Локомотив паркын қолдану көрсеткіштері

Жол балансына енген локомотивтер жолдың инвентарлы паркын қ ұ райды. Жол ішінде локомотивтер деполар бойынша таратылады. Депо балансына енген локомотивтер инвентарлы депоның инвентарлы паркын қ ұ райды. Инвентарлы паркттың ә рбір локомотивіне техникалық паспорт қ ұ растырылады, мұ нда локомотивтің техникалық кү йі, орындалғ ан жө ндеу жә не модернизация жұ мыстары кө рсетіледі. Техникалық паспорт тіркеу депосында сақ талады жә не локомотивтердің инвентарлы паркын есептеудің негізгі қ ұ жаты болып табылады. Есеп физикалық ө лшемдермен, ал моторлы вагондардың есебі секциялар санымен жү ргізіледі.

Локомотивтердің инвентарлы паркы жол (депо) қ арамағ ындағ ы жә не жол (депо) қ арамағ ындағ ы емес болып жіктеледі. Жол қ арамағ ындағ ы парк пайдаланатын жә не пайдаланбайтын болып бө лінеді.

Жолдың (депоның) пайдаланбайтын паркы жө ндеудің барлық тү рінде, жоспарлы жө ндеулер арасындағ ы модернизацияда, тұ рғ ан жө ндеуді жә не инвентарлы паркттен шығ аруды кү тіп тұ рғ ан, жү ру, тапсыру, қ абылдау, қ орғ а жә не резервке дайындау, сонымен қ атар қ ор мен резервте тұ рғ ан локомотивтерден қ ұ ралады.

Пайдаланатын парк жұ мыстың барлық тү рінде қ олданылатын, техникалық операциялар орындалатын, жұ мысты кү тіп тұ рғ ан локомотивтерден, сонымен қ атар аялдау мө лшерінен аспайтын ТО-2 техникалық тексерісте тұ рғ ан локомотивтерден қ ұ ралады.

Локомотивтерді пайдаланатын парктен пайдаланбайтын паркке жә не кері ауыстыру, белгіленген тә ртіппен жү зеге асырылады.

Негізгі депоғ а тіркелген локомотивтер айналатын телімді - айналым телімі деп атайды. Айналым телімі ұ зартылғ ан болса, онда оны жабдық тау бойынша бекеттері, локомотивтердің айналым телімдерінің аралық бекеттері жә не локомотив бригадаларын ауыстыру бекеттері орналастырылады.

Локомотивтердің айналым телімі бір немесе бірнеше тартым ө рістерінен қ ұ ралуы мү мкін. Негізгі жә не айналым деполары орналасқ ан станциялар арасындағ ы телімді - тартым ө рісі деп атайды. Тартым ө рісі бір немесе бірнеше бригадалар жұ мысының телімдерінен қ ұ ралуы мү мкін. Мұ ндай ә р телім локомотив бригадалары ауысатын бекеттер арасында орналастырылады. Мұ ндай бекеттер ретінде негізгі жә не айналым деполары орналасқ ан станциялар жә не бригадалар алмасатын бекеттер саналады.

Бір немесе ә р тү рлі деполардың локомотивтер жұ мысы бірың ғ ай жоспармен ұ йымдастырылғ ан екі немесе одан да кө п телімдер локомотивтердің айналым зоналарын қ ұ райды.

Локомотивтер пойыздарғ а ә р тү рлі тә сілдермен қ ызмет кө рсетуі мү мкін, ол темір жол желісінде негізгі жә не айналым деполарының орналасуына, вагон ағ ынының транзиттілігіне, тартым ө рістерінің ұ зақ тығ ына тә уелді болады. (сурет 1.8.3).

а) б)

в) г)

1.8.3-сурет. Локомотивтердің пойыздарғ а қ ызмет кө рсету тә сілдері

а) иінді; б) айналмалы; в) ілгекті; г) жапсырмалы иін

Егер тартым ө рістері айтарлық тай ұ зақ жә не негізгі депо орналасқ ан станция бойынша транзитті пойыз ағ ыны шағ ын болса, онда иінді тә сіл қ олданылады.

Егер локомотив негізгі деподан келесі айналым бекетіне дейін пойыздан ағ ытылмай жү ретіндей тартым ө рістерінің қ ашық тығ ы жеткілікті болса, онда айналмалы тә сіл қ олданылады.

Айналмалы жә не иінді тә сілдер арасындағ ы аралық тә сіл ілгекті тә сіл болып табылады. Локомотивтер пойыздардан негізгі депоғ а дейін ағ ытылмай тек бір бағ ытта жү реді. Кері бағ ытта локомотив пойыздан ағ ытылып, негізгі депоғ а жабдық тау мен техникалық тұ рғ ыдан тексерілуге кіреді.

Егер тартым иіні екі негізгі деполар арасында орналасатын болса, онда пойыздарғ а жапсырмалы иіндер тә сілімен қ ызмет кө рсетіледі. Бұ л тә сіл иінді тә сілдің тү рі болып табылады. Бұ л тә сіл пойыздарды локомотивтермен қ амтамасыз ету бойынша кең мү мкіндіктерді береді, бірақ пойыз жұ мысын жоспарлаудың пойыздар жү ріс графигімен сә йкес келуін талап етеді.

Шұ ғ ыл басқ арудың маң ызды бө лігі болып локомотив жұ мысын шұ ғ ыл жоспарлау болып табылады.

Шұ ғ ыл басқ арудың басқ а маң ызды бө лігі болып диспетчерлік басқ ару табылады, оның мақ саты жоспарланғ ан тә ртіппен жә не бұ зылғ ан тә ртіпті қ алпына келтіруге сә йкес пойыздарды локомотивтермен қ амтамасыз ету болып табылады.

Локомотив паркының жұ мысын шұ ғ ыл басқ ару пайдалану жұ мысын басқ арудың ә р тү рлі дең гейінде (бө лімшелік жә не жолдық) жү зеге асырылады.

Локомотивтердің пайдалану паркы жалпы жә не тартым тү рлері бойынша мө лшерленеді. Локомотивтердің қ ажетті пайдаланатын паркын анық таудың екі тә сілі бар: статикалық, аналитикалық

Локомотивтердің пайдалану паркын статикалық ә діспен анық тағ анда, ө ткен уақ ыт аралығ ында вагондарды тиеу, тү сіру, қ абылдау жә не тапсырудың нақ ты орындалуы бойынша қ ажеттілік коэффициенті анық талады. Содан кейін, бұ л коэффициентті вагондарды жоспарлы тиеу, тү сіру, қ абылдау мен тапсырудың қ осындысына кө бейтеді.

, (1.8.7)

мұ ндағ ы М_{нақ.пай} - есепті аралық тағ ы пойыз локомотивтерінің паркы;

U_тиеу^нақ , U_тиеу – есепті аралық тағ ы нақ ты орындалғ ан жә не жоспарлы тиеу;

U_тус^нақ , U_{тү с} – есепті аралық тағ ы нақ ты орындалғ ан жә не жоспарлы тү сіру жә не т.с.с.

Аналитикалық тә сілмен қ ажетті пайдаланатын локомотивтер паркы жоспарлы шамалар, локомотивтердің ө німділігі мен орташа тә уліктік жү рген жолы, локомотив-сағ аттарының шығ ыны бойынша анық талады. Бұ л ә дістер локомотив паркын тартым тү ріне қ арай жіктеуді қ арастырады. Бірінші екі тә сіл жол кө лемінде есептеу жү ргізгенде қ олданылады. Соң ғ ы тә сіл неғ ұ рлым дә л жә не локомотивтердің пайдаланатын паркын ә р телім ү шін есептеуге мү мкіндік береді.

Жұ мыстың жоспарлы тонно-км локомотивтің ө німділігіне W_л бө лу арқ ылы:

, лок (1.8.8)

мұ ндағ ы п_в – вагондардың жұ мыс паркы;

S – вагондардың орташа тә уліктік жү рген жолы, км;

h_л – берілген тартым тү ріндегі локомотивтердің жұ мыстағ ы меншікті салмағ ы;

Q_бр – пойыздың орташа брутто салмағ ы, т.

Локомотивтердің жоспарлы желілі жү рісін орташа тә уліктік жү рісіне S_л бө лу арқ ылы:

, лок (1.8.9)

мұ ндағ ы Ul - ваг-км;

b - локомотивтердің кө мекші жү рісінің коэффициенті.

Локомотив паркын пойыз жұ бына қ ажеттілік коэффициенті бойынша мө лшерлеу.

Локомотивтердің пайдалану паркы ә рбір тартым тү рі жә не жалпы локомотив паркы ү шін мө лшерленеді.

Мө лшерлеу бригадалардың жұ мыс телімдері ү шін локомотивтердің айналым мө лшерлеріне қ арап жү ргізіледі.

1-ші 2-ші 3-ші 4-ші 5-ші

Бригадалардың жұ мыс телімдері

- локомотивтерді тіркеу депосы

- локомотивтердің айналым бекеті

- локомотив бригадаларының алмасу бекеті

1.8.4-сурет. Локомотивтер айналымының сызбасы

Жалпы, бригадалар жұ мысының телімі ү шін бір пойыз жұ бына қ ызмет кө рсетудің лок-сағ:

, сағ

мұ ндағ ы t_б.а.^л – локомотивтің айналым телімінің ішінде орналасқ ан, бригадалар алмасатын станцияда болу уақ ыты, сағ;

t_ай^л – айналым бекетінде болу уақ ыты, сағ;

t_тір^л – тіркеу станциясында болу уақ ыты, сағ.

t_ай^л, t_тір^л шамаларына локомотивтерді жабдық тау жә не техникалық тексеріс уақ ыты кіреді.

Локомотив айналымының Q_л нақ ты шамалары:

- ортадағ ы телімдер ү шін (3-ші жә не 4-ші)

- сол жақ тағ ы телім ү шін (1-ші)

- 2-ші жә не 5-ші телімдер ү шін

Q_л шамалары пойыздардың жү ріс графигі бойынша ө тпелі, қ ұ рама, ә кететін жә не берілме пойыздары ү шін белгіленеді.

Осы мө лшерлер бойынша локомотивтің пойыз жұ бына қ ажеттілік коэффициенті:

,

Бұ дан, айналым телімі ү шін локомотивтердің қ ажетті пайдалану паркы:

, лок (1.8.10)

мұ ндағ ы N – пойыздар жұ бының саны (парсыз график бойынша локомотивтердің максималды саны қ абылданады);

п_ал.алу – бір айдағ ы алдын ала тексерістердің саны;

Т_ай – бір айдағ ы сағ ат саны (Т_ай =720 сағ).