Студопедия

Главная страница Случайная страница

Разделы сайта

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Аллаһтан Ол Өз құлдарының алдында өтініш етуін тілеуге болмайтыны туралы






 

Жубайр ибн Мут’им (Аллаһ оғ ан разы болсын) былай деп баяндайтын: “Бірде Пайғ амбарғ а (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бір бә дә уи келді де: «Уа, Аллаһ тың елшісі! Жанымыз азып-тозды, адамдар аштық кешіп жатыр, мал-мү лкіміз қ ұ рыды. Раббың нан біз ү шін жаң быр сұ рашы. Біз Аллаһ тан Ол сенің алдың да (біз ү шін) ө тініш етуін сұ раймыз, жә не сенен Аллаһ тың алдында (біз ү шін) ө тініш етуің ді сұ раймыз», - деді. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Сү бхан-Аллаһ! Сү бхан-Аллаһ!», - деп дауыстап жіберді. Ол осы наразылық тың сахабаларының жү зінде шық пайынша мұ ны қ айталауын жалғ астыра берді. Сосын ол: «Қ асірет болсын сағ ан! Сен ө зің Аллаһ тың кім екенін білемісің?! Аллаһ тың ұ лылығ ы Оның Ө з жаратылыстарының кез-келгенінің алдында ө тініш етуін сұ раудан ә лдеқ айда жоғ ары», - деді” (Абу Дауд, 4726).

 

Жубайр – бұ л Жубайр ибн Мут'им ибн Ади ибн Науф ибн Абди Манаф ә л-Қ урайши, ол текті қ ұ райштық тардың бірі болатын ә рі Исламды Меккенің алынуына дейін қ абылдады, хижраның 57 жылы қ айтыс болды, Аллаһ оғ ан разы болсын.

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Осы тарауда Аллаһ тан Ол Ө зінің жаратылыстарынан ө тініш етіп, араша тү суін сұ рауғ а тыйым салынғ анына нұ сқ ау келді, себебі бұ л шын мә нінде Оның раббылығ ын қ орлау ә рі пенденің бірқ ұ дайшылығ ының кемшілігі болып табылады. Себебі арағ а тү суші ө зінен жоғ ары болғ анның алдында арағ а тү сіп, ө тініш етеді. Пә к Аллаһ Тағ ала болса, Одан ә лдебіреудің жоғ ары болуынан анағ ұ рлым жоғ ары, себебі Одан жоғ ары ешкім жоқ.

 

Бұ л хадисте Аллаһ тан Ол Ө з қ ұ лдарының алдында ө тініш етуін сұ рауғ а тыйым салынады, себебі бұ л кемшілік, ал Аллаһ Тағ аланы кез-келген кемшіліктен пә ктеу қ ажет.

 

Осы хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте Аллаһ тан Ол Ө з қ ұ лдарының қ айсыбірінің алдында болса да ө тініш етуін сұ рауғ а тыйым салынғ андығ ына нұ сқ ау бар, себебі бұ да Аллаһ Тағ аланың мә ртебесін қ орлау бар.

2. Хадисте Аллаһ Тағ аланы Оғ ан лайық ты емес нә рседен пә ктеудің міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте айыпталатын нә рсені айыптаудың жә не білімсізді ү йретудің міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

4. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кө зі тірісі кезінде, одан ол Аллаһ Тағ аладан мұ қ таждардың мұ қ таждық тарын беруін сұ рауын ө тініш ету рұ қ сат етілген болғ анына нұ сқ ау бар, себебі Аллаһ Тағ ала Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) дұ ғ а-тілектеріне жауап беретін. Ал ол қ айтыс болғ аннан кейін оның Аллаһ тың алдында ө тініш етуін сұ рауғ а келер болсақ, бұ лай істеуге болмайды, себебі мұ ндайды сахабалар (Аллаһ оларғ а разы болсын) істемеген болатын.

5. Хадисте сұ рақ -жауап арқ ылы оқ ытып-ү йретудің заң дылығ ына нұ сқ ау бар, себебі осылай есте жақ сы қ алады.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

АЛПЫС АЛТЫНШЫ ТАРАУ:

Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бірқ ұ дайшылық тың қ олсұ ғ ылмаушылығ ын қ орғ ауы жә не кө пқ ұ дайшылық қ а апарар жолдардан тосуы туралы

 

Абдуллаһ ибн ә ш-Шиххир былай деп баяндайтын: «Мен Аллаһ Елшісіне (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бану Амир руының елшілігінің қ ұ рамында келген болатынмын. Біз оғ ан: «Уа, біздің иеміз!», - дедік. Бұ ғ ан Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Ие (ә с-Сайид) – бұ л Игілікті Аллаһ Тағ ала», - деді. Сонда біз: «Уа, біздің арамыздағ ы ең мә ртебеліміз жә не ұ лығ ымыз!», - дедік. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Ө з сө здерің ді айтың дар, бірақ сендерді шайтан арбап-айналдырып алмас ү шін, айтқ ан сө здерің де абай болың дар», - деді” (Ахмад, 4/24-25; Абу Дауд, 4806).

 

Абдуллаһ ибн ә ш-Шиххир – бұ л Абдуллаһ ибн ә ш-Шиххир ибн Ауф ибн Кааби Уақ адани Қ урайши, ол Исламды Меккенің жаулап алынуына дейін қ абылдағ ан болатын, ә рі сахабалар қ атарынан (оларғ а Аллаһ разы болсын) хадис жеткізушісі еді.

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Осы тарауда адам жаратылыстарғ а қ атысты артық кетушілікке алып келетін ә рі ширкке салуы мү мкін болғ ан сө здерден аулақ болмайынша, оның бірқ ұ дайшылығ ы толық болмайтыны тү сіндіріледі.

 

Осы хадисте мақ таудағ ы артық кетушілікке жә не адамды ширкке алып келуі мү мкін болғ ан сө здер мен сө з тіркестерін қ олдануғ а деген тыйым келеді.

 

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) қ арапайымдылығ ына жә не оның Раббысына деген ө те кө ркем ә дебіне нұ сқ ау бар.

2. Хадисте мақ таудағ ы артық кетушілікке жә не адамғ а шектен тыс мақ тау сө здерін айтуғ а тыйым салынатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте шынайы иелік Аллаһ Тағ алағ а ғ ана тә н екеніне, ә рі ә лдебіреуді «ие» деп мақ тау-дә ріптеуді қ олданбау керектігіне нұ сқ ау бар.

4. Хадисте сө здегі артық кетушілікке тыйым салынғ андығ ына жә не адам ө зінің сө здерінде орташылдық ты ұ стануы қ ажеттігіне нұ сқ ау бар.

5. Хадисте бірқ ұ дайшылық ты жарамсыз ететін барлық нә рседен: мейлі сө здермен немесе амалдармен болсын - қ орғ ауғ а нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ә нас былай деп баяндайтын: «Кейбір адамдар: «Уа, Аллаһ тың елшісі! Біздің арамыздағ ы ең жақ сымыз ә рі біздің арамыздағ ы ең жақ сының ұ лы! Біздің қ ожамыз ә рі біздің қ ожамыздың ұ лы!», - деді. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) оларғ а: «Уа, адамдар! Ө з сө здерің ді айтың дар, бірақ шайтанның арбауынан сақ таның дар! Мен – Мухаммад, Аллаһ тың қ ұ лы ә рі Оның Елшісі. Мағ ан сендердің мені Қ ұ діретті Аллаһ Тағ аланың мағ ан берген орнынан жоғ ары кө термелейтіндерің ұ намайды», - деді» (Ахмад, 3/153, 241; ә н-Нә саи «Амал йауми уә лә йлә та», 248, 249).

 

Бұ л хадисте Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бірқ ұ дайшылық ты қ орғ ай жә не ширкке алып келуі мү мкін артық кетушіліктердің есігін жаба отырып, ө зін Аллаһ Тағ ала сипаттамағ ан сипаттармен мақ тауғ а тыйым салды.

 

Хадистерден алынатын пайдалар:

1. Хадисте мақ тауда жә не осы секілді сө здерде артық кетушілікке тыйым салынатындығ ына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) қ арапайымдылығ ына, жә не оның ақ иданы (дұ рыс наным-сенімді) бұ затын немесе бү лдіретін барлық нә рседен қ орғ ауғ а ұ мтылғ анына нұ сқ ау бар.

3. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Аллаһ тың қ ұ лы ә рі Оның Елшісі екендігіне, жә не еш нә рсеге иелік етпейтініне, сондай-ақ барлық істердің шешімі тек Аллаһ Тағ алада ғ ана екеніне нұ сқ ау.

4. Хадисте шайтанның қ улық тарынан сақ тандыру ә рі ол адамды ә лдебір заң ды нә рсені істейтіндігімен, бірақ ақ ырындап осы нә рседе артық кетушілікке ө тетіндігімен жә не бірқ ұ дайшылық қ а қ арама-қ айшы келетін шектен шығ ушылық қ а дейін жететіндігімен арбап-шырмауы мү мкін екендігіне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

АЛПЫС ЖЕТІНШІ ТАРАУ:

Аллаһ Тағ аланың келесі сө здері туралы:

و َ م َ ا ق َ د َ ر ُ و ا ا ل ل ّ َ ه َ ح َ ق ّ َ ق َ د ْ ر ِ ه ِ و َ ا ل أ ر ْ ض ُ ج َ م ِ ي ع ً ا ق َ ب ْ ض َ ت ُ ه ُ ي َ و ْ م َ ا ل ْ ق ِ ي َ ا م َ ة ِ و َ ا ل س ّ َ م ا و َ ا ت ُ م َ ط ْ و ِ ي ّ َ ا ت ٌ ب ِ ي َ م ِ ي ن ِ ه ِ س ُ ب ْ ح َ ا ن َ ه ُ و َ ت َ ع َ ا ل َ ى ع َ م ّ َ ا ي ُ ش ْ ر ِ ك ُ و ن َ (٦ ٧)

«Олар Аллаһ ты шын мә нінде қ адірлей алмады. Негізінде, Қ иямет Кү ні бү кіл жер Оның уысында ғ ана болады, ал кө ктер Оның оң Қ олымен бү ктеледі. Ол олардың қ осқ ан ортақ тарынан Пә к ә рі Жоғ ары» («ә з-Зү мә р» сү ресі, 67-аят).

 

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Автор, Аллаһ оны Ө з рахымына бө лесін, бұ л кітапты Аллаһ тың ұ лылығ ына ә рі жаратылыстардың барлығ ы Оның алдында тағ зым-итағ атпен иілушілік танытанына нұ сқ айтын осы тараумен аяқ тағ ысы келді. Ә рі осының барлығ ы тек Оның ғ ана қ ұ лшылық қ а лайық ты екеніне, жә не бір Ол ғ ана кемел сипаттармен сипатталатынына нұ сқ айды.

Аллаһ Тағ аланың: «...Негізінде, Қ иямет Кү ні бү кіл Жер Оның уысында ғ ана болады, ал кө ктер /Оның / оң қ олымен бү ктеледі...», - деген сө здеріндегі салиқ алы сә лә фтардың мазхабы - осы аятты ол қ андай болса, сол кү йінде, яғ ни мағ ынасын бұ рмаламастан ә рі артық сұ рақ сыз, оның нұ сқ ағ ан нә рсесіне кә міл сенген кү йде қ абылдау еді. Ал осы тарауда бұ л аяттан кейін келетін хадистер мен асарлар оның мә н-мағ ынасын тү сіндіріп береді.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ибн Мә сғ уд (Аллаһ оғ ан разы болсын) былай деп баяндайтын: “Бірде Аллаһ Елшісіне (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бір яһ уди ғ алымы келді де: «Уа, Мухаммад! Біз Аллаһ тың Қ иямет Кү ні кө ктерді бір саусағ ында, жерді – басқ асында, ағ аш-талдарды – ү шіншісінде, суды – тө ртіншісіне, байлық ты – бесіншісінде сыйдырады деп, ал Ө зінің басқ а бү кіл жаратылыстарын – алтыншысына сыйдырады деп, ә рі «Мен – Патшамын», - деп айтады деп оқ имыз», - деді. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ғ алымның сө здерімен келісе, кү ліп жіберді де, сосын: «Олар Аллаһ ты шын мә нінде қ адірлей алмады. Негізінде, Қ иямет Кү ні бү кіл Жер Оның уысында ғ ана болады, ал кө ктер /Оның / оң Қ олымен бү ктеледі. Ол олардың қ осқ ан ортақ тарынан Пә к ә рі жоғ ары», - деген аятты оқ ып берді” (ә л-Бухари, 4811; Муслим 2786).

Муслимнің келтіретін нұ сқ асында былай делінеді: “...Ал таулар мен ағ аштарды – саусағ ында (сыйдырады), сосын олармен шайқ ап жібереді де: «Мен – Патшамын. Мен – Аллаһ пын», - дейді” (Муслим, 2786).

Ә л-Бухари келтіретін нұ сқ ада былай делінеді: «...Кө ктерді бір саусағ ына, су мен жерді – басқ асына, ал Ө зінің басқ а бү кіл жаратылыстарын – ү шіншісіне сыйдырады...» (ә л-Бухари, 4811, 7513).

Муслим Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Ибн Умардан жеткен (мына) сө здерін келтіреді: “Қ иямет Кү ні Аллаһ кө ктерді бү ктейді де, Ө зінің оң Қ олына алады, ал сосын: «Мен – Патшамын. Барлық тә каппар ә рі менменсінгендер қ айда енді?», - дейді. Сосын Ол бү кіл жеті қ ат жерді бү ктейді де, оларды сол Қ олына алады, ә рі: «Мен – Патшамын. Барлық тә каппар ә рі менменсінгендер қ айда енді?», - дейді” (Муслим, 2788).

Ибн Аббас (Аллаһ оғ ан разы болсын) былай деді: «Жеті қ абат кө к пен жеті қ ат жер Аса Мейірімдінің (ар-Рахманның) Алақ анында сендердің бірің нің қ олындағ ы қ ыша дә ні секілді орналасып тұ рады» (Қ з.: «Тафсир Ибн Жә рир», 24/25).

 

Аяттатан жә не бү кіл нұ сқ аларымен келген хадистен алынатын пайдалар:

1. Қ асиетті ә рі Ұ лы Аллаһ Тағ аланың ұ лылығ ына жә не Онымен салыстырғ анда жаратылыстардың қ аншалық ты ұ сақ ә рі мардымсыз екеніне нұ сқ ау.

2. Аллаһ Тағ алағ а серік келтіретін адам Қ асиетті ә рі Ұ лы Оны лайық ты тү рде қ адірлемегеніне нұ сқ ау бар.

3. Қ асиетті ә рі Ұ лы Аллаһ тың Ө зінің ұ лық тығ ына лайық Екі – оң жә не сол Қ олы, Саусақ тары ә рі Алақ аны бар екеніне нұ сқ ау.

4. Тауратта болғ ан осы ұ лы білімнің Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) заманындағ ы яһ удилерде қ алғ анына, ә рі олар мұ ны жоқ қ а шығ армағ анына жә не бұ рмаламағ анына нұ сқ ау.

5. Пә к ә рі Ұ лы Аллаһ Бір Ө зі ғ ана бү кіл болмыстың Патшасы екеніне, жә не (ө згелердің) барлығ ының патшалығ ы жоқ болып қ ұ ритынына нұ сқ ау.

----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ибн Жә рир (Аллаһ оны Ө з рахмына бө лесін) былай деді: “Юнус мағ ан Ибн Уаһ бтан, ол Ибн Зә йдтен, ол ө зінің ә кесінен Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ ан хадисін баяндап берді: «Жеті қ абат кө к Кү рсимен салыстырғ анда ү лкен шең бер алаң ғ а тасталғ ан жеті дирхем тә різді» (Қ з.: «Тафсир Ибн Жә рир», 3/10; Абу ә ш-Шейх «ә л-‘Азамада», 220).

Ол сондай-ақ Абу Заррдың былай деп айтқ ан хадисін де жеткізді: “Мен Аллаһ Елшісінің: «Кү рси ‘Аршпен салыстырғ анда шексіз шө л далағ а тасталғ ан темір сақ ина секілді», - деп айтқ анын естідім” (Қ з.: «Тафсир Ибн Жә рир», 3/10; Абу ә ш-Шейх «ә л-‘Азамада», 2/587).

 

Бұ л хадистер Аллаһ тың ұ лылығ ына ә рі Оның кү ш-қ ұ діретінің кемелдігіне, ә рі Оның патшалығ ының кү ш-қ уатына нұ сқ айды.

 

Хадистерден алынатын пайдалар:

1. Кү рси (Тақ асты) кө ктерден ү лкен екеніне, ал ‘Арш (Тақ) Кү рсиден ү лкен екеніне нұ сқ ау.

2. Аллаһ Тағ аланың ұ лылығ ына ә рі Оның кү ш-қ уатының кемелдігіне нұ сқ ау.

3. Кү рси (Тақ асты) жә не ‘Арш (Тақ) – бұ лар екі ә ртү рлі нә рсе екеніне нұ сқ ау.

4. Кү рси дегенде Аллаһ тың билігі мен білімі мең зелуде деп айтатын адамдардың сө здерін жоқ қ а шығ аруғ а нұ сқ ау.

----------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ибн Мә сғ уд (Аллаһ оғ ан разы болсын): «Бірінші жә не одан кейінгі кө ктің арасы – бес жү з жыл. Ә рі қ арай бір кө ктен басқ асына дейінгі қ ашық тық – бес жү з жыл, ал Кү рси (Тақ асты) мен судың арасы да сол сияқ ты бес жү з жыл. ‘Арш (Тақ) болса судың ү стінде, ал Аллаһ – ‘Арштың (Тақ тың) ү стінде, ә рі сендердің амалдарың ан еш нә рсе Одан жасырын емес».

Ә л-Аббас ибн Абд ә л-Мутталиб былай деп баяндайтын: “Бірде Аллаһ Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) бізге: «Сендерге жер мен кө ктің арасындағ ы қ ашық тық қ андай екені белгілі ме?», - деді. Біз: «Бұ л Аллаһ пен Оның Елшісіне мә лім», - дедік. Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): «Олардың арасындағ ы қ ашық тық бес жү з жыл, ал ә рбір кө ктен келесі кө кке дейін – сондай-ақ бес жү з жыл. Ал ә рбір кө к болса тағ ы да бес жү з жыл қ арама-қ ашық тық қ а жайылады. Жетінші кө к пен Тақ тың арасында тең із бар, (оның) тү бінен бетіне дейінгі қ ашық тық тура жер мен кө ктің арасындай. Аллаһ Тағ ала болса осылардың барлығ ының ү стінде, ә рі Одан Адам балаларының амалдарынан еш нә рсе жасырын емес», - деді” (Абу Дауд 4723, Тирмизи 3317, Ибн Мә жаһ 193, Ахмад «Муснадта» 207, 206/1).

 

Бұ л хадистерде Аллаһ Тағ аланың ұ лылығ ы мен Оның ой-сананы таң қ алдыратын кү ш-қ ұ діретінің тү сіндірмесі, жә не Оның Ө з жаратылыстарынан жоғ ары екендігінің сипаты ә рі Ол олардың амалдары туралы білетіндігінің тү сіндірмесі келді.

 

Осы хадистерден шығ атын пайдалар:

1. Аллаһ тың ұ лылығ ына, Оның кү ш-қ ұ діретіне ә рі тек бір Оғ ан ғ ана қ ұ лшылық ету керектігіне нұ сқ ау.

2. Бізден жоғ арыда орналасқ ан денелердің сипаттарының: олардың ү лкендігінің, кең дігінің ә рі бір-бірінен алшақ тығ ының тү сіндірмесіне нұ сқ ау.

3. Кү рси (Тақ асты), `Аршы (Тақ) бар екеніне сенбейтін жә не біздің ү стімізде тек ғ арыш пен ә ртү рлі жұ лдыздар бар деп санайтын кейбір қ азіргі заман дү ниетанымдарын жоқ қ а шығ ару.

4. Аллаһ Тағ аланың Ө з жаратылыстарынан жоғ арыда екендігін жоқ қ а шығ аратын жә хмилерге, мутазилилерге, ашарилерге қ арама-қ айшы Пә к ә рі Ұ лы Аллаһ тың Ө з Болмысымен Ө зінің жаратылыстарынан жоғ арыда екеніне нұ сқ ау.

5. Аллаһ бү кіл жаратылыстардан соншалық ты жоғ арыда екендігіне қ арамастан, Оның «білім» деген сипаты бү кіл нә рсені қ амтитынына нұ сқ ау.

6. Адамдар Аллаһ Тағ аланың ұ лылығ ы мен Оның кү ш-қ ұ діреті туралы білулері ү шін, оларғ а осы ұ лы мә н-жайды тү сіндірудің заң дылығ ына нұ сқ ау.

------------------------------------------------------------------------------------------------

 

Ал Аллаһ жақ сырақ біледі! Пайғ амбарымызғ а, оның барша сахабаларына, жә не оның соң ынан ілескендердің барлығ ына Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын!

Аллаһ Тағ аладан осы жұ мысты Оның Дидары ү шін ық ыласты етуін, ә рі бізді естігеніне сә йкес ө мір сү рушілерден етуін, жә не осы амалдарымызды қ абыл етуін сұ раймыз!

-----------------------------------------------------------------------------------------------

 

 

 


[1] Табиғ ин, ғ алым сахабалардың шә кірті.

[2] Ибн Аббастың оқ ушысы, Хә жаж ибн Юсуфтың қ олынан қ аза тапқ ан ғ алым-табиғ ин.

[3] Яғ ни оның ұ йық тамағ анының жә не ақ қ ан жұ лдызды кө ргенінің себебі оның тү нде тұ рып намаз оқ ығ анында емес, оны ө рмекші немесе басқ а бір нә рсе шағ ып алғ анында еді.

[4] Табиғ ин, ғ алым сахабалардың шә кірті.

[5] Сахаба.

[6] Яғ ни ә лдебір амалдарын білімсіз істейтін немесе оғ ан білім жеткен болып ол соғ ан амал етпейтін адамнан айрық ша, ө зіне жеткен білімді ұ ғ ып алып, соғ ан амал ететін кісі.

[7] «Ә л-Ә ғ раф» сү ресі, 138-аят.

[8] Кейбір тә псіршілер «рахақ» деген сө з «менмендік, озбырлық» дегенді білдіреді ә рі жындарғ а қ атысты айтылғ ан, яғ ни адамдарды қ атты қ орқ ыныш пен ү рей билеген кезде олар жындарғ а пана тілеп сиынатын ә рі қ ұ лшылық ететін, ә рі сонысымен олардың озбырлық тары мен менмендігін арттыратын деп санағ ан. Ал жындар адамдардың оларғ а табынып жә не пана тілеп сиынып жатқ андарын кө ріп, тә капарланатын.

Басқ а тә псірлеуге сә йкес «рахақ» сө зі «қ орқ ыныш» дегенді білдіреді, ә рі ол адамдарғ а қ атысты айтылғ ан. Яғ ни жындар адамдардың олардан пана іздеп жатқ андарын кө ріп, адамдар оларғ а ү немі қ ұ лшылық ете беруі жә не пана тілеп сиына беруі ү шін, оларды одан сайын қ аттырақ қ орқ ытатын. Сондық тан да арабтар жындар оларғ а ү рей салатын алқ ап-аң ғ арларғ а тү скен кездерінде: «Біз осы алқ аптың мырзасына бізді оның тайпасындағ ы қ арапайымдардан (жындардан) қ орғ ауын тілеп жалбарынамыз», - дейтін. Қ -з: «Тафсир ас-Саади».

 

[9] «Илму таъсирмен» яғ ни астрологиямен шатыстырмаң ыз (аудармашыдан).

[10] Аудармашыдан: Бұ л хабар сахих емес. Имам Ибн Хазм оны ойдан шығ арылғ ан деді, ал шейх Ибн ‘Усаймин бұ л хабардың сенімсіз екенін егжей-тегжейлі тү сіндіріп берді. Қ -з.: “ә л-Қ аул ә л-муфид” 3/67-69.

Хасан ә л-Басри былай деген: «Бұ л аятта сө з Аллаһ оларғ а бала сый ететін, ал олар оны яһ удилікте жә не христиандық та тә рбиелейтін яһ удилер мен христиандар туралы болуда». Ибн Аби Хатим «ә т-Тафсир», 8609. Хафиз Ибн Касир сахихтығ ын растағ ан. Қ -з. «Тафсир Ибн Касир» 2/286.

 






© 2023 :: MyLektsii.ru :: Мои Лекции
Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав.
Копирование текстов разрешено только с указанием индексируемой ссылки на источник.