pá draig Naofa i lá thair? Nuair a bhí onn É ireannach os comhair na cú irte.

Nach maith le Pá draig na hÉ ireannaigh go lé ir? Ní maith, mhuise, is fuath leis cní opairí nó seoiní ní.

An raibh an Ghaeilge ag Pá draig ó n gcliabhá n? Ní raibh, ach d’é irigh sé ní os Gaelaí ná na Gaeil fé in.

Текст приводится в сокращенном виде по изданию: S Ó Maoileó in. Gaeilge gan dua. BÁ C, 1956.

Té acs 29

Liam Ó Muirthile

BÁ S JOHN HARTE

F uair John Harte bá s anocht

i ngan fhios d’é inne;

Mhair sé ar bharr an chnoic

Tamall suas ó n gcrosaire.

Ní raibh aige ina theach

Solas, uisce ná gré ithre;

Ní or ré itigh sé lena dhearthá ir

Sonny a mhair trasna na pá irce.

Bhí a muintir riamh ait:

Ar a má thair bhí cá il na draí ochta,

Chuirfeadh sí an tarbh fé in le buile

Ach ú tamá il lena bata sa tine.

Laethanta ag dul thar an teach

Le ciseá n ubh ó chomharsa

Chloisfeá seanbhean ag glaoch amach:

Sa diabhal ort! Fair an staighre!

Ansin nuair a thosaigh an cath

Idir sliocht na sclá bhaithe feirme

D’aistrigh John amach as an teach

Agus isteach i mbothá n na cairte.

Thug sé a shaol ansiú d

Faoi bhé al gunna Sonny

Go dtí gur cailleadh é siú d

Is an mhá thair fadó curtha.

Fuair John Harte bá s anocht

Leathslí suas an staighre;

Bhí fé asta ag francaigh ar a chorp

Is cé ad punt i bpó ca a threabhsair.

Ach tá suaimhneas aige anois

Nach raibh riamh ar an saol seo

Is tá a anam ag beannú na dú thaí

Idir Sliabh Eoghain agus Tí r Ré altan.

gré ithre – вариант от gré ithe

dú thaí – gs. от dú thaigh = dú iche

Текст приводится в сокращенном виде по изданию: An tonn gheal. The bright wave. BÁ C, 1987.

Лиам О’Мырхиле родился в Корке в 1950 году. Работает корреспондентом в программе новостей РТИ (RTÉ) – Радио и Телевидения Ирландии. Является лауреатом многих литературных наград, включая премию Ирландско-американского института культуры (1984). В настоящее время живет в Дун Лири, графство Дублин.

Té acs 30

CHUAIGH MÉ AR AN AONACH

C huaigh mé ar an aonach is dhí ol mé mo bhó
Ar chú ig phunta airgid is ar ghine bhuí ó ir
Má ó laim an t-airgead is má bhronnaim an t-ó r
Ó cad é sin don té sin nach mbaineann sin dó?

Má thé im chun na coille a bhaint smé ara nó cnó
A bhaint ú llaí de ghé aga nó a bhuachailleacht bó
Má shí ní m seal uaire faoi chrann a’ dé anamh só
Ó cad é sin don té sin nach mbaineann sin dó?

Má thé imse chuig airné al is rince is spó rt
Chuig aonach is rá saí ’s gach cruinniú den tsó rt
Má chí m daoine sú gach is má bhí m sú gach leo
Ó cad é sin don té sin nach mbaineann sin dó?

Deir daoine go bhfuil mé gan rath ’s gan dó igh
Gan earraí ná é adach gan bó lacht ná stó r
Má tá mise sá sta mó chó naí i gcró
Ó cad é sin don té sin nach mbaineann sin dó?

Народная песня.

Té acs 31

CÍ N LAE LE LIAM Ó G

Tuesday 10^th.

(...) Caithfidh mé a dul mar tá tuirseach ag é irí ormsa. Beidh bua againn lá é igin. Sealadaigh abú!

Friday 13^th.

Mhú scail mé leis an gealbhá in ar maidin agus an t-aon smaoineamh amhá in i mo cheann – seo chugat lá eile a Roibé ard. Cuireann é sin amhrá n a scrí obh mé; bhfad ó shin i ndú il domhsa. Seo é cib é ar bith:

D’é irigh mé ar maidin mar a thá nig an coimhé adó ir,

Bhuail sé mo dhoras go trom is gan labhairt.

Dhearc mé ar na ballaí, shí l mé nach raibh mé beo,

Tchí tear nach n-imeó idh an t-Ifreann seo go deo.

D’oscail an doras ’s ní or druideadh é go ciú in

Ach ba chuma ar bith nach raibheamar iná r suan

Chuala mé é an ach ní fhaca mé geal an lae,

Is mian mó r liom go raibh mé go domhain faoi

Cá bhfuil mo smaointí ar laethe a chuaigh romhainn

’S cá bhfuil an tsaol a smaoin mé abhí sa domhain,

Ní chluintear mo bhé ic, ’s ní fheictear mar a rith mo dheor

Nuair a thigeann á r lá aithiocfaidh mé iad go mó r.

Canaim é sin leis an phort “Siun Ní Dhuibir”. Bhí na hé iní ní ag ceiliú racht inniu. Chaith ceann de na buachaillí ará n amach as an fhuinneog ar a laghad bhí duine é igin ag ithe!

Uaigneach a bhí mé ar feadh tamaill ar trá thnó na beag inniu ag é isteacht leis na pré achá in ag screadá il agus ag teacht abhaile daobhtha. Dá gcluinfinn an fhuiseog á lainn, brisfeadh sí mo chroí. Anois mar a scrí obhaim tá an corrcrothar ag caoineadh mar a thé ann siad tharam. Is maith liom na hé iní ní.

Bhuel, caithfidh mé a dul mar ma scrí obhainn ní os mó ar na hé iní ní seo beidh mo dheora ag rith ’s rachaidh mo smaointe ar ais chuig an t-am a bhí mé i m’ó gá nach, b’iad na laethanta agus iad imithe go deo anois, ach thaitin siad liom agus ní l dearmad dé anta agam orthu ar a laghad, tá siad i mo chroí... Oí che mhaith anois.

Tuesday 17^th.

Lá Pá draig inniu ’s mar is gná ch ní or tharla aon rud suantasach. Bhí mé ar Aifreann agus mo chuid gruaige gearrtha agam ní os gaire agus é i bhfad ní os fearr freisin. Sagart nach raibh ar mo aithne a bhí ag rá an Aifreann.

Bhí na giollaí ag tabhairt an bhia amach do gach abhí ag teacht ar ais on Aifreann. Rinneadh iarracht chun tabhairt plá ta bidh domhsa. Cuireadh os comhair m’aghaidh ach shiú l mé ar mo shlí mar is nach raibh aon duine ann. Fuair mé cú pla nuachtá n inniu agus mar shaghas malairt bhí an Nuacht na hÉ ireann ann. Tá im ag fá il pé an scé al atá le fá il ó na buachaillí cib é ar bith. Chonaic mé ceann dona dochtú irí ar maidin agus é gan bé asaí.

Cuireann sé tuirse ormsa. Bhí mo chuid meachá in 57, 70 kgs. Ní raibh aon gheará n agam. Bhí oifigeach isteach liom agus thug sé beagá n í de bé il domhsa. Arsa sé: “tchí m go bhfuil tú ag leigheadh leabhar gairid. Rud maith nach leabhar fada é, mar ní chrochnó idh tú é.” Sin an saghas daoine atá iontu. Ploid orthu... Is cuma liom. Lá fadá lach ab ea é. Bhí me ag smaoineamh inniu ar an ché alacan seo. Deireann daoine a lá n faoin chorp ach ní chuireann muiní n sa chorp ar bith. Measaim ceart go leor go bhfuil saghas troda. An dtú s ní ghlacann leis an chorp an easpaidh bidh, is fulaingí onn sé ó n chathú bith. Is gré ithe airthe é ile a bhí onn ag sí orchlipeadh an choirp. Troideann an chorp ar ais ceart go leor, ach deireadh an lae. Té ann achan rud ar ais chuig an phrí omhrud, is é sin an mheabhair. Is é an mheabhair an rud is tá bhachtaí. Mura bhfuil meabhair lá idir agat chun cur in aghaidh le achan rud, ní mhairfidh. Ní bheadh aon sprid troda agat. Is ansin, c&