Тауар ассортименті мен шығындардың айналу есебіне байланысты баға белгілеу стратегияларының мәнін ашыңыз.

Бағ а тағ айындаудың негiзгi факторлары:

-Сұ раныс. Негiзiнен тұ тынушылардың сатып алу қ абiлетiнен жә не олардың бағ аның ө згеруiне жауап ә рекетiнен тә уелдi.

-Бә секе. Бә секе дең гейi рыноктағ ы бә секелестер санынан, олардың бағ алық стратегияларынан жә не ө ндiрiстiк-ө ткiзу қ ызметiнен тә уелдi.

-Ө ндiрушiнiң ө ндiрiстiк, маркетингтiк жә не басқ а шығ ындары. Шығ ындар қ олданбақ технология жә не техникамен, ө ндiрiстi жә не маркетингтi ұ йымдастыру дең гейiмен, жұ мыскерлердiң бiлiктiлiгi жә не ынтасымен анық талады.

-Қ ұ қ ық тық жү йе, яғ ни бә секенiң немесе монополияның заң дылық шектеулерi, бағ а ө згерiстерiн ә кiмшiлiк реттеу, бә секелестердiң келiссө здерiнде бағ аны талқ ылау ережелерi.

Кө птеген отандық кэсіпорындар бағ аны тікелей есептеу аркылы (шығ ындық тэсілмен) шығ арады, оның мә лшері барлық шыгындарғ а пайда мө лшерін қ осу негізінде аныкталады. Бұ л тэсілдің мынадай тү рлері болады:

1. " Шығ ынғ а ү стеме қ осу" эдісі. Бұ л жағ дайда енімнің езіндік кұ нына стандартты ү стеме қ осылады. Бұ л ә дісті колдану белгіленген бағ а қ ажетті сату келемін қ амтамасыз еткен жағ дайда ғ ана қ онымды. Ө ндірістік шығ ындарғ а негізделген мұ ндай ә діс делдал ү шін де, тұ тынушы ү шін де эділ болып саналады. Осы эдіс кү ні бү гінге дейін ең танымал, себебі, шығ ындарды анық гау сұ ранысты анық таумен салыстырғ анда ә лдеқ айда жең ілдеу.

Бұ л эдіс ендірістің жалпы жэне шекті шығ ындарын анық тау сияқ ты екі амалғ а негізделуі мү мкін. Кө птеген кә сіпорындар бағ а белгілеген кезде жалпы шығ ық царды қ одданады, оның қ ұ рамына езгермелі шығ ындар жә не белгілі бір тауар ендіру ү шін кажет барлық тұ рақ ты шығ ындар кіреді.

Шетелдерде кебіне тұ рақ ты жэне ө згермелі шығ ындарды толыгымен отеуге негізделген шығ ынды жабу сомасы қ олданылады.

2. Пайда алуғ а негізделген бага белгілеу. Мұ ндай эдіс шығ ынсыздық ты болдырмау кағ идасына негізделген. Бұ л жағ дайда фирманы шығ ынғ а ұ шыратпайтындай жэне белгілі бір пайда мелшерін алатындай бағ а аныкталады.

Осы ә дісті қ олдану эр турлі сату келемі кезіндегі жалпы шығ ындар мен пайданы бейнелейтін шығ ынсыздық графигін кұ руды кездейді. Бұ л жагдайда шығ ынсыздык шегі жиынтық шығ ындар мен жнынтық табыс кисыктарының қ иылысу нү ктесінде аныкталады. Дегенмен, мұ ндай жағ дайда кеп нэрсе сұ раныстың бағ алык икемділігіне байланысты болады. Сондық тан, маркетологтар шығ ынсыздық шегін, ық тимал сұ раныс дең гейін жэне эр тү рлі бағ алардағ ы пайданы анық тауы қ ажет. Бірақ, бағ аның есуі сату кө лемінің азаюына экеледі, шығ ынсыздык шегіне жету ү шін тұ ракты жэне езгермелі шығ ындарды ү немдеу есебінен езіндік кұ нды темевдету жолдарын іздеу керек.

Тауарды жылжытумен байланысты жеке сатулар мен қ оғ аммен байланыстың негізгі стратегиялар тү рлерін анық тау, олардың мә нін ашу.

Жеке сату ә дісінің ерекшеліктеріне мыналар жатады: ♦ сатушы мен сатып алушы тауарғ а байланысты ө зара қ арым-қ атынасы туралы арнайы кездесу ө ткізеді; ♦ қ арым-қ атынас содан кейін тұ рақ ты қ алыптасуы мү мкін; ♦ кездесу нә тижесі ө з ә серін беріп тауар сатылуы мү мкін.

.Ә леуетті сатып алушыны саудағ а алдын ала дайындаудың ең маң ызды мә ні жеке сату стратегиясын ә зірлеу туралы шешімін қ абылдау болып табылады. Ол стратегиясын таң дау ү дерісі тұ тынушының тауар туралы ақ паратты таныстығ ына байланысты болады. Мұ нда сату стратегиясының екі тү рін айыруғ а болады: стандартты немесе икемді сату.

Стандартты сату стратегиясы барлық ә леуетті тұ тынушыларғ а алдын ала ә зірленген жалпы сату тә сілі ретінде сипатталады.

Икемді сату стратегиясы ә рбір сатып алушы қ ажетінің ерекшелігіне байланысты жеке сату тә сілі ретінде жасалады.

Жеке сату ү дерісінің ең маң ызды кезең і - ол тауарды ресми таныстыру болып табылады. Тауардың беделі сатып алушылармен қ алыптасқ ан қ арым-қ атынас негізінде тауардың қ алай ұ сынғ анына байланысты болады.

Сауда кедергілерін жою кезең і де арнайы сату ү дерісінің ең маң ыздысы.. Психологиялық кедергілер сатып алушының жеке тұ лғ а ретіндегі негізгі мінездері, кө зқ арасы ерекшеліктерімен сипатталады. Оларды жою ү шін сатушы тұ тынушының ерекше жағ дайын білуі керек.

Қ оғ аммен байланыс қ ызметі аясындағ ы барлык, кү ш-жігердің басты міндеті фирмағ а деген сенімді жә не тү сінушілік ахуалды қ алыптастыруғ а бағ ытталады. Сондық тан паблик рилейшнз саясатының негізгі мақ саттары мыналар болады:

1) ішкі саясатты жү зеге асыру: фирма тағ дырына оның қ ызметкерлерінің жауаптылығ ын, оғ ан қ атыстылық сезімін қ алыптастыру, ө з фирмасын, оның ө німдерін мақ тан тұ ту сезімін дә стү рлі қ алыптастыру;

2) сыртқ ы саясатты жү зеге асыру: тұ тынушыларды фирма ө ндіретін ө німдермен таныстыру, олардың сапасын кө рсете білу;

3) фирма беделін кө теру: фирманың бейнесін, беделін, жақ сы атағ ын, яғ ни жұ мысшылар ө здері ө ндіретін тауарларды (қ ызметтерді) ардақ тау.

Коммуникация жү йесіндегі баска қ ұ рамына қ арағ анда қ оғ аммен байланыстардың мынадай ерекшеліктері бар:

♦ тү сінігі жоғ ары - жарнамағ а қ арағ анда ресми таныстырулар, баяндамалар тұ тынушыларғ а шынайы, сенімді кө рінеді;

♦ тұ тынушылар кең інен қ амтылады - сатушыларғ а, жарнамағ а сенің кіремей жү ргендерге жариялау ә рекеті кең кө лемде жақ сы нә тиже береді;

♦ кө зге тартымды да жағ ымды келеді.
Қ оғ аммен байланыстың негізгі нысандары мыналар:

♦ бұ қ аралық ақ парат қ ұ ралдарындағ ы редакция материалдары; ♦ кө рмелердің беделді бө лімдері; ♦ кино жә не видеофильмдер; ♦ басылым туындылары; ♦ фирма ө кілдерінің маң ызды жә не ә йгілі қ оғ амдық оқ иғ аларғ а қ атысуы;

Бұ л шаралардың кең інен қ олдануы ың ғ айлы болады, егерде:

1) фирма рынокқ а жаң а тауар ұ сынғ ан болса;

2) бә секелестер жағ ынан қ арсы ә рекеттер жү ргізіле бастаса;

3) дағ дарыс жағ дайғ а ұ рынса: ө німнің сапасына кө пшілік жаң а талаптар қ ойса, фирманың жабылуына қ ауіп-қ атер туса, қ оғ амның ә ртү рлі топтарымен қ атынас нашарласа;

5) бірлесіп істейтін фирмалардың жұ мысшыларымен жә не қ ызметкерлерімен ө зара жаң а қ арым-қ атынас қ алыптаса бастаса.