Аржы нарығын қадағалаудың мәні, функциялары және қағидалары.

Қ аржы нарығ ын қ адағ алау дегеніміз қ ызмет процессінде онда қ алыптасқ ан, оның қ атысушыларының қ арым-қ атынастарын тә ртіпке келтіру, жә не де ұ йым жағ ынан олардың арасында операцияларды жү зеге асыру, келесі істерді уә кілеттенген, барлық олардың қ атысушыларын, барлық қ ызмет тү рлерін жә не операциялар тү рлерін қ амтиды..

Қ аржы нарығ ында мемлекеттің функциялары:

Аржы нарығ ын қ адағ алаудың тү рлері

1. Мақ саттар мен тә сілдер кө з қ арасымен:

· сыртқ ы

· ішкі.

2. Қ адағ алауды жү ргізуші жақ қ а байланысты:

· мемлекеттік;

· нарық ты ө зі қ адағ алау немесе қ аржы нарығ ының маманданғ ан қ атысушылары жағ ынан қ адағ алау;

· қ оғ амдық.

3. Қ адағ аалу ә дісіне байланысты:

· тікелей немесе административті;

· жанама немесе экономикалық.

Бақ ылау сұ рақ тары

Тақ ырып 17 Қ АЗАҚ СТАНДАҒ Ы МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ ОРГАНДАРЫ.

1. Қ аржы нарығ ы мен қ аржы ұ йымдарын қ адағ алау жә не бақ ылау жө ніндегі Қ азақ стан Республикасының Агенствасының негізгі міндеттері мен функциялары.
2. Қ аржы Министрлігі мен Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық банкінің қ ұ рылымы мен оның функциялары

Аржы нарығ ы мен қ аржы ұ йымдарын қ адағ алау жә не бақ ылау жө ніндегі Қ азақ стан Республикасының Агенттігінің негізгі міндеттері мен функциялары.

2004 жылы қ ұ рылғ ан қ аржы нарығ ы мен қ аржы ұ йымдарын қ адағ алау жә не бақ ылау жө ніндегі Қ азақ стан Республикасының Агенттігі қ аржы нарығ ындағ ы қ ызметті қ адағ алау мен бақ ылауды жү зеге асыратын уә кілетті орган.

АФН міндеттері:

· Қ аржылық қ ызметтерді тұ тынушылардың заң ды қ ызығ ушылық тары мен қ ұ қ ығ ының бұ зылуын болдырмау ү шін шараларды жү зеге асыру;

· ә діл бә секелестік қ ағ идасында қ аржылық ұ йымдардың сә йкес келетін тү рлерінің қ алыптасуы ү шін ә ртү рлі жағ дайлар жасау;

· қ аржылық ұ йымдардың қ ызметін қ адағ алау жә не бақ ылау ә дістері мен стандарттарының дең гейін жоғ арылату,

· қ абылданғ ан міндеттерді олардың толық жә не ө зуақ ытында орындалуын қ амтамасыз ету бойынша шаралар қ олдану.

АФН функциялары:

· қ аржылық мекемені ашуғ а, олардың ө зеркімен қ айта ұ йымдастырылуына жә не ликвидациялануына келісімді беру жә не қ айтарып алу;

· қ аржылық ұ йымның басқ арушы жұ мысшыларын тағ айындауғ а орнатылғ ан тә ртіппен келісім беру немесе бермеу;

· Қ Р заң ымен қ арастырылғ ан жағ дайда, қ аржылық ұ йымдардың аудитінің қ аржылық нарығ ында профессионалды қ ызметті жү зеге асыруғ а лицензияны беру, тоқ тану жә не қ айтарып алудың тә ртібін қ адағ алау;

· Қ Р территориясында қ аржылық ұ йымдардың, қ аржылық қ ызметтерді тұ тынушылардың, басқ а да физикалық жә не заң ды тұ лғ алардың орындауы ү шін міндетті номативті-қ ұ қ ық тық актілерді шығ ару;

· қ аржылық ұ йымдар ү шін пруденциалды нормативтер мен басқ а да міндетті нормалар мен лимиттерді бекіту;

· Қ Р заң ында қ арастырылғ ан шектер мен жағ дайларда қ аржылық ұ йымдардың қ ызметін жә не олардың аффилиирленген тұ лғ аларын тексеру;

· Қ Р заң ында қ арастырылғ ан жағ дайда қ аржылық ұ йымдардың ликвидациондық коммиссияның қ ызметін бақ ылау;

· Қ аржылық ұ йымдар туралы мә ліметтерді жариялау.

2. Қ аржы Министрлігі мен Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық банкінің қ ұ рылымы мен оның функциялары

Қ Р қ аржы министрлігі қ аржы нарығ ында бір жағ ынан мемлекеттік бағ алы қ ағ аздардың эммисиясын жү зеге асыратын орган ретінде, екінші жағ ынан мемлекеттік қ адағ алау органы ретінде қ арастырылады..

Қ Р Қ аржы Министрлігінің қ ұ рылымы:

1. Қ аржылық –валюталық бақ ылау комитеті.

2. Казначейство.

3. Басты салық инспекциясы.

4. Қ аржы Министрлігінің активтері мен мемлекеттік мү ліктерді басқ ару жө ніндегі департамент.

5. Жекешелендіру жө ніндегі департамент.

6. Кедендік бақ ылау жө ніндегі комитет

Қ Р Ұ лттық банкі қ аржы нарығ ында бір уақ ытта оның профессионалды делдалы жә не мемлекеттік басқ ару органы ретінде қ арастырылады.

Қ Р Ұ лттық банкінің қ ұ рылымы:

· ү кімет,

· директорат,

· басты территориалды басқ ару

· орындардағ ы облыстық басқ армалар.

Ұ лттық банктің функциялары:

· ақ шалай – несиелік қ адағ алау;

· несиелік ақ шалардың эмиссиясы;

· несиелік мекемелердің қ ызметін бақ ылау;

· басқ а несиелік мекемелердің кассалық резервтерін сақ тау жә не аккумуляциялау;

· коммерциялық банктерді қ айта қ аржыландыру;

· Ү кіметті несиелік – есеп айырысумен қ амтамасыз ету;

· алтын –валюта қ орларын сақ тау.

Қ Р Ұ лттық банкінің қ ызметінің мақ саты – экономиканы тө лем қ ұ ралдарымен ү здіксіз қ амтамасыз ету, елдің барлық несие нарығ ы қ ызмет етуі ү шін жағ дай жасау, есеп-айырысу жү йесін қ алыпқ а келтіру, банктік қ ызметті қ адағ алау.