Главная страница Случайная страница
Разделы сайта
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Сурет. Флюороз
|
|
ФЛЮОРОЗДЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
| Тексеру | Симптомдар | Патогенездік негіздеме |
| Сұ рап тексеру, шағ ымы | Эстетикалық ың ғ айсыздық тө мендегідей тү рде кө рінеді: —тіс беттерінде ақ бұ лың ғ ыр дақ тү рінде; —тіс сауыты бетінде сары немесе қ оң ыр тү стес дақ тардың пайда болуы, кейде тіс бетінде кішігірім дө ң гелек келген ақ аудың пайда болуы; —тістер бетінің бұ зылысы-ойық тар мен эрозияның пайда болуы, тіс сауытының пішінінің ө згеруі | Тіс сауытының дамуы кезең інде жоғ ары концентрациялы фторидтің амелоблоастарғ а ұ лы ә сер етуі даму кезең ін бұ зуы нә тижесінде кіреукенің дұ рыс қ алыптасуын жә не дамуын ө згертеді. Ұ зақ уақ ыт фтордың ә сер етуі салдарынан фосфатазаның белсендігі тө мендейді жә не кіреукенің минералдану ү рдісі бұ зылады. |
| Анамнезі, жынысы, жасы | Флюорозбен зақ ымданғ ан тістердің кіреукесі мен дентиннің ө згеруі пациенттің жынысына тікелей байланысты емес.Сү т тістер флюорозбен ө те аз зақ ымданады. Бұ ндай кө рініс эндемиялық белбеуде тұ ратын тұ рғ ындарда ауыз суда фтордың кө п болуы кезінде кездеседі. Тұ рақ ты тістердің флюорозбен зақ ымдануы ауыз суында фторидтің кө п болуы сол аймақ та дү ниеге келген немесе 2-4 жыл тұ рғ ан тұ рғ ындар арасында жиі кездеседі. | Ана организмінде фтордың кө п бө лігін планцетаның ұ стап қ алу нә тижесінде сү т тістердің минералдану ү рдісіне ә сер етпейді. Тістерде минералдану ү рдісі токсикалық ә серден ерте аяқ талуы нә тижесінде кіреукедегі патологиялық ө згерістер ө те аз болады. |
| Аурудың туындауына ә сер ететін факторлар | Фторқ ұ рамдас қ осындыны кө п мө лшерде тұ рақ ты қ абылдау(ауыз суында фтордың концентрациясы 2 мг/лкө п болғ анда) | Фторқ ұ рамдас қ осындыны кү нделікті тұ рақ ты тү рде қ олдану тұ рақ ты тістердің кіреукесінде патологиялық ө згерістердің пайда болуын арттыра тү седі. |
| Аурудың пайда болуын науқ ас немен байланыстырады | Жоғ ары концентрациялы фторланғ ан ауыз су. Фторидқ ұ рамдас таблеткалар. Фторидқ ұ рамдас тіс қ ойыртпақ тары | |
| Негізгі аурудың дамуы | Флюороздың ауырлығ ы жә не таралуы климатогеографиялық ерекшеліктерге, тағ амдануғ а, организмге тү скен фтордың концентрациясына, кіреукенің минералдану ү рдісінің аяқ талуына тікелей байланысты | Суда фтордың бірдей жоғ ары концентрациясының болуы кезінде климаты ыстық аймақ тарда тұ ратын тұ рғ ындардың суды кө п қ олдануы нә тижесінде флюороз пайда болады. |
| Ертеректе жү ргізілген емнің нә тижесі | Ем жү ргізілмеген. Тістің қ атты тіндерін декальцийнациялауды қ олдану арқ ылы жү ргізілген. | Дақ тарды жою |
| Қ арап тексеру | Флюорозбен зақ ымданғ ан тістердің кіреукесінің мө лдірлігі, жылтырлығ ыжоғ алып, бұ лың ғ ыр болады. Соғ ан байланысты кіреуке бетінде кү ң гіріт жә не ақ мө лдір емес аймақ тардың пайда болуы тә н. Кіреуке кейде сайланып шұ барланып кетеді. Мө лдір емес ақ дақ тар жә не жолақ тар қ оң ыр тү ске ауысады. | Кіреуке қ ұ рылымында айқ ын кө рінетін Рециус сызық тары мен Гунтер-Шрегер жолақ тары аймақ тары анық талады. Зақ ымданғ ан тінде ақ уыздар жә не фтор басым. Кіреуке бетінің жоғ ары дә режедегі борпылдақ тығ ы экзогенді бояғ ыш заттардың шө гуіне жағ дай туындатады. Кіреуке призмасының жартылай резорбциялануы нә тижесінде призмааралық кең істік ұ лғ аяды жә не біркелкі емес минералдану аймақ тарының пайда болуы кіреукеде бұ лың ғ ыр ақ борлы ө згерістердің пайда болуына ә сер етеді. |
| Флюороздың клиникалық кө ріністерінің жү йесі (Патрикеев В. К.) 1. Жолақ ты тү рі – тістердің вестибулярлы бетінде ақ бор тү стес жолақ тар анық талады. (кө біне ү стің гі жақ кү рек тістерде). 2. Дақ ты тү рі—кү рек, сү йір жә не кіші азу тістерде, ө те азү лкен азу тістердің сауыттарының ә ртү рлі аймақ тарында бор тү стес дақ тар анық талады. Кейде бор тү стес ө згерген кіреуке бетінде жақ сы дамымағ ан ашық сары тү стес дақ тар кө рінеді. Дақ тар аймағ ындағ ы кіреуке беті тегіс, жылтыр. 3.Ақ борлы –шұ бар тү стес тү рі- барлық тістер тобының зақ ымдануының ө те ауыр тү рі. Кіреуке бұ лың ғ ыр, дақ талғ ан болып келеді. Тү сі ақ тү стен қ ара –қ оң ыр тү ске дейін ө згереді. Кіреуке бетінде кішігірім шар тә різді дө ң гелек шеті тегіс емес, табанының тү сі сұ р тү стен қ оң ыр тү ске дейін ө згерген ақ аулар-белгілер пайда болады. 4. Эрозиялы жә не деструктивті тү рі – кіреукенің қ ұ рылымының кө птеп бұ зылуымен жә не қ ажалуымен сипатталады. Кіреукедегі зақ ымданғ ан аймақ пішіні ойық жә не эрозиялы, тістердің вестибулярлы бетінде орналасады. Пигменттелген дентиннің анық талуы мү мкін. | Бор тү стес жолақ тар кіреукенің беткі қ абатында орналасады. Бұ л тү рі ДДҰ жү йесінің II (жең іл) дә режесіне сә йкес келеді. Бұ л кезде бор тү стес дақ тар тіс сауытының 25% алаң ын алып тұ рады. Кіреукенің тығ ыздығ ы тө мендеп, минералдану бұ зылады да бояғ ыш заттар кіреукенің ө ткізгіштігі жоғ ары аймақ тардан ене отырып сауыт тү сін ө згертеді. Дақ ты аймақ тарда азот қ ұ рамдас органикалық заттардың мө лшері кө бейеді. Флюороздың бұ л тү рі III дә режеге сә йкес келеді де тіс сауытының 50% астам аймағ ын қ амтып тұ рады. Гидрооксиапатит кристаллдарының қ ұ рылымының айқ ындығ ы бұ зылғ ан, ә сіресе кіреукенің беткі қ абатында. Дақ аймағ ында призмааралық кең істік зақ ымданғ ан. ДДҰ жү йесі бойынша бұ л клиникалық кө рініс флюороздың IV дә режесі —кіреукенің орта ауырлық тағ ы зақ ымдануына жатады. Ақ аудың беті жә не кіреуке қ ажалады(ойық тар пайда болады), жартылай дентинде, ал фтормен уыттанудың ө те ауыр жағ дайында механикалық ә сердің кү шінен сауыттың толық бұ зылуы мү мкін. Флюороздың бұ л тү рі ДДҰ ұ йымының V (ауыр) дә режесіне сә йкес келеді. |
Қ азіргі кезде эпидемиологиялық тексеру нә тижесінде флюороз ауруын бағ алау ү шін арнайы сынама ұ сынылды. H. T. Dean бойынша флюороз сынамасы (1934, 1942) кіреукедегі мө лдірлік еместік жағ дайды есептейді.
Сынаманы тек кіреукедегі кө зге кө рінетін ө згерістерді бағ алау ү шін қ олданады. Сынама арқ ылы жеке тжә не тістемнің жағ дайын анық тайды.
DEAN БОЙЫНША ФЛЮОРОЗ СЫНАМАСЫ
| Жағ дайы | Клиникалық кө рінісі | Ауырлық дә режесі |
| қ алыпты | –0 | |
| Кү мә нді | Бірлі жарым ақ дақ тар | 0, 5 |
| Онша кө п емес | Тістің 25% кем беткейін алып тұ ратын кіреуке аймағ ындағ ы кө п емес бұ лың ғ ыр аймақ тар | 1, 0 |
| Жең іл | Тістің 50% бетін алып тұ ратын кіреуке дегі бұ лың ғ ыр аймақ тар | 2, 0 |
| Орта | Тістің 50% кө п бетін алып тұ ратын қ оң ыр тү стес дақ тар | 3, 0 |
| Ауыр | Қ оң ыр дақ тар тістің бетін толық жауып тұ рады, эрозиялар жә не қ ажалу байқ алады. | 4, 0 |
Эпидемиологиялық зерттеу кезінде ең кө п зақ ымданғ ан екі тісті бағ алау жү ргізіледі. Сынаманың маң ызын формула бойынша есептейді:
F = nw/N,
N —тексеруден ө ткендердің жалпы саны; n —тексеруден ө ткендердің ішінде флюороз диагнозы анық талғ андар саны; w —ауырлық дә режесі.
ФЛЮОРОЗДЫҢ ЖЕҢ ІЛ ТҮ РІНІҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИАГНОСТИКАСЫ
| Аурулар | Жалпы клиникалық кө ріністеріО бщ иек ли ни че ск иеп ри зн ак и | Айырмашылық белгілері |
| Тісжегінің дақ ты кезең і | Кіреуке бетіндегі ақ бор тү стес дақ тар. Тісті кептіргеннен кейін анық кө рінеді. Ағ ымы симптомсыз. | Кө біне мойын бө лігінде немесе жанасу бетінде кіреукенің зақ ымдануы байқ алады. Минералсызданғ ан ошақ 2% метилен кө гімен бояғ анда боялады. |
ФЛЮОРОЗДЫ ЕМДЕУ
| Емдеу | Заттар | Мақ саты | Ә сер ету механизмі |
| Жергілікті жолақ ты жә не дақ ты Ақ борлы тең біл жә не эрозиялы деструктивті тү рі | Емдеуге қ олданылатын заттар жә не емдеу ә дісі аурудың ауырлық дә режесі ү рдісіне байланысты. Ағ арту (10% тұ з, фосфор қ ышқ ылы), микроабразия, қ айта минералдау терапиясы. Қ айта минералдауғ а арналғ ан заттар. Пломбалық материалдар. Жас анды сауыт жасау | Дақ тарды жою. Жоғ ары сезімталдық ты жою. Тістің қ атты тіндерінің ақ ауларын жабу. Тіс сауытының анатомиялық пішінін қ алпына келтіру. | Тістің қ атты тіндерінің кальцийсізденуі. Қ уыстарды егеп тазалау жә не пломбылау. |
ФЛЮОРОЗДЫҢ АЛДЫН –АЛУ (8.6.1 тарауды қ ара)
|
|