Бап. Арыз беру. 1. Өздерiне нормативтiк құқықтық актiнiң күшi қолданылатын

1. Ө здерiне нормативтiк қ ұ қ ық тық актiнiң кү шi қ олданылатын, мемлекеттік органның немесе лауазымды адамның заң да кө зделген тә ртiппен қ абылданып, жарияланғ ан нормативтiк қ ұ қ ық тық актiсiмен азаматтардың немесе заң ды тұ лғ алардың Қ азақ стан Республикасының Конституциясында, заң дарында жә не Қ азақ стан Республикасы Президентiнiң жарлық тарында кепiлдiк берiлген қ ұ қ ық тары жә не заң мен қ орғ алғ ан мү дделерi бұ зылып отыр деп санайтын азамат немесе заң ды тұ лғ а бұ л актiнi заң ғ а толық немесе жекелеген бө лiгiнде қ айшы келедi деп тану туралы арызбен сотқ а жү гiнуге қ ұ қ ылы.
2. Тексерілуі Қ азақ стан Республикасы Конституциялық Кең есінің қ ұ зыретіне жатқ ызылғ ан нормативтік қ ұ қ ық тық актілердің заң дылығ ына дау айту туралы арыздар сотта қ аралуғ а тиісті емес.
3. Арыз осы Кодекстің 3-тарауында белгіленген сотта қ аралуғ а жататын іс бойынша беріледі.
4. Азаматтың жә не заң ды тұ лғ аның арызы осы кодекстің 150-бабында кө зделген талаптарғ а сай келуге жә не онда нормативтік қ ұ қ ық тық актіні қ абылдағ ан мемлекеттік органның атауы немесе лауазымды адам, оның қ абылданғ ан кү ні туралы қ осымша деректер болып, осы акт немесе оның жекелеген ережелері арқ ылы азаматтың жә не заң ды тұ лғ аның нақ ты қ андай қ ұ қ ық тары, бостандық тары жә не заң мен қ орғ алатын мү дделерi бұ зылып отырғ аны, дау туғ ызып отырғ ан актінің Қ азақ стан Республикасы Конституциясының қ андай баптарына, заң дардың, Қ азақ стан Республикасы Президенті жарлық тарының қ андай ережелеріне қ айшы келетіндігі кө рсетілуге тиіс.
5. Арызғ а дау айтылып отырғ ан актінің немесе оның бір бө лігінің кө шірмесі қ оса тіркеліп, нормативтік қ ұ қ ық тық актіні қ андай бұ қ аралық ақ парат органы жә не оны қ ашан жарияланғ аны кө рсетіледі.
6. Сотқ а арыз беру нормативтік қ ұ қ ық тық актінің қ олданылуын тоқ татпайды.
Ескерту. 283-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2001.07.11. N 238 Заң ымен.

284-бап. Арызды қ арау

1. Сотқ а арызбен жү гiнген азаматқ а немесе заң ды тұ лғ ағ а, сондай-ақ нормативтік қ ұ қ ық тық актіні қ абылдағ ан мемлекеттік органғ а (лауазымды адамғ а) сот отырысының ө ткізілетін уақ ыты мен орны туралы хабарланады.
2. Іс арыз берілген кү ннен бастап он кү н мерзімде азаматтың немесе заң ды тұ лғ а ө кiлiнiң, прокурордың, нормативтік қ ұ қ ық тық актіні қ абылдағ ан мемлекеттік орган немесе лауазымды адам ө кілінің міндетті тү рде қ атысуымен қ аралады. Алайда істің мә н-жайларына байланысты сот істі сот отырысына келмеген кейбір мү дделі адамдар болмағ ан жағ дайда да тың дай алады.
3. Сот отырысында сот нормативтік қ ұ қ ық тық актіні қ абылдағ ан мемлекеттік органның немесе лауазымды адамның қ ұ зыреттілігін, бү кіл нормативтік қ ұ қ ық тық актінің немесе оның жекелеген бө лігінің Қ азақ стан Республикасының Конституциясына, заң дарғ а жә не Қ азақ стан Республикасы Президентінің жарлық тарына сә йкестігін тексереді.
4. Нормативтік қ ұ қ ық тық актіні заң ғ а қ айшы деп тану туралы арызды қ арағ ан кезде аталғ ан актіні қ абылдауғ а негіз болғ ан мә н-жайларды дә лелдеу міндетті актіні қ абылдағ ан мемлекеттік органғ а немесе лауазымды адамғ а жү ктеледі.
Ескерту. 284-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2001.07.11. N 238 Заң ымен.

285-бап. Соттың арыз бойынша шешімі

1. Арызды негізсіз деп тани келіп, сот оны қ анағ аттандырудан бас тарту жө нінде шешім шығ арады.
2. Арыз негізді болғ ан жағ дайда сот ө з шешімінде нормативтік қ ұ қ ық тық актіні толық немесе оның жекелеген бө ліктерін акт қ абылданғ ан кезден бастап жарамсыз деп таниды, бұ л туралы шешімнің қ арар бө лігінде кө рсетіледі.
3. Арыз қ анағ аттандырылғ ан жағ дайда сот шешімнің қ арар бө лігінде бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарының редакциясы, егер жарамсыз деп танылғ ан нормативтік қ ұ қ ық тық акт бұ рын сол бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралында жарияланса, сот шешімі туралы сот белгілеген мерзімде хабарлама жариялауғ а міндетті екенін кө рсетеді.
4. Нормативтік қ ұ қ ық тық акті тұ тастай немесе оның жекелеген бө лігін жарамсыз деп танығ ан сот шешімі осы актіні қ абылдағ ан мемлекеттік орган немесе лауазымды адам ү шін, дау айтылғ ан нормативтік қ ұ қ ық тық актінің кү ші қ ұ қ ық тары мен бостандық тарына қ олданылғ ан азамат жә не белгісіз адамдар тобы ү шін міндетті болып есептеледі. Оның преюдициялық кү ші бар жә не нормативтік қ ұ қ ық тық актінің заң дылығ ы туралы басқ а азаматтар оның сот тексеруінің объектісі болмайтын бө лігінде ғ ана қ айтадан дауласа алады.

29-тарау. ПРОКУРОРДЫҢ ОРГАНДАР МЕН ЛАУАЗЫМДЫ АДАМДАРДЫҢ
АКТIЛЕРI МЕН IС-Ә РЕКЕТТЕРIН ЗАҢ СЫЗ ДЕП ТАНУ
ТУРАЛЫ ЖYГIНУІ

Ескерту. 29-тараудың атауына ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2001.07.11. N 238 Заң ымен.

286-бап. Наразылық тың қ абылданбауына байланысты
прокурордың жү гінуі

1. Заң ғ а сә йкес келмейтiн нормативтiк қ ұ қ ық тық актiге жә не (немесе) жеке қ олданылатын қ ұ қ ық тық актiге, сондай-ақ мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның ә рекеттерiне прокурордың наразылығ ын заң сыз акт шығ арғ ан немесе заң сыз ә рекеттер жасағ ан орган немесе лауазымды адам не жоғ ары тұ рғ ан орган немесе лауазымды адам қ абылдамағ ан жағ дайда, прокурор наразылық білдірiлген актiнi немесе ә рекеттердi заң сыз деп тану туралы арызбен сотқ а жү гiнедi. Сотқ а арыз наразылық ты қ арау нә тижелері туралы хабарлама алынғ ан кезден бастап он кү н мерзімде немесе оны қ араудың заң да белгіленген мерзімі ө ткеннен кейін жазбаша нысанда не электрондық қ ұ жат нысанында беріледі.
2. Прокурордың сотқ а жү гінуі наразылық келтірілген актінің кү шін сот қ арағ анғ а дейін тоқ тата тұ рады.
Ескерту. 286-бапқ а ө згерістер енгізілді - Қ Р 2001.07.11 N 238; 17.11.2014 № 254-V (алғ ашқ ы ресми жарияланғ ан кү нінен кейiн кү нтiзбелiк он кү н ө ткен соң қ олданысқ а енгiзiледi) Заң дарымен.

287-бап. Прокурордың арызын сотта қ арау

1. Сот прокурордың арызын он кү н мерзімде қ арайды.
2. Прокурордың арызы оның қ атысуымен жә не наразылық ты қ абылдамау туралы шешім шығ арғ ан органның, лауазымды адамның немесе оның ө кілінің қ атысуымен қ аралады.
3. Сот отырысына наразылық ты қ абылдамау туралы шешім шығ арғ ан орган басшысының, лауазымды адамның немесе оның ө кілінің келмеуі прокурордың арызын қ арауғ а кедергі бола алмайды, алайда сот бұ л адамның келуі міндетті деп тануы мү мкін.

288-бап. Прокурордың арызы бойынша соттың шешімі

1. Сот прокурор арызының негізді екендігін анық тай отырып, ө тінішті қ анағ аттандыру жә не нормативтік қ ұ қ ық тық актіні, жеке қ олданылатын қ ұ қ ық тық актiнi немесе iс-ә рекеттi заң сыз деп тану туралы шешім шығ арады.
2. Егер сот наразылық келтiрiлген актiнi немесе iс-ә рекеттi заң ғ а жә не органның немесе лауазымды тұ лғ аның ө кiлеттiгiне сә йкес деп таныса, ол арызды қ анағ аттандырудан бас тарту туралы шешiм шығ арады.
Ескерту. 288-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2001.07.11. N 238 Заң ымен.

4-бө лімше. Ерекше іс жү ргізу