Мәліметтер қорынының файл құрылысын анықтау

Мә ліметтерді ө ң деудің нақ тылы МҚ БЖ-ғ а арналып қ арастырылғ ан тә сілдері жә не негізгі принциптері, сонымен қ атар сипаттамалы жә не бірнеше сақ талғ андарғ а арналғ ан жә не мә ліметтердің желілік моделді ұ йымымен дамуды жалғ астырушы МҚ БЖ.

Желілік МҚ БЖ-да осылайша нақ тылы МҚ БЖ-дағ ы сияқ ты мә ліметтердің сұ рыпталуының филтрациясының жә не ізденісінің операциясы нақ тыланады. Нақ тылы МҚ БЖ-ның SQL тілінің кең таралуы жә не танымалдығ ы сол сияқ ты тілдердің сұ раныс нақ тылығ ы ү шін мә ліметтер қ орына ө ң делді немесе жай желілік МҚ БЖ-ғ а «енгізілген». Осылайша, нақ тылы МҚ БЖ сияқ ты қ азіргі желілік МҚ БЖ-лар сұ ранысты формалдаудың арнайы диалогты – кө зқ арасты тә сілін қ олданушығ а алып береді. Сонымен қ атар, желілік МҚ БЖ-да мә ліметтер қ орымен бірге сақ талынғ ан кү рделі тізбектелген тығ ыз байланысты сұ раныстардың (процедура аналогы) формалануына арналғ ан арнайы макротілдер қ ойылады.

Сонымен бірге, МҚ БЖ-да мә ліметтердің ө ң делуі мә ліметтерінің желілік моделді ұ йымымен белгіленіп қ ойылғ андай нақ тылы сипатталады. Бұ л ә ртү рлі ақ параттық объектілердегі (нақ тылы МҚ БЖ-ғ а кесте аналогтары) байланысқ ан мә ліметтер бойынша тікелей «навигация». Белгіленіп қ ойылғ андай, тікелей навигация мү мкіндігі МҚ БЖ желісінде ә ртү рлі типті баспалар арасындағ ы жіберу – байланыстар (ә ртү рлі кестелер) сыртқ ы кілттер арқ ылы емес, байланысқ ан баспалардың орналасуының физикалық адресіне арнайы кө рсетулер арқ ылы беріледі. Мысалғ а қ арастыра отырып, МҚ БЖ желілігінде «тү р» объектісінің баспалары жә не «Иванов» баспасын таң дап (яғ ни кестелік курсорды сә йкес баспағ а орналастырып), «Жұ мыс істейді» ө ріс активизациясы арқ ылы «ұ йым» объектісінде байланысқ ан баспаларды ө ріс экранына шақ ыруғ а болады жә не мә ліметтердің сә йкесін қ арауғ а болады. Ары қ арай қ ажетінше баспадағ ы «Адрес» активті ө рісі арқ ылы «ұ йым» объектісі бойынша шақ ырылады жә не мә ліметтерді «Иванов» сыбайласының жұ мыс орнын ауыстыруы бойынша қ арастыру керек жә не т.с.с.

Нақ тылы МҚ БЖ-да осындай кө ріністі нақ тылау ү шін мә ліметтерді сыбайласының сә йкес фамилиясының таң дау шартымен ішкі байланыс негізінде (INNER JOIN) ү ш кестесінің ішінен сұ раныс таң дауғ а қ ұ ру жә не орындау қ ажет болар еді.

SELECT' Тү р, *, Ұ йым.*, Адрес*

FROM (Jimp INNER JOIN (Адрес INNER /О/ЛҰ йым ON Адрес.№№=Ұ йым. Адрес)

ON Тү р. Жұ мыс істейді=Ұ йым.Атауы).

И^/Я£ 7? £ ^, (((Тү р.Фамилия)=»Иванов»));

Осылайша, егер қ олдануғ а сол мә ліметтерді қ арастыру қ ажет болса, бірақ басқ а сыбайлас ү шін онда таң дау шартын фамилия бойынша ө згерту керек жә не сұ ранысты орындау керек. Желілік МҚ БЖ-да бұ л ү шін тек шығ у обьектісі «Тү р»-ге «Қ айту» жеткілікті, курсорды басқ а баспағ а ауыстырып жә не навигацияны қ айталау керек.

Берілген мысал желілік МҚ БЖ-ның навигациялық мү мкіндіктері қ олданушығ а қ олданушығ а ө зінің ақ параттық қ ажеттіліктерін кө бірек табиғ и интерактивті тә сілмен (мә ліметтер қ орымен «ә ң гімелесу») нақ тылауғ а мү мкіндік беретіндігін, ә р қ адам сайын ө зінің қ ажеттіліктерін анық тай отырып жә не сол мә ліметтерді ең кө бірек терең жә не кө зқ арасты талдауғ а (ұ ғ уғ а) мү мкіндік беретіндігін кө рсетеді.

Мә ліметтердің анализге навигациялық амал жә не қ арастыру бұ рынғ ы желілік МҚ БЖ ү шін табиғ и, 80-жылдардың аяғ ында гипермә тін техникасында нақ тыланды жә не соның негізінде қ ұ рылғ ан ә ртү рлі қ ұ жаттар ақ параттық жү йелер – гипермә тінді ақ паратты – іздеу жү йелері де нақ тыланды.

Сонымен бірге навигация байланысқ ан мә ліметтер бойынша жә не ө зінің маманданғ ан мә селесі қ атары, яғ ни «бағ ытын жоғ алту» жә не «ө ткен» ақ паратты объектілердің (баспалардың) визуальды тізбектерімен бірге қ иындық тар сияқ тылар туғ ызады. Кү рделі пә ндік облысты бейнелейтін мә ліметтер қ орының сызбасы ондағ ан ә ртү рлі ақ параттық объектілерді жә не олардың арасындағ ы байланыстардың тағ ы кө п санын есептей алады. Нә тижесінде мұ ндай мә ліметтер қ оры кө птеген ә ртипті басқ а жинақ тарынан кү рделі кө пө лшемді ақ параттық кең істікті кө рсетеді, ал байланыстардың есепсіз санымен шырмалғ ан жә не тізілген. Мұ ндай будақ та «қ ыдыра» отырып, «жолың нан оң ай адасасын», яғ ни мә ліметтердің жағ дайының жалпы картинасын жоғ алтасың. Осылайша, адамдардың ойлау маң ыздылығ ы, оның кө рсетілімде барлық байланыстарда жә не 3-4 кү рделі объектілердің аз ғ ана ө згешелігін ұ стап тұ ра алатындығ ында.

Кейбір кезде анализ объектісі болып байланысқ ан баспалардың нақ тылы емес реквизиттері емес, сол байланысқ ан баспалардың ө зінің сызбасы табылады, яғ ни баспалардың шығ атын ақ параттық объектілік байланысқ андардың аттарының визуальды тізбегі болып табылады. Желілік МҚ БЖ-ның ақ паратты объектілер ө рісінде мағ ыналардың кө птеген типті қ олданылуы «бір нақ ты» шығ арылатын немесе кіретін байланыстар типтері «біреуі –кө біне», «кө бі-кө біне» ә келетін барлық типті байланыстарды нақ тылауғ а мү мкіндік береді. Мұ ндай тізбектің визуализациясы копмпьютердің екі ө лшемді экранында пайда болатын графикалық қ иындық тарды кө рсете алады.

Мұ ндай визуальдау ең бек ісімен берілетін тұ лғ аның ө мір сү руін, алғ ан білімнің жалпы кө рсетілімін тез қ ұ руғ а мү мкіндік береді. Осылайша, тізбек ұ зындығ ы ү ш қ атар тізілген байланысты баспалармен шектелген, бірақ суретте кө рініп тұ рғ андай жә не мұ нда да жалпы кө птеген ө мірлік оқ иғ а жағ дайлары ү шін жә й, оның қ абылдауын «шатастырмай», байланыстың ы сызбасын кү рделі бейнелеу жеткілікті.

Нақ тылы МҚ БЖ-да байланысқ ан баспа бойынша навигация мә ліметтердің басқ аша негіздегі, нақ тырақ, семантикалық принциптерде талдаудың жаң а мү мкіндіктерін ашады. Сонымен қ атар, мә ліметтер қ орында іздеу процедурасының нақ тылануы жә не қ андай да бір баспалардың оның байланысы бойынша мағ ыналы тө ң ірек қ ұ рылуы мү мкін болады, ақ параттық талдаудың ә ртү рлі процедурасы алгоритмдерді іздеу негізінде графиктарда жә не тағ ы басқ аларды қ абылдау.

МҚ БЖ техникасының жә не қ азіргі теориялардың дамуының бағ ытының бірі болып объектті хабардар МҚ БЖ сызығ ы табылады, ол 70-жылдырдың аяғ ы мен 80-жылдары жасалып шырмалғ ан нақ тылы МҚ БЖ бойынша шешімі, мұ нда желілік МҚ БЖ-да бірінші рет кө рсетілген навигация жә не визуальды ә діс негізінде мә ліметтердің ө ң делуі бойынша жаң а мү мкіндіктермен қ амтамасыз етіледі.

Мә ліметтердің ө ң делу нә тижесі осы ретпен жә не сол формада, яғ ни ААЖ пә ндік облысында қ абылданғ анда қ олданылуы қ ажет. Бұ л есептің шешімі «мә ліметтерді шақ ыру» терминімен анық талатын МҚ БЖ функциясының кешенімен қ амтамасыз етіледі. Кө бірек тар жоспар мә ліметтерді шығ ару астында МҚ БЖ функциясының кешені қ олданушығ а ө ң деу нә тижесін кө рсету бойынша, мә ліметтерді сақ тау жә не жинау кө бірек қ олайлы тү рде, ақ паратты шығ ару қ ұ жаттау, сонымен қ атар мә ліметтерді басқ а жү йелерге жә не форматтарғ а беру бойынша мағ ына жатыр.

Мә ліметтерді шығ ару пайда болады:

- Шығ арылатын формалар арқ ылы;

- «есептер» арқ ылы;

- мә ліметтердің экспорты арқ ылы;

Шығ у формалары мағ ынасы жағ ынан енгізілетін формамен ұ қ сайды, яғ ни мә ліметтерді редактирлеу, қ арау жә не енгізуге арналғ ан форма. Осылайша, мә ліметтердің базалық кө здерінің формағ а арналғ аны мә ліметтердің кестесі емес, сұ раныстардың орындалу нә тижесі болып табылды. Сондық тан да шығ арылатын формалардың басты функциясы болып қ олданушығ а сұ ранысты орындау нә тижесін кө бірек қ олайлы жә не ү йреншікті «бланктті» тү рде алу болып табылады.