Бап. Реторсиялар

Қ азақ стан Республикасының азаматтары мен заң ды тұ лғ аларының қ ұ қ ық тарына арнайы шектеулерi бар мемлекеттердiң азаматтары мен заң ды тұ лғ аларының қ ұ қ ық тарына қ атысты Қ азақ стан Республикасы қ арсы шектеулер (реторсиялар) белгiлеуi мү мкiн.

62-тарау. Коллизиялық нормалар

Параграф 1. Тұ лғ алар

1094-бап. Жеке тұ лғ аның жеке заң ы

1. Жеке тұ лғ а азаматы болып табылатын елдiң қ ұ қ ығ ы оның жеке заң ы болып саналады. Адамның екi немесе одан кө п азаматтығ ы болғ ан жағ дайда адам неғ ұ рлым тығ ыз байланысты елдiң қ ұ қ ығ ы оның жеке заң ы болып саналады.
2. Азаматтығ ы жоқ адам тұ рақ ты тұ ратын елдiң қ ұ қ ығ ы, ол адамның жеке заң ы болып саналады.
3. Баспана берген елдiң қ ұ қ ығ ы босқ ынның жеке заң ы болып саналады.

1095-бап. Жеке адамның қ ұ қ ық қ абiлеттiлiгi мен
ә рекетке қ абiлеттiлiгi

1. Жеке тұ лғ аның азаматтық қ ұ қ ық қ абiлеттiлiгi оның жеке заң ында анық талады. Бұ л ретте шетел азаматтары мен азаматтығ ы жоқ адамдар Қ азақ стан Республикасында азаматтық қ ұ қ ық қ абiлеттiлiгiн, Қ азақ стан Республикасының заң намалық актiлерiнде немесе Қ азақ стан Республикасы ратификациялағ ан халық аралық шарттарда белгiленген жағ дайларды қ оспағ анда, Қ азақ стан Республикасының азаматтарымен тең пайдаланады.
2. Жеке адамның ә рекетке қ абiлеттiлiгi оның жеке заң ымен анық талады.
3. Жеке адамның мә мiлелер мен зиян келтiру салдарынан пайда болатын мiндеттемелерге қ атысты азаматтық ә рекетке қ абiлеттiлiгi мә мiле жасалғ ан немесе зиян келтiруден туындайтын мiндеттемелер пайда болғ ан жердегi елдiң қ ұ қ ығ ы бойынша анық талады.
4. Жеке адамның жеке кә сiпкер болуғ а жә не соғ ан байланысты қ ұ қ ық тары мен мiндеттерiнiң болуғ а қ абiлетi жеке адам жеке кә сiпкер ретiнде тiркелген елдiң қ ұ қ ығ ы бойынша анық талады. Тiркелген елi болмағ ан жағ дайда жеке кә сiпкерлiк қ ызметтi жү зеге асыратын негiзгi орнындағ ы елдiң қ ұ қ ығ ы қ олданылады.
5. Жеке адамды ә рекетке қ абiлетсiз немесе қ абiлетi шектеулi деп тану сот елiнiң қ ұ қ ығ ына бағ ынады.
Ескерту. 1095-бапқ а ө згерту енгізілді - Қ азақ стан Республикасының 2007.01.12. N 225 Заң ымен.

1096-бап. Жеке адамды хабар-ошарсыз кеттi деп тану
жә не оны қ айтыс болды деп жариялау

Жеке адамды хабар-ошарсыз кеттi деп тану жә не оны қ айтыс болды деп жариялау сот елiнiң қ ұ қ ығ ына бағ ынады.

1097-бап. Жеке адамның есімі

Жеке адамның есiм алу, оны пайдалану жә не қ орғ ау қ ұ қ ығ ы, егер осы Кодекстiң 15-бабының 5 жә не 7-тармақ тарында, 1103 жә не 1120-баптарында кө зделген ережелерден ө згеше туындамаса, оның жеке заң ымен белгiленедi.

1098-бап. Қ азақ стан Республикасы азаматтарының азаматтық
хал актiлерiн Қ азақ стан Республикасынан тыс
жерлерде тiркеу

Қ азақ стан Республикасынан тыс жерлерде тұ ратын Қ азақ стан Республикасы азаматтарының азаматтық хал актiлерiн тiркеу Қ азақ стан Республикасының консулдық мекемелерінде жү зеге асырылады. Бұ л орайда Қ азақ стан Республикасының заң актiлерi қ олданылады.

1099-бап. Шет мемлекет органдары азаматтық хал актiлерiн
куә ландыруғ а берген қ ұ жаттарды тану

Шет мемлекеттердiң қ ұ зыреттi органдары тиістi мемлекеттердің заң ы бойынша Қ азақ стан Республикасының азаматтарына, шетелдік азаматтар мен азаматтығ ы жоқ адамдарғ а қ атысты Қ азақ стан Республикасынан тыс жерлерде жасағ ан азаматтың хал актiлерiн куә ландыруғ а берген қ ұ жаттар жария етілген жағ дайда Қ азақ стан Республикасында жарамды деп танылады.

1100-бап. Заң ды тұ лғ аның заң ы

Заң ды тұ лғ а қ ұ рылғ ан елдің қ ұ қ ығ ы осы заң ды тұ лғ аның заң ы болып саналады.

1101-бап. Заң ды тұ лғ аның қ ұ қ ық қ абiлеттiлігi

1. Заң ды тұ лғ аның азаматтық қ ұ қ ық қ абiлеттiлiгi осы заң ды тұ лғ аның заң ымен анық талады.
2. Шетелдiк заң ды тұ лғ а ө з органының немесе ө кiлiнiң мә мiле жасауғ а ө кiлеттiгiн шетелдiк заң ды тұ лғ аның органы немесе ө кiлi мә мiле жасағ ан елдiң қ ұ қ ығ ына белгiсiз шектеуге сiлтеме жасай алмайды.
3. Шетел қ ұ қ ығ ы бойынша заң ды тұ лғ а болып табылмайтын шетел ұ йымдарының азаматтық қ ұ қ ық қ абiлеттiлiгi ұ йым қ ұ рылғ ан елдiң қ ұ қ ығ ы бойынша анық талады.
Мұ ндай ұ йымдардың қ ызметiне, егер Қ азақ стан Республикасының қ ұ қ ығ ын қ олдануғ а болса, осы Кодекстiң ережелерi қ олданылады, егер Қ азақ стан Республикасының заң дарынан немесе мiндеттеменiң мә нiнен ө згеше туындамайтын болса, олар коммерциялық ұ йымдар болып табылатын заң ды тұ лғ алардың қ ызметiн реттейдi.

1102-бап. Мемлекеттiң шетелдiк элементi бар
азаматтық -қ ұ қ ық тық қ атынастарғ а қ атысуы

1. Мемлекет қ атысатын шетелдiк элементi бар азаматтық -қ ұ қ ық тық қ атынастарғ а, егер Қ азақ стан Республикасының заң намалық актiлерiнде ө згеше кө зделмесе, осы бө лiмнiң ережелерi жалпы негiздерде қ олданылады.
2. Қ азақ стан Республикасы шетелдiк элементi бар азаматтық -қ ұ қ ық тық қ атынастарда, егер:
Қ азақ стан Республикасының халық аралық шартында;
Қ азақ стан Республикасының халық аралық шарты болып табылмайтын жазбаша келiсiмде;
сотта мә лімдеме жасау немесе нақ ты iс қ арау шең берiнде жазбаша хабардар ету арқ ылы ө згеше белгiленбесе, соттық иммунитеттi, талап қ оюды қ амтамасыз етуден иммунитеттi жә не сот актiсiн мә жбү рлеп орындатудан иммунитеттi қ оса алғ анда, басқ а мемлекет соттарының юрисдикциясынан ө зiне жә не ө зiнiң меншiгiне қ атысты юрисдикциялық иммунитеттi пайдаланады.
Ескерту. 1102-бап жаң а редакцияда - Қ Р 2010.02.05 249-IV Заң ымен.

Параграф 2. Жеке мү лiктiк емес қ ұ қ ық тар

1103-бап. Жеке мү лiктiк емес қ ұ қ ық тарды қ орғ ау

Жеке мү лiктiк емес қ ұ қ ық тарғ а мұ ндай қ ұ қ ық тарды қ орғ ау туралы талап ету ү шін негіз болғ ан іс-ә рекет немесе ө зге де мә н-жайлар орын алғ ан елдiң қ ұ қ ығ ы қ олданылады.

Параграф 3. Мә мiлелер, ө кiлдiк, талап мерзiмi

1104-бап. Мә мiленiң нысаны

1. Мә мiленiң нысаны ол жасалғ ан жердiң қ ұ қ ығ ына бағ ынады. Алайда шетелде жасалғ ан мә мiленi, егер Қ азақ стан Республикасы қ ұ қ ығ ының талаптары сақ талса, нысанның сақ талмауы салдарынан жарамсыз деп тануғ а болмайды.
2. Қ атысушыларының кем дегенде бiреуi Қ азақ стан Республикасының заң ды тұ лғ асы немесе Қ азақ стан Республикасының азаматы болып табылатын сыртқ ы экономикалық мә міле мә міленің жасалғ ан жеріне қ арамастан, жазбаша нысанда жасалады.
3. Қ озғ алмайтын мү лiкке қ атысты мә мiленiң нысаны - осы мү лік орналасқ ан жердегі елдің қ ұ қ ығ ына, ал Қ азақ стан Республикасында мемлекеттiк тiзілімге енгiзiлген қ озғ алмайтын мү лiкке қ атысты болса, Қ азақ стан Республикасының қ ұ қ ығ ына бағ ынады.