Шінші қағида

Пайғ амбар (Аллаһ тың оғ ан игілігі мен сә лемі болсын) тү рлі объектілерге қ ұ лшылық ететін адамдардың ү стінен жең іске жетті. Олардың арасында періштелерге қ ұ лшылық ететіндер, пайғ амбарлар мен ә улиелерге (ізгілерге) қ ұ лшылық ететіндер, ағ аштар мен тастарғ а қ ұ лшылық ететіндер жә не кү н мен айғ а қ ұ лшылық ететіндер бар еді. Аллаһ тың Елшісі (Аллаһ тың оғ ан игілігі мен сә лемі болсын) олармен соғ ысты жә не олардың арасында айырмашылық жасағ ан жоқ [9].

[9] Пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Аллаһ қ а серік қ осатын кісілерге жіберілді. Олардың ішінде періштелерге қ ұ лшылық еткендер болғ ан, тағ ы да кү н мен айғ а табынғ андар болғ ан, сондай ақ, пұ ттарғ а, тастар мен талдарғ а ғ ибадат жасағ андар болғ ан, ә рі ә улиелер мен ізгілерге сиынғ андары да болғ ан.

Бұ л ширктің жиіркенішті кө ріністерінің бірі. Аллаһ серік қ осушылар бір нә рсені тә ң ір тұ тып жиналмайды: Муаххидтер (бірқ ұ дайшылар) болса, тек жалғ ыз тә ң ірге – Аллаһ қ а қ ұ лшылық қ ылады. Аллаһ Тағ ала былай деді: «Бө лек-бө лек раббылар жақ сы ма? Немесе ә р нә рсеге Ө ктем жалғ ыз Аллаһ жақ сы ма? Одан ө зге сендер, ө здерің жә не аталарың атағ ан есімдерге ғ ана қ ұ лшылық етесің дер» (Юсуф сү ресі, 40-аят). Ширктің жалғ ан екеніне дә ледердің бірі: кө пқ ұ дайшылар қ ұ лшылық ету объектілерінде ә ртү рлі, олар бір нә рсеге келіспейді. Себебі, олар негізге сү йеніп жү рмейді. Олар ө здерінің кө ң іл-қ алауларымен, адастыратын мә лімдеулерімен жү реді. Соның нә тижесінде келіспеушіліктері артады. Аллаһ Тағ ала былай айтты: «Аллаһ мынадай мысал келтірді: бір адам ө зара келісе алмайтын серіктестердің меншігінде, ал басқ а біреу жалғ ыз адамның иелігінде. Ол екуеі тең бе? Аллаһ қ а мақ тау болсын! Алайда, олардың кө бісі білмейді» (Зумә р сү ресі, 29-аят). Жалғ ыз Аллаһ қ а қ ұ лшылық ететін кісі бір ғ ана адамның иелігіндегі қ ұ лғ а ұ қ сайды, сонымен тыныш ө мір сү реді. Ө йткені, егесінің талаптарын, талғ амдарын біледі. Ал мушрик бірнеше адамның меншігіндегі қ ұ л секілді. Қ айсысының кө ң ілін аулайтынын, қ айсысына жағ атынын білмей, жә й таппайды. Ә ркімнің ө з талабы, қ алауы бар. Сондық тан Аллаһ: «Аллаһ мынадай мысал келтірді: бір адам ө зара келісе алмайтын серіктестердің меншігінде», - деді, яғ ни бірнеше егесі бар адам, қ айсысын разы қ ылатынын білмей басы қ атады. «Ал басқ а біреу жалғ ыз адамның иелігінде», яғ ни оның жалғ ыз ғ ана егесі бар. Бұ л Аллаһ тың бірқ ұ дайшыл (муаххид) мен кө пқ ұ дайшылғ а (мушрик) келтірген мысалы.

Сонымен, мушриктердің қ ұ лшылық етіп жү рген объектілері ә ртү рлі еді. Соғ ан қ арамастан, пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) олардың арасын бө лмей, бә рімен бірдей соғ ысты. Ол пұ тқ атабынушылармен де, яһ уди жә не христиандармен де, отқ атабынушылармен де, періштелерге, пайғ амбарларғ а, ә улиерге қ ұ лшылық етіп жү ргендермен де соғ ысты, ә рі олардың арасын бө лмеген. Бұ л – “Пұ тқ а табынатын адам мен ізгі кісіге, періштелердің біріне қ ұ лшылық ететіндер ұ қ сас емес. Ө йткені, мыналар тастар мен талдарғ а сиынып жатса, аналар Аллаһ тың ә улиелеріне ғ ибадат етіп жатыр ғ ой. Сол ү шін олар бірдей емес”, - дейтіндерге қ арсы жауап (родд).

Осы сө здерімен адасқ андар: “Қ азіргі таң да қ абырлерге қ ұ лшылық етіп жү ргендердің ү кімі, пұ ттарғ а табынғ андармен тең емес. Сол ү шін ол имансыз болмайды, ал оның ісі ширк деп саналмайды”, - деп айтқ ысы келеді. Біз оларғ а былай жауап береміз: Елші (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) олардың арасын бө лмеген. Барлығ ын бірдей кө пқ ұ дайшылар деп есептеген. Арасын ажыратпады. Аллаһ тың елшісі болып табылғ ан `Иса пайғ амбарғ а қ ұ лшылық етіп жү ргендердің ө зімен де Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) соғ ысқ ан. Пайғ амбар немесе ізгі кісі болғ ан `Узә йрге қ ұ лшылық етіп жү рген яһ удилермен де Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кү ресті. Ол ешкімнің арасын бө лген жоқ. Ширк мә селесіне келгенде, адамның кімге қ ұ лшылық ететіні маң ызды емес: тасқ а ғ ибадат жасай ма, ә лде ә улиеге сиына ма. Ө йткені, ширк – бұ л кім болса да, не болса да Аллаһ қ а біреуді ортақ қ осу. Аллаһ Тағ ала: «Аллаһ қ а қ ұ лшылық етің дер де, Оғ ан ешкімді серік қ оспаң дар», - деп айтты (Ниса сү ресі, 36-аят). Аяттағ ы «ешкімді» деген сө з барлығ ын қ амтып алады: пайғ амбарларды да, ә улиелерді де, пұ ттарды да, ағ аштарды да жә не т.б.

Бұ ғ ан Аллаһ Тағ аланың мына сө здері нұ сқ айды: «Олармен ешбір бү лік қ алмағ анғ а дейін жә не дін бү тіндей Аллаһ қ а тә н болғ анғ а дейін соғ ысың дар» (Ә нфә л сү ресі, 39-аят) [10].

[10] Мушриктермен, олардың қ ұ лшылық етіп жү рген объектілерін есепке алмай-ақ кү ресуге дә лел Аллаһ тың клесі сө здері: «Олармен ешбір бү лік қ алмағ анғ а дейін жә не дін бү тіндей Аллаһ қ а тә н болғ анғ а дейін соғ ысың дар» (Ә нфә л сү ресі, 39-аят).

«Олармен соғ ысың дар» - бұ л барлық кө пқ ұ дайшыларғ а қ атысты, ешқ айсысы осы жалпы сө здерден тыс қ алмайды.

«Ешбір бү лік қ алмағ анғ а дейін». Бү лік (фитна) – бұ л ширк, яғ ни «ешбір ширк қ алмағ анғ а дейін». Бұ л кез-келген ширкті қ амтымығ ан: ә улиелер мен ізгілерге, тастар мен талдарғ а, ай мен кү нге жә не т.б. не нә рсеге қ атысты болса да.

«Дін бү тіндей Аллаһ қ а тә н болғ анғ а дейін», яғ ни қ ұ лшылық тардың барлығ ы Аллаһ қ а тә н болғ анғ а дейін, кімді болса да Аллаһ қ а серік қ осу жойылмағ анғ а дейін. Ә улиелер мен ізгілерді серік қ оса ма, ә лде тастар мен талдарды серік қ оса ма, немесе шайтандарды серік қ оса ма – бә рібір, еш айырмашылық жоқ.

Кү н мен айғ а қ ұ лшылық қ ылатын кө пқ ұ дайшылар туралы Аллаһ Тағ ала былай деді: «Тү н мен кү ндіз, кү н мен ай – Оның аяттарынан. Кү нге де, айғ а да табынбаң дар, бірақ оларды жаратқ ан Аллаһ қ а ғ ана табының дар, егер сендер Оғ ан ғ ана қ ұ лшылық ететін болсаң дар» (Фуссилә т сү ресі, 37-аят) [11].

[11] Осыдан тү сінетініміз, кү н мен айғ а қ ұ лшылық етіп жү рген біреулер болатын. Сондық тан, Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кү н шығ ып бара жатқ анда жә не батып бара жатқ анда, ширкке апаратын жолдарды жауып намаз оқ уды тыйым салды. Ө йткені, кү н шығ ып немесе батып жатқ анда, оғ ан сә жде ететіндер бар. Сол ү шін біз, осы екі уақ ытта тіпті Аллаһ ү шін ғ ана болса да, намаз оқ удан қ айтарылдық. Ө йткені, бұ л уақ ыттарда намаз оқ у мушриктерге ұ қ сау, еліктеу болып табылады. Пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) ширктен жә не оғ ан апаратын жолдардан да тыюғ а жіберілді.

Періштелерге қ ұ лшылық қ ылатындар туралы Аллаһ Тағ ала былай деп айтты: «Ол сендерге: «Періштелер мен пайғ амбарларды тә ң ір жасап алың дар!» - деп бұ йырмайды» (Ә ли `Имрә н сү ресі, 80-аят) [12].

[12] Осыдан тү сінетініміз, періштелер мен пайғ амбарларғ а қ ұ лшылық етіп жү ргендер бар, ә рі ол ширк болып саналады. Ал қ азіргі қ абірге табынушылар былай айтады: “Періштелерге, пайғ амбарларғ а, ізгілерге қ ұ лшылық ететіндер имансыз (кә фир) болып табылмайды”.

Адамдардың пайғ амбарларғ а қ ұ лшылық қ ылатындарына Аллаһ Тағ аланың мына сө здері нұ сқ айды: «Аллаһ: “Ә й, Мә риям ұ лы `Иса! Сен адамдарғ а: «Мені жә не анамды Аллаһ тан ө зге екі тә ң ір етіп алың дар», - деп айтқ ан ба едің? ”, - дейді. Ол былай айтады: “Сен пә ксің! Оғ ан қ ұ қ ығ ым болмағ ан нә рсені мен қ алайша айта аламын? Егер солай айтқ ан болсам, онда оны білетін едің. Сен менің жанымдағ ыны білесің, ал мен Сенің Жаның дағ ыны білмеймін. Расында, Сен – кө местерді білушісің! ”» (Мә ида сү ресі, 116-аят) [13].

[13] Осы аяттан, пайғ амбарларғ а қ ұ лшылық ету пұ ттарғ а қ ұ лшылық ету секілді ширк болып саналатынын тү сінеміз.

Тағ ы да бұ л аятта қ абірлерге табынатындарды ерекшелейтіндерге қ арсы жауап бар. Олар былай айтады: “Ширк дегеніміз – бұ л пұ ттарғ а қ ұ лшылық ету. Ә рі пұ тқ а сиынатын мен ә улие не ізгі бір адамғ а сиынатын кісі бірдей емес”. Олардың ойы бойынша, Аллаһ қ а серік қ осу пұ ттарғ а табынумен шектелген. Бұ ның анық жалғ ан екенін екі жолмен дә лелдейміз:

1) Аллаһ Тағ ала Ө зіне кімді серік қ осса да, бә рін теріске шығ арды. Ә рі кімге сиынса да, онымен соғ ысуды ә мір етті;

2) Пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) пұ тқ а табынушы мен періштеге ғ ибадат жасаушыны немесе ізгі адамғ а қ ұ лшылық етушіні ажыратпады.

Кө пқ ұ дайшылардың ізгілерге (ә улиелерге) қ ұ лшылық қ ылатынына Аллаһ Тағ аланың мына сө здері нұ сқ айды: «Олардың сиынғ андары Раббыларына қ айсылары жақ ын боламыз деп, уә силя ізденеді. Мейірімін ү міт етіп, азабынан қ орқ ады» (Исра сү ресі, 57-аят) [14].

[14] Кейбір ғ алымдардың айтқ андай, бұ л аят `Иса, оның анысы Мә риям жә не `Узә йр туралы тү скен. Аллаһ Тағ ала олардың, Ө зіне қ ұ лшылық ететін, мейірімін ү міт етіп, азабынан қ орқ атын қ ұ лдар екенін хабарлады. Олар – бағ ыну арқ ылы Раббыларына жақ ын болуды қ алағ ан, Аллаһ қ а мұ қ таж қ ұ лдар ғ ана. Сондық тан, олар қ ұ лшылық етілуге лайық емес, ғ ибадат объектісі болуғ а жарамсыз. Олардың ө здері Аллаһ қ а жалбарынып, Оғ ан жақ ын болуды қ алайды.

Екінші топ ғ алымдардың пікірі бойынша, бұ л аят жындардың бір тобына қ ұ лшылық етіп жү рген адамдар жайлы тү скен. Жындар Ислам қ абылдайды, ал оларғ а ғ ибадат жасап жү ргендер олардың Исламғ а кіргенін білмейді. Ал жындар болса Аллаһ қ а жақ ындау жолын іздеп, Оның мейіріміне ү міт етіп, Оның азабынан қ орқ атын. Сондық тан, олар қ ұ лшылық етілуге жарамайды.

Қ ай ғ алымдардың пікірі дұ рысырақ болса да, маң ыздысы – ізгілерге: пайғ амбарлардан болсын, шыншылдардан болсын немесе ә улиелерден болсын қ ұ лшылық етуге рұ қ сат етілмейді. Оларғ а сиынуғ а болмайды. Себебі, олардың барлығ ы Аллаһ қ а мұ қ таж болғ ан қ ұ лдар ғ ана. Онда қ алайша оларды Аллаһ қ а серік қ осамыз?!

«Уә силя» сө зінің мағ ынасы: бағ ыну жә не жақ ындау. Оның тілдік мағ ынасы: мақ сатқ а жеткізетін қ ұ рал. Аллаһ тың разылығ ы мен Жә ннатына жеткізетін нә рсе «уә силя» деп аталады. Міне осы Аллаһ тың: «Оғ ан уә силя іздең дер» (Мә ида сү ресі, 35-аят), сө здеріндегі заң ды «уасиля» болып табылады.

Ал Қ ұ ран аяттары мен хадистерді бұ рмалайтын кө пқ ұ дайшылар былай айтады: “«Уә силя» дегеніміз – ол Аллаһ пен сенің ортаң да ізгілерден, ә улиелерден, ө ліктерден болғ ан дә некер етуің. Солар арқ ылы сен Аллаһ қ а жақ ындайсың ”. Осы адасқ андардың пайымдауынша, ә лге дә некерлер сенің тілегенің ді Аллаһ қ а жеткізіп, сағ ан не қ ажет болып жатқ анын Оғ ан хабарлайды. Аллаһ білмей ма сонда дә некерлерсіз бұ ны?! Немесе Аллаһ дә некерлер келіп ө тінбейінше, адамның дұ ғ асына жауап бермейді ма?! Аллаһ олардың айтқ андарынан Пә к!

Олар былай дейді: “Аллаһ Тағ ала айтты ғ ой: «Олардың сиынғ андары Раббыларына уә силя ізденеді». Демек, жаратылыстардың арасынан Аллаһ қ а жеткізетін дә некер таң дап алу заң ды іс. Ө йткені, Аллаһ солай істейтіндерді жоғ арыдағ ы аятта мақ тап отыр. Басқ а аятта Ол: «Ә й, иман келтіргендер! Аллаһ тан қ орқ ың дар, Оғ ан уә силя ізденің дер жә не Аллаһ жолында соғ ысың дар» (Мә ида сү ресі, 35-аят), - деп айтты. Раббымыз бізге уә силя алуымызды бұ йырып отыр. Ал оның мағ ынасы: дә некер”. Қ араң ыздар, осылай олар Аллаһ тың сө здерін айтылмақ шы болғ ан мағ ынадан бұ рмалап, ө згертеді. Ал Қ ұ ран мен Сү ннет негізі бар заң ды уә силя ол – Аллаһ қ а жақ ындататын бойұ сыну, Оның есімдері мен сипаттары арқ ылы оғ ан жалбарыну. Осы – заң ды уә силә болып есептеледі. Ал жаратылыстарды дә некер етіп, Аллаһ қ а уә силя іздеу тыйым салынғ ан. Оғ ан қ оса ол Аллаһ қ а серік қ осу кө рінісі болып табылады. Бұ рында да мушриктер жаратылыстарды уә силя деп таң дағ ан еді. Аллаһ Тағ ала олар жө нінде былай айтты: «Олар Аллаһ тан ө зге зиян да тигізбейтін, пайда да ә келмейтін нә рселерге қ ұ лшылық етеді де: “Бұ л – біздің Аллаһ тың алдындағ ы шапағ атшыларымыз”, - дейді» (Юнус сү ресі, 18-аят). Тағ ы да Аллаһ: «Ал Одан басқ а біреулерді ө здеріне ә улие етіп алғ андар: “Біз оларғ а тек, Аллаһ қ а едә уір жақ ындатсын деп қ ана қ ұ лшылық етеміз”, - дейді» (Зумар сү ресі, 3-аят). Бұ л – ә уелгілердің де, ақ ырғ ылардың да екі тамшы секілді бір-біріне ұ қ сағ ан кө пқ ұ дайшылығ ы. Олар оны уә силя деген жақ сы сө збен атағ анымен, ол нағ ыз ширк болып қ ала береді. Ал ширк Аллаһ қ а ешқ ашан уә силя болмақ тү гіл, Одан едә уір алыстатып жібермейтін ба еді?! Аллаһ Тағ ала былай айтты: «Расында, кім Аллаһ қ а серік қ осса, оғ ан Аллаһ жә ннатты харам етеді, ә рі оның орны тозақ та болады. Залымдар ү шін еш кө мекші болмайды» (Мә ида сү ресі, 72-аят). Қ алайша ширк Аллаһ қ а жеткізетін уә силя болмақ?! Аллаһ олардың айтқ андарынан Жоғ ары!

Ағ аштар мен тастарғ а қ ұ лшылық етілетініне Аллаһ Тағ аланың мына сө здері нұ сқ айды: «Лә т пен Узза туралы хабарлаң даршы, жә не ү шінші сұ мпайы – Мә нә т (туралы)!» (Нә жм сү ресі, 19-20-аяттар) [15].

[15] Бұ л аят тастар мен талдарғ а қ ұ лшылық ететін кө пқ ұ дайшылар бар екеніне дә лел болып табылады.

Ә л-Лә т - Таифтағ ы жонылғ ан ақ жартас болатын. Оның ү стіне жабылғ ысы бар ғ ибадатхана тұ рғ ызылғ ан. Оның қ ызметкерлері бар еді. Ғ ибадатхана қ абырғ амен қ оршалғ ан. Таифтың тұ рғ ындары болғ ан сақ ифилер жә не басқ а тайпалар оны ұ лық тайтын. Сондай-ақ, басқ а арабтардың алдында мақ таныш ететін.

Басқ а қ ырағ ат бойынша аяттағ ы бұ л сө з «ә л-лә тт ә» (илеуші) деп оқ ылады. Ол – сә уиқ (ұ н мен қ ұ рмадан жасалатын) деген ас ә зірлеп, онымен қ ажылық қ а келген адамдарды тамақ тандырып жү рген ізгі кісі. Ол қ айтыс болғ ан соң, оның қ абрінің ү стінен халық ғ имарат соғ ады да, оғ ан Аллаһ тан ө зге қ ұ лшылық етеді. Міне, осы – ә л-Лә т.

Ә л-`Узза – Мекке мен Таифтің арасындағ ы, Нә хлә деген жердегі ағ аш болатын. Оның ү стінде жабылғ ысы бар ғ имарат бар еді. Сондай-ақ, ол жерде қ ызметшілер болғ ан. Сол мекенде шайтандар адамдармен сө йлесуші еді. Ал надандар, сө йлеп жатқ ан – ағ аштардың ө зі немесе оның ү стіне қ ұ рылғ ан ғ имарат деп ойлағ ан. Алайда, ол – адамдарды Аллаһ тың жолынан адастырмақ шы болғ ан шайтандар еді. Бұ л пұ т қ ұ раиш тайпысының, Мекке мен оның айналасындағ ы тұ рғ ындардың иелігінде еді.

Мә нә т – Мекке мен Мә динаның арасындағ ы мекенде орналасқ ан жартас. Оғ ан жә хилия (Исламғ а дейінгі надандық) кезенінде Хуза`а, ә л-Ә ус, ә л-Хазрә ж тайпалары қ ұ лшылық қ ылатын. Сол жерден олар Қ ағ бағ а қ ажылық жасауғ а аттанатын.

Осы ү шеуі – арабтардың ең ү лкен пұ ттары еді.

Аллаһ Тағ ала былай деді: «Лә т пен Узза туралы хабарлаң даршы, жә не ү шінші сұ мпайы – Мә нә т (туралы)!». Олар сендерді қ ұ тқ арды ма? Сендерге бір пайда ә келді ма? Сендерге кө мектескен ба еді? Олардың жаратуғ а, ризық беруге, ө лтіруге, тірілтуге шамасы жеткен ба? Олардан не таптың дар? Бұ л сө здерді Аллаһ адамдардың кө ң ілін аудару ү шін айтты. Олар тек ағ аштар мен тастар ғ ана еді ғ ой. Олар пайда да, зиян да ә келмейтін жаратылыстар ғ ой.

Ал Ислам келген кезде жә не пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Меккені ашқ ан кезде, ол Муғ ира ибн Шу`баны Таиф қ аласындағ ы ә л-Лә тты қ иратуғ а жібереді, Холид ибн Уә лидті `Уззә ны қ ұ ртуғ а жібереді (сонда ол ағ аштардың барлығ ын қ ұ латып, адамдармен сө йлесетін жын-шайтаны бар тә уіп ә йелді ө лтіреді), `Али ибн Ә бу Талибті Мә нә т пұ тын жер бетінен жойып жіберуге жібереді. Олар ө здерін де сақ тап қ алғ ан жоқ, онда ө здеріне қ ұ лшылық етіп жү ргендерді қ алай сақ тайтын еді?!

Ә бу Уә қ ид ә л-Лә йси жеткізген хадисте былай айтылғ ан: «Бірде Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) сахабаларымен бірге Хунайнғ а жол тартады. Олармен бірге жақ ын арада Ислам қ абылдағ ан мұ сылмандар болады. Кенет, кө пқ ұ дайшылар кө пке дейін жанынан шық пай, ә ркез береке тілей отырып қ ару жарақ тарын ілетін (Зә т ә л-ануат деген) бір талдың жанынан ө тіп бара жатқ анда жақ ын арада Ислам қ абылдағ ан мұ сылмандар: " Иә, Аллаһ тың елшісі! Біз де олардыкіндей Зә т ә л-ануат болуын қ алаймыз" -дейді. Сонда Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын): " Аллаһ у ә кбар! (Аллаһ ұ лы!) Бұ л бұ рынғ ылардың салты. Жаным қ олында болғ анмен ант етемін, сендер Исраил ұ рпақ тарының Мұ сағ а айтқ ан сө зін айтып тұ рсың дар: « Бұ лардың тә ң ірлері сияқ ты бізге де тә ң ір жасап бер. Мұ са оларғ а: " Шынында сендер надан қ ауымсың дар ”- дейді » (А`раф сү ресі, 138-аят). Шынында сендер бұ рынғ ылардың салтымен жү ресің дер " -дейді Аллаһ елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын)» (Тирмизи 5/218) [16].

[16] Ә бу Уә қ ид ә л-Лә йси – Меккенің ашылу жылында, яғ ни Һ ижраның сегізінші жылында Ислам қ абылдағ ан.

Зә т ә л-ә нуат: «ә нуә т» деген сө з оғ ан ілінетін нә рсені білдіретін «нә ут» сө зінің кө пше тү рі болып табылады. Адамдар зә т ә л-ә нуатқ а ө з қ ару-жарақ тарын береке алу ү шін іліп қ оятын. Ал жақ ында ғ ана Ислам қ абылдағ ан, ә рі таухидті толық тү сінбеген кейбір сахабалар: “ Біз де олардыкіндей Зә т ә л-ануат болуын қ алаймыз ”, - деп айтады. Бұ л – соқ ыр ілесу (тә қ лид) мен еліктеудің (тә шаббуһ) кесірі. Бұ лар – ең ұ лы бә лелердің болып табылады. Соны естіген пайғ амбарымыз (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) қ атты таң қ алып: «Аллаһ у ә кбар! Аллаһ у ә кбар! Аллаһ у ә кбар!», - дейді. Ө йткені, егер оны бір нә рсе таң қ алдырса, ол «Аллаһ у ә кбар!», - деп немесе «Субханаллаһ!», - деп айтатын.

«Бұ л бұ рынғ ылардың салты», яғ ни бұ рың ғ ылардың жү ріп кеткен жолы. Ә лгі сахабаларды сондай сө здерге итермелеген, бұ рынғ ылардың жолына еру жә не кө пқ ұ дайшыларғ а еліктеу еді.

Осы хадистен мынадай пайдалар аламыз:

1) Таухид туралы білмеудің қ ауіптілігі. Егер адам таухидті білмесе, кү ндердің кү нінде ширкке, ө зі де сезбей, бас сұ ғ уы ә бден мү мкін. Осыдан, таухидті жә не оғ ан қ айшы келетін ширк мә селелірін ү йренудің міндеттілігін тү сінеміз.

2) Мушриктерге еліктеудің қ ауіптілігі. Ол ширкке де апаруы мү мкін.

3) Тастардан, ағ аштардан жә не ғ имараттардан береке тілеу, адамдармен ширк деп аталмаса да, шариғ ат бойынша ширк деп есептеледі.