Темір жол көлігінде жүрісті басқару

Тасымалдау бө лімшесінде пойыздар жү рісін диспетчерлік аппарат шұ ғ ыл басқ арады. Оны ағ а диспетчер (ДНЦС) басқ арады, оның екі-ү ш орынбасары бар, соның ішінде локомотив пен локомотив бригадаларының жұ мысын ұ йымдастыру бойынша орынбасары болады. Диспетчерлік ауысымды бө лімше бойынша кезекші басқ арады (ДНЦО). Ауысым қ ұ рамына пойыз, торап жә не телімдік диспетчерлер енген. (ДНЦ) – бө лімшедегі диспетчерлік шең берлер саны бойынша (ә детте 5-7); локомотив диспетчерлері (ТНЦ) жә не энергодиспетчерлер (тек электрлік тартымы бар бө лімшелерде). Жү к тиеу, тү сіру жұ мысы ауқ ымды бө лімшелерде ауысым қ ұ рамына вагон таратушы диспетчерлері (ДНЦВ) кіреді.

Бө лімшесіз жұ мысқ а ауысуғ а байланысты бө лімшелердің диспетчерлік персоналы жолдың тасымалдау департаментінің шұ ғ ыл реттеу бө ліміне қ арайды жә не жолдың бірың ғ ай диспетчерлік орталығ ында шоғ ырлануы мү мкін.

Ағ а диспетчер диспетчерлік сектордың жұ мысын орынбасарымен бірге жалпы басқ арады жә не бө лімшенің пайдалану жұ мысының тә уліктік жоспарлауын қ амтамасыз етеді.

Бө лімше кезекшісі бө лімшенің пайдалану жұ мысының ауысымдық жоспарлауын жү зеге асырады. Осы мақ сатта ол диспетчерлік шең берлердің жұ мысын қ адағ алайды, пойыздарды қ ұ растыратын станцияның жұ мысын жә не жергілікті жұ мысты жоспарлайды. Жоғ ары дең гейде тұ рғ ан басшылардың нұ сқ аулары тек бө лімше кезекшісі арқ ылы беріледі.

Торап диспетчерлері ірі тораптарда пойыздар жү рісін шұ ғ ыл басқ арады. Олардың жұ мысы пойыз диспетчерінің жұ мысымен бірдей, бірақ айтарлық тай ерекшеліктері бар.

Телімдік пойыз диспетчері пойыздардың телімдерде жү рісін басқ арады. Диспетчерлік нұ сқ аулар ауызша немесе белгілі жағ дайда диспетчерлік бұ йрық тү рінде беріледі жә не арнайы журналда бекітіледі. Диспетчерді пойыз жү рісіне қ атыссыз жұ мыстармен жү ктеуге болмайды.

Пойыз диспетчері мен станция кезекшілерінің ө зара байланысы ү шін арнайы селекторлы телефон байланысы бар. Бұ л байланыс желіге қ осылғ ан кез келген бекетті бө лек, немесе бірнеше бекетті бір уақ ытта жә не барлық бекеттерді шақ ыртуғ а мү мкіндік береді. Бір бекетті шақ ырту ү шін диспетчер бір тү ймені басуы керек. Сө йлесулер тү ймелі пульт, микрофон кө мегімен жү ргізіледі.

Пойыз диспетчері мен жү рістегі пойыздар машинистерімен байланысу ү шін радиобайланысты қ олданады.

Жолда тасымалдау ү рдісін шұ ғ ыл басқ ару міндеті шұ ғ ыл басқ ару бө ліміне жү ктелген. Оның жұ мысын щұ ғ ыл жұ мыс бойынша департамент басшысының орынбасары жү зеге асырады. Бө лім қ ұ рамына шұ ғ ыл басқ ару бө лімінің басшысы, бө лім басшысының орынбасарлары, ағ а кө мекшілер, кезекші кө мекшілер жә не жол диспетчерлері мен жол локомотив диспетчерлері, сонымен қ атар тез бұ зылатын жү ктерді тасымалдау бойынша ағ а инженер, бө лімнің ағ а технигі енеді.

Ағ а техник

ДГП 1 шең бер

ДГП Лок

ДГП Хол

I – II бө лім шелер

III- IV бө лім шелер

V бө лім ше

1.8.5-сурет. Диспетчерлік басқ арудың қ ұ рылымы

Станцияның, бө лімшенің жә не жалпы жолдың пайдалану жұ мысын шұ ғ ыл басқ арумен тасымалдау қ ызметі айналысады жә не бұ л қ ызмет жол басқ армасы бекіткен шұ ғ ыл жоспар кө рсеткіштерінің орындалуына жауапты.

Тә уліктік жә не ауысымдық жоспардың орындалуы бойынша:

· станция басшысының алдында – станция (маневр) диспетчері есеп береді;

· тасымалдау бө лімше басшысының алдында – станция басшысы, пойыз диспетчері, бө лімше кезекшісі есеп береді;

· тасымалдау бө лімшесі жә не қ ызмет басшыларының алдында – тасымалдау бө лімшелерінің басшылары есеп береді;

· тасымалдау бө лімшесі басшысының алдында – шұ ғ ыл-басқ ару бө лімше басшысының ауысымдық орынбасары жә не кезекші ағ а кө мекшілер есеп береді.

А Б

тү йіспе 12 сағ атқ а

3 + 1

400+100 10+2

1.8.6-сурет. Пойыздық жағ дай фрагменті

Пойыздық жағ дайда:

- 1500, 1000 – есепті сағ аттағ ы қ олда бар жұ мыс парк вагондары;

- 120, 100 – соның ішінде жергілікті жү к;

- 700, 680 – вагон ағ ындарын бағ ыттар бойынша тарату;

- 150, 100 – ұ йымдастырылғ ан пойыздардағ ы вагондар саны;

- 3 - дайын пойыздардың саны;

- 3 - жө нелтуге дайын локомотивтердің саны;

- 10+2 тә улік басынан жө нелтілген пойыздар мен резервті локомотивтер саны;

- 600, 400+100 тү йіспе бекеттері бойынша – тапсырылғ ан жә не қ абылданғ ан тиелген жә не бос вагондар саны.

Ә р кезең дерде пойыздық жағ дай 12 жә не 6 сағ аттық аралық тар бойынша толтырылатын. Соң ғ ы уақ ытта пойыздық жағ дай 3 сағ аттық аралық тарғ а толтырылады. Енгізілетін мә ліметтерді талдау жә не оларды нормативтермен салыстыру негізінде жолдың пайдалану жағ дайы бағ аланады жә не пойыздар жү ріс графигі мен шұ ғ ыл жоспар тапсырмаларының орындалуына бағ ытталғ ан шұ ғ ыл шаралар ө ң деледі.